چاچا مٺي پڄاڻا !: سڪندر مهيري
اڄ جي هن بيزاري ۽ سوشل ميڊيا جي بوريت واري دور ۾ جڏهن هر نسل اداس آهي ته، لڳندو هو ته چاچا مٺو آخري خوش نسل جو فرد آهي، جيڪو پنهنجي دوستن ۽ واسطيدارن لاءِ ”اينٽي ڊپريشن ٽانڪ“ هو. ڇاڪاڻ جو محفل هجي ۽ اها محفل ڪهڙي جنهن ۾ چاچا مٺو مهيري هجي ته اتي چرچا ڀوڳ نه هجن: هر پاسي کل، ٽهڪن جي ٽهڪار ۽ خوشين جي هٻڪار پکڙيل هوندي هئي. هن وٽ خاموشي ۽ مايوسي ڄڻ گناهه هو. هو زندگيءَ جو ٻيو نالو هو، زندگي به اها جيڪا ڀرپور جيئجي پر اها نه جنهن ۾ رڳو ساهه هلندا آهن. گيت هجن، غزل هجن يا وايون هجن؛ هو جڏهن به جھونگاريندو هو ته اتي ماڻهو اچي گڏ ٿيندا هئا. مون مٿي ڳالھه ڪئي ته هو پاڻ هڪ محفل هو، هو جتي هوندو اتي محفل برپا ٿي ويندي هئي، پوءِ اهو صحرا هجي يا سمنڊ، درياھ هجي يا ڌرتيءَ جي ڪا به ڪنڊ هجي. هو سموري سياسي قيادت ۽ سياستدانن جو احترام ڪندڙ هو. سندس ٻين خوبين سان گڏ سڀ کان وڌيڪ اتم خوبي هئي ته هو ڀٽائي سرڪار جي”جارگن“ تي دسترس رکندو هو. اهي لفظ، اهي بيت هو جڏهن تحت اللفظ پڙهندو هو ته، ماڻهن کي انهن بيتن سان عشق ٿي ويندو هو. مون کي اهو اعتراف آهي ته لطيف جا جيڪي به بيت مون هن جي واتان ٻڌا، انهن بيتن مون کي پڙهڻ ۾ اهو سرور نه ڏنو جيڪو سندن سمجھاڻي ۽ پڙهڻيءَ ڏنو. ڪراچي ڀلي سنڌ جي گاديءَ جو هنڌ هجي پر سنڌ جي ادبي گاديءَ جو هنڌ وري به حيدرآباد ئي آهي. ان حيدرآباد ۾ هوندي هو هر ادبي محفل ۾ پابنديءَ سان شرڪت ڪندو هو.
هُن وٽ بي حساب ڳالھيون هيون ۽ مهڪارون هيون. هو پنهنجو پاڻ تي به کلي سگھندو هو. سندس هڪ وڏي خوبي ڪنهن به ماڻهوءَ کي جلدي پرکي وٺڻ هوندو هو. مون کي ياد آهي ته هاسٽل نه ملڻ ڪري اسين ٻه ٽي مهينا ساڻس فليٽ تي رهياسين. ان دوران مون کي سڏي ڏکي لغت وارا ڪتاب پڙهائيندو هو ته ڏس صحيح پڙهي سگھين ٿو. سرويچ جو نظم پڙهي يا منشيءَ جو گيت ٻڌائي؛ هو ان دوران سوال ڪندو هو ته ٻڌاءِ! سنڌ جو ڪيڏارو ڪنهن ڪنهن لکيو آهي؟ پوءِ پاڻ ئي وري خليفي نبي بخش جا بيت ٻڌائيندو هو. آئون جڏهن ڪميشن جو امتحان پاس ڪري آفيسر مقرر ٿيو هوس تڏهن به هو مون کي ڳوٺان کڻڻ آيو هو. هن ان ڏينهن گھڻي ڪچهري ڪئي هئي. هن بابا سان سندس ويجھڙائي ۽ پرائيويٽ ڳالھيون پڻ ٻڌايون هيون. انهيءَ ملاقات ۾ هن لطيف جي هڪڙي سٽ ٻڌائي هئي ۽ اها منهنجي روح تي لکجي وئي:
”سسئي ساماڻي، لٿي چنتا چارڻين...“
هن سٽ سمجھائي به هئي ۽ سمجھاڻيءَ سان مون تي آشڪار به ٿي هئي ته وڃ ڪيڏي نه خوبصورت سٽ هئي ته هڪڙي ماڻهوءَ جي مثبت سڃاڻپ سان باقي ماڻهن جي پريشاني به لھي ويندي آهي. هن سان وڏي هئڻ جي ناتي احترام وارو رشتو ته هو ئي پر اسان هن کان لھرائيندا هئاسين. مهراڻ سان گڏ يا مرتضيٰ سان سرٻاٽن يا اشارن ۾ پڇا ڪبي هئي ته ڏي خبر چاچا ڪٿي آهي ؟... ۽ ڪڏهن ڪڏهن کسڪي به وڃبو هو. مون کي خبر ناهي ته هن ڀيري هن کانسواءِ راهوڪي وارو اسٽيج ڪيترو اداس آهي؟ پر هن ڀيري عيد تي ڳوٺ وڃڻ دوران مهراڻ ۽ مرتضيٰ کان اهو نه پڇيو ته وڏو ڪٿي آهي؟ ڇاڪاڻ جو خبر هئي ته هو ملان واري قبرستان جي مٿاهين واري پاسي مڻين مِٽيءَ هيٺ آرامي آهي ۽ اتي به پڪ سان ڪا محفل متل هوندي.