شخصيتون ۽ خاڪا

کاھوڙين کڻي ساجهر ٻَڌا سندرا

مٺو مھيري لطيف جو پارکو، سنڌي شاعريءَ کي خوبصورت انداز ۾ پيش ڪندڙ، ھڪ جاکوڙي سياسي ڪارڪن رھيو، جنھن جيل ڪاٽيا ۽ ڦٽڪا کاڌا.، پر ثابت قدم رھيو. ھي ڪتاب ٻن حصن ۾ ورھايل آھي. پھرين حصي ۾ مٺو مھيريءَ جي فن، شخصيت، سياسي، سماجي ۽ ادبي سفر بابت ۽ سندس اوچتي لاڏاڻي تي لکيل تاثراتي مضمون، ڪالم ۽ مقالا شامل آھن. ٻئي حصي ۾ مٺو مھيريءَ جي لکيل مقالن، ڪالمن ۽ مضمونن کي سھيڙيو ويو آھي.

Title Cover of book کاھوڙين کڻي ساجهر ٻَڌا سندرا

تو ۾ ديرو دوست جو! : مصطفيٰ اياز مهيري

ڪتاب مٺي جا دوست هئا جن سان کيس جنون جي حد تائين عشق هو. هن ڪڏھن مڪتب ۾ نه پڙھيو، نه هن ڪنهن اسڪول جو منهن ڏٺو، پوءِ به هو ايترو ته پڙھي ويو جو وقت جا وڏا وڏا ليکڪ به لکندي لکندي جڏھن مُنجھي پوندا هئا ته کيس ڪال ڪري پُڇندا هئا ته هن پيرا کي ڪيئن مڪمل ڪجي؟ خدا کيس بلا جو حافظو ڏنو هو. هن جيڪو به پڙھيو ۽ جيڪو مواد کيس وڻيو سو کيس ياد ٿي ويندو هو. شاعري ته ڪير به ياد ڪري سگھي ٿو پر نثر مٺي کي ياد هوندو هو، امر جليل جون طويل ڪهاڻيون، آغا سليم جا ناول، رئيس ڪريم بخش نظاماڻيءَ جي آتم ڪٿا ڪچهري هلندي ئي هو اهي ٻُڌائڻ شروع ٿي ويندو هو.
هن وٽ ڪتابن جي سليڪشن جو به ڏانءُ ھو ته ڪتابن کي سنڀالڻ جو به، جنهن جي شروعات هن پنهنجي اوطاق ۾ ڪتابن کي گڏ ڪرڻ کان ڪئي، جتي ڪتابن جو شيلف به هو ته وڊيو لائبرري به هئي جنهن ۾ شاهڪار آرٽ موويز جو به وڏو تعداد شامل هو. مرزا غالب کان ويندي رُدالي فلم تائين ڪلاسڪ ۽ ھسٽوريڪل موويز شامل هيون. جيئن ته لائبرري اوطاق ۾ ھئي سو مهمان نه رڳو ڪتاب پر وي سي آر جون ڪيسٽون به کڻڻ لڳا ته هن پنهنجي لائبرريءَ کي گھر اندر پنهنجي بيڊ روم ۾ شفٽ ڪيو جتي هاڻ ڪتابن جو تعداد هزارن ۾ آھي. ادب جي مڙني صنفن تي لکيل ڪتاب، تاريخ تي لکيل ڪتاب، شاھ سائينءَ جي رسالي جا الڳ الڳ ايڊيشن ۽ شاھ سائينءَ تي محققن پاران ڪيل ريسرچ جا ڪتاب نمايان آھن.
