(7) احسانمند مڇي
هڪ ڏينهن جي ڳالهه آهي ته اڪيڪو شهر مان موٽي رهيو هو ته درياهه جي ڪناري وٽ هن کي هڪ مڇي نظر آئي جيڪا لوهه جي تارن ۾ وچڙي پئي هئي. هوءَ پاڻ ڇڏائڻ لاءِ گهڻو ئي ڦٿڪي رهي هئي پر ڪنهن ريت انهن لوهي تارن مان پنهنجي جان بچائي نه سگهي. هن جون اکيون اخروٽن جهڙيون خاڪي رنگ جون هيون. اڪيڪو اڳيان وڌي آرام سان انهن تارن کي ڌار ڌار ڪيو ۽ مڇي تارن مان جان ڇڏائي آزاد ٿي پاڻيءَ ۾ ٽٻي ڏني ۽ پوءِ ٿورو اڳيان هلي هن پنهنجو منهن پاڻيءَ مان ٻاهر ڪڍي اڪيڪو کي ڏٺو ڄڻ هوءَ اڪيڪو جا ٿورا مڃي رهي هجي. اڪيڪو هن ڏي ڏسي مرڪيو. ۾ گهر پهچي هِن مڇيءَ جو ذڪر هُن پنهنجي ماءُ سان ڪيو. ”امان توکي ڇا ٻڌايان ته اها مڇي ڪيڏي خوبصورت هئي. هن جهڙي سهڻي مڇي مون ڪڏهن به نه ڏٺي هوندي“.
ان رات جڏهن اڪيڪو پنهنجي ماءُ کي رڌڻي ۾ ڪم ڪرائي رهيو هو ته هنن جي ڪنن تي دروازي جو ٺڙڪو پيو. ڪو سندن گهر جي ٻاهران آهستي آهستي در کڙڪائي رهيو هو. ”رات جو هن وقت اسان جي گهر ڪير اچي سگهي ٿو؟“ اڪيڪو حيرت مان ماءُ کان پڇيو. ۽ پوءِ ماما سان جڏهن دروازو کوليو ته هن کي هڪ سهڻي ڇوڪري نظر آئي جنهن جون وڏيون ۽ سهڻيون اکيون اخروٽن جهڙيون خاڪي رنگ جون هيون. ڇوڪريءَ پنهنجو تعارف ڪرايو ته هن جو نالو مِچيڪو آهي ۽ هن ٻڌايو ته هوءَ نوڪريءَ جي ڳولا ۾ ڀر واري ڳوٺ وڃي رهي هئي ته ڪو چور سندس سڀ ڪجهه کسي ويو. ”هاڻ مون وٽ نه ماني کائڻ جا پئسا آهن ۽ نه ڪنهن مسافر خاني ۾ رهڻ جي مسواڙ“.
”اوهه! معصوم نينگري“، ماما سان چيو،“ جيتوڻيڪ اسان وٽ ڪو ايترو ناهي پر تون هن گهر کي پنهنجو سمجهه ۽ جيڪي ڪجهه کاڌو موجود آهي اهو گڏجي کائينداسين ۽ تون مون واري ڪمري ۾ ساڳي تڏي تي سمهي سگهين ٿي ۽ توکي جيترا ڏينهن وڻي اسان جي گهر ۾ رهي سگهين ٿي“.
”ماما سان! تون ڪيڏو ته مهربان آهين“، مِچيڪو وراڻيو، ”آئون تنهنجي بيحد ٿورائتي آهيان“.
