ڪالم / مضمون

سائين، محبت ۽ حياتي: رمزون (خواب نگر)

هيءُ ڪتاب ’محمود مغل‘ جي ڪاوش اخبار ۾ ڇپيل مشھور ڪالم سلسلي ’خواب نگر‘ جي 38 چونڊ ڪالمن تي مشتمل آهي.’خواب نگر‘ جڏهن ’ڪاوش‘ اخبار ۾ هفتيوار ڇپبو هيو تہ انھن ڏينھن ۾ جيڪا پذيرائي، هن ڪالم کي ملي هئي، شايد ئي ڪنھن ڪالم نگار جي حصي ۾ اهڙي ناماچاري آئي هجي. ان جو سبب خاص ڪري اهو هيو تہ ’خواب نگر‘ ماڻھن سان ’سندن‘ دل جون ڳالھيون ڪندو هو يا ماڻھن سان ’پنھنجي‘ اندر جي لھسُن جون ڳالھيون ڪندو هو. محبتن واري مامَ جي کول ڪندو هو ۽ نفرتن جا نتيجا اظھاريندو هو. ’خواب نگر‘ ماڻھن جي سمجهہ واري گهرج کڻي حاضر ٿيندو هو ۽ ائين لڳندو هو تہ واقعي ڪو ’سائين‘، ڪو ’مرشد‘ پنھنجن خليفن يا مريدن سان رمزن جا راز کولي حياتي ۽ ان جا ڪارونھوار سمجهائي رهيو آهي.

  • 4.5/5.0
  • 122
  • 30
  • آخري ڀيرو اپڊيٽ ٿيو:
  • محمود مغل
  • ڇاپو پھريون
Title Cover of book Saien, Muhabbat ain Ha’ya’ti: Ramzoo’n [Khwaa’b Nagar]

وڏي رات (زندگي)

اڄ خيرن سان ’وڏي رات‘ ٿيندي.
شعبان المعظم 1432 هجريءَ جي اڄ 15 هين رات آهي، جنھن کي ’شبِ نصفِ شعبان المعظم‘ سڏيو ويندو آهي، اها مبارڪ رات، جنھن جي فضيلت ۽ حرمت جي باري ۾ گهڻيون حديثون آيل آهن ۽ جنھن کي اسين عام مروج زبان ۾ ’شبِ برات‘ سڏيندا آهيون. هن مبارڪ رات ۾، ﷲ تبارڪ و تعاليٰ پنھنجن بندن ۾ رزق تقسيم فرمائي ٿو ۽ پوري سال ۾ ٿيندڙ واقعات، جيئن جنگ، زلزلا ۽ موت کان فرشتن کي آگاھہ ڪيو وڃي ٿو. حضرت عطا بن يَسار رحمت ﷲ عليہ کان مروج آهي تہ ”هن رات ۾ سال جي سڀني معاملن کي پيش ڪيو وڃي ٿو. ڪجهہ ماڻھو سفر تي ويندا آهن، انھن جو نالو جيئرن مان ڪڍي مُردن ۾ لکيو ويندو آهي. ڪوئي خوشي ڪندو آهي، جيتوڻيڪ هُو بہ جيئرن جي فھرست مان نڪري مُردن جي لسٽ ۾ شامل ٿي ويندو آهي.“
حضرت ابوبڪر صديق رضي ﷲ تعاليٰ عنہ کان روايت آهي تہ حضور اڪرم صلي ﷲ عليہ وسلم جن فرمايو، ”شعبان جي مھيني جي پندرهين رات جو جاڳو ڇاڪاڻ تہ يقيناً هيءَ هڪ مبارڪ رات آهي. هن رات ﷲ تعاليٰ فرمائي ٿو تہ ”ڪير آهي، جيڪو مون کان بخشش گهري تہ جيئن مان کيس بخش ڪري ڇڏيان، جيڪو تندرستي گهرندو، تنھن کي تندرستي ملندي، آهي ڪوئي محتاج، جيڪو خوشحالي گهري تہ جيئن ان کي آسودو ڪيو وڃي.“ ۽ اهو ارشاد صبح تائين ٿيندو رهي ٿو.“
