• “نور” خاتون شر جو “انڌارو” مستقبل
“يون نه ٿا مين نين فقط چاها ٿا يون هو جائي” نور خاتون جو نالو انڌاري کي ڀڄائي نه سگهيو. پاڻ “چراغ تلي انڌيرا” جيئن نور خاتون جي ته گهر مان ئي انڌارو نه نڪري سگهيو. ها پر اهو ضرور ٿيو ته ڏيئي اجهامڻ کان اڳ هڪ وڏو ڦڙڪو ضرور هنيو. اهو ڦڙڪو هو نور خاتون شر جو پريس لاءِ لکيل خط. جس هجي سنڌي پريس کي جنهن ڏيئي کي اجهامڻ کان اڳ ڏسي ورتو ۽ نور خاتون شر سان ٿيندڙ ظلم، زيادتي ۽ ڏاڍ کان بچائي ورتو. انهن کان به وڏي جس ۽ لک شاباس هجي، لک آفرين هجي خيرپور جي انتهائي پڙهيل، ڳڙهيل بهادر ۽ روشن خيال خاتون ضلعي ناظمه نفيسا شاهه کي جنهن پنهنجي روشن خيالي ۽ بهادري جو ثبوت ڏيندي ضلعي انتظاميا جي مدد سان نور خاتون شر کي “ڪاري” واري ڪوڙي ۽ وحشياڻي سزا “قتل” کان بچائي ورتو. اڳ ۾ سندس وحشي درندي نام نهاد نقلي مڙس، جنهن سان کيس رضا خوشيءَ نه پر زوري زبردستي پرڻائي ڏنو ويو جنهن جي نڪاح نامي تي شاهدن جون صحيحون به ناهن، تنهن جي چنبي کان بچائي سندس وڪيل پيءُ جي حوالي ڪيو ويو، پر بعد ۾ پتو پيو ته هو به “ڪاري” واري قتل جي سازش ۾ سندس مڙس سان هم خيال آهن ته پوءِ نور خاتون کي سندس پيءُ واري گهر مان به حفاظت سان ڪڍي ڪنهن عافيت واري هنڌ تي پهچايو ويو آهي ۽ في الحال نور خاتون فوري طور خطري کان نڪري چڪي آهي. نور خاتون شر اردو ادب ۾ ماسٽرس ڪئي آهي. هوءَ ٺري ميرواهه منجهان يونين ڪائونسل جي چونڊيل ميمبر آهي. هوءَ خود ليکڪا ۽ شاعره آهي. ان سبب نهايت حساس ۽ خوددار پڻ آهي. اندازو ڪريو ته اهڙي پڙهيل ڳڙهيل ۽ حساس طبيعت رکندڙ هڪ عورت کي سندس ويڳا يا ماٽيلا پيءُ ماءُ پنهنجي هڪ ٻي عورت کي ڪاري واري سزا کان بچائڻ لاءِ نور خاتون جو سڱ عيوض ۾ وڪڻي ڏين ٿا. هينئر خبرون اچن ٿيون ته ناجائز طور تي جنهن شخص جي حوالي نور خاتون کي ڪيو ويو تنهن سان سندس نڪاح شرعي حدن مطابق ناهي. ان شخص اسان جي حساس شاعرا کي گهٽا ڏنا، مارون ڏنيون، زنا باالجبر ڪيو، سندس ننهن ڇڪي ڪڍيا ويا ۽ سندس سهڻي چهري تي تيزاب هاريو ويو. توهان اندازو ڪريو ته پڙهيل ڳڙهيل نازڪ حساس شاعرا ۽ خود يونين ڪائونسل جي ميمبر سان اهڙيون جٺون ٿين ته پوءِ “ماروئڙا فقير ڪنهن در ڏيندا دانهڙي” ڳالهه اتي ختم نه ٿي ٿئي، کيس هڪ جرڳي ۾ ڪاري قرار ڏنو ٿو وڃي ان جرڳي ۾ سندس ماٽيلو پيءُ به شامل آهي. جيڪڏهن خيرپور جي ناظمه نفيسا شاهه جي بروقت مداخلت نه ٿئي ها ته عاشورن کان هڪدم پوءِ نور خاتون ڪاري واري ڏوهه ۾ هن وقت تائين ڪهاڙين جو کاڄ بڻجي چڪي ها. اسان نور خاتون جي جان بچائڻ واري ان تحريڪ ۾ نور خاتون جي انهن شر مائٽن کي داد ڏيون ٿا جن نور خاتون جا خط پريس تائين پهچايا ۽ کيس پيءُ جي گهر تائين پهچايو. اسان اڳ ۾ سنڌي پريس ۽ بعد ۾ ٿلهي ليکي سڀني انهن صحافين کي به داد ڏيون ٿا جن نور خاتون شر سان ٿيندڙ انياءَ کي وائکو ڪيو ۽ اسان خيرپور جي ذهين، پڙهيل، ڳڙهيل روشن خيال ۽ بهادر ناظمه نفيسا شاهه کي اٿي بيهي سلام ڪريون ٿا ۽ داد ڏيون ٿا جنهن پنهنجي جان جوکي ۾ وجهي هڪ معصوم ۽ بي گناهه عورت جي جان بچائي.
پنجاب جي مختياران بيبي کان سنڌ جي نور خاتون شر تائين جهالت وارن جرڳن ۽ انهن جي نتيجي ۾ ملندڙ سزائن ۽ انهن جي غير قانوني عمل هن معاشري جي منهن تي هڪ چماٽ آهي. خبرناهي ته اسان جي معاشري ۾ عورت کي ڪڏهن صحيح مقام ملندو. رڳو ايوانن ۾ عورتن جو انگ وڌائڻ سان عورت جو مرتبو بلند ڪو نه ٿيندو پر عورت سان اسلامي ۽ اخلاقي سلوڪ روا رکڻ سان ئي عورت جي مرتبي ۽ مان ۾ بهتري ايندي. اسان جي پوليس اهڙن واقعن ۽ زيادتين ۾ هميشه وڏيرن، نوابن جو ساٿ ڏنو آهي. اڄ مان موجوده حڪومت، مڙني سياسي پارٽين، مڙني اين جي اوز، ۽ عورتن جي نالي تي ٺهيل مڙني ادارن کي ۽ شاعرن، ليکڪن کي اپيل ٿو ڪريان ته اچو ته نور خاتون شر واري ڪيس کي اسٽڊي ڪيس بڻايون. ان جو پيرو کڻون، ان جي پوئيواري ڪريون ۽ ان کي ڪنهن منطقي نتيجي تائين پهچايون. اچو ته ظالم کي ظالم ثابت ڪريون ۽ مظلوم کي مظلوم ثابت ڪريون. اچو ته ان کي جس به ڏيون جنهن نور خاتون جي جان بچائڻ جي سلسلي ۾ ڀرپور ڪردار ادا ڪيو آهي. ڇا عورتن جو مڙئي تنظيمون گڏيل طور تي خيرپور جي ناظمه نفيسا شاهه کي سندس بهادري واري ڪارنامي تي مڃتا طور تي ڪو ميڊل ڏئي سندس همت افزائي ڪري سگهن ٿيون.
ڏکيون جان نه مڙن، تان تان ڀنڻ نه ٿئي،
پِٽڻ واريون پڌريون، ڳاڙها ڳل سندن،
ٻيون هونئن ئي هٿ هڻن، رئنديون رئڻ واريون.
عوامي آواز ڪراچي -18 مارچ 2003ع