ڪاميابي جي لاءِ پيشي جي چونڊ
ھڪ مشهور چوڻي آھي ته
Take your passion and make it Happen.
پيشي جي چونڊ انساني زندگي جو سڀ کان اھم ۽ وڏي ۾ وڏو فيصلو ھوندو آھي دنيا ۾ موجود ھر انسان ۾ مختلف خوبيون ۽ خاميون ڏٺيون ويون آھن. پيشي جي چونڊ ھڪ اھڙو مرحلو آھي جنهن ۾ ٿوري به لاپرواھي انسان کي ناڪامين ۾ وٺي وڃي سگھي ٿو . مشرقي معاشري ٻارن جي لاءِ پيشي جي چونڊ اڪثر والدين ڪندا آھن ۽ ان چونڊ ۾ ٻارن جي صلاحيت ۽ دلچسپي ڏسڻ کان وڌيڪ ۾ مارڪيٽ ۾ ويليو کي اھميت ڏني ويندي آھي اھو ئي سبب ھوندو آھي جو اسان وٽ اڪثر ماڻھو ٽيھ ٽيھ سال نوڪري ڪرڻ کان پوءِ به زندگي مان مطئمن ناهن ھوندا آھن. اوھان اڪثر ڏٺو ھوندو ته ٻار جي دلچسپي آرٽ ۾ ھوندي آھي پر سندس والدين اصل پيسي ۽ پيشي جي مارڪيٽ ۾ ويليو ڏسي ان کي سائنس ۾ داخلا وٺي ڏيندا آھن ان جو نتيجو ٻار جي مسلسل ناڪامي جي صورت ۾ ٻار سان گڏ والدين کي به ڀوڳڻو پوندو آھي ان صورتحال ۾ اڪثر اھو به ڏٺو ويو آھي ته ٻار جو جڏهن پڙھائي تي وس نه ھلي ته اھو پنهنجي عملي زندگي ۾ اھڙو پيشو اختيار ڪري وٺندو آھي جنھن جي کيس بنيادي ڄاڻ به ناهي ھوندي. آخر ڪو ته سبب آھي جو اڄ جي دور ۾ پڙھيل لکيل ماڻھو ھجڻ باوجود ڪامياب ماڻهن جي گھٽتائي آھي؟ منهنجي خيال ۾ ان سڄي معاملي جو سبب ھڪ غلط فيصلو آھي جيڪو والدين تعليم جي ميدان ۾ ٻار جي دلچسپي بدران پنهنجي مرضي مطابق ڪندا آھن.
پنهنجي صلاحيتن کي سڃاڻيندي تعيلم ۽ پوءِ پيشي کي اختيار ڪرڻ توھان ۾ ھڪ وڏي ڪاميابي آھي. تعليم ۽ پيشي جو چولو دامن سان گڏ آھي انسان پنهنجي تعليم مطابق پيشي جي چونڊ ڪري ئي سولن لفظن ۾ ڪاميابي حاصل ڪندو آھي. انھن ٻنھي ۾ اختلاف بيچيني جو سبب بڻجندو آھي مان سمجھان ٿو جيڪڏهن ڪو شخص انجينئرنگ پڙھي ڪپڙن جو ڪاروبار ۽ ڪو ميڊيڪل پڙھي ڪري پنهنجو بزنس شروع ڪري ته حقيقت ۾ اھا ناڪامي آھي. ڪنهن ڊاڪٽر کي بزنس مين بڻجندي يا ڪنهن سافٽويئر، انجينئر کي سيل ميز مين بڻجڻ ۾ باري نه سوچڻ گھرجي زندگي ۾ اھڙن آپشنن جو اچڻ ئي ناڪامي کي ھوا ڏيندا آھن.