”محبوب سائينءَ جي نالي سان مهيري لائبرري، مٺو مهيري“ هو، هر نئين خريد ڪيل ڪتاب تي ايئن لکندو هو ۽ ڪتاب ڪهڙي بڪ اسٽال تان ۽ ڪهڙي تاريخ تي خريد ڪيائين سو خود لکي ڇڏيندو هو، اهو ڄڻ ڪتاب جو انٽري نمبر هجي. هن جي لائبرريءَ جا سمورا ڪتاب ڄڻ ھن ڳڻي رکيا هجن. شيلف مان ڪو ڪتاب گم ٿيو ته کيس فورن پتو پئجي ويندو هو ته فلاڻو ڪتاب گم آھي اسان سندس ڪيترائي ڪتاب وڃائي به ڇڏيا جيڪي هن ٻيهر خريد ڪري ساڳي جاءِ تي رکيا. ڪتابن جي حفاظت ڪرڻ هن جو مشغلو هوندو هو، ۽ ھر روز ڪتاب پڙھڻ سندس زندگيءَ جي وهنوار ۾ شامل هو. تاريخ جھڙي ڪٺن موضوع تي لکيل ڪتاب هن دلچسپيءَ سان نه رڳو پڙھيا پر انهن جا حوالا به کيس ياد هوندا هئا.
سنڌ ۾ نه رڳو ادبي رسالا (ميگزين) شايع ٿيندا هئا پر عوامي تحريڪ طرفان پهرين ماهوار تحريڪ رسالو شايع ٿيندو هو، ان تي بندش لڳي ته نون نالن سان شايع ٿيڻ لڳو، تنهن جا ڪيئي پرچا، طارق اشرف جي ماهوار سهڻي رسالي کان علاوه عبرت ميگزين جا يادگار ايڊيشن به هن وٽ محفوظ ھئا. سنڌي ادبي بورڊ جو ٽماهي مهراڻ رسالو هجي يا تاج بلوچ طرفان شايع ٿيل سوجھرو هجي، سلسليوار سارنگا سان گڏ ھفتيوار سنڌو ميگزين به سندس لائبرريءَ ۾ موجود آھن. موهن ڪلپنا جي ڪهاڻين جو ڪتاب بک، عشق ۽ ادب هجي يا لڇمڻ ڪومل جي آتم ڪٿا هجي؛ انھن ان ڪتابن کان به اڳ هن وٽ سرخ انقلاب بابت ڪتابن جو هڪ وڏو ذخيرو هو؛ مصيبت ڪي ماري لوگ، ويٽنامي ڪهاڻيون ، ويٽنامي شاعري ۽ تڏھوڪا روسي ڪتاب جن جو اردوءَ ۾ ترجمو ٿيل هو. ڪتاب تاريخ سنڌ جا ٻئي جلد، انساني تاريخ جا ٻئي جلد، سنڌ ماضي، حال مستقبل، ترخان نامو، تذڪره مشاهير سنڌ ٻئي جلد، سنڌ مسلمانن جي فتح کان اڳ، تاريخ بلوچستان اردو، نواءِ سروش اردو، شھاب نامه، محراب اور مضراب، تاريخ جھانگيري، غدار ڪون؟ آريا سماج ڪي تاريخ، فيض احمد فيض، احمد فراز، پروين شاڪر جي اردو شاعريءَ جا مڪمل ڪتاب هن نه رڳو پڙھيا پر کيس گھڻي شاعري ياد به هئي. مرزا غالب جي شاعري سميت اردو زبان ۾ لکيل ڪتاب به سندس لائبرريءَ جي زينت آھن. شيخ اياز جي شاعري ۽ نثر جا سمورا ڪتاب، امر جليل جا ڇپيل ڪل ڪتاب، شاھ جو رسالو مختلف ڇاپا، الطاف شيخ ۽ عبدالحئي پليجي جا سفرناما، استاد بخاري، ابراهيم منشي، سرويچ سجاوليءَ جي شاعريءَ جا ڇپيل ڪتاب به هن وٽ محفوظ ھئا. اهي ڪتاب جيڪي خود ليکڪن وٽان به گم ٿي ويندا هئا ته مٺي کي فون ڪندا هئا ته يار منھنجو فلاڻو ڪتاب ته مون کي ڏي .