ڪالم / مضمون

نه هِنَ پاسي - نه هُنَ پاسي

محمود مغل لکي ٿو:
”هن ڪتاب ۾، ڏاڏاهي صاحب تقريبن اڌ صديءَ جو سفر طئه ڪيو آهي. سندن نثر کي ڏسجي ٿو ته محسوس ٿئي ٿو ته هٿن جي جاءِ تي، دل جون آڱريون لکي رهيون آهن. لهجي ۾ ڪا بناوٽ ڪانهي ۽ قلم جي ڪاٽَ ۾ پنهنجي جاءِ تي اُها تِکائي آهي، جيڪا ڪنهن ڪالم جو مزاج بڻجي سگهي ٿي. سندن تحريرن ۾ ٻي خاص ڳالهه سندن موضوع آهن. عام رواجي ڳالهين کي بي انتها گهرائپ ۽ ڳُوڙهائپ سان کِلندي کِلندي ڏاڏاهي صاحب بيان ڪري ويا آهن.
ڏاڏاهي صاحب، ڪمال مهربان وجود آهن. وٽن جيڪِي ڪجهه آهي، انهيءَ جي کين ڄاڻ آهي ۽ جيڪِي ڪجهه نه اٿن، انهيءَ جي به سُڌ رکن ٿا ۽ اهو مٿن، سهڻي جو ڪيڏو نه ڪرم آهي. “
Title Cover of book نه هِنَ پاسي - نه هُنَ پاسي

