تاريخ، فلسفو ۽ سياست

جيـڏي وڏي سـوچ تيڏي وڏي ڪاميابي

هي ڪتاب جاگيرداراڻي ۽ غلاماڻي نفسيات ۾ پلجندڙ ۽ محرومين جي ڌٻڻ ۾ ڦاٿل ماڻهن کي ان نفسيات ۽ محرومين جي نتيجي ۾ پيدا ٿيل منفي ۽ ڇسي سوچ کان آجو ڪرڻ جو هڪ بهترين رهنما آهي.
هي ڪتاب وڏي سوچ سوچڻ جي رهنمائي ڪري ٿو جنهن سان ماڻهوءَ جي سوچ وشال بڻجي ٿي، هو ڪائناتي سوچ جو انداز اپنائي ٿو ۽ وڏي مقصد لاءِ جيئڻ جي راهه تي هلڻ جو روادار بڻجي ٿو.
Title Cover of book جيـڏي وڏي سـوچ  تيڏي وڏي ڪاميابي

اعليٰ سوچ جي لفظن جو ذخيرو بنائڻ جا چار طريقا:

1. اوهان گفتگو ڪرڻ وقت تمام وڏا مثبت ۽ زندهه دليءَ وارا لفظ استعمال ۾ آڻيو ۽ پنهنجي احساسات کي پڌرو ڪيو.
اوهان کان جڏهن ڪو پڇي ته اوهان ڪيئن آهيو؟ ته جواب ۾ جيڪڏهن اوهان چئو ته اڄ مان ٿڪيل آهيان، مون کي مٿي ۾ سور آهي، مڙئي ٺِيڪ آهيان يا طبيعت ۾ مزو ناهي ته اهڙيءَ طرح حقيقت ۾ اوهان پنهنجو پاڻ کي تباهه ڪري رهيا هوندا آهيو. اهڙيءَ طرح باربار جواب ڏيڻ سان هڪ تمام وڏي منفي قوت پيدا ٿيندي آهي، جيڪا اوهان جي صحت کي سچ پچ خراب ڪري ڇڏيندي.
جڏهن ڪو اوهان کان ڪو پڇي ٿو ته اوهان ڪيئن آهيو؟ ته اوهان کي ان جو نهايت ئي شاندار طريقي سان جواب ڏيڻ گھرجي.... الله جو شڪر آهي، مان بلڪل ٺيڪ ٺاڪ آهيان؛ ته ان مان به هڪ زبردست مثبت طاقت پيدا ٿيندي آهي، جيڪا اوهان کي سچ پچ به حيران ڪندڙ حد تائين طاقتور ۽ صحتمند بڻائيندي. جيڪو شخص هميشه پنهنجو پاڻ کي بهتر محسوس ڪندو آهي ته ان جا يار دوست ۽ سنگتي ساٿي به ان مان خوش رهندا آهن.
2. ٻين ماڻهن سان ڳالهائڻ وقت زندهه دليءَ جو مظاهرو ڪريو ۽ انهن خوبصورت لفظن سان انهن جي حمايت ڪريو. هي اصول اختيار ڪري وٺو ته هميشه مثبت ۽ اعليٰ سوچ رکڻي آهي. پنهنجن دوستن ۽ ساٿين سان گفتگو ۾ مثبت لفظن جو استعمال ڪريو.
جڏهن اوهان ڪنهن ٽئين فرد جي باري ۾ ڳالهائيندا هجو ته ان جي غيرموجودگيءَ ۾ انهيءَ جي باري ۾ خوبصورت ۽ مثبت لفظن سان کيس ڀيٽا ڏيو. مثال طور سچ پچ به اهو سچو ۽ کرو ماڻهو آهي. ان جو ڪم ڏاڍو بهترين آهي وغيره وغيره...... محتاط رهو ته انهيءَ شخص جي باري ۾ ڪي غير مناسب لفظ استعمال نه ڪريو، ڇو ته دير يا سوير ٽئين شخص کي اوهان جي چيل لفظن جي باري ۾ ضرور خبر پئجي ويندي. انهيءَ ڪري غير مناسب گفتگو اوهان جي شخصيت کي متاثر ڪري سگھي ٿي.