حضرت ابو هريرہ رضي ﷲ تعاليٰ کان مروي آهي تہ حضور اڪرم صلي ﷲ عليہ وسلم جن فرمايو تہ، ”مون وٽ نصف شعبان جي رات جبرائيل امين عہ آيا ۽ فرمايائون ”رسول ﷲ! (صلي ﷲ عليہ وسلم) آسمان طرف پنھنجو منھن مبارڪ کڻو“... مون کائنس پڇيو ”هي ڪھڙي رات آهي؟“... هنن چيو ”هيءَ اها رات آهي، جنھن ۾ ﷲ تعاليٰ رحمت جا ٽي سئو دروازا کولي ڇڏيندو آهي ۽ هر ان شخص کي بخشيندو آهي، جنھن ساڻس ڪنھن کي شريڪ نہ ڪيو هجي، بشرطيڪ اهو جادوگر نہ هجي، ڪاهن، زاني، وياج خور، عادي شرابي نہ هجي، انھن ماڻھن کي رب پاڪ ايستائين بخشش نہ ٿو عطا ڪري، جيستائين اهي توبھہ نہ ٿا ڪن“.... ۽ جڏهن رات جو چوٿون حصو گذري ويو تہ جبرائيل عليہ السلام وري آيا ۽ چيائون ”يا رسول ﷲ صلي ﷲ عليہ وسلم پنھنجو ڪنڌ مبارڪ کڻو“... پاڻ (صلي ﷲ عليہ وسلم) ائين ئي ڪيائون ۽ ڏٺائون تہ جنت جا دروازا کليل آهن ۽ پھرئين دروازي تي هڪ فرشتو ندا ڏئي رهيو آهي، ”خوشي هجي ان لاءِ، جنھن هن رات ۾ رڪوع ڪيو“.... ٻئي دروازي تي هڪ ٻيو فرشتو پڪاري پيو، ”خوشي هجي ان لاءِ جنھن هن رات ۾ سجدو ڪيو“... ٽئين دروازي تي بيٺل فرشتو چئي پيو، ”خوشي هجي ان لاءِ جنھن هن رات ۾ دعا ڪئي.“...چوٿين دروازي تي بيٺل ندا پيو ڏئي، ”خوشي هجي انھن لاءِ، جن هن رات ۾ ذڪر ڪيو“.... پنجين دروازي تي فرشتو پڪاري پيو، ”خوشي هجي، ان لاءِ جيڪو هن رات ۾ ﷲ جي ڊپَ کان رُنو“... ڇھين دروازي تي فرشتي جي ندا هئي، ”هن رات ۾ سڀني مسلمانن لاءِ خوشي هجي“. ستين دروازي تي فرشتو پڪاري پيو، ”آهي ڪوئي گهرڻ وارو، جنھن جي آرزو ۽ طلب پوري ڪئي وڃي“ ۽ اٺين دروازي تي فرشتي جي پڪار هئي، ”ڇا ڪير معافيءَ جو طلبگار آهي تہ جيئن هن جا گناھہ معاف ڪيا وڃن..!“ حضور اڪرم صلي ﷲ عليہ وسلم فرمائين ٿا، مون جبرائيل عہ کان پڇيو تہ، ”اهي دروازا ڪيستائين کليل رهندا؟“ جبرائيل عہ وراڻيو، ”اولِ شب کان طلوع فجر تائين...“ ان کان پوءِ جبرائيل عہ چيو تہ ”اي محمد (صلي ﷲ عليہ وسلم) هن رات ۾ دوزخ کان ڇوٽڪاري پائڻ وارن جو انگ ’بني ڪلب‘ جي ٻڪرين جي وارن برابر هوندو.“
