شير جهڙو پهلوان نه ٿيو آهي نه ٿيندو (عظيم سنڌي)
هاڻي ته هن ڳوٺ جو نالو ئي سندس نانءَ پٺيان 'پهلوان شير ميربحر' جو ڳوٺ سڏ جي ٿو. جو اڳ ۾ سيد باغ جي ڀر وارو ڳوٺ سڏبو هو. شير ميربحر جو پيءُ علي محمد ٻيلي کاتي ۾ ملازم هو. سندس چاچو پيرل ته ملهه هو، ٻيا مٽ مائٽ ۽ سندس والد جا دوست به ملاکڙي جا وڏا شوقين هيا. سندن اڱڻ تي ان وقت جا وڏا وڏا پهلوان ايندا ويندا هئا جن جون ڪچهريون ۽ ڳالهيون ٻڌي هن ننڍڙي شير پهلوان کي ملهه وڙهڻ جو شوق پيدا ٿيو. ۽ هو ڳوٺ ۾ هڪ جيڏن سان ملهون وڙهڻ لڳو. پيءُ پُٽَ جو اهو شوق ۽ عشق ڏسي ڪنڊياري جي خشڪ پهلوان لقمان جي شاگرديءَ ۾ کيس ملهه جي وڌيڪ تربيت لاءِ ڏنو. جتي هن استاد جي هڪ ٻئي دوست پهلوان اسماعيل بڙيءَ کان به ملهه جي سکيا وٺي ملاکڙن ۾ وڙهڻ شروع ڪيو. شير کي ڪنهن پرڏيهي سياهه جو 'ڪوڙي جا ڀاڻ مٺياڻي' ڀرسان مولوي محمد عيسي سولنگيءَ جي خاص دعوت تي آيل هو. ان سياهه کيس 16هن سالن جي عمر ۾ موريل شاهه جي ملاکڙي ۾ شير کي ملهه وڙهندي ڏٺو جنهن جو هو ڪتاب 'ٺاروشاهه جنڪشن' ۾ هن طرح ذڪر ڪري ٿو ته: "هڪ حسين 16هن سالن جو ڳڀرو نوجوان ملاکڙي ۾ ملهه وڙهندي ڏٺم عمر لڳ ڀڳ 15 - 16 هن سال اٿس. پر واهه جو ملهه هو. نالو شير اٿس ذات جو ميربحر هو، ٻڌم ته نئون نئون ملهه ٿيوآهي پر واهه جو ملهه هو. هو سڄي ملاکڙي تي ڇانيل رهيو پڪ اٿم ته اڳتي هلي هي واهه جو ملهه ٿيندو." برابر ائين ئي ٿيو. شير ملهه جي ميدان ۾ 25 ، 30 هن سالن تائين ناقابل شڪست پهلوان نمبر ون رهيو. ملهه جي دنيا ۾ وڏو نالو ڪمايائين، هن پنهنجي شروعاتي استاد لقمان خشڪ ۽ پهلوان اسماعيل بڙديءَ جي دل و جان سان خدمتون ڪيون.
شير، جڏهن نئون نئون ملاکڙن ۾ آيو ته ان وقت ملهه جي ميدان ۾ پهلوان محمد بخش مهر، لالو ڦل، حاجي احمد لوهر شڪارپور، هادو ڪاسائي، جھلڻ مهر، پهلوان نبن ڳنڀير، پهلوان احسان سانڊاڻو، پهلوان اقبال جوڳي ٺري ميرواهه، پهلوان هينڊل مڪراني، پهلوان هوشو شيدي هالا، هاشم شيدي، پهلوان آچر شيدي، پهلوان گاهي خان ٻرڙو، غوثو پٺاڻ شڪارپور وغيرهه وغيره تمام وڏا ۽ مشهور پهلوان هيا. جن جي ان وقت جي اميرن ميرن، پيرن، ڄامن ۽ سردارن وٽ پالنا ٿي ۽ هو انهن ئي اميرن جا ملهه سڏبا هئا، شير ميربحر وڌيڪ تياريءَ لاءِ لالا نواز علي پٺاڻ شڪارپور واري کان راڻيپور واري پيرن جي معرفت ملهه جي وڌيڪ نه رڳو سکيا وٺي مٿين پهلوانن سان مقابلا ڪرڻ لڳو پر ڌاڳو ٻڌرائي لالانواز علي جو شاگر ٿيو. راڻيپور وارو سائين پير غلام محي الدين شير تي خاص مهربان هئا، علي محمد کان شير جي اجازت وٺي هن کي باقائدي ملهه بنائڻ ۾ ڪابه ڪسر نه ڇڏيائون. راڻيپور جي پيرن کيس شير سنڌ کان اڳ ئي کيس راڻيپور جو شير جي لقب سان نوازيو. جو اڳتي هلي نه رڳو شير سنڌ ثابت ٿيو پر هو ملهن جو شير پهلوان بنجي ويو.
