رهنمائيءَ لاءِ ڏهه سالن جي رٿابندي بابت منهنجو تصور
ايندڙ ڏهن سالن لاءِ رٿابندي:
1. مان ڪيتري آمدني حاصل ڪرڻ چاهيان ٿو؟
2. مان ڪيتري ذميواري نڀائي سگھان ٿو؟
3. مون کي ڪيترا اختيار گھرجن، جو مان ٻين کان ڪم وٺي سگھان؟
4. مان پنهنجي ڪم جي ذريعي ڪيتري عزت ۽ وقار حاصل ڪرڻ چاهيان ٿو؟
B. ”شعبو گھر“
ايندڙ ڏهن سالن لاءِ رٿابندي
1. مان پنهنجي ۽ پنهنجي خاندان جي لاءِ ڪيتري قدر زندگيءَ جو معيار مهيا ڪرڻ جو خواهشمند آهيان.
2. مان ڪهڙي قسم جي گھر ۾ رهڻ چاهيان ٿو؟
3. مان ڪهڙي قسم جون موڪلون گذارڻ چاهيان ٿو؟
4. مان پنهنجي ٻارن کي ڪيتري مالي مدد ڏيئي سگھان ٿو؟
C. ”شعبو سماجي زندگي“
1. مان ڪهڙي قسم جا دوست بڻائڻ چاهيان ٿو؟
2. مان ڪهڙي قسم جي سماجي گروهه ۾ رهڻ چاهيان ٿو؟
3. مان سماج ۾ ڪهڙي قسم جو مقام رکڻ چاهيان ٿو؟
4. مان ڪهڙن سبب جي ڪري ٻين کان اڳتي نڪري سگھان ٿو؟
*****
پنهنجي مستقبل جو تصور ڪريو ۽ قسمت وغيره کان نه ڊڄو. جيترو اوهان جو وڏو تصور هوندو، اوترو ئي وڌيڪ سٺو نتيجو نڪرندو. انهيءَ ڪري وڏو تصور پنهنجي مستقبل جي لاءِ ضروري آهي.
مون وٽ تربيت هيٺ رهندڙ هڪ نوجوان جو چوڻ آهي ته مان پنهنجي گھر لاءِ سوچيندو آهيان ته اهو ڪنهن فارم هائوس ۾ هجي. منهنجو ان جي باري ۾ خيال هو ته اهو روايتي طور تي مخروطي شڪل جو هجي. ان ۾ ٻه طبقا هجن. ان جا ٿنڀا اڇي رنگ جا هجن. ان ۾ غسل ڪرڻ جو هڪ حوض هجي. مان پنهنجي ٻنين ۾ وڻن جي ڇانوري واري دڳ تي مزي سان گاڏي ڊوڙايان.
رهڻ ۽ سمهڻ جي جاءِ، ضروري نه آهي ته اها گھر به هجي. مان پنهنجي گھر جي لاءِ سڀ ڪجھه ڪرڻ چاهيان ٿو. مان ان گھر جي لاءِ دعا ڪندو رهندو هوس. ايندڙ ڏهن سالن جي باري ۾ اهو به خيال ڪندو هوس ته مان پنهنجي خاندان کي سڄيءَ دنيا جو سير ڪرائيندس. جيڪڏهن هڪ دفعو ئي ممڪن ٿي نه سگھيو ته هر سال موڪلن ۾ دنيا جي ڪنهن نه ڪنهن حصي جو سير ڪندا رهنداسين.
منهنجو اهو منصوبو ايندڙ وقت جي لاءِ ”شعبي گھر“ جي لاءِ هئو ۽ ان جي عملي صورت جو دارومدار ”شعبي ڪم“ تي هو. انهيءَ ڪري مون کي ”شعبي ڪم“ تي ڀرپرو توجهه ڏيڻ جي ضرورت ٿيندي.
ان تربيت وٺندڙ نوجوان پنهنجي مستقبل جي رٿا پنج سال اڳ ئي لکي رکي هئي ۽ اها رٿا ايندڙ ڏهن سالن جي لاءِ هئي. نوجوان مون کي اهو به ٻڌايو ته انهيءَ ڳالهه کي رڳو پنج سال گذريا آهن ۽ مون پنهنجي منصوبه بندي مطابق 17 ايڪڙن جي ايراضيءَ تي ٺهيل گھر خريد به ڪري ورتو هو. دراصول هو پنهنجي منزل ڏانهن بلڪل صحيح وڃي رهيو هو.
