خود احتسابي
ڪاميابي جي طرف توھان جو ھڪ تمام اھم قدم خوداحتسابي يعني پاڻ پرکڻ آھي .
خود احتسابي اوھان کي خوبين ۽ خامين کان خبردار ڪري ٿي. ان جي ذريعي اوھان پنهنجي نفس پنهنجي ادب اخلاق ۽ عادتن جي اصلاح ڪرڻ جر قابل ٿيو ٿا انسان ۾ خوداحتسابي جي عادت ان کي ننڍين ننڍين غلطين مان سيکاري وڏي نقصان کان بچائيندي آھي.
جنهن انسان ۾ پاڻ پرکڻ (احتساب) جي عادت ناھي ان جي لاءِ ڪاميابي تائين پھچڻ انتھائي تڪليف وارو ۽ ڏکيو عمل آھي مان سمجھان ٿو ته اسان جي اڄ جي معاشري ۾ زوال جو اھم سبب اسان ۾ خود احتسابي جي گھٽتائي آھي اسان جي معاشري ۾ ھي افراتفري ۽ ٺڳي ان پرکڻ جي گھٽتائي جو کليو ثبوت آھن مان سمجهان ٿو ھي ھڪ ڏکيو ڪم آھي پر ان جا اثر ڪنهن کان لڪيل ناھن خود چڪاسڻ وارو انسان ڀڄڻ ۾ ھميشه ڪامياب ۽ ڪامران ھوندو آھي.
جيڪڏهن اوھان پاڻ کي ڪامياب ٿيندي ڏسڻ چاھيو ٿا ته اوھان کي پاڻ پرکڻو پوندو پنهنجي نئين طريقي سان تعمير ڪيو پنهنجي پاڻ سان سختي ڪرڻ شروع ڪيو ايئن ھٿ تي ھٿ رکي ويھڻ سان اوھان ڪجهه به نٿا حاصل ڪري سگھو جيڪي ماڻھو پاڻ تي سختي ناھن ڪندا پوءِ اھي سڄي عمر پنهنجي قسمت تي ويٺا روئندا آھن يقين ڪيو ان ۾ قسمت جو ڏوھ نه پر پاڻ کي ڌر ڏيڻ جو قصور آھي جيڪڏهن اڄ اوھان پاڻ تي سختي نه ڪندو ته پوءِ نه ھي دنيا اوھان جي ۽ رھندي نه وري آخرت. پنهنجي پاڻ کي پنهنجي سامھون دوڙايو ۽ پاڻ تي سختيون لڳايو پاڻ کي "NO"چوڻ سکو.
Learn How to say' To Yourself
ھي ھڪ ڏينهن جو ڪم ناھي ھي ته سالن جو عمل آھي جنهن جي لاءِ مسلسل ڪوشش مسلسل محنت جي ضرورت آھي ڏسڻ ۾ ڏاڍو مزيدار ايندو آھي ته پنهنجي دوستن سان اوھان ڪلاڪن جا ڪلاڪ ڪچھري ڪيو گھمو ڦرو پر ھي آزمائش آھي ھي ئي مقام آھي پاڻ کي ان کان روڪڻ ۽ پاڻ کي محدود ۽ نتيجي لائق بڻائڻ جو.
گذريل رات جنوري جي ھڪ گھميل رات ۾ مان پنهنجي ٿيسز Thesis جو ڪم ڪري رھيو ھئس رات ڪاري ٿيڻ سان گڏ ٿڌ ۾ به اضافو ٿيندو پئي ويو نيٺ پنهنجي ٻئي حصي ۾ داخل ٿي وئي منهنجي سامھون منهنجو گرم ۽ نرم بسترو موجود ھو منهنجي لاءِ اھو ڏاڍو سولو ھو ته سڀاڻي ڪم ڪندس چئي آرام سان سمھي پوان ھا. ڪيترائي دفعا دل ۾ خيال آيو پر پاڻ "NO" چئي ڪم ۾ مصروف رھيس. منهنجي اندر جو ٻار جڏهن ضد ڪندو آھي ته مان ان ضد کي پنهنجي مقصد طرف پھريان ان جا فائدا ۽ نقصان ماپڻ جي ڪوشش ڪندو آھي بعد ۾ فيصلو ڪندو آھيان ته ان سان ڪھڙو سلوڪ ڪرڻ گھرجي پيار ڪرڻو آھي يا سختي کان ڪم وٺڻو آھي.