هاڻي شير جا ان وقت جي سڀني نامور پهلوانن سان مقابلا ٿيڻ لڳا جن مان ڪي سيوهڻ واري سائين گل محمد شاهه جا ملهه ته ڪي صدورو خان چاچڙ جا ته ڪي ٻيرانيءَ واري ڄامن جا ته ڪي درگاهه ڀٽ شاهه جي گادي نشينن ته ڪي ٻيرانيءَ وارن ڄامن ڪانڀو خان جا پهلوان ها.جن سڀني سان شير مختلف وقتن تي چئلينج مقابلا ڪري سڀني پهلوانن کي پوئتي ڇڏي پنهنجي ڏاهپ انگن اکرن ۽ طاقت سان مقابلا ڪري ميدان ملهائي اڳتي نڪري آيو. ۽ اهڙو اڳتي نڪري آيو جو هر هنڌ شير جي پهلوانيءَ جا قصا هيا. ۽ اهي سنڌ جي ڪنڊ ڪڙڇ ۾ پهچي ويا هر هنڌ شير جي پهلوانيءَ جي هاڪ هئي.
هن پهلوان کي خاص ڪري نئين ديري ۾ منعقد ڪرايل زوار درمحمد ميربحر جي ناٽڪي (ٽڪيٽ تي لڳايل ملاکڙو) ملاکڙي ۾ وڏي پبلسٽي ۽ شهريت ملي جڏهن هن پهلوان ان وقت جي ناليوارن پهلوانن حاجي ڦل، حاجي احمد مهر، پهلوان اقبال جوڳي ۽ پڃيل خان مهر کي شڪست ڏئي سردار پيربخش ڀٽي ۽ نواب امداد علي ڀٽي کان انعام حاصل ڪيو .شير ملهه جي شروعات ٽئين جوڙ کان ڪئي پر هو تمام جلد ٻئين کان پهرين جوڙ جي اول نمبر وارن پهلوانن کي شڪست ڏئي پهريون نمبر پهلوان بڻجي ويو. هاڻي شير جا عمر جيڏن پهلوانن جي کيپ سان مقابلا ٿيڻ لڳا پڙهندڙن جي سمجھڻ لاءِ ضروري آهي ته ٻئي کيپ وارن شير جي مقابلي وارن ملهن جا ڪجھ نالا لکجن ته جيئن هو ڳالهه سولائيءَ سان سمجھي سگھن. اهي پهلوان قلب علي خان جتوئي، پهلوان غوثو ڪلهوڙو، پهلوان يڪو خاصخيلي، پهلوان غلام حيدر بڙدي، پهلوان مٽر شيدي، پهلوان صابن بگو، پهلوان عمر ٻگھيو، پهلوان انب شيدي، پهلوان ملان شيدي، پهلوان دوست محمد ولائو(صادق آباد) جمعدار محمد رحيم ٿاڻو بولاخان، پهلوان شير گوپانگ، جبل پهلوان، نورالدين ٻٻر (جوهي) پهلوان تڳيو ڦل، رستم سانگھڙ، پهلوان ڪريم بخش شيدي "ٻيراڻي." هيري جو داڻو پهلوان بکر شيدي، فخر سنڌ پهلوان الهجڙيو سمون وغيرهه وغيره جن سان ٻئي کيپ ۾ شير ميربحر جا مقابلا ٿيا آخر ۾ سندس مقابلو نئين آيل 1970ع ۾ پهلوان سيد سمن شاهه سان خيرپور ۾ ٿيو. جنهن ۾ سخت مقابلي کان پوءِ شير ميربحر جو رستم سنڌ وارو لقب برقرار رهيو، جڏهن ته سيد سمن شاهه کي 'فخر سنڌ' جي لقب سان