ٻئي ڏينهن مِچيڪو اڪيڪو کان يڪدم رسيون ٺاهڻ سکي ورتيون ۽ هن کي رسيون ٺاهڻ ۾ ۽ ماما سان کي گهر جي ڪم ڪار ۾ تمام گهڻي مدد ڪرائڻ لڳي. وقت گذرندو ويو.... ڏينهن هفتن ۾ ۽ هفتا مهينن ۾ بدلبا ويا ۽ هي ٽئي ڄڻا هڪ ٻئي جي ويجهو رهي سٺا دوست ٿي ويا. اڪيڪو مچيڪو کي باغ جي صفائي ڪرڻ وقت مدد ڪئي ٿي. ان دوران هنن هڪ ٻئي کي سڄي ڏينهن جون خبرون چارون ٻڌايون ٿي ۽ چرچا ڀوڳ ڪري خوب ٽهڪِ ڏنا ٿي.
هڪ ڏينهن جڏهن اڪيڪو پنهنجي ماءُ سان گڏ اڪيلو ويٺو هو ته هن پنهنجي ماءُ کي چيو ”ماما سان! مون کي لڳي ٿو ته آئون پنهنجي دل مچيڪو کي ڏئي ويٺو آهيان. هوءَ بيحد سٺي طبيعت جي ۽ فضيلت واري ڇوڪري آهي. ڇا تون سمجهي سگهين ٿي ته مِچيڪو مون جهڙي ڇوڪري سان شادي ڪرڻ لاءِ راضي ٿي ويندي؟“.
ماما سان اڃان ڪو جواب ڏيڻ واري هئي ته اتي مچيڪو ان هال ۾ لنگهي آئي جنهن ۾ هي ماءُ پٽ ويٺا هئا. ”مَچيڪو منهنجا ٻچا!“ ماما سان مچيڪو کان پڇيو، ”تون ڇا جواب ڏيندينءَ جيڪڏهن آئون توکي اهو ٻڌايان ته منهنجو پٽ اَڪيڪو توکي پنهنجي زال ٿو بنائڻ چاهي ۽ آئون تنهنجي سس ٿيڻ ٿي چاهيان“. مِچڪيو مرڪندي چيو، ”جي ماما سان! مون طرفان بلڪل ها سمجهجانءِ“.
اهو جواب ٻڌي اَڪيڪو ته ڏاڍو خوش ٿيو. ٻئي ڏينهن اَڪيڪو جڏهن رسيون وڪڻڻ لاءِ شهر ڏي روانو ٿيو ته مَچيڪو به هن سان گڏ نڪري پئي. شهر جا ماڻهو ههڙي سهڻي ڇوڪريءَ کي ڏسي حيران ٿي ويا ۽ هر هڪ جي وات تي مچيڪو جي سونهن جي ڳالهه هئي. اهي چوٻول جڏهن ڀرواري علائقي جي شهزادي نَگاسي جي ڪن تي پهتا ته مِچيڪو نه فقط سونهن ۽ سوڀيا ۾ اتم آهي پر سندس آواز به بلبل وانگر مٺو آهي ته هن کي به مِچيڪو کي ڏسڻ جو شوق ٿيو. شهزادي نگاسيءَ مِچيڪو کي ساڻس ملڻ لاءِ دعوتنامو موڪليو پر مچيڪو سٺن لفظن ۾ معذرت ڪري ڇڏي.
”ڇا هوءَ نٿي سمجهي ته آئون ڪير آهيان“، شهزادي نگاسيءَ ڪاوڙ مان چيو، ”مون وٽ ان مغروريءَ جو جواب موجود آهي ته ڇا ڪرڻ کپي. آئون هن ڇوڪريءَ لاءِ هڪ شرط ٿو رکان. جيڪڏهن هوءَ پورو ڪري نه سگهي ته هن کي هر حال ۾ مون سان ملڻو پوندو. پر جي هوءَ ان شرط پوري ڪرڻ ۾ ڪامياب ٿي ويئي ته پوءِ آئون هن کي دل وٽان انعام ڏيندس“.
ٻئي ڏينهن شهزادي اهو شرط پنهنجي ايلچي ذريعي مِچيڪو ڏي موڪليو. شرط ۾ هي هو ته مِچيڪو کي گاهه ۽ ڪکن مان رسو ٺاهڻ بدران هڪ رسو ڦلهير مان ٺاهڻو آهي.