جيڪڏهن اسان اھو سمجھي ويٺا آھيون ته دوستن سان ڪلاڪ ڪچھريون ڪرڻ بنا مقصد جي موبائيل فون ھلائڻ سان ڪامياب ٿي سگھون ٿا ته اھا ناممڪن آھي. توھان کي ھر صورت ۾ پاڻ کي پابنديون لڳائڻيون پونديون.
اسان کي اسان جو دين اسلام پاڻ پرکڻ جو درس ڏئي ٿو اسان جو نبي ۽ ان جا ساٿي زندگي ۾ بار بار پاڻ پرکيندا ھئا اھي پنهنجي نفس جي غلامي جا قائل نه ھئا انھن به پاڻ تي پنهنجي ذات تي ۽ عادتن تي پابندي لڳائي ڇڏي ھئي. مان سمجھان ٿو ته اھا ھر مسلمان جو خدمت (شيوا) ھجڻ گھرجي اسان جي بدقسمتي آھي جو اسان پنھنجو پاڻ کي نفس جي حوالي ڪري پاڻ کي سڪون ۽ آرام جو عادي بڻائي ڇڏيو آھي. محبت ۽ محنت کان اسان نظرون لڪائڻ لڳا آھيون ۽ ڏينھون ڏينهن ٺٺولين جو شڪار ٿيندا پيا وڃون.
جيڪڏهن توھان دنيا ۽ آخرت ۾ ڪامياب ٿيڻ چاھيو ٿا ته اوھان کي پنهنجي نفس کي قابو رکڻو پوندو توھان جي نفس جا لغام اوھان جي ھٿن ۾ ھجڻ گھرجن شروع ۾ ھڪ ڪم ڏاڍو ڏکيو ۽پريشان ڪندڙ آھي پر يقين ڪيو اھو ناممڪن ھرگز ناھي محنت مستقل مزاجي ۽ لاڳار رياضت سان اھو ڪھڙو ڪم آھي؟ جيڪو اسان ڪري نٿا سگھون؟ انسان جي انھن خوبين اسان کي چنڊ تائين پھچايو آھي زمين ۽ ان جا خزانا عطا ڪيا آھن پوءِ ڪيئن ممڪن آھي ته اوھان اوھان انھن پنهنجو ڪري پنهنجو نفس ڪيئن قابو نٿا ڪري سگھون؟ اوھان ڏسندو محنت ڪندي ڪندي وقت اھڙو ايندو جڏهن اوھان پنهنجي ذات پنهنجي جذبات پنهنجي خواھشن پنهنجي نفس تي قابو ڪري سگھندو ۽ پوءِ دنيا ۽ آخرت ۾ ڪاميابي اوھان جي يقيني ھوندي.
اڄ توھان پاڻ تي پابنديون لڳائڻ شروع ڪيو ڊائري لکڻ شروع ڪريو ان ۾ پنهنجي روزاني زندگي ان جون مصروفيتون ۽ سٺيون ۽ بريون عادتون لکڻ شروع ڪيو . پوءِ پاڻ کان پڇا ڪيو ته اڄ توھان ڪاٿي آھيو؟ 5سال پھريان اوھان زندگي جي ڪھڙي مقام تي ھيو؟ ان کان 10سال پھريان اوھان ڪھڙي جاء تي بيٺل ھيو؟ صرف ايترو ئي عمل اوھان کي پاڻ پرکڻ جي جي اھميت ۽ معاملي کي سنجيدگي سان آگاھ ڪرڻ لاءِ ڪافي ٿي ويندو توھان پاڻ کي چئي سگھندو ۽ اوھان کي احساس ٿيندو ته اوھان ڇا وڃايو ۽ ڇا حاصل ڪيو آھي.