حياتي عجيب آهي معزز خواتين و حضرات... وقت، تيزيءَ سان ماھہ و سال لتاڙي ٿو، جيڪو آيو آهي، ان کي وڃڻو ئي آهي، هاڻي ائين بہ ڪونھي تہ ماڻھو موت جي ڊپ کان ڪجهہ بہ نہ ڪري... ماٺ ڪري بس آخري ساھہ جو منتظر هجي... لازماً جيڪو ٺڪر ٺھيو آهي، ان کي ٽُٽڻو تہ آهي ئي آهي... پر بھرحال، حياتي هڪ نظام گهري ٿي، وقت جيڪو زندگيءَ جي شڪل ۾ عنايت ٿئي ٿو، ان لاءِ پڇا ڪئي ويندي ۽ ضرور ڪئي ويندي... هاڻي انھن لمحن ۾ جيڪڏهن اسين خطائون ڪيون ٿا، گناھہ ڪيون ٿا، پوءِ اهي دانستہ هجن يا نادانستہ، انھن جي معافي تہ اسان کي صرف پاڪ پروردگار ئي عنايت ڪري سگهي ٿو نہ... هاڻي جي هُو، اسان کي معاف ڪرڻ لاءِ موقعن جي عنايت ٿو ڪري تہ ڇا اسان کي انھن موقعن مان لاڀ نہ وٺڻ گهرجي!
شبِ برات ۾ رزق تقسيم ٿئي ٿو، حياتيءَ جي ايڪسٽينشن ملي ٿي يا وري سائو پن پيلو بڻجي ٿو وڃي... خبر ڪنھن بہ صورت ۾ نہ ٿي هجي... جيڪي هن اسلامي سال ۾ گذاري ويا، انھن ڇا گذريل نصف شعبان ۾ اهو سوچيو هوندو تہ اڳليءَ ۾ اسين هونداسين ئي ڪو نہ... اهو سڀ تہ هنن گهڙين ۾ بہ نہ ٿو سوچي سگهجي تہ ڪو اسين، ايندڙ سال جي پندرهين شعبان جي رات جو، پَڪَ سان هن جھان ۾ هونداسين، پر بھرحال دعا تہ گهري سگهجي ٿي نہ... سال تہ تمام وڏو آهي، هڪ پَلَ جي خبر نہ ٿي پوي... پر جيئجي تہ وري بہ ٿو نہ... تہ ڇو نہ سندس ٻاجهہ گهري جيئجي... سندس پاڪ پناھہ ۾ جيئجي... پنھنجن گناهن تي لرزجي، شرمسار ٿجي ۽ معذرت طلبجي... هُو مالڪ ڪريم آهي... جل شانہ آهي ۽ کيس معاف ڪرڻ بيحد پسند آهي... هُو پنھنجي مان شان سان معاف ڪري ٿو.... تڏهن تہ تبارڪ و تعاليٰ آهي. هن جھڙو معاف ڪرڻ تہ ڪنھن کي اچي ئي ڪو نہ... اسين تہ معذرت جو هُنر بہ نہ ٿا ڄاڻون سائين. معافي گهرڻ بہ نہ ٿي اچي... بس... کيس رحم اچي ٿو. منھنجي رب مٺڙي جھڙي درگذر ۽ مخلوق سان پيار ڪير ٿو ڪري سگهي. هاڻي سوچيون ڇا ٿا..! اچو کيس ٻاڏايون ٿا... عرض جَي دامن کي جهليو، پنھنجي شرمساريءَ تي لڄي ٿا ٿيون. پندرهين شعبان جي رات جي حوالي سان هڪ خاص دعا آهي... جنھن جو ترجمو لکڻ جي سعادت هي فقير حاصل ڪري ٿو... مان ڪو عالم ناهيان، هڪ ڪَسو، ناقص ۽ محتاج بندو آهيان، پر مون کي پڪ آهي، منھنجو مٺڙو رب جله شانہ اسان سڀني تي پنھنجو ڪرم ڪندو. آمين
”بسم ﷲ الرحمان الرحيم- اي ﷲ، تنھنجي سخاوت، اسان جي رهنمائي تنھنجي طرف ئي ڪئي آهي ۽ تنھنجي فياضيءَ اسان کي تنھنجي قريب ڪيو آهي، اسان جيڪا فرياد تنھنجي حضور ۾ ڪري رهيا آهيون، اها توکان مخفي ناهي ۽ جيڪي توکان گهري رهيا آهيون، اهو تولاءِ مشڪل نہ آهي، اسان جي عاجزي توکي درڪار نہ آهي، ڇو تہ تون اسان جي حال کان واقف آهين.
