ڪالم / مضمون

سائين، محبت ۽ حياتي: رمزون (خواب نگر)

هيءُ ڪتاب ’محمود مغل‘ جي ڪاوش اخبار ۾ ڇپيل مشھور ڪالم سلسلي ’خواب نگر‘ جي 38 چونڊ ڪالمن تي مشتمل آهي.’خواب نگر‘ جڏهن ’ڪاوش‘ اخبار ۾ هفتيوار ڇپبو هيو تہ انھن ڏينھن ۾ جيڪا پذيرائي، هن ڪالم کي ملي هئي، شايد ئي ڪنھن ڪالم نگار جي حصي ۾ اهڙي ناماچاري آئي هجي. ان جو سبب خاص ڪري اهو هيو تہ ’خواب نگر‘ ماڻھن سان ’سندن‘ دل جون ڳالھيون ڪندو هو يا ماڻھن سان ’پنھنجي‘ اندر جي لھسُن جون ڳالھيون ڪندو هو. محبتن واري مامَ جي کول ڪندو هو ۽ نفرتن جا نتيجا اظھاريندو هو. ’خواب نگر‘ ماڻھن جي سمجهہ واري گهرج کڻي حاضر ٿيندو هو ۽ ائين لڳندو هو تہ واقعي ڪو ’سائين‘، ڪو ’مرشد‘ پنھنجن خليفن يا مريدن سان رمزن جا راز کولي حياتي ۽ ان جا ڪارونھوار سمجهائي رهيو آهي.

  • 4.5/5.0
  • 122
  • 30
  • آخري ڀيرو اپڊيٽ ٿيو:
  • محمود مغل
  • ڇاپو پھريون
Title Cover of book Saien, Muhabbat ain Ha’ya’ti: Ramzoo’n [Khwaa’b Nagar]

اندر جي ايڪتا (سائين)

