ڪجهھ سادا طريقا جن کي اختيار ڪري اوهان پنهنجي سماجي ماحول ۾ پهريون نمبر ماڻي سگھو ٿا
2. اهڙا دوست بڻايو جيڪي اوهان کان مختلف نظريو رکندڙ هجن. بيشڪ انهن ماڻهن کي به دوست بڻايو جيڪي مستقبل جي باري ۾ ڪوسٺو تاثر نه ٿا رکن.
اهڙيءَ طرح اوهان کي هر مڪتبهء فڪر جي نقطهء نظر جي خبر پوندي. جيڪڏهن اوهان ترقي پسند آهيو ته رجعت پسند ماڻهن کي به دوست بڻايو ۽ انهن سان گفتگو ڪريو.
مختلف مذهبن جي ماڻهن سان دوستي ڪريو ۽ انهن جي مذهبي عقيدن کي ڄاڻڻ جي ڪوشش ڪريو. پر ان ڳالهه جو به خيال رکو ته اهڙا دوست اصل صلاحيتن جا مالڪ هجن.
3. انهن ماڻهن جي چونڊ ڪريو جيڪي غيراهم ۽ احساس ڪمتري ۾ مبتلا هجن. پوءِ انهن جي صلاحيتن کي پرکيو ۽ اندازو لڳايو ته اهي احساس ڪمتري ۾ مبتلا ڇو آهن ۽ انهن پنهنجو پاڻ کي غيراهم ڇو بڻائي ڇڏيو آهي؟ اهڙيءَ طرح اوهان پنهنجي نفسياتي ماحول جو دفاع ڪري سگھو ٿا. انهن دوستن جي به چونڊ ڪريو، جيڪي مثبت خيالن ۾ دلچسپي رکندڙ هجن ۽ اوهان جي ڪاميابيءَ کي ڏسڻ گھرن ٿا. انهن دوستن سان به واسطا ۽ لاڳاپا رکو جيڪي اوهان جي خيالن ۽ منصوبن جي حوصله افزائي ڪندا آهن. اهڙيءَ طرح اوهان پنهنجي ماحول مان ذهني خوراڪ حاصل ڪري پنهنجي معاشري اندر پهريون نمبر حاصل ڪري سگھو ٿا.
اسان پنهنجي جسم کي زهر کان بچائڻ جي ڏاڍي ڪوشش ڪندا آهيون. اسان جي قانون ۾ به زهر جي اثرن کان بچڻ جي لاءِ هدايتون موجود آهن، ريسٽورنٽس ۾ به اهڙين شين کان بچاءَ لاءِ انتظام ڪندا آهن، اهڙيءَ طرح اسان پنهنجي جسم کي زهر کان بچائڻ لاءِ ڪيترائي اُپاءَ وٺندا آهيون.
پر زهر جو هڪڙو اهڙو قسم به آهي جنهن کي اسان thought poision چوندا آهيون. ڊاڙون ۽ ٻٽاڪون هڻڻ دراصل ذهن کي متاثر ڪندڙ زهر آهي. جيتوڻيڪ اهو زهر انهيءَ زهر کان مختلف آهي جنهن سان جسم کي نقصان پهچي ٿو. پر هن قسم جو ذهن کي متاثر ڪندڙ زهر ڏاڍو خطرناڪ آهي. ڇاڪاڻ ته هن زهر کان متاثر ٿيندڙ شخص ڄاڻي ئي نه ٿو ته کيس ڇا ٿيو آهي؟! اهو زهر وڏي سوچ کي سخت هاڃو رسائي ٿو. اهو اسان جي سوچڻ جي قوت کي گھٽائي ڇڏي ٿو. اسان کي احساس ڪمتريءَ ۾ مبتلا ڪري ڇڏي ٿو. اهو زهر اسان کي سماج ۾ غير اهم بڻائي ڇڏي ٿو. هن کان متاثر ٿيل شخص حقيقتن سان منهن ڏيڻ کان ڀڄي ٿو. هو رڳو خواب ۽ خيال جي دنيا ۾ رهي ٿو ۽ اهو چڱي ڀلي ذهن کي به خراب ڪري ان جي سوچڻ جي قوت کي ٻُڙي ڪري ڇڏي ٿو.
ڪيتريون ئي متضاد تجويزون، عورتن جي بي معنيٰ ڳالهه ٻولهه...... روزانو اسان ڪنهن نه ڪنهن حد تائين انهيءَ قسم جي ماحولياتي زهر کان متاثر ٿيون ٿا. روزانو هزارين ماڻهو ڪچهرين، ڊاڙن ۽ ٻٽاڪن هڻڻ ۾ مصروف رهندا آهن. اهي گھڻو ڪري معاشي مسئلن تي ڳالهائيندا آهن يا وري عام ماڻهن بابت اجايون ڳالهيون ڪندا رهندا آهن. اهي ڳالهيون ذهن جي لاءِ زهر ثابت ٿين ٿيون.
اسان جي نفسياتي ماحول ۾، گفتگو ڪرڻ اهميت واري هجي ٿي. ڪا ڳالهه ٻولهه ته صحتمند (ڪارائتي) هوندي آهي جيڪا اسان کي حوصلو همٿ ڏئي ٿي. اها بهار جي مند واري اُسَ وانگر وڻندڙ هوندي آهي ۽ اوهان جي ڪاميابي جي لاءِ مددگار ثابت ٿئي ٿي. پر ڪا گفتگو وري نٽهڻ اُسَ وانگر هوندي آهي جيڪا اوهان جي ذهن کي بيمار ڪري سگھي ٿي يا اوهان جي ذهن کي سست ڪري سگھي ٿي.
ڊاڙون هڻڻ هڪ منفي گفتگو آهي. ان ۾ عام ماڻهن کي موضوع بڻايو وڃي ٿو. اهڙي قسم جي منفي گفتگو اوهان جي ذهن کي متاثر ڪندي آهي ۽ اوهان جي ڪاميابيءَ جي راهه ۾ رڪاوٽ پيدا ڪري ٿي.
ڪجھ ماڻهو ته اهڙي زهريلي گفتگو ۾ نشي جي حد تائين ٻڏي ويندا آهن ۽ ان ۾ ڪيترائي منفي قسم جا مثال ڏيندا آهن. ڪنهن جي ذاتي زندگيءَ جي باري ۾ ڳالهائڻ سخت منفي رجحانن کي جنم ڏيندو آهي. ڪنهن جي اسڪينڊل کي لوئڻ ۽ لڄائڻ ۾ اها گفتگو اهم ڪردار ادا ڪري ٿي. جڏهن ته لاڳاپيل ماڻهوءَ کي خبر ئي ناهي هوندي ته سندس بابت ڇا ٿو ڳالهائيو وڃي؟ پر گفتگو ڪندڙ پنهنجي ذهنن کي هڪ اڻ ڏٺي زهر سان زهريلو ڪري ٿا ڇڏين. اسان هتي انهيءَ ڳالهه کي پڌرو ڪندا سون ته هر قسم جي گفتگو ٻٽاڪ ناهي هوندي، جهڙوڪ: تربيتي پروگرام، دڪاندار سان گفتگو، حالات حاضره تي تبصرو وغيره، اهي سڀ تعميري گفتگو جون صورتون آهن.