ڪاميابي جو يقين
يقين ڇا آھي؟ منهنجي خيال ۾ ھي لفظ "يقين" الله جي ذات تي ڀروسو ڪرڻ جو نالو آھي جيڪڏهن انسان قدرت جي انھن بيشمار نظارن تي غور ڪندو ته کيس ڪا به شي بي مقصد ۽ بي معني نه ملندي قدر انسان کي اھو احساس ڏياريندي آھي ته الله تعالي ھر شي جي ڪا خاص زميواري مقرر ڪئي آھي الله جي شان جا اھي منظر انسان کي الله جو سڃاڻپ ڪرائيندا آھن پوءِ اھا ئي سڃاڻپ يقين ۾ بدلجندي آهي.
جيڪڏهن اوھان غور ڪندا ته اوھان کي خبر پوندي ته ھن دنيا جو نظام آھي ته ھتي انعام ذھين کي نه بلڪ يقين کي ملندا آھن يقين واحد خدا تي, ان جي ذات ۽ صفت تي ان جي پيدا ڪيل مخلوق تي پاڻ کي پنهنجي اشرف المخلوقات ھجڻ تي جيڪڏهن اوھان کي ان تي ڪامل يقين اچي وڃي ته توھان الله جي مدد سان ھر ڪم ڪري سگھو ٿا ۽ ھر مقصد ۾ ڪاميابي ماڻي سگھون ٿا ڪاميابي جي لاءِ وڏا خواب ڏسڻ کان پوءِ سڀ کان پھريان پاڻ تي ۽ پنهنجي ڪاميابي تي يقين ڪامل ھجڻ انتھائي ضروري آھي پنهنجي منزل تائين پھچڻ لاءِ ضروري آھي توھان کي پنهنجي صلاحيتن پنهنجي محنت ۽ پنهنجي ڪاميابي تي يقين ھجي.
انسان جو پاڻ کي يقين تڏهن مضبوط ٿيندو آھي جڏهن ھو پاڻ کي سڃاڻي وٺندو آھي توھان تاريخ جا ورق کولي پڙھو دنيا ۾ ڪاميابي انھن ماڻهن حاصل ڪئي جن پنهنجو پاڻ کي پنهنجن صلاحيتن کي ڄاڻي ورتو پوءِ انھن تي يقين ڪيو يقين به اھڙو جو ان کي حاصل ڪرڻ لاءِ ھر ايندڙ مشڪلات سان مقابلو ڪيائين.
اسان جو عظيم شاعر قومي شاعر علامه اقبال پنهنجي ڪتاب ۾ ھر ھر پاڻ کي پاڻ سڃاڻڻ جي سڃاڻڻ جي ڳالھ ڪري ٿو ھن مسلمان ٻارن کي پاڻ سڃاڻڻ جي نصيحت ڪئي ۽ ھي ان جو نتيجو ھو ته اسان اڄ پنهنجي وطن پاڪستان ۾ آرام سان سڪون جي زندگي گذاري رھيا آھيون. شيڪسپيئر چوي ٿو ته "توھان پنهنجي دنيا سڃاڻيو" know own your world بابا بلھي شاھ فرمائي ٿو ته " پنهنجي اندر ۾ جھاتي پاء" ۽ اھڙا ڪيترا ئي مثال دنيا جي تاريخ جو حصو آھن.
ڪامياب حاصل ڪرڻ کان پاڻ کي حاصل ڪرڻ پاڻ کي سڃاڻڻ انتھائي ضروري آھي مان اڪثر پنهنجي دوستن ۽ سيشنز ۾ ذڪر ڪندو رھندو آھيان ته جڏهن به اوھان دعا لاءِ ھٿ کڻو ته خدا ھي التجا ڪيو ته
يار رب! مان تنهنجو ٻانھو آھيان مان ڏاڍو ڪمزور آھيان مونکي مون ۾ اميدون جاڳاء
اي پالڻھار! مونکي منهنجو پاڻ کول مونتي منهنجا راز کولي ڏي.
