ڪالم / مضمون

سائين، محبت ۽ حياتي: رمزون (خواب نگر)

هيءُ ڪتاب ’محمود مغل‘ جي ڪاوش اخبار ۾ ڇپيل مشھور ڪالم سلسلي ’خواب نگر‘ جي 38 چونڊ ڪالمن تي مشتمل آهي.’خواب نگر‘ جڏهن ’ڪاوش‘ اخبار ۾ هفتيوار ڇپبو هيو تہ انھن ڏينھن ۾ جيڪا پذيرائي، هن ڪالم کي ملي هئي، شايد ئي ڪنھن ڪالم نگار جي حصي ۾ اهڙي ناماچاري آئي هجي. ان جو سبب خاص ڪري اهو هيو تہ ’خواب نگر‘ ماڻھن سان ’سندن‘ دل جون ڳالھيون ڪندو هو يا ماڻھن سان ’پنھنجي‘ اندر جي لھسُن جون ڳالھيون ڪندو هو. محبتن واري مامَ جي کول ڪندو هو ۽ نفرتن جا نتيجا اظھاريندو هو. ’خواب نگر‘ ماڻھن جي سمجهہ واري گهرج کڻي حاضر ٿيندو هو ۽ ائين لڳندو هو تہ واقعي ڪو ’سائين‘، ڪو ’مرشد‘ پنھنجن خليفن يا مريدن سان رمزن جا راز کولي حياتي ۽ ان جا ڪارونھوار سمجهائي رهيو آهي.

  • 4.5/5.0
  • 122
  • 30
  • آخري ڀيرو اپڊيٽ ٿيو:
  • محمود مغل
  • ڇاپو پھريون
Title Cover of book Saien, Muhabbat ain Ha’ya’ti: Ramzoo’n [Khwaa’b Nagar]

هڪڙي ڪَلِي (محبت)