3. ٻين جي حوصله افزائي ڪرڻ جي لاءِ مثبت ۽ مناسب لفظ استعمال ڪريو. هر موقعي تي ماڻهن جي باري سٺن خيالن جو اظهار ڪريو. اوهان پنهنجي ڄاڻ سڃاڻ وارن ۽ واقفڪارن جي هميشه ساراهه ڪريو. پنهنجي زال يا مڙس جي لاءِ خاص طور تي خوبصورت لفظ استعمال ڪريو. جيڪي ماڻهو اوهان سان ڪم ڪن ٿا، انهن سان خصوصي همدريءَ سان پيش اچو ۽ انهن جي ڪم جي واکاڻ ڪريو بلڪه انهن جي ڪم کي ۽ انهن جي ڪٽنب کي جيترو ٿي سگھي ساراهيو. انهن ماڻهن جيڪڏهن ڪا ڪاميابي حاصل ڪئي هجي ته ان جي خاص طور تي تعريف ڪريو.
4. ٻين جي جوڙيل رٿائن جي مثبت لفظن ۾ تعريف ڪيو. جڏهن ڪو ٻيو پنهنجي ڪم جي باري ۾ اهڙا لفظ ٻڌندو ته، پوءِ اوهان به ڪا سٺِي خبر ٻڌڻ لاءِ تيار رهو. اهڙِي طرح اسان ٻين جي ذهنن کي مثبت ڪرڻ ۾ خاص ڪردار ادا ڪريون ٿا. اسان جو پنهنجن ساٿين جي باري ۾ ثاثرات جو به رد عمل ظاهر ٿئي ٿو. جيڪڏهن اسان جو تاثر انهن جي باري ۾ مثبت هجي ته انهن جي ذهن ۾ به اسان جي متعلق مثبت تاثرات پيدا ٿيندا. جيڪڏهن اسان جو تاثر انهن جي باري ۾ غلط آهي ته انهن جي ذهن ۾ به اسان جي متعلق غلط تاثر ئي پيدا ٿيندو، ٻئي سان مثبت گفتگو اوهان جي ڪاميابيءَ لاءِ مددگار ثابت ٿيندي آهي، پنهنجن لفظن سان مضبوط قلعا تعمير ڪريو، پنهنجن کوکلن ۽ پورن لفظن سان قبرون نه کوٽيو.
See what can be, not just what is
اعليٰ سوچ وارن ماڻهن پنهنجي ذهن جي تربيت انهيءَ بنياد تي ڪئي هوندي آهي، جو اهي اِهو ناهن ڏسندا ته هي ڇا آهي، بلڪه هو اهو سوچيندا آهن ته هي ڪيئن ڪري سگھجي ٿو؟ انهيءَ ڳالهه جا اسان چار مثال ڏيندا سون.


1. ڪنهن جائيداد جو حقيقي قدر ڇا آهي.
منهنجو هڪ ڄاتل سڃاتل آهي، جيڪو جائيداد جو وڪرو نهايت ئي ڪاميابيءَ سان ڪندو آهي، هو ڳوٺاڻي جائيداد جي حوالي سان ماهر آهي. هو اسان کي ٻڌائيندو آهي ته جيڪڏهن اوهان جي ذهني تربيت ٺيڪ طرح سان ٿيل هجي ته اسان ڪجھ نه ڪجھ ضرور ڪري وٺندا سون جيڪي عام ماڻهو نه ڪري سگھندا.
هن ڳالهه جاري رکندي چيو ته ڪيتريون ئي زمينون اسان جي چوڌاري اهڙيون هونديون آهن جيڪي گھڻي اهميت واريون ناهن هونديون، پر مان اهڙي زمين کي عام فارم هائوس وانگر ناهيان وڪڻندو، ڇو ته مان اهڙي رٿا بندي ڪندو آهيان جو انهيءَ کي فارم جي بجاءِ ٻيو ڪجھ به بڻائي سگھجي ٿو.