منهنجو ذاتي خيال آھي ته ان دعا ۾ ايترو ته اثر آھي ايتري تڙپ آھي جو خدا اوھان کي نوازي ڇڏيندو پوءِ توھان کي توھان جو واضع لڳندو ان دعا جو اھو ثمر ملندو جو پنهنجو پاڻ سان پاڻ کي ويھندي ڏسندو. توھان کي توھان جي ذات جون ٻئي بلنديون ڏسڻ ۾ اينديون توھان اھو ڄاڻي سگھندا ته توھان ڪيترا بھترين آھيو. توھان ۾ خدا ڪھڙيون ڪھڙيون خاصيتون رکيون آھن ۽ اھو به ته توھان ڪيترا ڪمزور آھيو توھان جي لاعلمي اوھان لاءِ ڪيتري وڏي نقصانڪار ھئي.
جڏهن انسان پاڻ کي سڃاڻڻ لڳندو آھي ته ان تي ان جو زندگي جو مقصد چٽو نظر ايندو آھي اھو پاڻ سڃاڻ جي سفر کان خد کان خدا طرف وڌڻ شروع ڪندو آھي خودشناسي ئي اصل ۾ انسان جي ڪاميابين کي نروار ڪرائيندي آھي ۽ ان جي دل ۾ ڪاميابي جي يقين کي پختگي بخشيندي آھي.
انسان کليل اکين سان پنهنجي منزل کي پنهنجي اکين سان ڏسڻ جي لائق ھوندو آھي ياد رکو جڏهن توھان کي توھان جي منزل شفاف آرسي وانگر اوھان جي سامھون نظر اچڻ لڳي دل ۾ ڪامل يقين پيدا ٿي وڃي ته پوءِ توھان کي رستي جي ھر مشڪل ھر رڪاوٽ ننڍڙي محسوس ٿيڻ لڳندي اوھان يقين جا ھٿ پڪڙي اڳيان ھلندا ويندو.
مان زندگي ۾ جڏهن به ڪنهن ڪامياب شخص کي پڙھيو يا ان سان مليس ته انھن سڀني ۾ ڪجهه شين جو ڳانڍاپو ڏٺم جن ۾ منهنجي نظر ۾ ھڪ وڏي اھم خوبي "يقين" آھي.
ھر انسان ڪامياب زندگي گذارڻ جو خواھش مند ھوندو آھي پر ان ڳالهه کان بي خبر ھوندو آھي ته ڪاميابي جي لاءِ جيڪا شي سڀ کان اھم آھي سان يقين آھي. جيڪڏهن اوھان کي پاڻ تي يقين آھي ته اوھان پنهنجو ڌيان پنهنجي مقصد ڏانھن مائل ڪرڻ ۾ ڪامياب ٿي ويندو پوءِ ان تي ماڻھن جون ڳالھيون ناڪامي جو خوف اوھان تي ڪو به اثر نه ڪري سگھندو اوھان بي مقصد ۽ بي مطلڀ ڳالھين تي ڌيان ڏيڻ ڇڏي ڏيندو توھان جي سامھون توھان جي زندگي جو مقصد اجرو آرسي جيان ھوندو. ۽ ان کي حاصل ڪرڻ لاءِ اوھان محنت کان نه گھٻرائيندو. پاڻ تي يقين جي گھٽتائي نه صرف اوھان کي رستي جي ڏکيائين کان ڊيڄاريندي پر توھان جا حوصلا شڪني ڪندي اوھان کي ناڪامي جي وڏي کڏ ۾ ڪيرائي ڇڏيندي.
مان اڄ تائين جيترن به ڪامياب شخصيتن کي پڙھيو انھن کي زندگي ۾ بيشمار مسئلن کي منهن ڏيڻو پيو اھي بار بار ٿاٻڙيا ماڻھن جو ڳالھين ٻڌن ناڪام (Fail) ٿيا پر ھمت نه ھارين. ڪوشش نه مان ھٿ نه ڪڍين . ڇو؟
ڇو ته انھن کي پاڻ تي يقين ھو انھن کي يقين ھو ته ھو ڪامياب ٿيندا انھن کي اعتبار ھو پاڻ تي اھي ڄاڻن پيا ته تڪليفون مستقل ناھن ھونديون ۽ رڪاوٽن جو مقصد آزمائش آھي جيڪو ان آزمائش ۾ ثابت قدم رھيو ان جيئن جو ڍنگ سکيو ۽ ڪاميابي ان جي مقدر ۾ لکجي وئي.