اربعا خطا 7

باوجود ڪوشش جي به 25 ڊسمبر ۽ 8 جنوريءَ تي ڪالم نه موڪلي سگهيس. جنهن ڪري اهي ٻئي اربعا خالي ويا ! مطلب ته مون کان به، ٻه اربعا نيٺ خطا ٿي ويا !! انهي جو سبب فقط اهو آهي ته آئون اصل کان وٺي لکڻ ۽ پڙهڻ ۾ ڏاڍو سست رهيو آهيان (سواءِ شاعريءَ جي) ايتري قدر جو ڪيترائي سنگتي ساٿي خطن جي موٽ نه ملڻ ڪري دوستيءَ تان ئي دستبردار ٿي ويا. تنهن ڪري مانوارن پڙهندڙن جي خدمت ۾ اڳواٽ عرض ڪري ٿو ڇڏيان ته جيڪڏهن ڪو اربعا، خطا ٿي وڃي ته دل ۾ نه ڪندا، ڇو جو اڀري لڏ آهي اوير سوير ٿي سگهي ٿي پر سلسلو ختم ڪونه ڪبو.
سائين منهنجا! هن سڌريل زماني ۾ ريڊيو ۽ ٽي وي جو شمار اهم ضرورتن ۾ ٿئي ٿو. ريڊيو ٽيليويزن جتي اسان کي وندر ۽ تفريح جو سامان مهيا ڪن ٿا، اتي انهن وسيلي علم، هنر ۽ عام معلومات ۾ به اضافو ٿئي ٿو. ريڊيو پاڪستان حيدرآباد سان ٽيهارو کن سالن کان ۽ پي ٽي وي ڪراچي سينٽر سان ويهن ورهين کان وٺي ڪنهن نه ڪنهن طور طريقي، ناتي يا نموني مڙيئي تعلق رهندو پيو اچي سو اڄ ذڪر ڪبو ٽيليويزن جو !
اڪثر ڪري شام مهل ڏسبو آهي ته گهرن کان سواءِ هوٽلن، دڪانن، اوطاقن ۽ پبلڪ پارڪن ۾ ٽي وي ڏسندڙن جا هشام لڳا پيا هوندا آهن، جن ۾ ننڍا، وڏا، عورتون، مرد، شهر توڙي ٻهراڙي وارا، پڙهيل، اڻ پڙهيل سڀئي ماڻهو شامل آهن. جيڪي پنهنجي پنهنجي پسند جا پروگرام ڏسي دل وندرائن ٿا !
مون کي ياد آهي ته 1975ع ۾ ڪراچي ٽي وي اسٽيشن تي عبدالڪريم بلوچ صاحب جيڪو ان وقت پروگرام پروڊيوسر هو، تنهن مون کي چيو ته منهنجو خيال آهي ته ٽيليويزن تان سنڌي مشاعرو ڪجي، جنهن جو موضوع ’ٿر‘ هجي ۽ شاعر به سڀئي ٿرپارڪر ضلعي جا هجڻ کپن ۽ اهو ڪم آئون اوهان تي ٿو رکان، اوهين ان لاءِ ٿرپارڪر ضلعي جي شاعرن سان رابطو ڪري کين موضوع ڏيئي، مقرر تاريخ تي وٺي اچو .
مذڪوره مشاعري جا دعوتناما مون لکيا، جن تي بلوچ صاحب صحيح ڪئي! ان بعد مون سڀني شاعرن سان سندن ڳوٺ وڃي ملاقات ڪئي ۽ دعوت ڏني. مقرر تاريخ کان هڪ ڏينهن اڳ شعراءِ ڪرام مون وٽ ٽنڊي الهيار پهتا، رات رهي صبح جو ڪراچي روانا ٿياسين ۽ ٽي وي اسٽيشن تي پهچي سڀني شاعر حضرات کي عبدالڪريم بلوچ سان ملايو ويو ۽ ٻئي ڏينهن شام جو مشاعري جي رڪارڊنگ ٿي، جنهن ۾ عبدالڪريم پلي مرحوم عمرڪوٽ (جيڪو ان وقت ايم پي اي هو) ثابت علي شاھه لڪياري ’ثابت‘، سروري دونهائو شريف ڊگهڙي، ولي محمد رونجهو ’ولي سروري‘ پٿورو، پير عطاءُ الله جان ’عطا سرهندي‘ سامارو، محمد هوت ’مجرم لغاري‘ جهڏو ۽ راقم شرڪت ڪئي ۽ شعر پڙهيا. انهي مشاعري ۾ سامعين به چڱي تعداد ۾ ويهاريا ويا هئا. انهي کان پوءِ ڪيترائي دور آيا، مشاعرا ۽ ٻيا پروگرام ٿيندا رهيا. عبدالڪريم بلوچ جنرل مئنيجر به ٿي ويو.
هن وقت ڪراچي ٽي وي اسٽيشن تان هفتي ۾ چار ڏينهن روزانو 25 منٽ ۽ ٽي ڏينهن پنجاھه منٽ (خبرن کان سواءِ) سنڌي پروگرام ٽيلڪاسٽ ٿيندو آهي ۽ موجوده وقت جيڪي پروگرام هلي رهيا آهن، تن ۾ ’سنڌرنگ‘، ’پرک‘، ’ڪچهري‘، ’کٽڻهار‘، ’ناٽڪ رنگ‘، ’هٿين گل ميندي‘، ’حال احوال‘ ۽ ’روشن تارا‘ شامل آهن.
