سونهن: جيڪا پنهنجي به سڄڻ ناهي
زلف آوارہ گریبان چاک گھبرائی نظر،
ان دنوں یہ ہے جہاں میں زندگانی کا نظام۔
پر جڏهن هو هيڪلو ٿي پوندو آهي، تڏهن کيس زندگيءَ جو نظام بدليل ڀاسندو آهي. زماني جون گردشون جڏهن سندس وجود کي وڻ ويڙهيءَ جيان وڪوڙي وينديون آهن، تڏهن به هو انهن زلفن جي ان ڇانوريءَ کي کن پل لاءِ وساري ڪونه سگهندو آهي، ۽ ان عالم ۾ به سندس اندر مان اهي ئي الاپ ايندا آهن ته:
جب کبھی گردش تقدیر نے گھیرا ہمیں
گیسوئے یار کی الجھن کو بہت یاد کیا۔
ڇا واقعي پرين جي وينگس وارن جي ڇانوَ ۾ ايتري ڇڪ آهي جو مرزا غالب جهڙي مغرور مزاج شاعر کي به اهو اعتراف ڪرڻو پوي ٿو ته:
نیند اس کی دماغ اس کا راتیں اس کی ہیں
تیری زلفیں جس کے شانوں پر پریشان ہوگئیں
۽ ماڻهوءَ جي ماندي من تان، سندس ترسيل تن تان جڏهن اهو ڇانورو هٽي وڃي ٿو، تڏهن سندس قدم آوارگي ڪرڻ لڳن ٿا، ۽ هو انهن يادن کي ڪنهن صحيفي جيان سيني سان لڳائي ڦرندو آهي.
میں تیری یاد کو یوں دل میں لئے پھرتا ہوں،
جیسے فرہاد نے سینے سے لگائے پتھر۔
هوءَ به پنهنجي واسينگ وارن جي ڪري وڌيڪ وڻندڙ ٿي پئي هئي، هوءَ جنهن جي وارن تان جوان وري وري صدقي پيا ويندا هئا، تنهن وٽ ٺيڪ شاديءَ جي هڪ سال اندر اهي وار ئي نه رهيا هئا، اهي وار جن تي کيس ناز هو، اهي سندس ڪند ذهن ۽ شڪي مزاج مڙس وڏي بيدرديءَ سان ڪوڙي ڇڏيا هئا، اها خبر جيئن ته اخبارن جي عقابي اکين کان اوجهل رهي هئي، پر هن جي دل جي دنيا ۾ ڄڻ قيامت اچي وئي هئي ۽ هوءَ دل کولي روئي پئي هئي. ڇا ٿي پيو جو هن وٽ وڏا وار هئا؟ ڇا ٿي پيو جو هن جي وارن تي ماڻهو جان واريندا هئا؟
خوبصورتي پوءِ اها ادائن جي هجي، جسماني هجي، يا احساسن جي هجي. اها ڄڻ ته خود پنهنجي دشمن ٿي پوي ٿي. مون الائي ته ڪيترا اهڙا مثال ڏٺا آهن جو سونهن خود پنهنجي ويري ٿي پوندي آهي. هن جي وارن جي انفراديت به هن جي ويري ٿي پئي هئي، اهي وار، اهي زلف جن کي ساغر صديقيءَ جهڙي درويش صفت شاعر به وري وري شاعريءَ ۾ سجايو آهي ته:
کہو یہ کالی گھٹاؤں سے جھوم کر آئیں
کسی کے شانوں پہ زلف حسیں بکھرتی ہے
انهن وارن جو وڍجڻ تي رڳو هوءَ ئي ڪونه رُني هوندي، پر هر اها اک آلي ٿي هوندي، جن جي جماليات حس جاڳندي آهي، جيڪي هر شيءَ ۾ حسن جو پهلو تلاش ڪري وٺندا آهن، انهن جي اکين به آب وسايو هوندو ته هڪ سونهن جي دشمن ڪهڙو قهر ڪيو آهي ۽ تڏهن انهن ئي وارن جي خاموش پر سچي عاشق سندس جدائيءَ ۾ جام جو سهارو ورتو هوندو ۽ انهن واسينگ وارن جي موت جو ٻڌي سندس ڏڪندڙ هٿن مان مڌ جو گلاس ڪري پيو هوندو ۽ هن جي چپن تي هي شعر اچي ويو هوندو ته:
جام مے پینے سے پہلے میرا جی چاہتا ہے
بکھری زلفوں کی گھٹاؤں سے لپٹ کر رولوں
تڏهن هن کي ياد اچي ويا هوندا ننڍپڻ جا اهي ڏينهن، جڏهن هو ڪنهن ڳالهه تي هن جا ڊگها وار پٽيندو هو ته هوءَ کانئس ناراض ٿي ويندي هئي. تڏهن هوءَ هن لاءِ اڃا وڌيڪ وڻندڙ ٿي پوندي هئي.
تڏهن پنهنجي ننڍپڻ جي دوست سان ٿيل اها وارن واري وارتا ياد ڪندي هن سوچيو هو ته شايد اهو بهتر ٿيو جو هن جا وار خوبصورت هئا،جيڪي سندس شڪي مزاج مڙس ڪٽي ڇڏيا، پر جيڪڏهن هن جون اکيون سهڻيون هجن ها ته شايد سندس شڪي مزاج سونهن جو دشمن مڙس سندس.....!! اهو سوچي هو ڏڪي ويو، هن جا هٿ پاڻمرادو سندس اکين ڏانهن کڄي ويا، جن مان ڳوڙها وهي رهيا هئا...!!!