مون وٽ ويهه ايڪڙ زمين هئي جيڪا وڌيڪ ڪارآمد نه هئي، ان سان گڏ ئي ويهه ايڪڙ زمين اهڙي هئي جنهن تي جهنگ بيٺل هو. اها زمين شهر کان ويهه ميل پري هئي. ان کي ڪو به وٺڻ لاءِ تيار نه هو. پر جڏهن مون انهيءَ کي فارم جي بجاءِ ان تي ٻيو ڪجھ به ڪري سگھجي ٿو جو منصوبو ڏنو ته زمين وڪامجي وئي.
مون هن کان پڇيو ته تو ڪهڙي رٿا ڏني هئي؟ هن بريف ڪيس مان هڪ فائيل ڪڍي ڪري مونکي ڏيکاريو ۽ ٻڌايائين ته اهڙيءَ طرح جو اها ايراضي شهر کان 43 ميل پري هئي. انهيءَ زمين تي ٺهيل گھر ڊهي چڪو هو. اها زمين پنجن سالن کان غيرآباد هئي. مون انهيءَ زمين جي باري ۾ پورا ٻه ڏينهن سوچيو ۽ مان ڪافي دفعا زمين تي ويس. مون انهيءَ زمين جي ويجهو رهندڙ پاڙي وارن جو به جائزو ورتو، پوءِ مون رٿابندي ڪئي. مان پنهنجو پاڻ کان سوال ڪيو ته هيءَ زمين ڪهڙي ڪم جي لاءِ بهتر رهندي؟
پوءِ مون انهيءَ زمين جي باري ۾ ٽي منصوبا جوڙيا جيڪي قابل عمل ٿي سگھن پيا. هن اهي خوبصورت لفظن ۾ ٽائيپ ٿيل منصوبا مون کي به ٻڌايا.
پهريون منصوبو هي هيو ته انهيءَ فارم کي گھوڙن جي ڪُڙهه (اصطبل) ۾ تبديل ڪيو وڃي. ڇو ته شهرين جي آبادي وڃي پئي وڌندي ۽ ماڻهو گھر کان ٻاهر تفريح ڪرڻ گھرن ٿا. اهو منصوبو ڪافي سگھارو هو. هن منصوبي ۾ ٻڌايو ويو هو ته ان زمين ۾ ڪيترا ئي گھوڙا پالي سگھجن ٿا ۽ انهن جي چاري ۽ گاهه وغيره جو بندوبست به انهيءَ فارم مان ڪري سگھجي ٿو. جڏهن ته ماڻهو گھوڙي سواريءَ جا شوقين به آهن.
ٻيو منصوبو وڻن جي نرسري وغيره جو هو ۽ ٽيون منصوبو نرسريءَ سان گڏوگڏ ڪڪڙين جي پالنا جو به هو.
منهنجي دوست ٻڌايو ته هن پنهنجن گراهڪن کي جڏهن انهن منصوبن جي باري ۾ ٻڌايو ته هو اهو فارم خريد ڪرڻ جي لاءِ تيار ٿي ويا ۽ اهڙيءَ طرح اها غير اهم زمين وڪامجي وئي، ڇو ته مون پنهنجي گراهڪ کي جيڪو تصور ڏنو هو، انهيءَ آمدنيءَ جي ذريعن کي قابل عمل بڻائي ڇڏيو هو.
ان کان سواءِ مون ڪيترائي ٻيا فارم انهيءَ طريقي سان جلد ئي وڪڻي ڇڏيا، ڇو ته مون پنهنجي گراهڪ کي فارم جي بجاءِ انهيِءَ زمين تي ٻيو ڇا ڇا ٿي سگھي ٿو جو فارمولو به ٻڌايو ٿي. اهڙِيءَ طرح مان زمين کي ٻين جي ڀيٽ ۾ مهانگي اگھ تي وڪڻندو آهيان. ائين ماڻهو منهنجي رٿائن تي عمل ڪري گھربل نتيجا به حاصل ڪري وٺندا آهن. ماڻهو مون کان جائيداد خريد ڪرڻ ۾ وڌيڪ دلچسپي رکندا آهن ۽ مون کي ڪميشن به وڌيڪ ملندي آهي.