ذھانت ۽ پيشي جو به پاڻ ۾ گھرو تعلق آھي ذھانت مان مراد انسان جي پنهنجي تعليمـ۽ تجربي کي بروقت استعمال ڪرڻ آھي ذھانت ئي اھا خوبي آھي جيڪا انسان کي گھٽ وسيلن ۾ وڌيڪ ترقي ڪرڻ جي قابل بڻائيندو آھي انسان اگر پنهنجي لاءِ تعليم ۽ پيشي جي چونڊ پنهنجي ذھن مطابق ڪري ته اھو ھرڀرو جي پريشانين کان بچي ويندو آھي.
تعيلم ۽ ذھن کان سواء انسان جون صلاحيتون پيشي جي چونڊ ۾ مددگار ثابت ٿينديون آھن انسان جو رحجان ۽ صلاحيتون ان کي پنهنجي ڪم کان پري ٿيڻ ناھن ڏينديون ان جي ڪري انسان ٿوري وقت ۾ گھڻو ڪم ڪرڻ جي قابل ٿي ويندو آھي ۽ ايئن ان کي ٻين کان اعتبار جي معاملي ھن ۾ برتري حاصل ھوندي آهي.
پيشي جي چونڊ ۾ شوق ۽ دلچسپي کي به ڏاڍي اھميت حاصل آھي انسان کي جيڪڏهن ڪم ۾ دلچسپي ھجي ته ان جي لاءِ پنهنجو ڪم ڪم گھٽ ۽ مصروفيت گھڻي ٿي ويندي آھي. ڪم ۾ دلچسپي انسان کي ٿڪجڻ محسوس ناھي ڏيندي ۽ نه وري ڪم ڪندي گھڻو وقت ضايع ٿيندو آھي.اسان وٽ اڪثريت ان ماڻھن جي آھي جيڪي ھن موجوده دور ۾ به پنهنجي صلاحيتن ۽ شوق کان لاعلمي جي بنياد تي پنهنجي تعليم ۽ پيشي ۾ تڪليفن جو شڪار آھن. دنيا ۾ ھزارين پيشا آھن پر انسان کي پنهنجي پيشي جي چونڊ پنهنجي پسند ۽ صلاحيت سان واسطو رکڻ وارو ھجڻ گھرجي. انسان جو ڪم ۽ پنهنجي ڪم سان ان جي محبت ان کي دنيا ۾ نئين سڃاڻپ نالو ۽ شھرت ڏيندي آھي ڪم ڪرڻ جو حقيقي معني ۾ فائدو ۽ مزو به تڏهن ايندو آھي جڏهن انسان کي پنهنجي ڪم سان محبت ھجي.
دنيا جي ڪامياب ماڻهن ڏانهن نظر ڦيرايو,انھن جا انٽرويز پڙھو اھي سڀ ماڻهو ان ڳالهه جو اعتراف ڪندا ته پنهنجي دلچسپي سان پنهنجو ڪم پنهنجو پيشو ٺاھيو ھو ان جي برخلاف جڏهن اسان اسان عام ماڻھن ڏانهن غور ڪيون ته اسان وٽ اڪثريت انھن ماڻھن جي آھي جيڪي تعليم صرف نوڪري حاصل ڪرڻ جي لاءِ حاصل ڪندا آھن ان کان پوءِ نيٺ ڪجهه پئسن جي ڪري زندگي جا قيمتي سال وڃائيندا آھن. مان اھو نٿو چوان ته نوڪري حاصل ڪرڻ ڪاميابي ناھي پر نوڪري کان پوءِ به سڪون نه اچڻ ناڪامي ضروري آھي. اھا ان ڳالهه جي شاھد آھي ته اوھان ٺھيو ڪنهن ٻئي مقصد لاءِ آھيو پر توھان پنهنجي پاڻ ۽ صلاحيتن جي بي خبريء اوھان کي نوڪريء سان ٻڌي ڇڏيو آھي. ۽ توهان چند پئسن تي پنهنجو پاڻ پنهنجون خوشيون ۽ پنهنجو اطمينان وڃائي ويٺا آھيو.
علمي ليول تي ڪيل ھڪ تازي سروي جي مطابق پيشي جي چونڊ حوالي سان ڪجهه ڏکيون حقيقتون سامهون آيون جن کان اوھان کي آگاھ ڪجي.
