شخصيتون ۽ خاڪا

سڳنڌ (سلطانہ وقاصيءَ جي شخصيت ۽ فن)

سلطانہ وقاصيءَ جو شمار سنڌ جي بھادر، بيباڪ ۽ جذباتي ليکڪائن ۾ ٿئي ٿو. ھن ڪتاب ۾ سلطانہ وقاصيءَ جي شخصيت، جيون، ڪتابن، شاعري، ڪالمن ۽ شخصيت جي مختلف پاسن تي لکيل خاڪا ۽ مضمون تہ آهن ئي، پر ڪجهه خط، انٽرويو ۽ ٻيا ليک پڻ شامل آهن، جيڪي ان وقت اخبارن يا رسالن ۾ ڇپيا هئا.

Title Cover of book سڳنڌ (سلطانہ وقاصيءَ جي شخصيت ۽ فن)

سلطانہ وقاصي هڪ جدوجهد جو نالو: حميده ستار ڀٽي

سلطانہ ادب جي شروعات سالن اڳ ڪئي، شروعاتي لکڻين ۾ ڪهاڻيون لکيون اٿائين. ادب جي دُنيا ۾ سفر جي شروعات جيڪا ڪيائين اُها اڄ تائين جاري آهي، سندس ادبي دنيا ۾ مشهوري نظماڻي نثر جي صنف ڪري ٿي هُئي. پاڻ ڪهاڻيون به لکيائين ته شاعري به ڪيائين. مضمون به لکيائين پر سندس شهرت ڪالم نگاريءَ جي حيثيت ۾ وڌيڪ آهي.محترمه سلطانہ جي پهرين لکڻي (هڪ مضمون) سانگهڙ جي هفتي وار اخبار ”الفتوا“ ۾ 1966ع ڌاري شايع ٿي. تنهن کان پوءِ اڪرم سلطانہ سنڌي جي نالي سان روزانو عبرت اخبار ۾ سيپٽمبر 1969ع کان مضمون لکڻ شروع ڪيائين. جنهن ۾ سنڌي مضمون ”سنڌڙي منهنجي ماءُ“، ”اسان کي ڇا ڪرڻ گهرجي“ ”ڪراچي سنڌ کان ڌار نه ٿي ڪري سگهجي“، ”ڌڻ واري ننڌڻڪي سنڌ“،”ڪراچيءَ جو ڪيڏارو“، ”واڳ سنڌي تنهنجي وس“، ”فيصلو ڪرڻ گهرجي“، ”اچو ته هڪ واٽ وٺون“ ۽ “لطيف جون سورميون“ مضمون تمام بامقصد ۽ مقبول آهن. سندس مضمون خاص ڪري عبرت، هلال پاڪستان ۽ عوامي آواز ۾ ڇپجندا رهيا آهن. پاڻ هن وقت تائين اٽڪل هڪ هزار شعر لکيا اٿائين، سندس خاص نظماڻو نثر گنهگار، بزدلي، پياسي، ڌرتي، پور پچاڻي، رت ۾ ٻُڏل پوپريون.هر ڪو ماڻهو هڪ ڪهاڻي، امڙ سان جيئڻ چاهيان ٿو، ۽ ٽنڊي بهاول جو ڪيڏارو تمام گهڻا مشهور آهن، سندس شعري مجموعو ”دونهاٽيل درشن“ آگم پبليڪيشن ايجنسي پاران 1984ع ۾ شايع ٿيو هو. ڪهاڻيون اٽڪل پنجاهه کن لکيون اٿائين. جنهن ۾ ”زندگي تنهنجا روپ“، ”منهنجو لاش منهنجي اڳيان هو“ ۽ “جانور“ 1970ع ڌاري عبرت ۾ شايع ٿيون. سندس نظم ”نئون جمالو“ 1973ع ڌاري سگهڙين سٿ هلال پاڪستان ۽ ”مرڪي پيو ماڳ شعلن جي شعاع ۾“، ڪهاڻي بادل رسالي ۾ شايع ٿي. تنهن کان علاوه ٽي وي تي ڊرامي جي صورت ۾پيش ٿيندڙ ناول زينت تي 1988ع ۾ لکيل سندس مضمون جيڪو ڪراچيءَ جي هلال پاڪستان اخبار ۾ ڇپيو، سنڌي ادب ۾ وڏي حيثيت رکن ٿا. سگا پاران پرڏيهي اديبن جي وفد کي سنڌ جو دورو ڪرائڻ بابت سندس سفر نامو ”خوابن جو سفر“ هلال پاڪستان اخبار ۾ قسط وار شايع ٿيو.
سلطانہ وقاصي گهڻن اخبارن ۾ هفتي وار عورتن جي صفحي يا ادبي صفحي جي انچارج پڻ رهي، جنهن ۾ هلال پاڪستان ۾ 1989ع، کان 1991ع تائين لڳاتار ٽي سال هفتيوار ”سرتين سٿ“ جي انچارج، 1992ع کان 1994ع تائين ”سگهڙن سٿ“ جي انچارج رهي. هن دوران هفتيوار صفحي ۾ پاڻ ”پنهنجون ڳالهيون“ عنوان سان ڪالم به لکيا.
ڊسمبر 1994ع ۾ روزاني عوامي آواز ۾ هفتيوار صفحي ”سورمي“ جي انچارج رهي. هتي پڻ هر هفتي ”ڪجهه ڳالهيون“ عنوان سان ڪالم به لکندي رهي. تنهن کانپوءِ اڄ ڏينهن تائين عوامي آواز جي هفتيوار ادبي صفحي ”تخليق“ جي انچارج آهي. پاڻ 1991ع کان عوامي ۾ هفتيوار ڪالم ”ڳالهيون پيٽ ورن ۾“ لکڻ شروع ڪيائين. جيڪو وقفي وقفي سان هاڻي به لکندي رهي آهي، اهڙي طرح سال 1994ع کان 1995ع تائين روزانو هلال پاڪستان ۾ هفتيوار ڪالم ”تنهنجون منهنجون ڳالهيون“ پڻ لکيائين. سندس ڪالم جو پڻ اٽڪل پنجن ڪتابن تي مشتمل مواد آهي. کيس ان ڳالهه جو اعزاز آهي ته 1970ع کان اڄ تائين لڳاتار ٽيهه سال گذرڻ کان پوءِ به هن پنهنجي هٿن مان ادب ۽ قلم کي نه ڇڏيو. جڏهن ته ساڻس گڏ ادبي سفر شروع ڪندڙ ڪيتريون نامياريون سرتيون ادبي دنيا کي خدا حافظ چئي گهر ڌياڻيون ٿي زندگي گهارين پيون. سندس قلم هميشه سنڌ جي حقن سنڌ مٿان لڳندڙ ڌاڙن، سنڌ لاءِ جدوجهد، مظلوم عورت جي داد فرياد سان ڀرپور آهي.
**

(روزاني عوامي آواز ڪراچي سومر 20 مئي 2002ع)