انهيءَ مان اسان اهو نتيجو اخذ ڪري سگھون ٿا ته شين کي عام ماڻهوءَ وانگر نه ڏسڻ گھرجي بلڪه شين کي انهيءَ نقطه نظر سان ڏسڻ گھرجي ته اسان انهن بابت ڇا ٿا ڪري سگھون؟ هڪ اعليٰ سوچ رکندڙ شخص هميشه شين کي انهيءَ نقطه نظر سان ڏسندو آهي ته مستقبل ۾ انهن شين سان ڇا ڪجھ ڪري سگھجي ٿو؟

2. گراهڪ وٽ ڪهڙو اثاثو آهي؟
هڪ ڊپارٽمينٽ اسٽور جي مالڪه واپارين جي هڪ ڪانفرنس کي خطاب ڪري رهي هئي. هن جو چوڻ هو ته شايد اهو دنيا جو قديم طريقو آهي ته اوهان گراهڪ کي پهريان دوستاڻو ماحول ڏيو ۽ ان جي لاءِ سٺيون خدمتون سرانجام ڏيو ته اهو ٻيهر اوهان وٽ ضرور ايندو.
هڪ ڏينهن مان پنهنجي اسٽور ۾ ويس، مون ڏٺو ته اسان جو هڪ سليز مين هڪ گراهڪ سان گڏ بحث ڪري رهيو آهي ۽ گراهڪ ڪافي ناراض ڏسڻ ۾ پئي آيو. منهنجي سيلز مين هڪ ٻئي شخص کي مخاطب ٿيندي چيو ته مون وٽ ايترو وقت ناهي جو مان رڳو 1.98 ڊالرن جي لاءِ پنهنجو قيمتي وقت برباد ڪندو رهان. ڀلا انهيءَ رقم جي ڪا اهميت آهي؟
مان ان کان ڪجھ پرڀرو هلي ويس ۽ مون ڪا ڳالهه ڪو نه ڪئي. اهو معاملو نهايت ئي سنجيده هو ڇو ته منهنجي اسٽور جو سيلزمين 1.98 ڊالر جي گراهڪ کي ڪجھ به نه پيو سمجهي. مون ارادو ڪيو آهي ته مان پنهنجي سيلزمين جو نظريو تبديل ڪندس. مان پنهنجي دفتر ۾ هلي ويس ۽ مون پنهنجي ريسرچ ڊائريڪٽر کي گھرائي ڪري ان کان پڇيو ته اهو ٻڌايو ته گذريل سال اسان جي گراهڪن اوسطاً ڪيترو خرچ ڪيو آهي؟ ڊائريڪٽر ريسرچ ٻڌايو ته اسان جي گراهڪ اوسطاً (سراسري) 362 ڊالر خرچ ڪيا آهن. اهو انڪشاف نهايت حيرت جوڳو هو.
پوءِ مون پنهنجن سپروائيزرن جي ميٽنگ گھرائي ۽ انهن کي اسٽور ۾ ٿيندڙ واقعي بابت ٻڌايو. مون انهن کي گراهڪن جي اهميت بابت ٻڌايو. مون چيو ته گراهڪ جي انفرادي حيثيت جي بجاءِ، کيس سالياني بنياد تي ڏسندا ته پوءِ توهان کي گراهڪ جي اهميت جي خبر پئجي ويندي. انهيءَ ڪري گراهڪ سان دوستاڻو رويو ضروري آهي.
اهو نقطو هر قسم جي ڪاروبار جي لاءِ ضروري آهي ۽ سڀ کان وڌيڪ اهميت جوڳو آهي ڇو ته گراهڪ جو واري واري سان اچڻ منافعي کي وڌائي ڇڏي ٿو.
مون کي هڪ شاگرد ٻڌايو هو ته هن هڪ ريسٽورنٽ تان کاڌو کائڻ بلڪل بند ڪري ڇڏيو هو. هڪ ڏينهن اهو شاگرد ريسٽورينٽ ۾ کاڌو کائڻ ويو ته ڪجھ ڏينهن پهريان ئي اهو ريسٽورنٽ کليو هو.
