توھان جو معيار توھان جي خوشي
پروفيسر ضياء زرناب لکي ٿو ته : ”ٻين جي نظر ۾ اوھان جي اھا ئي قيمت آھي جيڪا اوھان پنهنجي لاءِ مقرر ڪندا آھيو.“
دنيا ۾ موجود ھر انسان پنهنجي معاشي معاشرتي ۽ نفسياتي سڃاڻپ رکندو آھي. ماڻھو ان کي ان جي سڃاڻپ مان ئي سڃاڻيندا ۽ ان مطابق پيش ايندا آھن انسان جي اھمت جو اندازو ان ڳالهه مان لڳايو ويندو آھي ته معاشري ان جي ڪيتري قيمت ۽ قدر آھي اھا ئي شي ڪاميابي جو سرچمشمو به آهي. ان لاءِ ماڻھو پنهنجي قميت وڌائڻ ۾ مصروف ھوندا آھن انساني قدر وڌڻ سان ان جا اختيار به وڌندا ويندا آھن عزت ۾ واڌارو ٿيندو آھي ان جو ويساھ سٺو ٿيندو آھي انسان جيسيتائين پنهنجي لاءِ معيار مقرر نه ڪري تيسيتائين معاشري ۾ به ان جي ڪا خاص اھميت ناهي ھوندي خد توقير مان مراد انسان پنهنجي محنت ۽ خاصيتن جي بنياد تي پاڻ کي قابل قدر ۽ گھربل عزت سمجھڻي آھي ان لاءِ چيو ويو آھي ته معاشري ۾ اوھان جي قيمت اھا ئي ھوندي جيڪا اوھان پنهنجي صلاحيتن جي بنياد تي مقرر ڪئي ھوندي.
الله تعالىٰ ھر انسان کي مختلف صلاحيتن سان گڏ ٻين کان منفرد ڪري پيدا ڪيو آھي. ان لاءِ انسان کي گھرجي ته اھو پاڻ کي ٻين سان گڏ بگاڙڻ بدران پاڻ کي بھتر ڪرڻ جي ڪوشش ڪري انسان جو مقابلو ڪنهن ٻئي سان نه پر پنهنجو پاڻ سان ھوندو آھي جيڪڏهن انسان پنهنجي صلاحيتن موجب پنهنجو معيار مقرر ڪري ۽ دل ۽ چاھ سان ان معيار تائين پھچڻ لاءِ محنت ڪري ڪامياب ٿيڻ کان ڪير نٿو روڪي سگھي.ھر ڏينهن پنهنجو پاڻ کي بھتر بڻائڻ جي ڪوشش ۽ قابليت کي مدنظر رکندي پنهنجي قابليت کي بھتر ڪرڻ انسان جي لاءِ ڪاميابي جي رستي ۾ ساٿي بڻجندو آھي. انسان پنهنجي مستقبل کي سامھون رکندي پنهنجو معيار پاڻ ٺاھيندو آھي ۽ ان کي بھتر به پاڻ ڪندو آھي ۽ ان لاءِ ضروري آھي ته انسان پنهنجي معيار سان گڏوگڏ معاشري جي ڀلائين کي به نظر ۾ رکندي ٺاھي. ڇاڪاڻ ته ھڪ انسان جي ڪاميابي پوري معاشري تي اثر ڇڏيندي آھي.
انسان جڏهن پاڻ تي يقين ڪندي پنهنجي لاءِ معياري اصول ۽ قاعدا مقرر ڪندو آھي ته ان لاءِ زندگي سولي ٿي ويندي آھي ڪاميابي جي لاءِ معياري منصوبابندي ڪندي قدم کڻڻ ڪامياب ماڻهن جي عادت ۾ شامل آھي. جيستائين انسان پنهنجو پاڻ ۾ ۽ پنهنجي عادتن تي ڪنٽرول نه ڪري تيسيتائين ان جي لاءِ ڪاميابي حاصل ڪرڻ ناممڪن آھي.
