عقلمندي
توھان اھو ڄاڻيندي حيران ٿي ويندو ته اڄ دنيا ۾ لکين ڪروڙين ماڻھن جي ڪمائي جي ذريعي فاسٽ فوڊ جي ابتدا ھڪ ريڙھي کان شروع ٿي ھئي اڄ کان 83 سال اڳ 1937ع ۾ آمريڪا جي ھڪ غريب شخص "پيٽرڪ ميڪڊولنڊ" پنهنجي ڪمائي جي لاءِ ڪيليفورينا جي علائقي منرويا ۾ "منرويا ايئرپورٽ" ويجھو برگر کپائڻ لاءِ ھڪ ريڙھو لڳايو. اھو غريب ماڻھو روزانو صبوح جو ريڙھو گھران ڪاھي نڪرندو ھو ۽ سڄو ڏينهن ايئرپورٽ تي برگر ۽ شفاف جوس کپائي شام جو ريڙھو گھليندو گھر ايندو ھو. اھو 3 سال ايئن سڄو ڏينهن محنت ڪندو رھيو پوءِ ٽن سالن بعد 1940ع ۾ پيٽرڪ جي ٻن پٽن رسچرڊ ۽ موريس پنهنجي پي کي ھٿ نه ونڊائڻ جو فيصلو ڪيو.
انھن جو خيال ھو ته اسان کي ڪم ريڙھي کان اڳيان وڌائڻ کپي. ايتري ۾ انھن ڪيليفورينا ۾ "باربي ڪيو" جي نالي سان ھڪ ننڍڙي ھوٽل جو بنياد رکيو جتي اھي پنهنجي پيءُ جيان ڀرپور محنت سان ڪم ڪندا رھيا . محنت مسلسل جدوجھد وڏي ھمت جھڙي اصولن کي مڪمل طور تي پنهنجو منشور بڻايو ۽ فيصلو ڪيو ته ھڪ ڏينهن انھن جي ھي ڪاروبار پوري دنيا ۾ پنهنجي سڃاڻپ ٺاھيندو انھن ڏينهن ۾ محنت ۽ ثابت قدميء جي رھنما اصولن ڪرڻ کان ڪجهه ئي وقت ۾ ھوٽل علائقي ۾ پنهنجي نالو ڪمايو ۽ ڏسندي ئي ڏسندي ھو ترقي جون منزلون طئي ڪرڻ لڳو ٻنھي ڀائرن پنهنجي ڪاروبار کي وسيع ڪرڻ لاءِ وڌيڪ محنت ڪرڻ جو فيصلو ڪيو. انھن ايتري قدر محنت ۽ ترقي ڪرڻ شروع ڪئي جو صرف 13 سالن کان پوءِ 1953ع ۾ ھوٽل جون ڪيتريون برانچون ڪيليفورينا جي آس پاس ٻين شھرن ۾ به کوليائين..
اھي پنهنجي ڪم ۾ محنت سان جڙيا رھيا ۽ ترقي جا وڌيڪ ڏاڪا چڙھندا ويا صرف 6سالن کان پوءِ 1959ع ۾ آمريڪا ۾ انھن جي ھوٽلن جو تعداد 102 ٿي ويو ھڪ سال کان پوءِ انھن جو ڪم ايترو ته ڪشادو ٿي ويو جو انھن کي پنهنجي ريسٽورنٽ لاءِ تربيت ڏنل ملازم فراھم ڪرڻ لاءِ ھڪ الڳ يونيورسٽي ٺاھڻي پئي . 1961ع ۾ ڪمپنيء پنهنجي سڀني فرنچائيز کي تربيت يافته ملازم فراھم ڪرڻ لاءِ "ميڪڊولنڊ برگر" نالي سان ھڪ وڏي يونيورسٽي قائم ڪئي جنهن مان صرف 30 سالن ۾ 40ھزار ماڻھن بيلچر آف ھيم برگر جي ڊگري حاصل ڪئي.
ريسٽورنٽ ڪمپنيء ملازمن جي فراھمي لاءِ انھي ڪارپوريشن لنڊن ٽوڪيو ۽ جرمني سميت دنيا جي مختلف ملڪن ۾ 7 يونيورسٽيز قائم ڪيون . 1969ع ۾ ھي ڪمپني 50 رياستن ۾ پکڙجي وئي ڪمپنيء يونائٽيڊ اسٽيٽ کان ٻاھر پنهنجي پھرين برانچ 1967ع ۾ برطانيا ۾ قائم ڪئي. جڏهن ته 1990ع تائين ميڪڊولنڊ فاسٽ فوڊ 58ٻاھرين ملڪن ۾ پنهنجا 3600 ريسٽورنٽ کولي انھن مالڪن ۾ پنهنجي ڪاروبار جو ڄار وڇائي ڇڏيو. 1939ع ۾ ڪيليفورينا رياست جي علائقي ميرونياجي ھڪ غريب جي ريڙھي سان شروع ڪيل ڪم اڄ 121 ملڪن ۾ ڦھلجي ويو آھي.