مون ڏٺوته اتي بورڊ تي لکيل هو ”ٽَرِڪي فقط 39 سينٽ“.... مون ٽَرِڪي جو آرڊر ڏنو. جڏهن سيلز گرل بل کڻي آئي ته بل ۾ ٽَرِڪي جي قيمت اڻونجاهه (49) سينٽ لکيل هئي. مون سيلز گرل کي چيو ته اوهان بل ۾ 10 سينٽ وڌيڪ هنيا آهن، جڏهن ته بورڊ تي اوهان 39 سينٽ لکيو آهي ۽ بل ۾ 49 سينٽ، ته سيلز گرل چيو ته اهو پراڻو لکيل آهي، اڄ جو ريٽ اهو ئي آهي. مون بحث ڪرڻ مناسب ڪو نه ڄاتو، بل ڏئي ڪري ٻاهر آيس. مان سال ۾ 250 ڊالر منجهند جي ماني کائڻ تي خرچ ڪندو آهيان. ان کانپوءِ مان ڪڏهن به انهيءَ ريسٽورينٽ جو رخ ڪو نه ڪيو.
اهو هڪ ننڍڙو مثال آهي ته سليزگرل هن کي بس هڪڙو ننڍڙو گراهڪ سمجهيو پر جيڪڏهن ان جو ساليانو اندازو ڪيو وڃي ها ته ان کي خبر پوي ها ته گراهڪ جي اصل اهميت ڇا آهي؟

3. اکين واري انڌي کيروليءَ جو قصو
اها نهايت حيرت جي ڳالهه آهي ته ماڻهو ڪڏهن ڪڏهن ايترا انڌا ڇو ٿي ويندا آهن؟
ڪجھ سال اڳ جي ڳالهه آهي ته هڪ نوجوان کير وڪڻندڙ، کير وڪڻڻ اسان جي گھر جي در تي آيو. مون ان کي چيو ته اسان اڳ ۾ ئي هڪ شخص کان کير وٺون ٿا ۽ ان کان مطمئن به آهيون، اوهان اسان جي ڀر واري گھر وارن کان پڇو، شايد انهن کي کير جي ضرورت آهي. هن چيو ته سائين! مان انهن کان اڳ ۾ ئي پڇي چڪو آهيان، اهي ته هر ٻن ٽن ڏينهن کان پوءِ هڪ ڪوارٽر کير وٺندا آهن. مون کي ڀلا انهن مان ڪهڙو فائدو ٿيندو؟
مون ان کي چيو ته شايد اوهان انهيءَ ڳالهه جو جائزو ڪو نه ورتو آهي ته اڳتي هلي کيس وڌيڪ کير جي ضرورت ٿي سگھي ٿي، اهو نوجوان ڪجهه حيران ٿيو ۽ پوءِ چوڻ لڳو ته واقعي مان انڌو ٿي ويس جو ان پاسي ڌيان ئي ڪو نه ڪيو.
اڄ اهو ٻن ڏينهن جي لاءِ هڪ ڪوارٽر کير وٺندڙ ڪٽنب روزانو ست ليٽر کير خريد ڪري ٿو. اڳ ۾ ان ڪٽنب ۾ رڳو هڪ ٻار هو، هاڻي ان ٻارڙي جا ٻه ڀائر ۽ هڪ ڀيڻ آهي ۽ شايد ڪجھ ڏينهن ۾ وٽن هڪ ٻيو ٻارڙو به اچڻ وارو هجي.
ڪنهن مهل اسان انڌا ٿي ويندا آهيون ۽ رڳو اهو ڏسندا آهيون ته مال ڪيئن آهي ۽ اهو ڪو نه ڏسندا آهيون ته مستقبل ڇا ٿيندو.
