سگريٽ ڇو ٿو سڙي؟؟
مون کي هتي منع نامي جي حوالي سان رجنيش اوشو جي هڪ ڳالهه ياد اچي ٿي. اوشو ٻڌايو هو ته جڏهن هو اڃا ننڍڙو هو، سندس منهن تي اڃا مڇن جي ساول آئي هئي. تڏهن ٻين ماڻهن کي مختلف اسٽائيلن ۾ سگريٽ پيئندي ڏسي هو هرکجي پيو هو، اوشو سڌو پنهنجي پيءُ وٽ ويو ۽ کيس چيو ته، ”مان سگريٽ پيئڻ ٿو چاهيان، مون کي اوهان کان ان جي اجازت گهربل آهي.“ اوشو جو پيءُ حيرت انگيز طور تي کيس سگريٽ پيئڻ جي اجازت ڏئي ڇڏي. اڳتي هلي اوشو ٻڌائي ٿو ته هن جيئن ئي سگريٽ جو پهريون ڪش هنيو ته سگريٽ جي دونهين سندس نڙي ساڙي ڇڏي ۽ کيس کنگهه شروع ٿي وئي. اوشو فوري طور تي سگريٽ اڇلائي ڇڏيو ۽ پيءُ وٽ اچي کيس، چيو ته، ”بابا جڏهن اوهان کي خبر به هئي ته سگريٽ ايڏي خراب شئي آهي، پوءِ به اوهان مون کي منع ڪرڻ بدران سگريٽ پيئڻ جي اجازت ڇو ڏني؟“ تنهن تي سندس والد کيس جواب ڏنو ته ”منع ناما ڪڏهن به ڪجهه به روڪي ناهن سگهندا، جيڪڏهن مان توکي منع ڪريان ها ته به تون سگريٽ پيئڻ کان مڙين ڪونه ها ۽ لڪي لڪي سگريٽ پئين ها، ان ڪري مان توکي اجازت ڏني ته توکي جڏهن اهو پاڻ ئي خراب لڳندو، تڏهن ئي تنهنجي دل مان ان جي تمنا ختم ٿي ويندي.
جون ايليا ايترا ته گهڻا سگريٽ پيئندو هو، جو سگريٽ مان سگريٽ دکائيندو هو، تنهن پنهنجي محبوبا پاران سگريٽ ڇڏي واري ڳالهه جو هي شاعراڻو جواب ڏنو ته:
"تم جو کہتی ہو چھوڑ دو سگریٹ،
تم میرا ہاتھ تھام سکتی ہو۔!؟"
جڏهن ڪنهن جي هٿن جي آڱرين ۾ دل گهريي دلبر جون آڱريون ناهن اينديون، تڏهن انهن آڱرين جي وٿين ۾ سگريٽ اچي ويندو آهي. توڻي جو سگريٽ اڄڪلهه هر ٽئين هٿ جي آڱرين ۾ اٽڪيل آهي، پر ان لاءِ اهو چيو ويندو آهي ته سگريٽ پيئڻ وارو سگريٽ کي ناهي پيئندو، پر سگريٽ پيئڻ واري کي پيئندو ويندو آهي، ڪنهن شاعر چيو هو ته:
"تم کہتے ہو میں سگریٹ بہت پیتا ہوں،
نہیں نہیں کہاں میں کہاں سگریٹ پیتا ہوں،
اب تو سگریٹ مجھے پیتی ہے۔"
توڻي جو هاڻي خالي سگريٽ جي جاءِ ”ڀريل سگريٽ“ والاري ويا آهن ۽ جيترو خالي سگريٽ پيتو وڃي ٿو، اوترو ئي ڀريل سگريٽ به واپرايو وڃي ٿو، پر ڪنهن خالي سگريٽ جو ڊگهو ڪش هڻندي چيو هو ته:
"دھوئیں کی لہر پر تصویر رقص کرتی رہی،
وہ سگریٹوں کے تسلسل میں یاد آتا رہا۔"
اڄڪلهه جڏهن چرس، هيروئن ۽ شراب وغيره جهڙا نشا به لڪي لڪي نه پر کلي عام واپرايا وڃن ٿا، اتي خالي سگريٽ هڪ معصوم نشو بڻجي چڪو آهي. شراب ۽ هيروئن جهڙن قاتل نشن جي سامهون خالي سگريٽ جو نشو بلڪل ايئن آهي، جيئن ڪنهن قاتل درندي آڏو هڪ معمولي کيسو ڪٽيندڙ.
"ایک درد تھا جو سگریٹ کی طرح،
میں نے چپ چاپ پیا ہے،
کچھ نظمیں ہیں جو،
سگریٹ سے میں نے،
راکھ کی طرح جھاڑی ہیں۔"
دراصل سگريٽ جي دونهين سان ماڻهو ان دونهينءَ کي وسائڻ چاهيندو آهي، جيڪا ڪنهن درد جي دٻيل چڻنگ مان دکندي آهي. ماڻهو پريشانين ۽ تڪليفن کي سگريٽ جي ڦلي وانگر زندگيءَ جي ٽاريءَ تان ڪيرائڻ جي خيال سان سگريٽ مٿان سگريٽ ساڙيندو ويندو آهي. پر بقول مرزا غالب:
"دل کے بہلانے کو غالب یہ خیال اچھا ہے۔"
ڇو ته جسم جو، بدن جو سور ته ڪنهن ميڊيڪل اسٽور وٽان ملندڙ دوا سان ختم ٿي ويندو آهي. پر جيڪو درد دل جي تارن کي تار تار ڪندو هجي، جيڪو درد دماغ جي دنيا ۾ تهلڪو مچائيندڙ هجي، اهو تمام گهڻو اذيتناڪ هوندو آهي. ڪنهن مفڪر چيو هو ته:
“The Pain of the Mind is,
Worse than the pain of body.”
سگريٽ جو دونهون ڪڏهن به درد کي دربدر ناهي ڪري سگهندو. بس اهو ته هڪ آسرو هوندو آهي، هڪ خام خيالي هوندي آهي ته سگريٽ ساڙي اسان ٽينشن کي تڙي رهيا آهيون، پر ڪنهن انگريز مفڪر وري سگريٽ جي ساراهه ڪجهه هن ريت ڪئي ته:
“There is nothing like tobacco, it is the passion of all decent man, a man who lives without tobacco does not deserve to live.”
سگريٽ جي ساراهه هجي، يا صحت کاتي پاران ان جي منفي اثر جي ڪري جاري ٿيندڙ منع ناما، پر حقيقت اها آهي ته سگريٽ سڙندو رهي ٿو، دونهون هوا ۾ تحليل ٿيندو رهي ٿو.
**