آتم ڪٿا / آٽوبايوگرافي

جيون جهاڳ اجهاڳ (حصو پھريون)

حميدسومري ساروڻين جي شروعات پنھنجي ڳوٺ بخش علي رند لڳ جوھي کئون ڪئي آھي.اتان کان ھلندو ڳوٺ جي يارن، استادن جي مار کان دادو ڪاليج تائين سفر ڪري ٿو. رفتاري، سياسي جدوجھد، جيل ياترا، دادو ڪاليج کان چانڊڪا تائين جي سفر ۾ يارن، دوستن، فنڪارن سان گڏ سياسي سرگرمين بابت ساروڻيون بيان ڪيون اٿس. ڪجهہ دوستن جا سوانحي خاڪا پڻ شامل ڪيا اٿس.

Title Cover of book Jewan Jhag Ujhag

ڊِي ايس ايف جي تنظيم سازي

انھي دوران آھستي آھستي مون وٽ ايس اين ايس ايف ۽ ان کانپوءِ ڊي ايس ايف جا دوست ايندا رھيا. 1981ع جي وچ ڌاران لاھور ۾ ڊي ايس ايف ٺھڻ جو اعلان ٿيو ۽ ڪجهہ ڏينھن کانپوءِ مونکي ڊي ايس ايف چانڊڪا يونٽ جو آرگنائزر مقرر ڪيو ويو. مونکان پوءِ ٻئي سال ۾ ڪاليج ۾ جوھي جي دوست جمن باھوٽي ۽ ستار ٻٻر جي داخلا بہ ٿي ۽ اھي اچي ڪوارٽر ۾ مون سان گڏ رھيا. جڏھن اسان ھاسٽل ھڪ ۾ پھتاسين تڏھن نديم بہ ڊي ايس ايف جو ميمبر ٿيوجڏھن تہ عبدالرحمان پيرزادو تہ ايس اين ايس ايف سان اڳ ۾ ئي جڙيل ھيو جيڪو تنھن وقت پنھنجي دوست سنڌي جي ڀلوڙ ڪھاڻيڪار پرويز ميمڻ سان گڏ ھوندو ھيو. عبدالرحمان، لالا نديم ۽ آءُ ڪلاس ميٽ جو روم ميٽ ٿياسين تہ ڊي ايس ايف جي ننڍڙي ٽيم ۽ نيوڪليس بہ جڙي پيو. اسان ٽيئي گڏجي مختلف سينيئر ۽ نون آيل دوستن سان رابطا ڪندا ھئاسين. ڪاليج جي ديوارن تي مان ۽ نديم اڪثر ڪري چاڪنگ ڪندا ھئاسين. نديم جا اکر سٺا ھيا ليڪن سندس مادري ٻولي اردو ھئي. شيٽ لکڻ، چاڪنگ ڪرڻ جنھن ۾ ڊي ايس ايف جو لوگو شامل ھيو اھو نديم بھتر ٺاھيندو ھيو. آھستي آھستي نديم جي سنڌي لکائي بہ بھتر ٿي ويئي. عبدالرحمٰن پيرزادي توڙي جو ھر ڪم ۾ گڏ ھوندو ھيو ليڪن ڪڏھن ڪنھن ڳالھ تي اعتراض ڪيائين تہ پوءِ في الحال پاسي تي ويھي رھندو ھيو ليڪن جڏھن اسان اٿندا ھئاسين تہ ھي بہ اسان ٻنھي کي ٽھڪ ڏئي چوندو ھو تہ ”اڙي لُوسي ڪيڏانھن ٿا وڃو“ ۽ پوءِ گڏجي پوندو ھيو. عبدالرحمٰن پيرزادو پاڻ شاعر ھيو ۽ پنھنجي شاعري پڻ ٻڌائيندو ھيو تنھنکي سنڌي ادبي سنگت کي متحرڪ ڪرڻ جو خيال ٿيو ۽ 1984ع م ڪاليج ۾ سنڌي ادبي سنگت جي شاخ قائم ڪري انجو پھريون سيڪريٽري پڻ ٿيو. انھن گڏجاڻين ۾ ساڻس پرويز ميمڻ ۽ ستار ٻٻر پڻ گڏ ھوندا ھيا. انھي عرصي ۾ تنظيم ۾ واڌ ٿي، ڊي ايس ايف جو پرچو”مشعل “ ۽ ”چنگاري“ بہ سٺو ھلندو ھيو ۽ فنڊ بہ سٺو ٿيندو ھيو. سينيئر ساٿين ۾ بخشعلي، چوني لال، مرلي ڌر، اشوڪ چنچلاڻي، اشوڪ کيٽپال، ديپڪ، پرسرام، عبيد عثماني جو سٺو سھڪار رھيو. چانڊڪا جي نائين بئچ مان جمن باھوٽو، ستار ٻٻر ۽ جئپال ڇاٻڙيا جي آمد جو پڻ تنظيم جي ڪم ڪار تي سٺو اثر پيو نتيجي ۾ ڊي ايس ايف ھاڻي ڪاليج ۾ نظر اچڻ پئي لڳي. نديم، عبدالرحمان ۽ آءُ شام جو گڏجي چانھ پيئڻ لاءِ نڪرندا ھئاسين. چانھ پيئڻ کانپوءِ سگريٽ پيئندي ڪاليج جي گيٽ کان ٻاھر نڪري ويندا ھئاسين. اسان ٽيئي تيسين گهرا دوست بہ ٿي ويا ھياسين. اٿڻ ويھڻ سميت شوق بہ ساڳيا ھوندا ھيا ڪرڪيٽ ڏسڻ جي حد تائين اسان ٽيئي ھڪ ھوندا ھئاسين. انھي وقت ھاسٽل ھڪ روم نمبر ھڪ ۾ اسانجو ڪمرو نہ صرف چانڊڪا يونٽ جو ھيڊ ڪوارٽر بڻيل ھيو بلڪہ سموري ضلعي جو رابطہ مرڪز پڻ ھيو. ان دوران گهنشام پرڪاش جيڪو ڊي ايس ايف سميت پارٽي جي ڪم کي سنڀاليو پيو ھيو اھو پمفليٽ ڪيس ۾ گرفتار ٿي ويو . جنھن کانپوءِ پارٽي جا دوست رحيم بخش جعفري، مير ٿيٻو اچڻ شروع ٿيا جيڪي اڪثر ڪري شام جو سوڀي گيانچنداڻي سان ضرور ملندا ھيا. انھي عرصي ۾ پھريون دفعو ڊي ايس ايف جو ڪم لاڙڪاڻي شھر ۾ ڏسڻ ۾ آيو جتي بدر عباسي، صفدر عباسي، جاويد شيخ، افتخار شاھ، انتخاب شاھ، اشوڪ پرٿياڻي، گل بليدي، جئہ پرڪاش متحرڪ ھيا. جنجو پنھنجي دوستن جو وسيع حلقو ھيو. لاڙڪاڻو شھر، ٻلجهڙيجي، باڊھ، ڏوڪري، شھداد ڪوٽ، اوستہ محمد تائين دوست اسان وٽ ايندا ھيا. نديم، رحمان ۽ منھنجي ساڳي ميس ۾ ميمبر شپ ھئي جڏھن بہ وڌيڪ مھممان ايندا ھيا اسان مھمان پاڻ ۾ ورھائي کڻندا ھياسين نتيجي ۾ ڪنھن اڪيلي تي وزن نہ پوندو ھيو. اسانجو ھڪ روم ميٽ ارباب جوڻيجو گهڻو پڙھاڪو ھيو انڪري اھو انھن سرگرمين مان ڪڏھن ڪڏھن تنگ بہ نظر ايندو ھيو ليڪن ھن ڪڏھن شڪايت نہ ڪئي بلڪہ اسانجي غيرموجودگي ۾ اسانجي مھمانن جو خيال ڪندو ھيو ۽ کين اٽينڊ بہ ڪندو ھيو.
سال 1984ع ڊي ايس ايف جو تنظيمي لحاظ کان بھترين سال ثابت ٿيو. چاندڪا يونٽ پنھنجو تنظيمي پرچو جاڳرتا جي نالي سان ڪڍڻ شروع ڪيو ھيو جنھن ۾ تنظيمي خبرن سميت ملڪ جون سياسي خبرون بہ ھونديون ھيون. انھي دوران چانڊڪا جي تنظيمي باڊي پڻ ٺھي جنھنجو صدر جمن باھوٽو مقرر ٿيو. 1985ع واري ڊي ايس ايف جي صوبائي ڪائونسل سيشن ۾ آءُ صوبائي جوائنٽ سيڪريٽري چونڊجي آيس. اسانجي تنظيم جي انوقت چانڊڪا ۾ ميمبر شپ پنجاھ کان وڌيڪ ھئي جنھن ۾ جيڪب آباد مان مرلي ڌر، اشوڪ کيٽپال، جئيپال، اندر لنڊ، ساجن داس، دليپ ڪمار، پيتامبر، چوني لال، گرمکداس ڪارڙا، پرسرام، ديپڪ، بابو لعل، پرڪاش ڇاٻڙيا، غفار رند ۽ علي حسن رند شامل ھيا. شڪارپور مان زاھد ڀٽو، اعجاز انڙ، ھدايت ﷲ سومرو، ستياپال، سکر مان عبيدعثماني، ھري لال، رميش لال، موھن لال، حميد جماڻي، کيمچند سچڏيو، خيرپور ضلع مان لالا نديم، نظير منگي، جعفر شاھ، غلام مصطفي کوکر، غلام رسول گهمرو، اياز گهمرو، نصرﷲ سومرو، مختيار ڀيو، آزاد لاشاري، ﷲ جوايو لاشاري، شوڪت ڀيلار، مظھر جوڻيجو، سليم سومرو، ميرمحمد شاھاڻي، لاڙڪاڻي مان عنايت مگسي، اشوڪ پرٿياڻي، گل بليدي، بدر عباسي، صفدر عباسي، جئہ پرڪاش جڏھن تہ ضلع دادو مان گل محمد ناريجو، حاجي خان منگي، جمن باھوٽو، ستار ٻٻر، سڪندر کوسو، رحيم ساريو، قربان سيال، محمد خان ٻٻر ۽ ٺٽِي ضلع جي دڙو جو عابد علي پڻ شامل ھيا. انکانپوءِ پروگريسو جيئي سنڌ مان مرتضِي کھڙو، مظفر کونھارو سميت ڪافي دوست پڻ ڊي ايس ايف ۾ شامل ٿيا. مرتضي کھڙو اڳتي ھلي ڊي ايس ايف سنڌ جو چيئرمين پڻ ٿيو. اسانجو ھمدردن جو بہ چڱو خاصو حلقو ھيو جيڪي تنظيم جو پرچو وٺڻ سان گڏ فائيٽنگ فنڊ ڏيندا ھيا. انھي تنظيم ڪاري ۾ پس پردہ وڏو ھٿ گهنشام پرڪاش جو ھيو جيڪو جيل ۾ رھندي نہ صرف مونسان رابطي ۾ ھيو بلڪہ مٿي ڄاڻايل اڪثر دوستن سان سندس خط وڪتابت ھلندي ھئي جنھن ۾ خط وڪتابت ذريعي ھن جو ھمٿائڻ ڪمال جو ھيو.