جيئن اسڪول جو هڪڙو استاد هڪ ڇوڪري جي باري ۾ چوي ٿو ته جمي ته بدتميز آهي، جھنگلي آهي، ڪند ذهن آهي جنهن جي ڪري جميءَ جي نشونما ڪو نه پئي ٿئي. ليڪن اهو استاد جيڪو چوي ٿو ته جمي جيئن هاڻي آهي، مَٽجي سگھي ٿو ۽ بهتر ٿي سگھي ٿو. هو سٺو شاگرد بڻجي سگھي ٿو ته جمي سچ پچ به مستقبل ۾ اهو سڀ ڪجھ بڻجي سگهي ٿو.

4. ڇا اوهان ڪڏهن پنهنجي اهميت جو يقين ڪيو آهي؟
مان هڪ تربيتي پروگرام ڪري رهيو هيس، پروگرام کانپوءِ هڪ نوجوان مون وٽ آيو، هن پڇيو ته ڇا هو مون سان ڪجھ ڳالهائي سگھي ٿو؟
مون اندازو لڳايو ته انهيءَ نوجوان جي عمر 26 سالن جي قريب هئي، پر منجهس اڃان تائين ٻالڪ پڻو، ائين پيو سمجهه ۾ اچي ته بلوغت جي ابتدا ۾ ئي کيس ڪنهن وڏي ناڪاميءَ سان منهن ڏيڻو پيو هو. مون اهو به ڄاڻي ورتو هو ته هو پنهنجي مستقبل کي بهتر بنائڻ جي ڪوشش ڪري رهيو آهي. ڪافي پيئڻ دوران ئي مان ان جي فني مسئلي بابت ڄاڻي چڪو هيس.
پوءِ اسان جي گفتگو جو موضوع مٽجي ويو. اسان اهو ڳالهائڻ لڳا سون ته جيڪي ماڻهو ڪنهن جسماني ڪمزوريءَ ۾ مبتلا هوندا آهن ڇا ڪمزوري مستقبل ۾ به انهن سان گڏ هوندي آهي؟ نوجوان نهايت ٺوس ڳالهه ڪئي هئي.
هن چيو: بينڪ ۾ مون وٽ ٻه سئو کان به گھٽ ڊالر آهن. مان ڪلرڪ آهيان، انهيءَ ڪري پگھار به وڌيڪ ناهي ۽ ذميواريون به وڌيڪ ناهن. منهنجي ڪار چار سال پراڻي آهي، مان هڪ پراڻي فليٽ ۾ ٻئي منزل تي رهندو آهيان.
پروفيسر صاحب! مان نه ٿو ڄاڻان ته مون کي ڪهڙيءَ شيءِ جامد ڪري ڇڏيو آهي. آءٌ هڪ هنڌ بيهجي ويو آهيان. اهو انهيءَ جو، پنهنجي خلاف سازشي بيان پيو لڳي. مون کيس ڳالهه جار رکڻ لاءِ چيو.
هن چيو: مون ماڻهن جو تجربو ڪيو آهي ته ڪيترائي ماڻهو اهي جيئن آهن تيئن ئي گُھٽ ۽ ٻُوسٽ واري زندگي گذاري رهيا آهن. اهي پنهنجي مستقبل ڏانهن ڪو نه ٿا واجهائين.
منهنجي پاڙيسريءَ جو مثال وٺو، ان جي نوڪري به گھٽ پگھار واري آهي. اهو به ائين زندگيءَ کي گِهلي پيو. ان جو چوڻ آهي ته هو غريب آهي ۽ غريب ئي رهندو. هو پنهنجي ڀڳل سڳل ۽ پراڻي فليٽ ۾ نهايت ئي سزا جهڙي زندگي گذاري رهيو آهي، بلڪه ائين ئي گذاريندو رهندو.
مان به جيڪڏهن پنهنجي زندگيءَ کي ڏسان ته منهنجي به گھٽ آمدني، سستو کاڌو پيتو، پراڻو فليٽ ۽ پراڻي ڪار کانسواءِ ٻيو ڪجھ ناهي سواءِ مايوسي ۽ نراسائيءَ جي. پر پوءِ مون سوچڻ شروع ڪيو ته مون کي هڪ ڪلرڪ نه بلڪه آفيسر هجڻ گھرجي. پراڻو فليٽ نه بلڪه شاندار گھر هئڻ گھرجي. مون جڏهن اهڙيءَ طرح سوچڻ شروع ڪيو ته مان محسوس ڪرڻ لڳس ته مان مهان آهيان ۽ منهنجي سوچ به اعليٰ هئڻ گھرجي. مون اندازو ڪيو مان پنهنجو وڏ ماڻهپو ثابت ڪندس، مان وڏو ٿي ڏيکاريندس.