منهنجي خيال ۾ جيڪي ماڻھو ڪاميابي تائين پھچڻ ۽ ڪامياب ٿيڻ جو يقين رکن ٿا محبت ۽ ۾محبت ڪن ٿا مستقل مزاج رھن ٿا انھن کي ان عزم ھميشه ڪاميابي جي منزل عطا ڪئي جن تي چڙھندي اھي ماڻھو اسان ۽ اوھان جھڙن ھزارين ماڻهن جي لاءِ مثال ۽ ھمت جو ذريعو بڻجي ويا اھو تختو يقين ئي آھي جيڪو انسان کي زمين کان چند تائين پھچائي ٿو.
مان ذاتي تجربي مان معلوم ڪيو آھي ته اھي ماڻھو جيڪي پنهنجي ناڪامي کي مقدر جو لکيو لکي روئندا آھن اھي پنهنجي عملي زندگي جي ھر شي کان بيزار نظر ايندا آھن مان اھڙن ئي ڪجهه ماڻھن تي تجربو ڪيو انھن کي ڪامياب زندگي جا خواب ڏيکاريا پوءِ انھن کي انھن خوابن کي پورو ڪرڻ لاءِ ھمت ڏني . ڪجهه اھڙا ماڻھو جيڪي خواب ڏسڻ چاھن پيا جن جي اکين ڪاميابي ھجڻ جي روشني ھئي انھن کي يقين ۽ مستقل مزاجي سان گڏ اڳيان وڌڻ جو حوصلو ڏنو ۽ مان حيران آھيان اھو ڏسي ڪري ته اڄ اھي ماڻھو ڪاميابي سان زندگي گذاري رھيا آھن.
ان جي برعڪس اھي ماڻھو جن کي خواب ڏيکارڻ جي ته مان وڏي ڪوشش ڪئي پر اھي حالات کي زميوار سمجھندي پنهنجي زندگي ۾ مطئمن ھجڻ جي ڪوشش ۾ ڪرڻ آسان سمجھندا رھيا محنت عزم ۽اميد ڪرڻ ان کي ڏکيو لڳي رھيو ھو اھي ماڻھو اڄ به غير اعتمادي سان گڏ ماڻھن جي ڳالھين جي خوف ۾ زندگي گذاري رھيا آھن
توھان ڪامياب ٿي سگھو ٿا ان ڳالهه تي جيڪڏهن اوھان کي پختو يقين ناهي ته اوھان حقيقي معنائن ۾ ڪامياب نٿا ٿي سگھون مان سمجھان ٿو ته ڪاميابي جي طرف توھان جو پھريون قدم پاڻ تي پختو يقين ھجڻ آھي ته توھان جي توھان ڪامياب ٿي سگھو ٿا.
غيريقيني اوھان جي ۽ ڪاميابي جي وچ ۾ اھا روڪيندڙ ديوار آھي جنهن کي پار ڪرڻ بدران توھان پنهنجي مقصد ۽ پنهنجي خوابن کي حاصل نٿا ڪري سگھو زندگي ۾ کوڙ مسسئلا ۽ رڪاوٽون اوھان کي روڪڻ لاءِ نه پر اوھان جو حوصلو مضبوط ڪرڻ اوھان جي عزم کي پرکڻ جي لاءِ ايندا آھن ته خبر پوي ثابت قدم آھيو يا نه ! اھي رڪاوٽون اھي مشڪلاتون توھان کي توھان جي اصليت سان ملائينديون آھن جتي اوھان پنهنجو پاڻ سان نبيرو ڪرڻ جي قابل بڻجي ويندا آھيو ھر مشڪل اوھان کي پھريان بھتري بڻائيندي آھي ۽ ايئن اوھان ڪامياب انسان جي خوبين لاءِ پاڻ به ڪامياب ٿي ويندا آھيو.
