زندگيءَ جي عڪاسي، سلطانہ وقاصي: هدايت بلوچ
نيهائين کان نينهن، سِک مُنهنجا سُپرين،
سڙي سارو ڏينهن، ٻاهر ٻاڦ نه نڪري.
سچ پڇو ته جن آزمائشن مان هوءَ جدوجهد ڪري پار پئي آهي سا جدوجهد مثالي آهي ۽ اهڙا مثال سنڌ ۾ ورلي ملندا. ڀٽائي صاحب چيو آهي ته:
مون کي مون پرين، ٻڌي وڌو ٻار ۾،
اُڀا ايئن چئون، متان پاند پُياسين.
پر هي اُها عورت آهي جنهن کي ٻڌي ٻار ۾ اڇلايو ويو پر هوءَ پاند پسائڻ کان سواءِ ٻاهر نڪري آئي آهي. اڄ سندس سالگرهه تي مان مهانتا تي کيس سلام پيش ڪريان ٿو.
سلطانہ جيئن مون چيو هڪ پوري تحريڪ جو نالو آهي، هو مصلحت پسند هڪ گهڙيءَ لاءِ به ناهي تنهن ڪري ته هن گهڻا ڏُک ڏٺا آهن. پر ڏُک ۽ سُک زندگيءَ جي ڪيفيتن جا نالا آهن. هوءَ نه ڏُک ۾ ڏاڍي مايوس ٿيندي آهي، نه سُک ۾ آپي کان نڪري ويندي آهي. هوءَ متوازن شخصيت جي مالڪ آهي. ڏُک ۽ سُک ۾ سالم رهڻ ئي اعليٰ ڪردار جو اهڃاڻ آهي.
ڏُک سُک جي سونهن، گهوريا سُک ڏُکن ري،
جنينءَ جي ورونهن سڄڻ آيو مان ڳري.
شهر ۾ ڪڏهن ڪٿي ڪا تقريب ٿيندي ته اڪثر فون ڪندي ته: ”ادا توهان اچو ٿا؟“ ايئن ڪيترن ئي ادبي موقعن تي اسان پاڻ ۾ صلاح مصلحت ڪندا آهيون، ۽ ويچار ونڍيندا آهيون.
”سنڌي ادبي بورڊ بچايو“ واري اڳئين تحريڪن ۾ جنهن جي اڳواڻي نورالهديٰ شاهه پئي، تنهن ۾ ڪراچيءَ کان مان اڪثر ويندو هيس. ڪڏهن ڪڏهن شمشيرالحيدري به هوندو هيو، پر عورتن مان هڪ سلطانہ وقاصي هئي، جيڪا مون سان گڏ هلندي هئي، پوءِ اسان جهنڊا کڻي حيدرآباد جي روڊن تي حيدرآباد پريس ڪلب ٻاهران، حيدرآباد ريڊيو ٻاهران ڌرڻن ۾ به گڏ هوندا هئاسون.
سلطانہ سنڌي ادبي سنگت ڪراچيءَ جي به شروع کان سرگرم رُڪن رهي آهي، وچ ۾ سنڌي ادبي سنگت ڪراچي شاخ ۾ ڪافي سالن کان تعطل رهيو. وري ڪجهه مهينن کان سنگت کي ٻيهر سرگرم ڪيوسين ۽ ان جو باقائدگيءَ سان ادبي ڪچهريون هلن ٿيون ته وري سلطانہ اسان سان گڏ آهي ۽ اڪثر سنگت جي ادبي ڪچهرين ۾ اسان سان گڏ هوندي آهي. سچ ته اهو آهي ته جنهن ادبي ميڙ ۾ گڏجاڻي ۾ سلطانہ وقاصي نه هوندي آهي، اُها ڄڻ ٻُسي ٻُسي لڳندي آهي.
مون کي ويندي ويندي هڪ ڳالهه ياد اچي وئي، اُها به ڪري ڇڏيان. سال 1996ع ۾ مون کي ادبي حلقن پاران کوڙ دعوتون مليون هيون. ۽ کوڙ قرب مليا هيا. سڀ کان پهرين دعوت مهتاب راشدي پنهنجي گهر تي ڪئي هئي، جنهن ۾ ڪافي تعداد ۾ اديب شاعر ۽ صحافي موجود هئا. اهڙي طرح سنڌيڪا واري نور محمد ميمڻ سنڌي ادبي سنگت ڪراچي شاخ ۽ حيدرآباد مان منهنجي وڏي ڀاءُ ادا عنايت بلوچ ڀرپور دعوتون ڪيون. جيڪي اڃان منهنجي دل تي اڪريل آهن. پر مان سلطانہ ۽ انيس گهانگهرو جي ان دعوت کي ڪيئن وساري سگهندس. جڏهن اهي مٺائيءَ جا دٻا ۽ ڪجهه تحفا کڻي منهنجي گهر آيون هيون ۽ منهنجي گهر ۽ ٻچن جي ويهي چيوهئائون ته ادا توهان سينگاپور وڃي رهيا آهيون. ٻين توهان کي دعوتن تي گهرايو آهي، اسان پاڻ دعوت کڻي تنهنجي گهر آيا آهيون. دعوت قبول پوي. اسان اڄ به دوست آهيون، اڳ به هئاسون، سڀاڻي به رهنداسين. سلطانہ سان منهنجا رشتا اڻ ٽُٽ آهن. **
(روزاني عوامي آواز ڪراچي، اڱارو 20 مئي 2003ع)