مير نادر علي ابڙو جي هن ڪتاب ’’مايوسين جي ميڙن کان اُميدن جي ميلن تائين‘‘ ۾ ڪُل 30 مضمون موجود آهن، جيڪي آهن ته سنڌي سماج جي باري ۾ پر لکڻ جو انداز تخليقي آهي، سو ائين چئي سگھجي ٿو ته هي ڪتاب سماج ۽ تخليق جو ميلاپ آهي ته جيئن ادب پڙهندڙ جي به هن ڪتاب تائين رسائي هجي ته ٻئي پاسي سماج جا پرت به کُلندا وڃن. هي هڪ تجرباتي ڪتاب آهي. هن ڪتاب جي هڪ اها به خوبي آهي ته هيءُ ڪتاب ليکڪ پنهنجي محبوب والد ڪامريڊ تاج محمد ابڙو يادگار ڪاميٽي طرفان شايع ڪيو ويو آهي، جيڪو عمل سندس والد جي ياد به ڏياري ٿو.
اڄ 14 آگسٽ جو ڏينهن آهي. اهو ڏينهن، جنهن ڏينهن تي آزادي جو سورج اسان لاءِ گهڻيون خوشيون کڻي نروار ٿيو. فضا ۾ هر طرف امن آشتي جا نغما گونجڻ شروع ٿيا. ٻارڙا توڙي وڏڙا مائرون ۽ ڀينرون سڀئي هڪ ٻئي سان گلي ملي آزاديءَ جون مبارڪون ڏيڻ لڳيون، اها آزادي جيڪا گهڻيون قربانيون ڏيڻ بعد نصيب ٿي، اڄ اسان ڪيڏا نه خوشنصيب آهيون جو هڪ آزاد ملڪ جا باشندا آهيون، اهو سڀ اسان جي وڏڙن جي قربانين جو ڦل آهي جو اسان کي اسلامي جمهوريه پاڪستان جهڙو عظيم ملڪ حاصل ٿيو، اهو پاڪستان جنهن کي الله پاڪ هر طرح سان نوازي رکيو، هر قسم جي سهولتن آرائشن سان جديد دؤر جو پاڪستان جنهن جي آزادي لاءِ قائدِاعظم محمد علي جناح پنهنجي سموري ڄمار گهوري ڇڏي، رڳو ان لاءِ جو هن جو سپنو هو ته منهنجي ديس جا رهواسي غلامي جون زنجيرون ٽوڙي ڪري آزاد فضا ۾ ساهه کڻن، انهن جي اڳيان غلامي نالي ڪا شيءَ نه هجي اسان جي قائد جون مهربانيون جو اڄ اسان ان قابل ٿي چڪا آهيون جو ڪنهن دشمن ملڪ ۾ اها سگهه نه آهي جو اسان ڏانهن ميري نگاهه کڻي ڏسي سگهي، اڄ اسان آزاد آهيون هر ڪنهن کي آزادي آهي، سڀ ڪو پنهنجي خوشين ۾ مگن مست بڻيل نظر اچي ٿو پر ڪالهه جيڪو اسان تان گذري چڪو تنهن کي فراموش نٿا ڪري سگهون ته هن ملڪ پاڪستان ۾ اسان اڄ جيڪو آزاديءَ سان گهمون ڦرون پيا تنهن پويان اسان جي اڳوڻن نسلن ڪيڏيون لاتعداد قربانيون ڏنيون ۽ گهڻن مائرن جون هنجون اجڙيون، گهڻا ڀائر پنهنجي ڀيڻن جي سپنن جي رکوالي ڪندي هن ملڪ مٿان قربان ٿيا. ڪيترا گهراڻا لاشن جا ڍير بڻيا ۽ ڪيترن جا سهاڳ هٿن تي مهندي جي رنگ لهڻ کان اڳي شهيد ٿيا. اڄ انهن يادن جو ڏهاڙو نفرتن جي خاتمي ۽ محبتن جو ڏينهن هر طرف خوشين جا ميلا متل ٻارڙا رنگين لباسن ۾ گلاب ۽ موتئي جي گلن وانگي مهڪي پوري ماحول کي خوشگوار بڻائيندي، اهو سنديسو ڏئي رهيا آهن ته هي ملڪ عظيم کان عظيم تر آهي. جنهن کي وڏين قربانين بعد حاصل ڪيو ويو، تنهن ۾ محبتن جا ميلا مچايو ۽ خوشيون تقسيم ڪيو، حالانڪه ماضي جي پاڪستان کان حال جو پاڪستان جيڪو هڪ ائٽمي طاقت بڻجي چڪو آهي، دنيا جي ڪنهن به ملڪ ۾ اها سگهه نه آهي جو هن ڏانهن اڳڀرائي ڪري. اسان اها ڳالهه اعتماد سان ڪري سگهون ٿا ته ايندڙ وقت هن ملڪ لاءِ اڳي کان بهتر سنديسو کڻي ايندو ۽ پاڪستان ترقي جون وڌيڪ ڏاڪڻيون چڙهندو. هن وقت گئس ۽ تيل کان ويندي هر لحاظ کان پاڪستان خود ڪفيل بڻجي چڪو آهي ۽ صدر جنرل پرويز مشرف جي صدارت سنڀالڻ بعد ملڪ جي اندر رڪارڊ ترقياتي ڪم ٿيا آهن ته ٻاهرين ملڪن پڻ سيڙپڪاري جو سلسلو وڌائي ڇڏيو آهي، جنهن سبب ناڻي جي حساب کان هن وقت حڪومت پاڪستان ٺيڪ ٺاڪ ڏوڪڙ ڪمائي چڪي آهي ۽ ٻاهرين ملڪن جو رهيل قرض پڻ واپس ڪيو آهي ته ٻئي طرف اڳئي دهشتگردي جي ڊپ کان جن ملڪن پاڪستان ۾ سيڙپڪاري نه پئي ڪئي اُهي به هاڻي پاڪستان ۾ سيڙپڪاري ڪن پيا، جڏهن ته موجوده حڪومت پاران دهشتگردن خلاف آپريشن کي ٻاهريان ملڪ ساراهي رهيا آهن ۽ پاڪستان کي انهن پر امن ملڪ قرار ڏنو آهي. اهي سموريون ڳالهيون پڻ ثابت ڪن ٿيون ته پاڪستان هڪ پرامن محبتي ماڻهن جو ملڪ آهي ۽ اڄ هن ملڪ جي عوام آزادي جو 59 جشن وڏي خوشي ۽ جذبي سان ملهائي رهي آهي، اڄ انهي ڏينهن تي اسان سڀني وطن واسين کي سڀ ويڇا وساري هڪ جهنڊي هيٺ بيهي محبتن ۽ امن جو سنديسو ڏيڻ کپي ها، انتهاپسندي واريون واٽون ڀلائي هن ملڪ جي ترقي لاءِ سوچڻ گهرجي، ڇو جو اسان جو جيئڻ مرڻ سڀ ڪجهه پاڪستان سان آهي، جيڪڏهن پاڪستان آهي ته اسان به آهيون جي پاڪستان نه آهي ته اسان ڪجهه به نه آهيون. هن لاءِ ملڪ ۾ رهندڙ سنڌي پنجابي، پٺاڻ، بلوچ ۽ سڀني برادرين کي گهرجي ته بنا ڪنهن تعصب ۽ فرقيواريت جي رڳو اها سوچ رکڻ گهرجي ته اسان کي هن پياري پاڪستان کي سموري جڳ ۾ هڪ مثالي ملڪ بڻائڻو آهي. اهڙو ملڪ جنهن جو سموري دنيا مثال ڏي، هاڻي ڳالهيون ڪرڻ جو وقت گهٽ پر عمل ڪرڻ گهرجي. جڏهن ته هن وقت ملڪ جي اندر اختيارن کي هيٺين سطح تائين منتقل ڪيو ويو آهي ته جيئن عوام کي گهر ويٺي انصاف ملي سگهي، ان کان علاوه موجوده حڪومت هن ملڪ جي ترقي ۾ صدر جنرل پرويز مشرف جي قيادت ۾ باقي ڪابه واٽ ناهي ڇڏي ۽ مسلسل جدوجهد پئي ڪري، هاڻي ضرورت انهي ڳالهه جي آهي ته اسان رڳو چهرا تبديل ڪرڻ واري مهم کي ڇڏي افراتفري واري سوچ کان هٽي ڪري موجوده حڪومت جا هٿ مضبوط ڪيون ۽ اڄ پاڪستان جي آزادي جي 59هين جشن جي موقعي تي ملڪ جي آزادي جي هيرن کي خراجِ تحسين پيش ڪرڻ سان گڏ پنهنجي پاڻ سان اهو وچن ڪيون ته اسان هن ملڪ کي امن، آشتي، محبتن ۽ ڀائيچاري جو ديس بڻائينداسين.