دل هنجهون هارڻ تي بَضد هئي، روح ڄڻ ڦاٽي ٿي نڪتو... مون کي پنھنجو پاڻ پنھنجي قبضي مان نڪتل لڳو هيو...۽ هنن جي ڪشاده ٻانھن ۾ ذرو ذرو وکري رهيو هئس... هنن مون کي ڀاڪر ۾ ڇڪي ڇڏيو... وارن ۾آڱريون ڦيرائيندي چيائون، ”سڄو وکر اڄ ئي کپائي ڇڏيندين ڇا مجهول؟“ منھنجي اندر ۾ ڄڻ نارَ کلي ويا هئا... ڍَڪرُون ڏيندي جيءُ نہ پيو ڀرجي... سائينءَ، هڪ ٻانھن جي دائري ۾ جڪڙيندي ٻئي سان جڳ مان گلاس ۾ پاڻي اوتي منھنجي وات سان لاتو... ”هي پِيءُ... هان وٺ... ايترو پاڻي هاريو ٿي... ڪجهہ اندر ۾ بہ اوت...“ منھنجو نڪ وهي رهيو هو. هنن، پنھنجي انگوڇي سان اگهندي، پاڻيءَ جو گلاس وري منھنجي وات سان لڳايو... سڄي عمر جي جھڙي تاس کڻي آيو هئس... گلاس جي خالي ٿيڻ جي خبر ئي نہ پئجي سگهي... هنن نرڙ چمندي چيو، ”ديريون ٿي وڃن تہ ملول مَنَ ٽڙڪي پوندا آهن ٻچا... ماڻھوءَ جي اندر جي ايڪتا، جواب ڏئي ڇڏيندي آهي.“
پاڻيءَ ڪجهہ سامت آندي هئي ۽ ڪجهہ وري سندن ڀاڪر جي گرميءَ... هوش سنڀاليندي پڇيم، ”ماڻھو دير ڇو ڪندو آهي سائين؟“
هڪ گھري مُرڪ سان هنن هڪدم وراڻيو، ”ڇاڪاڻ تہ سويرَ سندس ضد آهي. تو ڪڏهن اهو محسوس ناهي ڪيو تہ جيڪي سڀ ڪم وقت کان اڳي ڪري ڇڏيندا آهن، اهي گهڻو ڪري ضد سان گهڻو سلھاڙيل هوندا آهن. پنھنجي ذات جي ضد کي هٿ هٿ ۾ ڏئي، هو هر ڪم پھرين ڪرڻ گهرندا آهن.“
”تہ ائين نہ ڪرڻ گهرجي ڇا سائين؟... ڇا هر ڪم ۾ دير ضروري هوندي آهي؟“
”نہ....دير ضروري نہ هوندي آهي... نہ ئي وري تڪڙ ضرور هوندي آهي... ضروري اهو هوندو آهي، منھنجا ٻچا تہ هر ڪم صرف پنھنجي وقت تي ڪيو وڃي... نہ تہ چيم نہ... تہ ذات جي ايڪتا جواب ڏئي ڇڏيندي آهي.“
مون پنھنجو پاڻ کي ڍرو ڇڏي ڏنو آهي. هنن مون کي، وهاڻي مٿن کان ڏئي ليٽائي ڇڏيو ۽ پاڻ اٿي ويا... گلاسن جو کڙڪو محسوس ڪندي، مون اکيون ٻوٽي ڇڏيون... سائينءَ ڪجهہ ٺاهيو پئي ۽ جهونگاري بہ رهيا هئا... ”مون ۾ تون موجود، آئون اڳاهين آهيان.“ وڏي واڪ جهونگاريندي هنن سڏيو، ”محمود...هي پِي وٺ...“
اکيون کوليم، مٽيءَ جي وٽي ۾ پاڻي هو... پيتم تہ مٺو لڳو... هنن کنڊ جو شربت ٺاهيو هو... ”دماغ خشڪ ٿيڻ لڳي تہ مٺو کائبو آهي شھزادا... تو جنھن حساب سان، پاڻي ڪڍيو آهي، تيئن تہ تنھنجي مغز کي ڏرا ڏيڻ گهرجن...“
الاءِ ڇا هيو... الاءِ ڇو هُيو... مان هر عمل تيز تر ڪري رهيو هئس... پاڻيءَ جو وَٽو بہ مون جلدي ئي خالي ڪري ڇڏيو... هنن وَٽو رکندي، مون ڏانھن نھاريندي چيو، ”جيڪي جِيءَ ۾ رهندا آهن نہ ابا... اهي سُٿرو، سوَلو جاءِ خالي ڪرڻ جا قائل ناهن هوندا... ڀلي توهان کين تڙي ڪڍو، پر هو بھرحال هوندا اتي ئي آهن... مٿان وري اوهان جي اها ناڪامي تہ توهان کين ڪڍي نہ سگهيو، اوهان کي رَتُ رئاڙيندي آهي، پر اهم ڳالھہ تہ اها آهي تہ جيڪڏهن کين ڪڍڻو ئي اٿوَ تہ پوءِ رهايو ڇو هُيُوَ؟“ مون وٽ ڪو بہ جواب نہ هيو... هنن جي ڳالھہ اڃا اڳتي وڌي هئي، ”دنيا جا سڀ حَسِين ڪاڄ، ايڪتا سان ٺھندا آهن... ڪڙو، ڪڙي ۾ ملي زنجير ٺاهيندو آهي. لوڻ مرچ، گڏجي وڌيڪ سواد ڏيندا آهن... منظر گڏبا تہ نظرَ ڪم ڪندي نہ... قلم ڪاغذ سان ملي ٿو تہ حَرف لکجي ٿو نہ... انھيءَ ٻڌيءَ کان سواءِ سڀ بيڪار آهي، جيڪڏهن اها ٻڌي ٿي نہ سگهي تہ ڪجهہ ڪو نہ ٿيندو... ڪڙو، ڪڙي سان نہ مليو تہ زنجير ڪاٿئون ايندي! لوڻ مرچ کان سواءِ تہ ڪو بيمار ئي کائي، تندرست جا تہ لاھہ ئي نڪري ويندا... نظر نہ هُجي تہ منظرن جي سونھن ڪنھن ڪم جي ۽ خالي هَوا ۾ لکندڙ قلم جا حرف ڪنھن پڙهيا آهن ڇا؟ مطلب تہ اها ايڪتا، حياتي آهي... ست رنگ گڏجي انڊلٺ ٺاهيندا آهن محمود.“ هُو بہ ٽيڪ لڳائي ويھي رهيا... سياري جي پٿراڻي سندن مٿن کان هئي، سرديءَ جو احساس شربت پيئڻ کان پوءِ پيدا ٿي رهيو هو.