1. دنيا ۾ 60 سيڪڙو ماڻھو پنهنجي پيشي مان خوش ناهن. ان 60 سيڪڙو ماڻھن جو چوڻ آھي ته انھن کي اگر زندگي ۾ پيشي جي چونڊ لاءِ ٻيھر موقعو مليو ته اھي موجود پيشي کي اختيار نه ڪندا.
2. دنيا جا 20سيڪڙو اھو سوچين ٿا ته انھن کي زندگي ۾ ان ڪم جو موقعو ئي نه ملي سگھيو جنهن لاءِ اھي آيا ھي.
3. دنيا جي ڄاتل سڃاتل 30سيڪڙو پروفيشنل ماڻهن جو مڃڻ آھي ته انھن جو صلاحيتون ڪنهن ٻئي پيشي ۾ اڃا وڌيڪ فائديمند ثابت ٿي سگھن پيون.
4. دنيا ۾ تقريبن 50سيڪڙو پنهنجي پيشي ۾ سدائين شرمندگي محسوس ڪن ٿا.
5. دنيا ۾ صرف 20 سيڪڙو اھڙا ماڻهو آھن جيڪي پنهنجي ڪم ۽ پيشي مان خوش ۽ مطئمن آھن. جڏهن ته 1987ع ۾ ھنن جو انگ 60سيڪڙو ماڻھن تي مشتمل ھو ان نتيجن تي غور ڪيو ته اندازو ٿيندو ته اسان وقت سان گڏوگڏ ناڪامي جي طرف وڃي رھيا آھيون.
اھي انگ اکر مغربي ملڪن جتي باقاعدگي سان ڪريئر ڪائونسلنگ ڏنو ويندو آھي ان کي سامھون رکندي ھڪ سروي جي حيثيت سان سامھو آيا. اسان سڀ چڱي ريت ڄاڻو ٿا ته اسان جنهن معاشري ۾ جتي خواندگي جو 50سيڪڙو آھي پر ڪيريئر ڪائونسلنگ جي نالي ڪو به ادارو موجود ناهي . ھتي حالتون يقينن ڳنڀير آھن اسان پنهنجي معاشري جي ڳالهه ڪيون ته کوڙ سارا اھڙق جز مثال اباڻو ڪاروبار ماحول دولت جي ڪمائي جو جنون معلومات جي گھٽتائي ۽ رستو مقرر ڪيل نه ھئڻ اسان کي پيشي جي چونڊ کي نه صرف ڏکيو ڪري پر اسان جي شخصيت ۽ ترجيحن تي به اثر انداز ٿئي ٿو. انھن سڀني عنصرن کي قابو ڪري ئي انسان ڪاميابي سان پنهنجي درست پيشو چونڊ ڪري سگھي ٿو ان سڄي ويچار کان پوءِ سوال اٿي ٿو ته آخر درست پيشي جي چونڊ ڪيئن ڪئي وڃي.
1. پنهنجي زندگي جو مقصد مقرر ڪري پنهنجي صلاحيتن کي شوق کي نظر ۾ رکي ڪيو.
2. پنهنجي ڪم سان محبت ھجڻ اوھان لاءِ پھرين گھرج آھي.
3. صحت تي ڌيان ڏيو ڇاڪاڻ ته جسماني ۽ ذھني چستي ڪاميابي لاءِ تمام اھم آھي پاڻ تي ۽ پنهنجي خوابن تي يقين ڪيو .
4. ثابت قدمي محنت ۽ ڪوشش کي پنهنجو منشور بڻايو
5. تيزي سان تبديل ٿيندڙ حالتن سان گڏ پاڻ اپڊيٽ ڪيو.
6. پيشي جي چونڊ کان پھريان پاڻ کي چڱي طرح تلاشيو ته سچ ۾ ھي پيشو اوھان جي صلاحيتن تي پورو لھي ٿو. ۽ ان پيشي جي وابسطگي اوھان کي ڪاميابي تائين وٺي ويندي.