ڪم جو شعبو، گھر جو شعبو ۽ سماجي زندگيءَ جو شعبو، اهي ٽئي شعبا اوهان جي زندگيءَ سان ويجھو ۽ گھرو تعلق رکندا آهن. هڪ شعبي جو ٻئي شعبي تي مدار آهي. پر ٻين شعبن کي سڀ کان وڌيڪ متاثر ڪرڻ وارو شعبو ڪم آهي.
جڏهن انسان غارن ۾ رهندو هو ته ان وقت به جيڪو شخص سڀ کان وڌيڪ محنت سان شڪار ڪندو هو ته ان جا دوست ان جي گھڻي عزت ڪندا هئا. اها ڳالهه اڄ به حقيقت بڻيل آهي.
جيڪو زندگيءَ جو معيار اسان پنهنجي خاندان کي مهيا ڪندا آهيون، سماج مان اسان کي جيڪا عزت ملندي آهي، ان جو دارومدار اسان جي ڪم جي شعبي ۽ ڪاميابي سان ئي آهي.
ڪجھه عرصو اڳ هڪ فائونڊيشن مينيجمينٽ ريسرچ وڏي پيماني تي تحقيق ڪئي هئي ته وڏن وڏن ڪاروباري ادارن جي ايگزيڪيوٽو، حڪومت، سائنس ۽ مذهب جي حوالي سان ڪامياب ماڻهن ۾ ڪهڙي شيءِ هڪجهڙي آهي؟ ان تحقيق جو هڪ ئي جواب هو ته اهي سڀ ماڻهو ڪم ڪن ٿا ۽ ٻين کان اڳتي نڪرڻ جي تمام گھڻي خواهش رکندا هئا. جان وينا ميڪر جي هڪ نصيحت کي ياد رکڻ گھرجي. ان جو چوڻ آهي ته جيستائين ڪو به شخص ڪنهن ڪم کي پنهنجو ڪم سمجھي نه ڪندو آهي، ان وقت تائين هو وڌيڪ تيز ۽ سٺو ڪم نه ٿو ڪري سگھي.
”خوف جي طاقت ڪم ڪرڻ جي خواهش کي ناڪام بڻائي ڇڏيندي آهي ۽ اهڙيءَ طرح احساس ڪمتريءَ ۾ مبتلا ٿي وڃڻ جو امڪان هوندو آهي.“
منهنجي ملاقات هڪ نوجوان سان ٿي، جيڪو اخبار ۾ لکندو هو. اهو نوجوان صحافت کي پنهنجو پيشو بڻائڻ جو ارادو نه رکندو هو. ان نوجوان اڃا گريجوئيشن به نه ڪئي هئي. مون ان کان پڇيو ته ڇا اوهان هڪ صحافي بڻجڻ چاهيو ٿا؟ هن چيو مان ڪاليج جي رسالي لاءِ ته لکندو آهيان پر صحافي بڻجي بک نه ٿو مرڻ چاهيان.
پنجن سالن کان پوءِ اهو نوجوان مون سان ”نيو اورلين“ ۾ مليو. اهو ان وقت هڪ اليڪٽرانڪ ڪمپنيءَ جي ڊائريڪٽر جو اسسٽنٽ هو. هن مون کي ٻڌايو ته هو پنهنجي ڪم منجھان گھڻو مطمئن آهي. سندس پگھار به سٺي آهي، پر پوءِ به مون کي مڪمل دلجاءِ نه آهي. مون جڏهن کان ڪاليج ڇڏيو آهي، منهنجي خواهش رهي آهي ته مان ڪنهن اخبار وغيره ۾ ڪم ڪريان.
دراصل ان نوجوان جو پراڻو تصور اڃا تائين ان سان چهٽيل هو. ان کي هاڻي به مڪمل ڪاميابي صحافت ۾ ئي ملي سگھي پئي ڇو جو ڪاميابي دل ۽ جان سان ڪوشش ڪرڻ واري ڪم ۾ ملندي آهي. جڏهن ته اهو نوجوان جيڪا نوڪري ڪري رهيو هو، ان ۾ سندس دل نه پئي لڳي. جيڪڏهن اهو نوجوان صحافت ۾ هجي ها ته کيس وڌيڪ ڪاميابي ملي ها، ڇو جو سندس روح صحافت ۾ ئي اٽڪيل هو.
اسان سڀئي خواهشون رکندا آهيون. اسان سڀئي خواب ڏسندا آهيون ۽ ان جي تعبير چاهيندا آهيون. پر ڪجھه ماڻهو اهڙا هونداآهن، جن پنهنجن خواهشن کي دفن ڪري ڇڏيو هوندو آهي.