هاڻي اهو نوجوان صحيح دڳ تي اچي ويو هو. هن ڪاميابيءَ جي اصول کي سمجھي ورتو هو ۽ پنهنجي شخصيت جو قدر سڃاتو هئائين. هن پنهنجي مستقبل جي لاءِ رٿابندي ڪري ورتي هئي. اسان پنهنجي شخصيت جي قيمت پاڻ طئي ڪندا آهيون. اها طاقت ۽ شڪتي اسان جي اندر ئي هوندي آهي، ته اسان جيڪو ڪرڻ چاهيون ڪري سگھون ٿا. اسان پنهنجي قدر ۽ ملهه کي وڌائڻ جي مشق پاڻ ئي ڪندا آهيون. انهيءَ ڪري مان ان کي قدر وڌائڻ جي مشق جو نالو ڏيندو آهيان.

1. مشق چهرن جي قدر ۾ واڌارو ڪندي آهي.
پنهنجو پاڻ کان پڇو ته مان ڇا ٿو ڪري سگھان. انهيءَ سان اوهان جي قدر ۾ اضافو ٿيندو. اهڙي منصوبابندي ڪريو جو جنهن سان ڪنهن شيءِ جي قدر ۾ واڌارو ٿئي. ڪا به شيءِ، جيئن خالي گھر يا ڪو ڪاروبار وغيره.... ان جي قدر ۾ اوهان جي منصوبابنديءَ جي ڪري اضافو ٿي سگھي ٿو.
2. مشق ماڻهن جي قدر ۾ اضافو ڪري ٿي.
جيئن جئين اوهان ترقيءَ جون منزلون طئي ڪندا اڳتي ئي هلندا هلو ٿا ته اوهان ٻين جي قدر ۾ به اضافي جو باعث بڻجو ٿا.
ڇو ته اوهان پنهنجي ماتحتن جي لاءِ گھڻو ڪجھ ڪري سگھو ٿا، جنهن سان انهن جي ڪارڪردگي وڌنڌي، اوهان سان جيڪي پنهنجا ملڻ وارا هجن تن جي مدد ڪري اوهان انهن جي قدر ۾ اضافو ڪري سگھوٿا.
3. مشق اوهان جي شخصيت جو مان وڌائي ٿي.
اوهان روزانو پنهنجو پاڻ کان پڇو ته اڄ مان پنهنجي قدر ۽ اهميت ۾ وڌيڪ اضافو ڪيئن ڪري سگھان ٿو؟ اوهان پنهنجي ڪارڪردگيءَ جو جائزو وٺي ڏسو ته اوهان وڌيڪ ڇا ٿا ڪري سگھو؟ ان کان پوءِ انهن خاص طريقن کي اپنايو جنهن سان اوهان جي اصليت جي قدر ۾ اضافو ٿئي.
ڪوشش ڪري ڏسو ڪيئن شاندار نتيجا اچن ٿا.
*****
منهنجو هڪ دوست آهي، جيڪو وچولي درجي جي هڪ پرنٽنگ پريس جو مالڪ آهي. هن مون کي ٻڌايو ته هو هينئر رٽائر ٿي چڪو آهي پر سندس جانشِين انهيءَ ڪمپنيءَ کي نهايت ئي عمدي طريقي سان هلائي رهيا آهن. پنج سال اڳ مون هڪ اڪائونٽنٽ کي ملازم ڪري رکيو، ان جو نالو هيري هيو. سندس عمر 26 سال هئي، هو اڪائونٽنٽ ته ڀلو هو پر پرنٽنگ جي باري ۾ بلڪل اڻ ڄاڻ هو.