اي دردمندن جا دردَ دور ڪرڻ وارا، زوال کي اسان کان دور ڪر، توکان سواءِ ڪوئي عبادت جي لائق ناهي، بيشڪ اسان ئي خطا ڪارن مان آهيون.
اي اسان جا ﷲ، احسان ڪندڙ... اي حمد ۽ وڏائيءَ جا مالڪ، اي جميعت ۽ اجر عطا ڪرڻ وارا، بي پناهن جي پناھہ، ۽ پاڙيسرين جا پاڙيسري ۽ خوفزدہ جا محافظ، اي اسان جا ﷲ، اگر تو پنھنجي ڪتاب (لوح محفوظ) ۾ اسان کي محروم، خستہ حال، مجبور يا تنگ دست ۽ تنگ رزق لکيو آهي تہ اي مالڪ اسان جي بدبختيءَ ۽ مايوسيءَ کي پنھنجي فضل ساڻ مَٽاءِ ۽ مون کي پنھنجي لوح قلم ۾ بحال ڪر، خوش قسمت، بختاور ۽ هر طرح جي سعادت عطا ڪر، ڇو تہ هي تنھنجو واعدو آهي ۽ هميشہ سچو تنھنجو ڪلام جيڪو تنھنجي پيغمبر تي نازل ٿيو ۽ ان جي زباني اسان تائين پھتو تہ ﷲ جيڪي چاهي ٿو مَٽائي ٿو ۽ جيڪي چاهي بحال ڪري ٿو ۽ ان جي قبضي ۾ ڪتاب (لوح قلم) آهي. الاهي، پنھنجي بلند ۽ اعليٰ تجليءَ سان، شعبان المعظم جي پندرهين تاريخ جي رات جو، جنھن ۾ هر ڪم جي تقسيم ٿئي ٿي ۽ حڪمت ڀريا معاملا نبيريا وڃن ٿا. اسان کان اها آفت ۽ آزمائش هٽاءِ، جنھن جو اسان کي علم آهي ۽ جنھن جو اسان کي علم نہ آهي ۽ جيڪي توکي سڀ معلوم آهي، بيشڪ تون سڀ کان اعليٰ ۽ افضل آهين.
اي ﷲ، حضرت محمد (صلي ﷲ عليہ وسلم)، ان جي آل ۽ اصحاب ڪرام تي پنھنجي رحمت ۽ سلامتي نازڪ ڪر“.
اڄوڪي رات ۾ هيءَ دعا ضرور پڙهجو، پروردگار اوهان کي محتاجيءَ کان سواءِ درازِ عمري عطا فرمائي آمين. پر صاحبانِ علم و رشد، ڪا تہ پندرهين شعبان جي رات ايندي، جنھن ۾ وارو ايندو.... هر ڀيري اهو ضرور سوچجو ۽ سوچ موت کان ڊڄڻ جي نہ هجي، عمل جي کوٽ کان ڊڄڻ جي هجي.

(ڇپيل: آچر 17 جولاءِ 2011ع)