ڊيل جهڙي ڊائنا جي ياد ۾
”سونهن هڪ طاقت آهي ۽ مرڪ سندس هٿيار.“
31 آگسٽ اهڙي ئي قهري سونهن ۽ قيامت برپا ڪندڙ مرڪ رکڻ واري ڊيل جهڙي ڊائنا جي ورسي هوندي آهي ۽ واقعي اها سونهن جي سگهه ئي آهي وڏو عرصو گذرڻ کان پوءِ به ڊائنا جي ياد جا پنا ماڻهو پنهنجي زندگيءَ جي ڪتاب ۾ ڪڍي نه سگهيا آهن. اها ليڊي ڊائنا جنهن پنهنجي مقناطيسي مرڪ سان ڪيترائي ڪافر ته ماريا ئي ماريا، پر اڻڳڻيا مدبر ۽ معتبر مسلمان هستيون به مٿس فدا هيون ۽ اهي جڏهن ڪنهن محفل ۾ ليڊي ڊائنا سان ڪي پل گهاريندا هئا، ان محفل ۾ موجود هوندا هئا ته سندن دل مان احمد فراز جو اهو ئي شعر نڪرندو هو ته:
”اس کی محفل میں بیٹھ کر دیکھو
زندگی کتنی خوبصورت ہے۔“
ڊگهي قد واري سنهڙي سيپڪڙي ليڊي ڊائنا پنهنجي سوڙهي سيني اندر سمنڊ جيتري عميق ۽ اونهي دل رکندي هئي. اها ئي ليڊي ڊائنا جنهن جي شادي جڏهن شهزادي چارلس سان ٿي هئي ته اها ان سال جي سڀ کان وڏي خبر بڻجي وئي هئي ۽ اها پروقار تقريب اڄ تائين ماڻهن جي من تان ميسارجي نه سگهي آهي. جيتوڻيڪ ليڊي ڊائنا هزارين حسينائن کي حيرت زده ڇڏي شهزادي چارلس جي گهر ڌياڻي ته بڻجي وئي هئي، پر جوان دل شاهي خاندان جو چشمو و چراغ هئڻ ڪري چارلس مختلف حسينائن جي زلفن جي زنجيرن ۾ وقتاً فوقتاً ڦاسندو رهيو. اهڙي طرح ليڊي ڊائنا هن لاءِ ڄڻ ته ”گهر کی مرغی دال برابر“ جهڙي ٿي وئي هئي. ليڊي ڊائنا پاڻ کي محفلن ۾ ملول محسوس ڪرڻ لڳي شاهي هجو من ۾ هيڪلي محسوس ڪرڻ لڳي، اڪيلائي جي اذيت کيس بغاوت لاءِ اتساهڻ لڳي هئي. هوءَ طبيعت ۾ ضدي هئي، دماغ جي نه پر دل جي ٻڌندي هئي. جيڪي ماڻهو ضدي هوندا آهن جيڪي ماڻهو جذباتي هوندا آهن، جيڪي ماڻهو دل جي آواز تي لبيڪ چوندا آهن، انهن کي ڪاوڙ تمام جلد ايندي آهي.
ڊائنا کي شدت سان محسوس ٿيڻ لڳو هو ته هوءَ چارلس جي چالاڪين جي چڪر ۾ اچي وئي آهي. سندس کوکلي نام نهاد محبت کي قبول ڪرڻ کي هوءَ پنهنجي زندگيءَ جي عظيم غلطي تصور ڪرڻ لڳي. چارلس سندس مغرور محبوب ثابت ٿيو جنهن کي پنهنجي رتبي تي ۽ حيثيت تي ناز هو.
