ڪالم / مضمون

تاريخ جي تھہ خاني مان

سڪندر عباسيءَ جو ھي ڪتاب سپنن جي تلاش ۾ نڪتل ننڊ جو سفر آھي. سڪندر عباسي ان ڪھاڻيءَ جو تخليقڪار آھي جيڪا تاريخ جي ھر دور ۾ جنم وٺي ٿي، اھا ڪھاڻي عشق لا حاصل ناھي، اھا ڪھاڻي ناممڪن جي جستجو آھي. سڪندر عباسي نثر ۾ نظم سرجيندو آھي، ھن جا لفظ ڪاغذ جي ڪونئري بدن تي روح سان رقص ڪندا آھن.
Title Cover of book تاريخ جي تھہ خاني مان

ارسطو جي ابتدا

قديم يونان جو عظيم فلسفي افلاطون جنهن کي مغربي روايتن ۾ فلسفي جي تاريخ، ترقي جي سڀ کان اهم شخصيت تصور ڪيو وڃي ٿو.
تاريخ جا ورق ورائڻ سان پروڙ پئي ٿي ته افلاطون هڪ زماني ۾ ايٿنز ۾ هڪ اڪيڊمي قائم ڪئي، جنهن ۾ هن امير ماڻهن جي ٻارن کي تعليم ڏيڻ شروع ڪئي هئي. اڪيڊمي جي قيام بعد جلد ئي ٻارن جو تعداد وڌي ويو ته افلاطون اتي ڪم ڪرڻ لاءِ هڪ خدمتگار ڇوڪرو رکيو.
ارڙهن سالن جو اهو ڇوڪرو روزانو ايندو هو ۽ پنهنجو ڪم ڪري هليو ويندو هو. ٻن مهينن کان پوءِ جڏهن افلاطون ڪلاس جو نصاب پڙهائي پورو ڪيو ته هڪ تقريب منعقد ڪئي وئي. جنهن ۾ شهر جا وڏا عالم فاضل توڙي ٻارن جا والدين به شريڪ ٿيا، اهو ڏسڻ لاءِ ته ٻارن ڇا پرايو آهي!
افلاطون پنهنجي شاگردن کان پڙهايل نصاب منجهان ئي ڪنهن به موضوع تي ڳالهرايو. پر ڪوبه شاگرد موضوع سان نڀاءُ ڪري نه سگهيو. افلاطون مايوس ٿي ويو ته سندس ڪنهن به شاگرد ڪنهن به موضوع تي سٺو ڪونه ڳالهايو. ان مهل پريان بيٺل اهو خدمتگار ڇوڪرو آيو ۽ افلاطون کان ڪجهه ڳالهائڻ جي اجازت گهري. افلاطون کيس چيو ته تون ته منهنجو شاگرد ناهين، تون ته خدمتگار آهين، نه مون توکي ڪجهه سيکاريو آهي نه ئي توکي ڪو ليڪچر ڏنو آهي ته تون ڪيئن ڳالهائي سگهندين؟
تنهن تي ان خدمتگار ڇوڪر کيس جواب ڏنو ته مان پورا ٻه مهينا ڪلاس کان ٻاهر دروازي وٽ ويهي توهان جا سمورا ليڪچر ٻڌا آهن. ان کان پوءِ ان ڇوڪر پورو اڌ ڪلاڪ علم جي فضيلت تي اهڙو ته بهترين ڳالهايو جو محفل ۾ موجود وڏا عالم ۽ فاضل به دنگ رهجي ويا.
ڪلاس روم جي دروازي جي ٻاهران ويهي افلاطون جو سمورو علم ڌيان سان ٻڌي ان کي دل جي تختيءَ تي لکڻ وارو اهو خدمتگار ڇوڪرو ڪو ٻيو نه پر ”ارسطو“ هو. اڄ جنهن کي دنيا عظيم افلاطون جي عظيم شاگرد ارسطو جي نالي سان سڃاڻي ٿي.