ھڪ ڊائري ورڪ الڳ ڪيو ان ۾ لکو ته اوھان گذريل سال پنهنجي لاءِ ڪھڙو تعميري ڪم ڪيو ؟ اھڙو ڇا پڙھيو يا سکيو جيڪو اوھان کي باقي زندگي ۾ اڳيان ڪامياب ٿيڻ ۾ مدد ڪندو؟ ۽ پوءِ پنهنجون اھي سڀ عادتون لکي ڇڏيو جيڪي ان ڪاميابي جي رستي تي ديوار بڻيل آھن ان عادتن جو انگ اوھان جي پوري زندگي ڪيل تعمير ڪم ۾ ڪيترا ئي ڀيرا وڌيڪ آھي ان جاء تي اوھان جي اڪثريت جون اکيون کلنديون اوھان کي احساس ٿيندو ته معاملو ڪيترو سنگين آھي. ۽ اسان ڪھڙي طريقي سان غفلت ۾ ٻڏل آھيون. اوھان اھو ڄاڻي وٺندو ته اوھان ڪيترو وقت وڃايو ۽ جنهن ڪم ۾ وڃايو ان جي ڪري اوھان کي زندگي ۾ ڪيترين مصيبتن کي منهن ڏيڻو پوي ٿو. اھو ئي وقت جيڪڏھن اوھان پاڻ تي خرچ ڪيو ھجي ھا ته اڄ اوھان ڪاميابي جي ڏاڪي تي چڙھي پاڻ کان مطئمن ۽ تمام بھترين زندگي گذاري رھيا ھجو ھا.
اوھان اندازو ڪري سگھندو ته اوھان ڪاٿي بيٺل آھيو. ۽ زندگي ۾ اڳيان ڪاڏي وڃي رھيا آھيو.
ھي وقت مايوس ھجڻ جو ناھي اوھان وٽ زندگي جي آخري پل تائين موقعو آھي پاڻ کي بدلايو پاڻ تي محنت ڪيو وري وري پاڻ پرکيو غلطين کان سکي اڳيان وڌو.
ناڪام ھجڻ ڪافي ناهي ناڪامي کان بي خبر رھڻ اصل ناڪامي آھي.
نقصان ٿيڻ نقصان ناهي ان ڳالهه کان بي خبر رھڻ ته اوھان نقصان ۾ آھيو. اصل نقصان ۽ ناڪامي آھي.
توھان پنهنجن خرابن عادت جي ھڪ تصوير ٺاھي اھڙي جاء تي رکو جتي اوھان جي نظر ان تي پوندي رھي اوھان کي ھر پل انھن برين عادتن جو علم ھجڻ گھرجي احساس زنده ھجڻ گھرجي ته اوھان ناڪامين جي ڏاڪڻين تان لھي رھيا آھيو جڏهن اوھان اٿڻ ويھڻ مھل پنهنجي عادتن ۽ انھن جي نقصانن کان باخبر ھوندو ته انھن کي ختم ڪرڻ آسان ٿيندو. اوھان جي دل ۾ ان لاءِ نفرت پيدا ٿيندي ۽ پنهنجن خراب عادتن کان نفرت اوھان کي ڪاميابي جي رستي تي وٺي وڃڻ جو ذريعو بڻجندي.
روز سمھڻ کان پھريان ٿورو وقت پاڻ کي ڏيو پنهنجو جائزو ڪيو پاڻ کان سوال ڪيو ته وقت ڪٿي ڪٿي خرچ ڪيو؟ الله تعالي ھي جيڪو ساھ ڏنو آھي ان کي ڪاٿي ۽ ڪيئن استعمال ڪيو؟ ايئن گذرندڙ ڏينهن جي ڀيٽ ۾ اوھان پاڻ کي بھتر ڪري سگھندو. ۽ ڪاميابي جي ويجھو ايندا ويندو. پاڻ پرک خوشناسي مضبوطي عطا ڪندي آھي پر پنهنجو پاڻ پرکيو پنهنجي خوبين ۽ خامين کي قبول ڪيو صحيح کي صحيح ۽ غلط کي غلط کي غلط چوڻ سکو اھا ئي سوچ اوھان جي ۽ ھن معاشري جي ڪاميابي جو راز آهي.