پنھنجو پاڻ کي قابو ڪرڻ لاءِ انسان کي پنهنجا اصول ۽ قانون قاعدا واضع ڪرڻا پوندا آھن تڏهن ئي ڪاميابي جو سفر ان لاءِ سولو ٿيندو آھي نه ته رستي جون ڏکيائيون قدم قدم تي اوھان کي ڊيڄاري اوھان جي ھمت گھٽ ڪنديون ويندو. منصوبابندي جو مطلب پنهنجو پاڻ کي ٿڪائڻ ۽ دولت ميڙڻ جي باري ۾ سوچڻ ڪڏهن به ناهي. پنهنجو معيار پئسي کي نه پر خوشين ۽ سڪون کي ٺاھيو. نون منصوبن تي ڪم ڪيو ۽ اھي منصوبا جن ۾ اوھان کي خوشي ملندي آھي. اھو نه سوچيو ته ماڻھو ان جي باري ۾ ڇا سوچيندا. پر اھو ڏسو ته اوھان ان ۾ ڪم پاڻ سان گڏ ماڻھن کي ڪھڙو فائدو ڏيو ٿا. دولت تي ڌيان ڏيڻ بدران الله جون ڏنل روزاني زندگي جي نعمتن تي شڪرگذاري ڪيو ۽ ان تي لطف انداز ٿيو.
ڪامياب زندگي ھر انسان جو خواب ھوندو آھي جتي ڪيترائي ماڻھو ان خواب کي سچو ڪرڻ جي ڪوشش ۾ مصروف رھندا آھن اتي کوڙ ماڻھو ماڻھن جون ڳالھيون ذھن ۾ سوار ڪري ڪاميابي جو خواب سمجھي ان کي سارڻ جي ڪوشش ڪندا آھن. اھڙو ٿيڻ جو ھڪ وڏو سبب منهنجي خيال ۾ اھو آھي ته پنهنجو پاڻ کي يقين ناھيو ڪندا تنهنڪري ماڻھو اسان کي ڊيڄاريندا رھندا آھن ۽ اسان ڏينهون ڏينهن ڪمزور ٿيندا ويندا آھيون. انسان ڪمزور تڏهن ٿيندو آھي جڏهن ان جو پنهنجي ذات سان رابطو ڪٽجي ويندو آھي.
ڪاميابي جي لاءِ سڀ کان پھريان اسان کي پنهنجي دل ۽ دماغ خوف ۽ ڊپ کي ڪڍڻ جي ضرورت آھي ته ماڻهو اسان کي ڇا چوندا. اسان کي پنهنجي لاءِ جيئڻ سکڻو پوندو تڏهن ئي اسان ڪاميابي طرف وڌي سگھنداسين ھن دنيا ۾ ھر انسان الڳ آھي ان لاءِ ان جي سوچ ۽ نظريو به الڳ آھي زندگي ۾ اڳيان وڌڻ کان پھريان جيڪڏهن اوھان وھمن جو شڪار ٿي ويو ته ڪاميابي اوھان کان پري ٿي ويندي. زندگي ۾ نوان نوان تجربا ڪرڻ نئين نئين شين کي آزمائڻ قطئه خراب ناهي ان سان انسان ۾ خوداعتمادي وڌندي آھي ھر قدم تي اھو ته اڳيان ڇا ٿيندو سوچڻ بدران اوھان کي گھرجي ته تون پاڻ تي پنهنجي حال تي ڌيان ڏيو. جنهن وقت ۾ اوھان جي رھيا آھيو ان کي دلچسپ بڻايو سٺو کائو سٺو پايو ڇو ته اوھان ان جو حق رکو ٿا مستقبل جي وھمن کي انسان پنهنجو ڪري موجوده وقت جي خوشين کي به تباه ڪري ڇڏيندو آھي اڄ جيڪو اوھان وٽ آھي ان تي خوش ٿيڻ ۽ پاڻ تي خرچ ڪرڻ سکو ماڻھن تي ڪاوڙ بدران ان کي معاف ڪرڻ سکو ان ۾ اوھان کي سڪون ۽ خوشي ملندي. ھروڀرو بحث ۾ نه پئو جيڪو سٺو نه لڳي ان کي نظرانداز ڪيو پاڻ کي پنهنجي لاءِ بھتر بڻايو.
ڪم ڪيو پر ان کي مٿي تي سوار نه ڪيو اڪثر وقتن ۾ ڪمن جي گھڻائي به انسان کي زھني سڪون کان پري ڪري ڇڏيندي آھي. ان مان جيڪڏهن ٿورو وقت انسان پنهنجي خوشي کان ڪڍي ته ان کي نه صرف ذھني سڪون ملندو آھي پر ان جا جذبن ۽ ذھن تي به سٺا اثر پوندا آھن.