نوازيو ويو. هي شير ميربحر جي عمر جي پڇاڙيءَ وارا ڏهاڙا هيا. ان کانپوءِ به شير پنهنجو لقب رستمِ سنڌ آخر تائين برقرار رکيو. جڏهن ته باقي امينن 'فخر سنڌ' جي لقبن سان سيد سمن شاهه کي نوازيو. شير ميربحر سان هي آخري مقابلو نوجوان اڀرندڙ پهلوان سيد سمن شاهه سان جشن خيرپور جي موقعي تي ٿيو جنهن ۾ هڪ ملهه سمن شاهه شير کي دسي ويو باقي ملهن جو فيصلو نه ٿي سگھيو؛ ان کانپوءِ شير ميربحر هميشه لاءِ ملهه کان رٽائرڊ ڪيو.
ملهه جي تاريخ تي نظر ڪرڻ کانپوءِ بنا ڪنهن رک رکاءَ جي اها ڳالهه ته چٽي ۽ پڌري پٽ عالمآشڪار آهي ته شير جهڙو پهلوان نه ٿيو ۽ نه ٿيندو. شير کانپوءِ ملهه جي دنيا ۾ سيد سمن شاهه ناقابل شڪست پهلوان رهيو جنهن کي اڳتي هلي سال 1982ع ۾ ڪل سنڌ ملاکڙي ۾ پهلوان غلام سرور جتوئي شڪست ڏني ۽ چئمپين پهلوان جو لقب حاصل ڪيو، غلام سرور جتوئي ۽ شير ميربحر جو ڪڏهن به مقابلو نه ٿي سگھيو اهو ان ڪري جو جتوئيءَ جي دور ۾ شير ملهه کان رٽائرڊ ٿيڻ جو اعلان ڪري چڪو هو. اهڙي طرح شير جو آخري مقابلو سمن شاهه سان ٿيو، شير ميربحر ملهه جي دنيا ۾ وڏا وڏا مقابلا ڪري نه فقط پنهنجو پاڻ مڃايو مگر وڏا انعام پڻ حاصل ڪيا.
شير جو پهريون بين القوامي مقابلو سال 1962ع ۾ يوگو سلواڪيا جي مشهور پهلوان زيبسڪو سان مخدوم طالب المولي جي سرپرستيءَ هيٺ هالا ۾ ٿيو. هن مقابلي جي پبلسٽي به جام ٿي سڄي سنڌ جي ڪنڊ ڪڙڇ کان شوقين هي ملاکڙو ڏسڻ لاءِ پهتا. سرڪاري ليول تي هن مقابلي جو احتمام ٿيو. جارج زيبسڪو پهلوان کي ملهه وڙهڻ جو ڪوخاص تجربو نه هيو. هو شير کان قد ۾ ڪجھ ننڍو هيو. کيس سندري بجاءِ ڪڇي ۾ هٿ وجھڻا پيا ڪافي دير ٻنهين پهلوانن جو هٿن وجھڻ تي اختلاف رهيو. آخر هٿ پيا شير پهرين ئي ملهه ۾ زيبسڪو کي شڪست ڏئي هي بين القوامي پهريون مقابلو کٽي ورتو. جنهن کي اخبار روزاني عبرت حيدرآباد ، زبردست ڪوريج ڏني جنهن ۾ صحافي محرم علي ڀٽي (مرحوم)نوابشاهه، جو به وڏو هٿ هيو. هن مقابلي کانپوءِ شير ميربحر شهريت جي بلندين تي رسي سڄي سنڌ جو محبوب پهلوان بڻجي ويو. هي شير جي زندگيءَ جو انٽر نيشنل پهريون مقابلوهو جو سنڌ ۾ 'هالا دنگل' جي نالي سان مشهور ٿيو.