توھان جو پاڻ تي يقين توھان کان پھاڙ کوٽائي سگھي ٿو توھان کي زمين کان آسمان تائين پھچائي سگھي ٿي توھان کي ان مقام تائين پھچائي سگھي ٿو جتي اوھان پاڻ تي فخر ڪيو اوھان ستارن تائين پھچي سگھو ٿا ھڪ دفعو خواب ته ڏسو محنت ته ڪيو عزم ته ڪيو.
جيڪڏهن اوھان اھو سوچي ھٿ ھٿ تي رکي ويھي رھندو ته توهان زندگي ۾ ڪو به وڏو ڪم نٿا ڪري سگھو توھان ان مقصد جھڙا ناھيو ٿيا توھان کان نه ٿي سگهندو ته يقين ڪيو توھان ڪيتري به ڪوشش ڪيو توھان کان اھو ڪم ڪڏهن به نه ٿي سگھندو پاڻ ۾ اعتماد اوھان کي پاڻ ڪرڻو آھي پاڻ تي يقين ڪرڻ توھان کي پاڻ ئي سکڻو آھي جيڪڏهن اھي عادتون پاڻ ۾ شامل ڪري ڇڏيون ته پوءِ مشڪل ئي ناهي ته توھان به زندگي ۾ مطئمن خوش ۽ ڪامياب ماڻھن جي صف ۾ بيٺل ھوندو .
جيڪڏهن توھان جو يقين ڪامل ان سوچ تي آھي ته توھان ڪجهه نٿا ڪري سگھو. سچ ۾ ! اھان ڪجهه نٿا ڪري سگھو جيسيتائين خوداعتمادي خوديقيني توھان جي ان غلط سوچ جي جاء نٿي پڪڙي تيسيتائين اوھان ڪاميابي جي خواب کان لاچار رھندو. مڃو ته ! سڄو داستان "يقين" جو آھي توھان جيتري وڏي ڪاميابي چاھيو ٿا جيترو وڏو مقصدحيات آھي ان لاءِ محنت ۽يقين جي به اوتري وڏي ضرورت آھي. يقين پنهنجي ذات تي ته مان ھي ڪري سگھان ٿو I Can Do It يقين پنهنجي خدا تي ته خدا مونکي بھترين پيدا ڪيو آھي مونکي تمام صلاحيتن سان نوازيو اٿائين توھان کي يقين ھجڻ گھرجي پنهنجي ڪاميابي تي ته ھان توھان پيدا ٿيا ڪامياب ٿيڻ لاءِ آھيو.
پاڻ تي يقين اھڙو ھجڻ گھرجي دنيا چٿرون ڪري, کلندي رھي پر توھان پنهنجي عزم کي ٽٽڻ نه ڏيو ، پنهنجي حوصلي کي گھٽجڻ نه ڏيو، پنهنجو پاڻ کي پاڻ حوصلو ڏيو، توھان ۾ ايترو صبر ھجڻ گھرجي ته توھان دنيا جي بي بنياد ڳالھين کي رد ڪري سگھو. يقين اھڙو ھجي جو توھان وٽ يقين تي ھلڻ سواء ٻيو ڪو رستو نه ھجي. ياد رکو زندگي ۾ گھڻا آپشن Option ھجڻ به اسان جي ڪاميابين ۾ ڏکيايون اچن ٿيون جيڪي اسان کي لاپرواھ ۽ غير ذميوار بڻائي ڇڏينديون آھن ان لاءِ منهنجي خيال ۾ ان سفر ۾ اوھان وٽ ڪاميابي جو واحد آپشن ئي ھجڻ گھرجي.