ڊائنا پنهنجي دل جا پَرَ کولي ڇڏيا آزاد هوائن ۾ اڏامڻ لڳي. هن لاءِ محبت دل جي گلاب جي خوشبو جيان هئي ۽ خوشبو قيد ناهي ٿيندي. ڊائنا ان نظرئي تي عمل ڪندي انيڪ عشق ڪندي رهي. پر اها ڊائنا جي بدقسمتي هئي ته هيڪاندين محبتن مان ڪا هڪ محبت به سندس من جي طوفان کي ماٺو ڪري نه سگهي. کيس سڪون ڏئي ڪونه سگهي. اهو سڪون جيڪو هن چارلس جي ٻانهن ۾ پسڻ چاهيو هو. اها محبت هن چارلس کان طلبي هئي، پر اهو جوش اها محبت، اها شدت شادي کان پوءِ جهڙوڪ ختم ٿي وئي هئي. شاهه سائين جي سٽ چواڻي:
”من اندر جا لوچ ملڻ سان ماٺي ٿئي.“
چارلس جي محبت هوا ٿي چڪي هئي اهو چارلس بدلجي چڪو هو جيڪو ڊائنا جي محبت ۾ ان دور جو رانجهو ٿي شاهي تخت کي لت هڻڻ تي آماده ٿي ويو هو، چارلس جي اها محبت ڪيڏانهن گم ٿي وئي هئي.
”اب تو اتنی بھی میسر نہیں مئخانے میں
جتنی چھوڑ دیا کرتے تھے ہم پئمانے میں۔“
ائين گذرندڙ وقت سان گڏ چارلس جي دل ۾ ڊائنا لاءِ محبت پئماني ۾ بچي ويل مڌ جيتري به نه رهي هئي. ان جي نتيجي ۾ ضدي طبيعت ڊائنا چارلس لاءِ مختص ڪيل تن توڙي من غيرن ۾ ورهائڻ لڳي.
ڊائنا جي موت کي اڄ جيتوڻيڪ ٻاويهه سال وهامي ويا آهن پر ان طويل عرصي ۾ به ڊگهن هٿن واريون ايجنسيون اهو پڪو ثبوت حاصل ڪرڻ ۾ ناڪام ويون آهن ته ڊائنا جي موت جو اصل ذميوار ڪير آهي؟ توڙي جو اڄ به ڪثرت راءِ سان اهو خيال ڪيو وڃي ٿو ته سندس قتل جا ذميوار اها پاپازاري فوٽوگرافر ئي آهن جيڪي هر وقت هن جي پٺيان هوندا هئا. جڏهن ته حقيقت اها آهي ته کيس چارلس جي بيوفائي ۽ رويو ڪڏهن جو بي موت ماري چڪو هو. پاپازاري فوٽوگرافر جيڪي هر وقت سندس سونهن جي مختلف اندازن ۽ ادائن کي ڪئمرا جي اک ۾ قيد ڪرڻ چاهيندا هئا، سي ڪڏهن به هن تتليءَ جي اها ادا ڪئميرا جي اک ۾ قيد ڪري ڪونه سگهيا هئا.
ڊائنا جو من ته فطرت جي رنگن تي رقص ڪندو هو، هن کي قحط ساليءَ جو شڪار ڪوجهن ڪارڙن آفريڪي ٻارڙن تي پيار ايندو هو. هوءَ ڪينسر جي موذي مرض ۾ مبتلا توڙي ايڊز جو شڪار بدنصيب عورتن توڙي ٻارڙن سان ڳراٽڙي پائي ملندي هئي، کانئن ڪک جيتري ڪرڀ به ڪونه ڪندي هئي. ان ڪري اڄ به سندس موت کي صديءَ جو وڏو سانحو سمجهيو وڃي ٿو ته هوءَ صرف ظاهري حسن سان ئي مالا مال ڪونه هئي پر سندس دل به دلفريب هئي. سندس خيال به صورت هئا، ماڻهو رڳو هن جي خوبصورت خدوخال تي ئي فدا ڪونه هئا، پر ڊائنا جي انسان دوستي به سندن دل ۾ گهر ڪري وئي هئي.
”بچھڑا کچھ اس ادا سے رت ہی بدل گئی
اک شخص سارے شہر کو ویران کرگیا۔“