”اندر جي ايڪتا ڇا هوندي آهي سائين...؟“ منھنجو آواز مون کي ئي اوپرو لڳو هو... پر بھرحال هاڻي سوال واضح نموني ڪري ويو هئس.
”اندر جي ايڪتا ئي، دراصل ٻاهرين ايڪتا جو اساس هوندي ٿئي.“ هنن هلڪو کليو. ”ٻاهران تہ اسين وڏا ڀاڪر پائي ملندا آهيون. هڪٻئي کي کيڪاريندا آهيون، گهر تي هلڻ جي دعوت ڏيندا آهيون، پر اسان جو اندر ان جو منظر هوندو آهي. ٻاهران گڏ هجڻ کان، اندران گڏ هجڻ، لکين درجا بھتر هوندو آهي، اها ٻي ڳالھہ آهي جو اسين ٻاهران گڏجڻ کي تہ محسوس ڪري سگهندا آهيون، پر اندر جي ڳنڍائي جي صدا نہ ٻڌي سگهندا آهيون... دنيا ۾ صرف اهي ئي ڪامياب ٿيندا ٿئي، جن جا اندر ڳنڍيل هجن.“
”اندر جي ايڪتا ڇا، سامھون واري لاءِ هئڻ ضروري آهي سائين؟“
”نہ ڪو... اهو مون ڪڏهن چيو ڀوڪَ... اندر جي ايڪتا تہ پنھنجي اندر جي نظام جي هوندي آهي... ڏس اک ڏسي ٿي، دل پسند ڪري ٿي، دماغ سمجهائي ٿو، مَن ماندو ٿئي ٿو... محبت ٿي وڃي ٿي... ڏس آهي نہ ايڪتا... دنيا جو ڪو بہ عاشقِ ناشاد دل مراد ڳولي اچ، جيڪو انھن چئن ئي مان ڪنھن هڪ کان بہ منڪر هجي... ۽ پوءِ بہ چوندو هجي تہ يار محبت ٿي وئي ٿم... منھنجا مٺا، ٻڌيءَ کان سواءِ ڪجهہ بہ ڪونھي...“ ڳالھہ الاءِ ڪيئن ڪري ويٺو هوس، سائينءَ جي نگاھہ جو رنگ مٽجڻ لڳو... هُو سڌا ٿي ويھي رهيا، آواز ۾ کرج اچي ويو هئن، ”محبت ئي ايڪتا جو اساس ٿئي راڻا... نفرت ۾ بہ ماڻھو گڏجي تہ ٿو... پر وير وٺڻ لاءِ ڪنھن کي هيٺانھون ڏيکارڻ لاءِ، دنيا ۾ ويري، هڪٻئي جا ساٿاري بڻجي ويندا آهن. وقت جي ڪنھن ٿوري وٿيءَ لاءِ هو گڏجي بہ پوندا آهن ۽ ’تڪڙي ايڪتا‘ ڏيکاريندا آهن، پر تاريخ ثابت ڪيو آهي تہ هوڏانھن ڪم لٿو، هيڏانھن ڊکڻ وسريو... جنھن مقصد سان مليا هئا، سو پورو ٿيو تہ مَن واھہ واھہ... ۽ جي نہ ٿيو تہ بہ واھہ واھہ... جوڳي نہ ڪنھن جا مِٽَ... وري هڪٻئي جي شڪل ڪا ورلي ڏسجي... محبتن ۾ گڏجڻ، ان جي برعڪس هوندو آهي... محبت سان جيڪا ايڪتا جڙي ٿي، تنھن ۾ ڪا موقعي پرستي ناهي هوندي ابا... ڪنھن کي هيٺ ڪرڻ جو ڪو معاملو ناهي سوچبو... محبت ۾ تہ ايڪتا وڇوڙي کي بہ حسناڪي ڏئي ڇڏيندي آهي... الڳ ٿي بہ الڳ ٿي نہ سگهبو آهي.“
”اندر جي ايڪتا، ڇا تال ميل آهي سائين... يا بس... ڪو جُڙيل جھان آهي؟“ منھنجون اکيون وري ڀرجي آيون هيون، محبتن جي مامَ ۾ وري ضربيو هئس... اعتبار جي مَسند وري ڌُڏي هئي... شايد ان ڪري گهڻو روئڻھارڪو هئس.
”اهو ڪوبہ جُڙيل جھان ناهي راڻا...“ هنن ڪنڌ هيٺ ڪري ڇڏيو. ”اهو زندگيءَ جو تال ميل آهي... ڪاٺين جي ڀريءَ وارو سبق ياد ٿئي نہ...! جڏهن مُٺِ گڏ هئي تہ ٻي مُٺِ ٽوڙي نہ پئي سگهي... تہ اهو مُٺِ جو مُٺِ سان جڙيل جھان تہ هُيو، پر ذهن ۽ طاقت جو تال ميل هو. اوهان جي دل جنھن جذبي ۾ اُپٽار ڪري ٿي، اوهان جي تند، جنھن سُر تي جهومي ٿي ۽ اوهان جو روح، جنھن سان خوش ٿئي ٿو، سمجهہ، ان سان اوهان جي ايڪتا آهي... ساڻس گڏجڻ کان پھرين اوهين پنھنجو پاڻ ۾ گڏجو ٿا ۽ ان کي قبوليت جي مسنَد ڏيو ٿا... اها مسند، جنھن تي ايڪتا لکيل هوندي آهي... اهو ڪڏهن نہ وسارجانءِ تہ ڪوبہ لڙڪ اڪيلو نہ وهندو آهي ۽ نہ ئي ڪو ٽھڪ، ڪڏهن زندگيءَ مان اڪيلو نروار ٿي سگهيو آهي... اها ايڪتا ئي هوندي ٿئي ٻچا... جيڪا حياتيءَ جو مڪمل احساس ڏياريندي آهي.“

(ڇپيل: آچر 5 ڊسمبر 2010ع)