ان کانپوءِ شير جو هندستان جي مشهور پهلوان گرنام سنگھ سان نياز اسٽيڊيم حيدرآباد ۾ مقابلو ٿيو. گرنام سنگھ جو زيبسڪو پهلوان کانپوءِ هي ٻيو انٽر نيشنل مقابلو هو جنهن ۾ شير ميربحر کي زبردست ڪاميابي ملي. هي مقابلو سنڌ جي مرڪزي شهر حيدرآباد جي نياز اسٽيڊيم ۾ ٿيو. جنهن ۾ ان وقت جي ڪمشنر به خاص دلچسپي ورتي ان کانپوءِ ڪراچيءَ جي نيشنل اسٽيڊيم ۾ شير جو مقابلو انگلينڊ جي هڪ ٻئي پهلوان هينگري سان ٿيو جنهن ۾ هن پهلوان جي ٻانهن زخمي ٿي ۽ شير کي فاتح قرار ڏنو. لکي محل خيرپور ۾ ٿيل ملاکڙي ۾ شير ميربحر جو ان وقت جي نامور پهلوانن سان تاريخي مقابلو ٿيو جنهن ۾ ان وقت جو فيلڊ مارشل ايوب خان شرڪت ڪئي. جنهن کان انعام حاصل ڪندي هٿ ملائڻ وقت اهي لفظ نڪتا ته "شير واقعي شير هئي" ان کانسواءِ شيرميربحر جو افعانستان جي مشهور پهلوان قطب الدين سان ميرعلي ڏني جي سرپرستيءَ هيٺ فيض محل خيرپور ۾ مقابلو ٿيو. جنهن ۾ به شير ڪامياب ٿيو.
سال 1966ع ۾ شير کي هڪ نئين اڀرندڙ پهلوان الهجڙيو سمو مقابلي ۾ چئلين ڏنو جنهن کي شير قبول ڪيو. هي ملاکڙو جشن خيرپور جي نالي خيرپور ۾ ئي منعقد ٿيو. هن مقابلي ۾ ٻنهين پهلوانن هڪ ٻئي سان ڏاڍا پاڻي ڪيا. ۽ داءَ پيچ استعمال ڪيا پر افسوس جو ٻنهين پهلوانن جومقابلو نبري نه سگھيو. ملاکڙي جي چيف گيسٽ ڪمشنر خيرپور ڊويزن محترم محمد اسلم باجوا پهرين ڪپ شيرميربحر کي ڏئي سندس ساڳيو لقب 'رستم سنڌ' برقرار رکيو جڏهن ته ٻيو ڪپ الهه جڙيو سموکي ڏئي'فخر سنڌ' واري لقب سان نوازيو. ان کانپوءِ جشن لاڙڪاڻه، ٽنڊوآدم، حيدرآباد مسلم ڪاليج ۾ به هنن پهلوانن درميان زبردست مقابلا ٿيا، هن ملاکڙي ۾ مهمان خصوصي جناب ڪئپٽن عثمان علي عيساڻي شير ميربحر جو ساڳيو ٽائيٽل رستم سنڌ برقرار رکيو. جڏهن ته ٻيو ڪپ الهه جڙيوسمون پهلوان کي ڏئي 'فخر سنڌ 'جي ساڳئي لقب سان انعام اڪرام ڏنو.
ملهه جي ميدان ۾ جيترو وقت شير ميربحر ڇانيل رهيو ايترو گھڻو وقت ڪوبه پهلوان نه رهيو شير ميربحر ملهه جي ميدان ۾ لڳاتار 25 / 30 سال ناقابلي شڪست پهلوان رهيو.
سنڌ جي هن امر پهلوان جي زندگيءَ کي سهيڙڻ وارو ڪم نوجوان ليکڪ مولائي ملاح پاران هٿ ۾ کڻڻ سچ پچ ته سنڌي ادب، سنڌ جي عاشقن، سنڌي ڪلچر ۽ سنڌ جي قومي راند ملهه جي پارکن وٽ ضرور مان لهڻندو. کيس جس هجي.