هن ڪنڌ مٿي کنيو، ڳيت ڏيندي چيائين، ”منھنجي حصي جي ڪلي، هن سال ڇو نٿي ملي سگهي؟!“
منھنجو ڪنڌ جهڪيل هو، نگاھہ جا دائره، هيٺ، سندس سينڊل ۾ جڪڙيل پيرن ۾ هئا جن ۾ ٻن آڱرين ۽ آڱوٺن ۾ خوبصورت ڇلا پھريل هئا. الاءِ ڇلا سھڻا هئا، الاءِ سندس آڱريون... هونئن دل کي يقين هيو تہ جي ڇلن ۾ ڪا سونھن آهي بہ سھي تہ بہ سندس پيرن جي آڱرين جي ڪري ئي آهي. اکين جو مرڪز سندس پير هيا پر سامھون سندس سڄو ’سراپو‘ هو... ائين هوندو آهي تہ اسين جن کي پنھنجي دل جي تڪ تي ويھاريندا آهيون، انھن لاءِ اکين سان ڏسڻ جي شرط ’لازم‘ نہ هوندي آهي بلڪي اهي بند اکين ۾ وڌيڪ چٽا ٿي ويندا آهن. هنن جي حضور ۾، اسان جو ڪنڌ ائين ئي جهڪيل هوندو آهي. اکين کي پنبڻين مٿي ڪرڻ جو ’اذن‘ نہ ملندو آهي تہ بہ اسين سندس هڪ هڪ جنبش ڏسي سگهندا آهيون... محسوس ڪري سگهندا آهيون.
”منھنجي سوال جو جواب نہ مليو“ هن ڳالھايو، ”منھنجي ڳالھہ ڇا جواب طلب بہ نہ آهي؟“ سندس آواز ۾ شڪايت اچي وئي هئي، منھنجي دل ڄڻ اڻ ڄاڻ هٿن ۾ مھٽجي رهي هئي.
”نہ ڪو... نہ نہ... ائين ڪنھن چيو...“ غير ارادي طور اکيون کڄي ويون. هن جا پنبڻ آلا ٿي ويا هئا.
”هيترن ورهين جي رفاقت ۾، هي تون ٻيو ڀيرو مون سان ائين ڪري رهيو آهين... پھريون دفعو تہ تون وسري ويو هئين... هن ڀيري تہ ماڳھين انڪاري آهين“ سندس لھجو سخت هو، منھنجي منھن تي ڦڪي مرڪ اچي وئي.
”تو... اجايو ناراض ٿيڻ اڃان بہ ڪو نہ ڇڏيو آهي؟“
”اهو بہ منھنجي ڳالھہ جو جواب ناهي... مون کي ورندي ڏيندي لھرائين ٿو ڇا؟“
اکين ۾ سموئيندي چيومانس، ”بھار رت ۾، پٽن جا لاشا کڻڻ ڪيڏو نہ هنيانءُ ڏاريندڙ ڪم آهي جانان... گلن جي موسم ۾، ڪليون پٽڻ ٻي ڳالھہ آهي... کين ٽوڙڻ مروڙڻ ٻيو فعل... درد جي اها شدت ڪير محسوس ڪري سگهي ٿو؟“ کانئس ڄڻ پنھنجو خيال وسري ويو. امالڪ چيائين، ”سڀ کان گهڻو سُور تہ سائين اهو محسوس ڪري سگهي ٿو، جنھن جي پنھنجي مٿان گذري هجي... ڳاڙهن گلابن مٿان، ڳاڙهو گلاب هاريندڙن جي رمز، ڏسڻ ۾ تہ سڀني کي ايندي آهي سائين... سمجهي صرف ’پٿر وارو‘ سگهندو آهي.“
”پٿر واري جو سور، پٿرائيندڙ کي سمجهہ ۾ ايندو آهي اني...؟“ الاءِ ڇو سوال هڙڪي پيو... سمجهہ ۾ ئي نہ پي آيو تہ جملا اچن ڪٿان پيا.
”چيم نہ سائين... اهو سڀ صرف مٿان گذرندڙ کي ئي معلوم ٿيندو آهي... جن سان وهي واپري، سي ئي لهس محسوس ڪري سگهندا آهن... ٻين جو معاملو تہ رڳو ’هٿ سيڪڻ‘ جھڙو هوندو آهي.“
سندس سوچ جو قد ڪاٺ، مون کي ڏاڍو وڻندو آهي. هُوءَ ذهني قداوريءَ ۾ ڪمال رکي ٿي، جنھن حد تائين ٻن سوچن جي هم آهنگي ٿي سگهي ٿي، ان حد تائين اسين الائي ڪيترا ڀيرا ويندا آهيون... مون کي اها ئي خوش گماني هوندي آهي تہ هو هر معاملي کي مون کان پھرين سمجهي ٿي وٺي... ۽ ائين ٿيندو بہ آهي... پر هر ڀيري نہ، اڄ بہ ائين هو جو سندس سوچ، منھنجي رمز کي پروڙي نہ سگهي هئي... باقي ٻين معاملن تي تہ هن ڪمال خوبيءَ سان ڳالھايو پئي.
”پٿرائيندڙ، پاڻ پٿرايل هوندا آهن... جذبن ۽ احساسن جي خالي پڻي ۽ ڏيوالي پڻ جي ڪري ئي، سڪي ٺوٺ ٿي ويندا آهن سائين... هنن وٽ سمجهہ نالي ڪا شئي نہ هوندي آهي، جي هُجَينِ تہ ائين ڪن؟“ اندر ۾ عجيب ڄر هئي، زيادتين جي جھان ۾ هڪڙو ٻيو اضافو ٿيو هو. هڪڙي ٻي کٽ خالي ٿي هئي ۽ سبب ڪو بہ خاص ڪو نہ هو. هٿن ۾ جهليل سرد لوھہ جي نڪتل باھہ ۾، هڪ ٻي بھار جلي خاڪ ٿي وئي هئي.