مان اوھان کي دعوىٰ سان چئي سگھان ٿو ته جيڪڏهن توھان جي پاڻ تي يقين ناھي ته اوھان کي ڪيترو به خوشگوار ماحول ڏنو وڃي توھان کي سڀ سھولتون به فراھم ڪيون وڃن توھان عقل شعور ۾ به زبردست آھيون پوءِ به اوھان ڪاميابي جو ذائقو ۽ ان جي مٺاڻ نٿا چکي سگھو ان جي برعڪس اوھان وٽ وسيلا به نه ھجن حالات به ساگار نه ملن عقل ۽ شعور ۾ به اوھان وچولي درجي تي ھجو پر ھڪ خوبي "ڪامل يقين" پاڻ تي آھي ته ياد رکو ! ڪاميابي اوھان جي يقينن آھي ھڪ دفعو صرف ھڪ دفعو پاڻ مان ناڪامي جو خوف تڙي ڏسو ته ڪاميابي ڪيئن اوھان کي پنهنجي آغوش ۾ آڻڻ لاءِ ٻانھون اوھان جي منتظر آھي اھو ناڪامي جو ڊپ اوھان کي ڪڏهن اڳيان وڌڻ نه ڏيندو توھان کي پنهنجي سڃاڻپ ٺاھڻ نه ڏيندو منهنجي صلاح اٿو ته توھان ان ناڪامي جي خوف کي اڇلائي ڇڏيو ۽ پنهنجو پاڻ فتح ڪيو.
پاڻ تي يقين ڪرڻ اگر ڏکيو لڳي ٿو ته خدا تي يقين ڪيو اھو خدا جيڪو اوھان جي بھترين ھجڻ جا دليل پيش ڪري رھيو آھي پوءِ ان تي ته اسان کي يقين ھجڻ گھرجي اھو خالق آھي ان کان بھتر توکي يا مونکي ڪير سڃاڻي. اسان سڀ چڱي طرح ڄاڻو ٿا ته ڪو به تخليقار پنهنجي تخليقن جي گڻ اوگڻ کي چڱي طرح سمجھي ۽ ڄاڻي ٿو ھڪ مصور ڄاڻي ٿو ته سندس تصوير ۾ ڪھڙيون خاصيتون آھن ھڪ مشين ٺاھن وارو تمام ٽيڪنيڪل Technical شين کان بخوبي ڄاڻي ٿو ته ٿورو غور ڪيو اھو رب اھو خدا جيڪو تنهنجو منهنجو ۽ پوري ڪائنات جو خالق ۽ مالڪ آھي ڇا ان کي اسان جي صلاحيتن جي خبر نه ھوندي؟ ان رب کان وڌيڪ اسان کي ٻيو ڪير نه ٿو سمجھي سگھي. اسان پاڻ به نه , ان ڳالهه کي سمجھندي قدم کڻي ته ڏسو پاڻ تي پختو يقين توھان کي توھان جي منزل تائين پھچڻ جي رستي آخري سرحد تائين ھمت ڏيندو. ھي يقين اوھان جي ھر مشڪل جو سھارو ھوندو اھو اوھان کي ٽٽڻ کان بچائيندو اوھان ڪرندو ته اھو اٿاريندو.
ٿورو سوچيو اوھان ڀرپور محنت ڀروسي ۽ لاڳاتار جذبي سان ڇا ڇا به زندگي ۾ حاصل ڪري سگھو ٿا؟ يقينن توھان سڀ ڪري سگھو ٿا پاڻ تي يقين ڪري ڏسو ڏکيائين آڏو ديوار بڻجو پوءِ ڏسندا وڃو اھي اوھان ئي ھوندو جنهن کي دنيا پنهنجي لاءِ ڪاميابي جا مثال ڏيندي. جيڪو ماڻھو اوھان جون اھليون ڪندا ھئا اھي اوھان کي قرب ڏيندا۽ فخر سمجھندا.
ھڪ دفعو محنت ڪري ڪاميابي حاصل ڪري ڏسو پوءِ اوھان کي خوف اڳيان جھڪڻو نه پوندو توهان پنهنجي ذات ۾ آزاد ھوندو بي چيني کان پوري زندگي سان مطئمن ھڪ ڪامياب زندگي گذريندا رھندو ۽ ٻين لاءِ روشني بڻجندو.