شخصيتون ۽ خاڪا

سڳنڌ (سلطانہ وقاصيءَ جي شخصيت ۽ فن)

سلطانہ وقاصيءَ جو شمار سنڌ جي بھادر، بيباڪ ۽ جذباتي ليکڪائن ۾ ٿئي ٿو. ھن ڪتاب ۾ سلطانہ وقاصيءَ جي شخصيت، جيون، ڪتابن، شاعري، ڪالمن ۽ شخصيت جي مختلف پاسن تي لکيل خاڪا ۽ مضمون تہ آهن ئي، پر ڪجهه خط، انٽرويو ۽ ٻيا ليک پڻ شامل آهن، جيڪي ان وقت اخبارن يا رسالن ۾ ڇپيا هئا.

Title Cover of book سڳنڌ  (سلطانہ وقاصيءَ جي شخصيت ۽ فن)

سلطانہ وقاصي هڪ مثالي سنڌي عورت: الطاف شيخ

سلطانہ وقاصيءَ لاءَ جڏهن الطاف شيخ کان ڪمينٽ ورتا ويا ته پهرين ته هن چيو ته سلطانہ وقاصيءَ لاءِ آئون ڇا ٻڌايان، ڊاڪٽر فهميده حسين ۽ مون کان سلطانہ وقاصيءَ لاءِ پڇندئو ته اهو ئي چونداسين ته هو هر ڳالهه تي بحث ڪري سگهي ٿي ۽ چڙ جي تکي آهي.“
پر وري ڪجهه دير بعد الطاف فون ڪري چيو ته سلطانہ وقاصيءَ لاءِ اها ته چرچي جي ڳالهه ڪيم. هونئن هي باهمت، محنتي ۽ دلير عورت ساراهه جوڳي آهي.منهنجو گذريل ٽيهن پنجٽيهن سالن کان سلطانہ ۽ سندس فيمليءَ سان تمام گهڻو ويجهو تعلق رهيو آهي. ۽ هوءَ هر اينگل کان هڪ مثالي سنڌي عورت آهي. جنهن کان سنڌ جي ڇوڪرين کي انسپائريشن حاصل ڪرڻ گهرجي. سلطانہ امير گهر جي لاڏ ڪوڏ ۾ پليل اُها ڇوڪري جنهن تي جڏهن مشڪل وقت آيو ته همت هارڻ بدران اُن تڪليف ۽ چيلينج جو ايڏو ته برد باريءَ سان مقابلو ڪيو جو اسان جي هر ڏتڙيل سنڌي عورت لاءِ هڪ اعليٰ مثال آهي.
سلطانہ وقاصي پهرين سنڌي ڇوڪري آهي جنهن سنڌ جي ڪاز لاءِ ڪاليجي ڏينهن ۾رستي تي ويهي بُک هڙتال ڪئي هئي. هو انهن چند اديبن ۽ شاعرائن مان آهي جيڪي مسلسل لکنديون رهن ٿيون، سلطانہ نه نه صرف مسلسل لکندي اچي ٿي پر بنا ڪنهن ڊپ ڊاءُ جي لکي ٿي. ڄام صادق جڏهن وزير اعليٰ هو ته انهن ڏينهن ۾ سلطانہ وقاصيءَ جو ڄام حڪومت خلاف يا ڄام صادق خلاف ڪو ڪالم لکيو هو. جيڪو هن وقت مون کي ياد ناهي پر اهو ضرور ياد اٿم ته اُن ڏينهن شام جو هڪ دعوت ۾ جنهن ٽيبل تي آئون ماني کائي رهيو هوس، اُن تي سڀئي جج ويٺل هئا. ڳالهين دوران انهن سلطانہ جي اُن ڪالم جي ڳالهه ڪڍي ۽ ان جي تعريف ڪندا رهيا ته جتي مردن ۾ ايڏي همت ناهي اُتي هن عورت بي ڊپائيءَ سان لکيو آهي. منهنجي خيال ۾ سلطانہ وقاصيءَ لاءِ ايڏي ڪئليبر جا ماڻهو اها ڳالهه ڪن ته اُن کان وڌيڪ اُن کي ٻي ڪهڙي سرٽيفڪيٽ جي ضرورت آهي. آئون ته سلطانہ جي ٻارن کي هميشه اهو چوندو آهيان ته (Your mother is great lady) توهان کي ايڏو پڙهائي هوشيار ڪرڻ ۾ فقط ۽ فقط ان جو ئي هٿ آهي. سنڌ جي ڪا به ڇوڪري هتي پاڪستان ۾ يا ٻاهر جڏهن ڪنهن به مايوسيءَ جي ڳالهه ڪندي آهي ته آئون اُن کي هميشه سلطانہ وقاصيءَ جو مثال ڏيندو آهيان ته هن ڪيئن هر مشڪل کي دليريءَ سان منهن ڏنو، سخت دل ۽ تڪليف هوندي به اُن ڪڏهن به دل نه لاٿي. اڪيلي سر هر ڳالهه کي منهن ڏيندي رهي. هر مسئلي کي حل ڪندي رهي. نه فقط پنهنجا ذاتي ۽ گهريلو مسئلا پر سنڌ جي حقن خاطر به جنگ جوٽيندي رهي آهي.
اسان کي سلطانہ وقاصيءَ کي وڏي قدر جي نگاهه سان ڏسڻ گهرجي ۽ هن جي ادبي توڙي سماجي خدمتن کي مڃتا ملڻ گهرجي.


)روزاني عوامي آواز ڪراچي سومر 20 مئي 2002ع(
**