’سنڌ رنگ‘ ذهين، محنتي ۽ هردلعزيز پروڊيوسر بادل جمالي پيش ڪري رهيو آهي، هي پروگرام ٿوري وقت ۾ گهڻو مقبول ٿيو آهي. ههڙي قسم جي پروگرام جي ڪافي وقت کان ضرورت محسوس ڪئي پئي ويئي، جنهن ۾ مشاعرا، ملاقاتون ۽ تبصرا وغيره هجن، جيڪي سڀئي رنگ ’سنڌ رنگ‘ ۾ موجود آهن. هن پروگرام جي ڪاميابي ۽ مقبوليت ۾ پروگرام جي ڪمپيئر (ميزبان) شبنم گل جي ذهانت، صلاحيت ۽ محنت شامل آهي.
شبنم گل، جيڪا پاڻ به سٺي ليکڪا ۽ شاعره آهي، تنهن ’سنڌ رنگ‘ کي خوبصورت رنگن سان سينگاري، سنواري وڌيڪ خوبصورت بڻائي ڇڏيو آهي، هن بهترين پروگرام پيش ڪرڻ تي بادل جمالي ۽ شبنم گل کي مبارڪون ڏيندي هڪ گذارش به ڪندس ته نوَن شاعرن، اديبن ۽ پراڻن شاعرن ۽ اديبن کي هڪ ٻي کان الڳ نه گهرايو وڃي، بلڪ انهن کي پروگرام ۾ گڏ آندو وڃي، ڇو جو پراڻن کان ئي ته نوان سکندا آهن؟ تنهن ڪري آئينده مشاعري، مذاڪري يا ٻئي ڪنهن سلسلي ۾ پراڻن ۽ نون شاعرن ۽ اديبن کي هڪ ئي وقت ساڳئي پروگرام ۾ گڏ آندو وڃي.
انهي کان سواءِ ’پرک‘ به نهايت ڪاميابي سان هلي رهيو آهي. هن قسم جي سنڌي پروگرام جي به سخت ضرورت هئي، جيڪا سڄاڻ ۽ محنتي پروڊيوسر اعجاز عليم عقيلي صاحب ’پرک‘ ذريعي پوري ڪئي آهي. پروگرام جي ڪمپيئر اسلم آزاد جي ڪمپيئرنگ واکاڻ لائق آهي، پر هڪ گذارش کين ضرور ڪندس ته رڳو نوجوان ۽ ساڳين ساڳين فنڪارن کي نه آندو وڃي، بلڪ ڪڏهن ڪڏهن پراڻن ۽ مشهور فنڪارن کي به موقعو ڏنو وڃي.
’ڪچهري‘ تجربيڪار پروڊيوسر فدا حسين بلوچ صاحب پيش ڪري رهيو آهي، هي پروگرام شهر توڙي ٻهراڙي ۾ تمام گهڻو مقبول آهي، جنهن ۾ سيد صالح محمد شاھه جهڙو سينئر اداڪار ۽ صداڪار ڪامياب ميزبان جا فرض نهايت خوش اسلوبيءَ سان انجام ڏيئي رهيو آهي. ’ڪچهريءَ‘ جو وقت 25 منٽ بنهه گهٽ آهي، جيڪو وڌائي 50 منٽ ڪرڻ گهرجي.
’کٽڻهار‘ منظور قريشي صاحب جهڙي سينئر ۽ وڏو تجربو رکندڙ پروڊيوسر جو پروگرام آهي، اميد آهي ته مقبوليت حاصل ڪندو.
’ناٽڪ رنگ‘ ۾ ڊراما شروع کان وٺي توقع کان به وڌيڪ ڪامياب ٿيا آهن ۽ عوام تمام گهڻو پسند ڪيا آهن، انهي مان ظاهرآهي ته اسان وٽ سٺن ڊراما رائيٽرن ۽ بهترين پروڊيوسرن جي ڪمي ڪانهي.
’هٿين گل ميندي‘ ريتن رسمن تي ٻڌل ملبوساتي ميوزيڪل فيچر آهي. جيڪو ڏسڻ وارن (خصوصن خواتين) ڏاڍو پسند ڪيو آهي.
’روشن تارا‘ هاڻي عبدالحق عظيم جهڙي پراڻي ۽ ڄاڻو پروڊيوسر کي مليو آهي، اميد ته عظيم صاحب ٻارڙن جي هن پروگرام کي مثالي پروگرام ڪري ڏيکاريندو.
انهي کان سواءِ اڃان هڪ مزاحيه پروگرام جي ضرورت آهي، جنهن لاءِ پاڪستان ٽيليويزن ڪراچي سينٽر جي جنرل مئنيجر صاحب ۽ پروگرام پروڊيوسر صاحبن کي گذارش آهي ته ڪو سٺو هفتيوار مزاحيه پروگرام پيش ڪيو وڃي جيئن هيءَ گهرج به پوري ٿئي.

[ڇپيل: روزانه هلال پاڪستان 15 جنوري 1992ع]