سلطانہ کي سالگرهه مبارڪ هجي: ارشاد قمر

سلطانہ وقاصيءَ سان منهنجي پهرين ملاقات 1988ع ۾ تڏهن ٿي جڏهن منهنجي رهائش گاهه تي آل سنڌ وومين ايسوسيئيشن جو پايو وڌو ويو. ڪراچيءَ جي ڇڙوڇڙ ٿيل ڪُٽنبن کي گڏ ڪري هڪ پليٽ فارم تي گڏ ڪرڻ لاءِ ڪنهن اهڙي تنظيم جي ضرورت هئي، جيڪا خالص عورتن جي هجي. جيڪي عورت جي پيڙهيل طبقي ۾ ڪا سڄاڳي پيدا ڪري سگهي ۽ سنڌي عورت کي هڪ هنڌ گڏ ڪري پنهنجي حقن حاصل ڪرن لاءِ ڪو شعور پيدا ڪري سگهي. انهن ڳالهين کي مدنظر رکندي ”اسوا“ جو بنيا وڌو ويو. جنهن ۾ ڪراچيءَ جي سجاڳ ۽ شعور رکندڙ عورتن وڌي چڙهي حصو ورتو هو. حيدرآباد واري خونريزي اڄ به هر سنڌي کي ياد آهي، پنهنجي گهرن مان لوڌيل سنڌين کي حيدرآباد يونيورسٽيءَ جي پراڻي ڪئمپس ۾ پناهه ڏني وئي هئي. سخت سردي بُک بيماري انهن ماڻهن کي اڌ مئو ڪري وڌو هو. مٿان ڪرفيو جو پابنديون جن هنن کي ڪئمپس جي حدن تائين محدود رکيو هو. اهڙي مصيبتن جي گهڙين ۾ اها سلطانہ ئي هئي، جنهن راشن، دوائون، گرم ڪپڙا، ڪمبل ۽ گرم شالون ڪجهه ٻين عورتن سان گڏجي ڪراچيءَ کان حيدرآباد، گولين جي وچ مان لنگهي سنڌين جي ان ڪئمپ ۾ پهچايو هو. هر سڏ تي لبيڪ چوڻ واري سلطانہ جڏهن پنهنجي گهرو زميدارين هوندي به هن قومي فرض ۾ حصو وٺڻ کان ڪين لنوايو. گرمي هجي يا سردي، سلطانہ هر هنڌ حاضر ايسوسيئيشن جا فنڊ گڏ ڪرڻ ۾ سلطانہ ڀرپور حصو ورتو. پر ساڳئي وقت صاف گو کري ۽ سچي ڳالهه منهن تي چوڻ واري ڪڏهن به ڪنهن اڳيان نه جهُڪي. ”اسوا“ ۾ ٿيل بي انصافين خلاف آواز به سڀ کان پهرين سلطانہ اٿاريو، جنهن کان پوءِ جلد ئي مارئي فورم جو بنياد رکيو ويو. سلطانہ هن سفر ۾ به اسان سان ڏهه سال ڀرپور ساٿ ڏنو. هن پليٽ فارم تان به ڪيئي سيمينار ڪرايا ويا، ڪيئي ليڪچر ڪرايا ويا. ڪيترا ئي سماجي ڀلائي جا ڪم ٿيا.سلطانہ هميشه ئي اسان سان گڏ رهي. جڏهن ڪراچيءَ ۾ فساد ٿيا تڏهن ڪراچيءَ جي ڪافي سنڌي گهرانڻ منگهو پير ۾ پناهه ورتي. سطانا هميشه پنهنجي عادتن موجب سڀ کان پهريون منگهو پير ڪئمپ ۾ پهتي. ڏتڙيل گهراڻن جي دلجوئي ڪئي ۽ اها سلطانہ ئي هئي جنهن سخت گرمي ۾ جوڙيا بازار مان رشيده قريشيءَ سان گڏجي هڪ ڏينهن اندر راشن ۽ ضرورت جون ٻيون شيون خريد ڪري ان ڏينهن تي ئي اُن پريشان حال ماڻهن ۾ ورهايو. ٺٽي جي باهه متاثرين جي مدد لاءِ به سلطانہ هم هميشه اڳ ڀري رهي.
سلطانہ سُٺي اديب ۽ شاعر هجڻ سان گڏ سماجي ڪمن م به هميشه اڳ ڀري رهي آهي. حساس دل رکندڙ شاعر، اديب ۽ ڪالم نويس هجڻ سان گڏ هن هميشه اسٽيج سيڪريٽريءَ جا فرض به خوش اسلوبي سان نڀايا آهن. ”ماروي فورم“ جي پليٽ فارم تان جيڪي به فنڪشن ٿيا. سلطانہ هميشه انائونس مينٽ جا فرض پان انجام ڏيندي هئي. سنڌي گهراڻن کي هڪ هنڌ ڏسي سندس منهن هميشه خوشيءَ ۾ پئي ٻهڪندو هو.
مارئي فارم جي روايت هئي ته هر سال نمايا ڪارڪردگي ڏيکاريندڙ عورتن توڙي مردن کي سونا تمغا ڏنا ويندا هئا. ان جون تياريون وڏي پئماني تي ڪيون وينديون هيون. سلطانہ هنن سڀني سرگرمين ۾ ڀرپور حصو وٺندي هئي. ۽ فنڪشن واري ڏينهن جڏهن اسان ٿڪجي چُور ٿي اسان اسٽيج تي اچي ويهندا هياسين تڏهن سلطانہ حشاش بشاش ۽ تيار ٿي اچي اسٽيج تي انائونس مينٽ ڪندي هئي. اهڙي موقعي ته سندس خوشي ڏسن جهڙي هوندي آهي. سلطانہ جي خدمتن جو اعتراف ڪندي 1994ع ۾ ”مارئي فورم“ جي گولڊ مڊل ڏين واري ڪميٽي سلطانہ وقاصيءَ کي چونڊيو، اهڙي طرح کيس 1994ع ۾ مارئي فورم طرفان گولڊ ميڊل ڏنو ويو.
قومي فرضن سان گڏو گڏ، پنهنجون ذميواريون خوش اسلوبي سان سرانجام ڏنيون، پنهنجي ٻارن کي ڪڏهن به اهو احساس ٿيڻ نه ڏنائين ته سماجي ڪمن سبب هو کين گهٽ ٽائيم ڏئي ٿي. سندن تعليم ۽ تربيت ۾ ڪا به ڪثر نه ڇڏيائين ۽ ماشاءَ الله به سندس ٻار اعليءَ تعليمي يافته ۽ سُٺا شهري آهن. اڄ سلطانہ جو جنم ڏينهن اهي، ان موقعي تي مان پاڻ ۽ مارئي فورم ۽ سڀني ساٿين جي طرف کان کيس مبارڪ باد پيش ڪريان ٿي ۽ دعا اٿم ته خدا کيس اهڙيون ڪيئي سالگراهون ڏيکاري. **

(روزاني عوامي آواز ڪراچي، اڱارو 20 مئي 2003ع)

شخصيتون ۽ خاڪا

سڳنڌ (سلطانہ وقاصيءَ جي شخصيت ۽ فن)