”منھنجي پاران ڪجهہ بہ لازم ناهي هوندو سائين... پنھنجي رشتي جي سونھن پاڻ تائين محدود آهي، اهو بہ ٺيڪ آهي... حياتي گيان ڌيان ۾ گذري ويندي... محبت ۾ ڄمار ڪٽجي ويندي آهي پر بھر حال سال ۾ هڪڙي ڏينھن تي، اها هڪڙي ڪلي تہ منھنجو بہ حق آهي بلڪہ ’استحقاق‘ آهي.“
”تون حڪومت ۾ شامل ٿي آهين ڇا جو اهڙا ڏکيا لفظ استعمال ڪرڻ شروع ڪيا اٿئي؟“
”تو تي حڪومت اٿم... اهو گهٽ آهي ڇا؟“ هن مرڪيو مس مس منھن تان دٻاءَ گهٽيو هئس. مون کي لڳو تہ منھنجو منھن بہ ڄڻ مرڪندو هجي، پر هڪدم وري ڄڻ اکين ۾ پاڻي ڀرجي آيو. هُوءَ بہ چپ ٿي وئي هئي... ماٺ جي ڪجهہ گهڙين کان پوءِ سندس آواز گونجيو، ”ننڍو نيٽو هو نہ... مڇن جي ساوڪ اٿس فوٽوءَ ۾...“ مون هاڪار ۾ ڪنڌ لوڏيو، ”منھنجي پٽ سان گڏ پڙهندو هو... ٻئي ڪلاس ۾ ئي ويٺا هئا جو کيس سڏڻ آيا هئا... هُو نہ آيا هئا، اجل کين وٺي آيو هو.“
”پوءِ ننڍڙو ڪيئن آهي؟“
”ڇرڪي ٿو... وسامجي ويو آهي... پنھنجي ڪلاسيءَ کي، جيڏي کي ياد ڪري هانءَ ڦاڙي رُنائين پئي.“
”توکي ان جهوريءَ جهوريو آهي نہ سائين“ هو مون ڏي سرڪي آئي. هٿ جهليندي آهستي آهستي ڳالھائيندي رهي، ”پنھنجي ٻارن سان تون ڏاڍو پيار ڪندو آهين... پنھنجن شاگردن سان، نياڻين سان، ٻچن سان... مونکي تنھنجي درد جو اندازو آهي... هي ڪليءَ واري ڳالھہ تہ مون مڙئي، تنھنجي خيال مَٽائڻ لاءِ ڪئي هئي.“ سندس آواز ڄڻ مون کي ڀڃي وڌو. اندر جو اوٻر، جهٽڪا ڏئي ٻاهر نڪرڻ لڳو. ائين ڄڻ، هڪ ڀيرو خالي ٿيڻ کان پوءِ وري نلڪن مان، هوا سان گڏ پاڻي نڪرندو آهي. منھنجي روئڻ جي مون کي پاڻ خبر نہ پئي پئي، بس بي اختياريءَ جي سمجهہ سامھون هئي. هن مون کي ٻانھن ۾ ڀري ورتو ۽ ٻارڙن جيان پرچائڻ لڳي. ”همت ڪر... ائين ڪبو آهي ڇا؟ دعا ڪرينس... هن کي بہ ڪر ۽ ٻين کي بہ... هن جي بخشش ٿئي ۽ ٻين کي عقل اچي.“ الائي ڪيتري دير ائين رهيو. هوءَ پاڻي کڻي آئي... ڪجهہ ڍُڪن ۾ ڄڻ هوش موٽڻ لڳو، ”اسين هر سال، محبتن جي مند ملھائيندا آهيون سائين... محبت وري وڇوڙي جي مند کان ڊڄندي آهي... پيار لاءِ خزان آهي جدائي... تنھن ڪري تہ محبوب خزان رسيدا نہ ٿيندا آهن ڇاڪاڻ تہ هو جدا ٿيندا ئي نہ آهن... گل ڏيڻ سٺو سؤڻ آهي... گل رکڻ بہ پنھنجي جاءِ تي گهٽ ناهي هوندو.“
”اهو ئي ڪيو اٿم هن واري... محبتن جي ڏينھن جي ڪلي، مون ’احمدپور‘ جي ’طيب قبرستان‘ ۾ آرامي ’بابر سنديلي‘ جي گَورَ تي رکي آهي... ڪَليون تہ جام هونديون آهن پر جنھن سڪ سان اها ڏبي آهي، ان سڪ جو محور هن ڀيري مَٽيو آهي.“ اسان هڪٻئي جو هٿ جهلي ورتو. الائي اسان جي مُکن تي ڪي سوال هئا، الائي ڪي جواب، الائي ڪجهہ بہ نہ... بي رونقي وڌي وئي هئي.
”منھنجي دل بہ اهو ئي چيو هو“ هن چيو، ”۽ اهو بہ چيائين پئي تہ ڇا ماڻھن کي اهو سمجهائي سگهجي ٿوتہ ٻين جو جهڳو ڊاهيندڙ، پاڻ بہ هڪ نہ هڪ ڏينھن ’پَٽ‘ ضرور پوندو آهي.“ مون جواب ڏيڻ گهريو پر لڳم... مان پنھنجي حصي جا سڀ جواب کپائي چڪو آهيان ۽ الائي ڪنھن اندر ۾ سرگوشي ڪئي، ”هن جو بہ بس اهو آخري سوال ئي اٿئي.“

(ڇپيل: آچر 13 فيبروري 2011ع)