منهنجي رٽائرمينٽ کان پوءِ کيس ڪمپنيءَ جو جنرل مينيجر بڻايو ويو. هيري ڪمپنيءَ جي سڀني ڪمن ۾ تمام گھڻي دلچسپي وٺندو هو. هو انتظامي معاملن کان سواءِ سڀني شعبن ۾ وڃي ڪري ٻين جي مدد ڪندو هو، هو هر ڪم کي نهايت سٺي طرح سر انجام ڏيندو هو.
پهرين سال هيري مون سان ڪم ڪندو رهيو، هن مون کي تجويز ڏني ته اسان ملازمن جو انگ گھٽائي تمام گھڻي بچت ڪري سگھون ٿا. ان کانسواءِ هيريءَ ٻيا به ڪم ڪيا، ٿوري ئي عرصي ۾ هن نئين خريد ڪيل مشين جا ويهه هزار ڊالر ادا ڪيا.
هڪ ڀيري اسان کي پنهنجن سليزمينن سان ڪو مسئلو ۽ ڏکيائي آڏو اچي رهي هئي. هيري سيلز مينيجر وٽ ويو ۽ هن سيلز مينيجر جي هر طرح سان مدد ڪئي ۽ ڪجھ وڌيڪ سيلزمين ڀرتي ڪرڻ جي تجويز به ڏني. هيريءَ انهن نون سيلزمينن تي ڏاڍي محنت ڪئي ۽ اسان جو مسئلو حل ٿي ويو.
جڏهن مان اڃا رٽائر نه ٿيو هيس، هيريءَ ڪڏهن به مون کي نظر انداز ڪو نه ڪيو هو. پر هو ڪڏهن احساس ڪمتريءَ ۾ به مبتلا ڪو نه ٿيو. هن ڪڏهن منهنجي ڳالهه تي ڪاوڙ ڪو نه ڪئي. هو ته ڪڏهن ڪنهن پارٽيءَ وٽ آرڊر وٺڻ لاءِ به ڪو نه ويو پر هو اهڙن ڪمن ۾ ٻين جي تمام گھڻي مدد ڪندو هو.
هيري هينئر سڄي ڪمپنيءَ جي ڪمن ڪارين ۾ دلچسپي وٺندو هو. هن ڪمپنيءَ جي ڪاروبار کي پنهنجو ڪاروبار سمجهي ڪري ڪم ڪيو. اسان هيريءَ مان گھڻو ڪجھ سکي سگھون ٿا.
جيڪي ماڻهو چوندا آهن مان ته پنهنجو ڪم ڪري رهيو آهيان، انهن جو رويو ڏاڍو منفي هوندو آهي ۽ سندن سوچ به منفي هوندي آهي. اعليٰ سوچ رکندڙ ماڻهو هڪ ٽيم جي ميمبرن وانگر پنهنجي ڪوشش سان ٽيم جي مدد ڪندا آهن. هن جو سڄو سارو نفعو ۽ نقصان سڄي ٽيم جو نفعو ۽ نقصان هجي ٿو.
اعليٰ سوچ رکڻ واري فرد کي گھرجي ته پنهنجي سوچ جي واري واري ۽ ڀيري ڀيري مشق ڪري. ڪنهن به ڪم کي سر انجام ڏيڻ وقت ان کي پنهنجو ذاتي ڪم سمجهي. ڪنهن اداري ۾ اعليٰ سوچ رکندڙ فرد خلوص سان محنت ڪندڙ ٿورڙا ئي يعني آڱرين تي ڳڻڻ جيترا هوندا آهن. اهي ڪجھ فرد ئي اداري جي حالتن کي بهتر ڪري سگھن ٿا. انهن جي اهليت ۽ سوچ نهايت وڏو ڪردار ادا ڪري ٿي. اهڙا ماڻهو ئي اعليٰ عهدن تي ترقي ماڻين ٿا ڇو ته انهن منجهه اڳواڻيءَ واريون صلاحيتون هجن ٿيون.
ڪيترن ئي طاقتور ۽ اهليت وارن ماڻهن جي ترقي ۽ ڪاميابي جو رستو ننڍ وڏائي روڪي ڇڏيو هوندو آهي. ان جا ڪجھ مثال ڏجن ٿا.