ماھرن جو خيال آھي ته ميڪڊولنڊ کي پوري دنيا ۾ مشھور ڪرڻ ۾ ان جي رھنما اصولن محنت ثابت قدمي وڏي ھمت جو وڏو ثمر آھي جنهن جي ڪري ميڪڊولنڊ فاسٽ فوڊ ڪمپني ھڪ گلوبل برانڊ بڻجڻ ۾ ڪامياب وئي.ڪو به ڪنهن به شعبي سان وابسته ھجي ان کي ھڪ ئي فڪر ھوندو آھي ته ڪيئن ترقي ڪري عربي جو مشھور پھاڪو آھي ته
من جدوجد (جنهن ڪوشش ڪئي ان حاصل ڪيو)
مسلمانن جو اھو عقيدو آھي ته دنيا ۾ ڪا به شي ناھي جيڪا ناممڪن ھجي. محنت ۽ ثابت قدمي سان ھر ناممڪن کي ممڪن ڪري سگھجي ٿو غيرمعمولي چمڪ سرانجام ڏيڻ لاءِ ضروري آهي انسان محنت ۽ جدوجھد ۽ سچي نصيب جو مالڪ ھجي. ان تي ڪم جو شوق سوار ھجي دماغ ۾ جڏهن ڪنھن ڪم جي ڳڻتي ويھي وڃي ته اھو ضرور انجام تائين پھچندو آھي. ان جي رستي ۾ ساڙ رڪاوٽ بڻجندو آھي. نه ڌوکو رڪاوٽ بڻجندو آھي سازش خلل وجھندي آ نه ڪا ٻي شي منع ڪندي آھي .پنهنجي ڪم سان محبت ۽ عشق ڪاميابي جي چاٻي آھي محبت ھجي ته سبب ۽ وسيلا به پيدا ٿي ويندا آھن. پنهنجي مقصد سان محبت ڪرڻ وارو ڪڏهن پنهنجو ھٿ ھٿ تي رکي ناھي ويھندو بند رستا تڪليفون ڏيندڙ بيٺل رڪاوٽون ان جي رستي ۾ لغزس پيدا نٿو ڪري سگھي.
ڪاميابي جي لاءِ لازمي آھي ته انسان کي ڪنهن به ڪم جي آغاز ڪرڻ کان پھريان ان جي انجام ڏيڻ بابت چڱي طرح غور فڪر ڪري ڇڏي ۽ ان جي فائدن ۽ نقصانن بابت به جائزو وٺي جيڪڏھن ڪم ۾ گھڻو فائدو ھجي ته ڪم ڪري نه ان کي ڇڏي ڏئي. ڪنهن به ڪم جي شروعات کان پھريان جڏهن اسان عقلمندي کي پرواهه نه ڪندي پنهنجون سڀئي صلاحيتون وقف ڪندا آھيون ته تقريبن اسان کي نقصان حاصل ڪرڻو پوندو آھي. ان لاءِ چيو ويندو آھي ته انسان جڏهن به بغير سوچڻ ۽ سمجھڻ جي انجام جي پرواھ ڪرڻ بغير ڪنهن ڪم ۾ داخل ٿيندو آھي ته حقيقيت ۾ اھو پاڻ کي مصيبت ۾ گرفتار ڪندو آھي.
عقلمندي ۽ انجام ھڪ اھڙو عمل آھي جنهن جي تربيت ھر ڪامياب شخص ڪري ٿو انھي طرح دنيا جو ڪو به عقلمند ۽ ڪامياب شخص ڪنهن کي بغير انجام جي پراھ ڪرڻ جي ڪوئي ڪم ڪرڻ جي ھدايت ناهي ڪندو. ھميشه ڪم جي شروعات کان پھريان ان جي نتيجن جي پرواھ جو غور ڪرڻ ڪامياب ماڻھن جي عادتن ۾ شامل عادت آهي. دنيا ۽ آخرت ۾ پنهنجو مقام ٺاھڻ وارن اھڙن ڪيترن ئي ماڻھن جا واقعا اسان جي سامھون آھن جن انجام کي فڪر کي پاڻ تي لازمي ڪندي عقلندي سان پنهنجي معاملن کي پرکيو ۽ پوءِ انھن تي عمل ڪرڻ يا انھن کي ترڪ ڪرڻ جو فيصلو ڪيو.
ھميشه عقلمندن واري سوچ رکو وقتي فائدا ڪجهه ڏينهن يا ڪجهه لمحن ۾ ختم ٿي ويندا آھن. حالتن ۽ واقعن جو مطالعو ڪري ان جي سڀني سنگين نتيجن کان واقف ۽ انجام تي نظر جي بدولت عقلمند کي پھريان ئي ڄاڻ پئجي ويندي آھي. ته ڦلاڻو قدم کڻڻ تي ڪھڙا اثر پوندا.