7. مان سمجھان ٿو ته جتي انسان کي پنهنجي پيشي جي چونڊ ۾ ھي بنيادي ڳالھيون نظر ۾ رکڻ گھرجن اتي انھن پيش قدمين کي به ھميشه اھميت ڏيڻ جي ضرورت آھي. جنهن کي نظر ۾ رکندي بھترين پيشي تائين پھچي سگھجي ٿو.
اھم پيش قدميون
1. پيشي جي چونڊ جي ڀروسي ۾ والدين جو ڪردار تمام اھم آھي والدين ٻارن جا سڀ کان ويجھا دوست ۽ ساٿي ھوندا آھن. ۽ پنهنجي ٻارن جون صلاحيتون انھن کان وڌيڪ ڪير بھتر نٿو ڄاڻي سگھي والدين کي گھرجي ته پنهنجي ٻارن جي صلاحيتن خوبين خامين ۽ دلچسپين کي نظر ۾ رکندي انھن جي لاءِ تعليمي ميدان ۾ بھترين فيصلو ڪيو ته جيئن اڳيان وڌندي ٻارن لاءِ تڪليفون گھٽ کان گھٽ ٿين.
2. ذھني سطح جو تجزيو ڪرڻ پيشي جي چونڊ کان پھريان تمام ضروري آھي ان معاملي ۾ ڪريئر ڪوئونسلر جي مدد وٺي سگھجي ٿو.
3. تعليمي ادارن ۾ استاد ٻارن جي صلاحيتن کان چڱي ريت واقف ھوندا آھن ھو سٺو ادارو ۽ سٺو استاد پيشي جي چونڊ ۾ بھترين رايو ڏئي سگھن ٿا.
4. والدين ۽ استاد ٻارن کي صرف ڊاڪٽر ۽ انجينئر جي ڊوڙ مان ڪڍي ڪري جيڪڏهن ان جي شوق ۽ صلاحيتن جي بنياد تي سبجيڪٽ جو چونڊ ڪن ته عملي زندگي ۾ ٻار سھڻي طريقي سان پنهنجي لاءِ بھترين ۽ شانداز پيشو چونڊي سگھي ٿو.
5. مان سمجھان ٿو ته انسان کي پنهنجي وسيلن پنهنجي معاشي حيثيت ۽ حقن جو ادارڪ لازمي آھي جنهن کان بچي اڳيان نٿو وڌي سگھي پنهنجي معاشي حالتن کان وڌيڪ تعليمي ادارن جو چونڊ ھڪ احمقاڻي سوچ آھي جيڪا وقت سان گڏ انسان کي احساس ڪمتري جو شڪار ڪري ڇڏي ٿي جنهن ڪري انسان نه صرف ڪاميابي جي راھ ۾ ڀٽڪندو آھي پر شديد ذھني دٻاء جو پڻ شڪار ٿئي ٿو.
6. پيشي جو چونڊ کان پھريان انسان کي عقلمندي سان سوچ ويچار ڪري پوءِ فيصلو ڪرڻ کپي اڪثر ماڻھو ٻين ماڻھن ۽ انهن جي ڳالھين تي ڀروسو ڪري سھارن جي ڳولا ۾ اڳيان وڌندڻ جو خواب انسان کي ڪاٿي نه ڇڏيندو پر وقت سان گڏ تجربو ڪرڻ لازمي آھي.
7. پيشي جي چونڊ وض انسان کي سولو ۽ سادو رستو اختيار ڪندي عملي حڪمت عملي جي ضرورت آھي پاڻ کي خواھشن جو ضرورت کان وڌيڪ انسان کي پنهنجي ڪم کان باغي ڪندو آھي.
مان سمجھان ٿو شامل اصولن ۽ قدمن کي نظر ۾ رکندي ھڪ عام انسان بھترين حڪمت عملي جي ذريعي ڪامياب ماڻھو وانگر پنهنجي سفر جو آغاز ڪري سگھي ٿو ۽ ثابت قدمي سان يقينن پنهنجو شمار ڪامياب ۾ ڪري سگھي ٿو.