”اهو شرط پورو ڪرڻ ته ناممڪن ڳالهه آهي“، اَڪيڪو پريشان ٿيندي چيو، ”هي اسان مان اهڙي ڪم جي ڪيئن ٿو اميد رکي! ڀلا ڪڏهن ڦلهير مان به ڪنهن رسو ٺاهيو آهي!“.
”تون فڪر نه ڪر“، مِچيڪو چيو، ”منهنجي پيءُ مون کي هڪ خاص قسم جي رسي ٺاهڻ سيکاري آهي جيڪا مون کي پڪ آهي ته شهزادي نگاسيءَ کي پسند ايندي. پر اهو آهي ته ان ڪم ۾ توکي منهنجي مدد ڪرڻي پوندي“.
مِچيڪو رسي ٺاهڻ تي ڪم شروع ڪيو ۽ جيڪي هن چيو ٿي اڪيڪو اهو غور سان ٻڌي ان تي عمل ڪيو ٿي. ڪيترن ڪلاڪن جي محنت بعد هنن هڪ رسي ٺاهي ورتي جيڪا عام رسين کان ڊيگهه توڙي ٿولهه ۾ ٻيڻي هئي. اڪيڪو ان رسيءَ جو گول ويڙهو ٺاهي هڪ وڏي لوهي چادر تي رکي ان کي ساڙيو ۽ پوءِ هن کي ڪلاڪ ٻه کن ٿڌو ڪيو ويو ۽ ٻئي ڏينهن اها سڙيل رسي لوهي چادر سميت شهزادي ڏي ڏياري موڪلي.
شهزادو ناگاسي ڦلهير جي رسي ڏسي وائڙو ٿي ويو. ”اها توهان ڪيئن ٺاهي؟ ڦلهير مان رسي ٺاهڻ جي طريقي کان فقط منهنجا وڏا واقف هئا. ان جي طريقي جو راز اسان جي خاندان ۾ پشت به پشت هلندو اچي“.
بهرحال شهزادي جيڪو شرط رکيو اهو اَڪيڪو ۽ مَچيڪو پورو ڪري ڏيکاريو ۽ هاڻ شهزادي کي پنهنجو واعدو پورو ڪرڻ ضروري هو. سو هن اڪيڪو ۽ مچيڪو ڏي هڪ وڏو خومچو سونن ڳهن، هيرن جواهرن ۽ ريشم جي ڪپڙن سان ڀري موڪليو.
شهزادي طرفان ايڏا قيمتي تحفا، سون ۽ هيرا ملڻ تي ماما سان هڪدم اڪيڪو جي شاديءَ جي تاريخ مقرر ڪئي ۽ ڳوٺ جي ماڻهن کي نينڊ ڏني. شاديءَ تي اڪيڪو ۽ مچيڪو اوچا وڳا پائي آيا ۽ هو بيحد سهڻا لڳي رهيا هئا. ڳوٺ جو هر هڪ ماڻهو اڪيڪو کي مبارڪ ڏئي رهيو هو ته هن کي مِچيڪو جهڙي سهڻي زال ملي آهي. هنن مان ڪجهه ماڻهن جڏهن مچيڪو کان پڇيو ته هن اڪيڪو سان شادي ڪرڻ جو ڇو سوچيو ته هن مرڪندي ۽ شرمائيندي جواب ڏنو ته ”اڪيڪو هڪ خوبصورت دل وارو انسان آهي جنهن کي هر هڪ سان ايڏي همدردي آهي جو هڪ مڇي به هن تي عاشق ٿيو پوي“.
(دراصل اڪيڪو جنهن مڇيءَ کي بچايو هو اها مچيڪو هئي جيڪا مڇي جي روپ ۾ سير ڪري رهي هئي ته درياهه جي ڪناري وٽ لوهي تارن ۾ اٽڪي پئي ۽ مرڻ واري هئي ته اڪيڪو اچي هن جي جان بچائي).
***