ڪارو منهن ۽ اڇو منهن ڪرڻ جو فئشن
گهڻو گهڻو پوءِ 1990ع ڌاري جڏهن ملائيشيا ۽ سعودي عرب ۾ به ڇوڪريون وارن کي رنگ ڪرائڻ لڳيون، بيوٽي پارلرن تان فئشل ڪرائي ميڪ اپ جا ليپ لڳرائڻ لڳيون ۽ جينز جون پتلونون پائڻ لڳيون ته ڪجهه جپاني ڇوڪرين جي دماغ ۾ خبر ناهي ڇا آيو جو هو پنهنجي چهري کي Tan ڪرڻ لڳيون. يعني ميڪ اپ لوشنن ذريعي ڪارسرو ڪرڻ لڳيون. اها ڪا نئين ڳالهه ناهي. اتر يورپ جي ملڪن سئيڊن، ناروي، فنلنڊ پاسي پنهنجي جسم جي ٽئننگ ڪرڻ هڪ عام ڳالهه آهي ۽ هڪ خيال کان هنن لاءِ صحيح به آهي جو ان پاسي جي ملڪن جون ڇوڪريون کير جهڙيون ايترو ته سفيد آهن جو هنن تي چٽيءَ جو شڪ ٿئي ٿو ۽ انهن ملڪن ۾ سال جو ڪو هڪ ٻه مهينا سج ٿو نڪري سو به جهڙو تهڙو. ان ڪري هو سج جي تپش ذريعي پنهنجي جسم کي ڪجهه گهٽ اڇو ڪرڻ لاءِ سمنڊ جي ڪناري تي ڪلاڪن جا ڪلاڪ اگهاڙيون ستيون رهن ٿيون يا قيمتي لوشن هڻن ٿيون. پر هيڏانهن جپان پاسي جپاني ڇوڪريون ملئي، پاڪستاني، انڊين ۽ برمي ڇوڪرين کان کڻي صاف رنگ جون آهن پر اهي اهڙيون به صاف رنگ جون نه آهن جو هنن کي Fair يا سفيد رنگ جو چيو وڃي. جپانين کان ته ايراني ۽ ٻين ايشين ملڪن جا ماڻهو سفيد آهن.
بهرحال ڪجهه شوق ۽ ڪجهه تبديليءَ خاطر، يا کڻي چئجي ته پنهنجو پاڻ کي نمايان ڪرڻ لاءِ هو نه رڳو پنهنجي چهري کي ڪارو ڪرڻ لڳيون پر پنهنجي وارن کي به مختلف رنگن سان رڱڻ لڳيون. ان سان گڏ ڪپڙا به عجيب مسخرن وارا پائڻ لڳيون. “هي ڇا آهي؟” هڪ اديب، جرنلسٽ يا ٽوئرسٽ جي حيثيت ۾ رستي هلندي، عادت موجب، آئون به ڪيترين ڇوڪرين کان سوال ڪندو هوس.
“هي گئنگورو (Ganguro) فئشن آهي.” هنن جواب ٿي ڏنو. گئنگورو شايد جپاني لفظ Gangankuro مان نڪتو آهي جنهن جي معنيٰ آهي ڪارو منهن. مون ته ان ئي وقت دل ۾ چيو ته ههڙي فئشن جو هلڻ مشڪل ئي لڳي ٿو. منهنجا پاڪستاني جهازران دوست به چوندا هئا ته بلڪل صحيح ٿو چوان. اڃان به اسپين، فرانس، فنلئنڊ، ايسٽونيا جهڙيون ڊگهيون ۽ سهڻيون ڇوڪريون پنهنجي چهري کي ڪارسرو يا ناسي ڪري هلن ته هنن جو ناز نخرو ضرور وڻندو. هي ڊينڊي قد جون جپاني ڇوڪريون شڪل ۾ ڪليڪٽر انب جهڙيون اجايو اچي انهن خفن ۾ پيون آهن. ماڳهين جيڪي ڪنهن جون من پسند آهن، اهي عاشق به رسو نه ڇنائي وڃن.
اهو چهرو ڪارو ڪرڻ وارو فئشن Ganguro مون ڏٺو ته ٽوڪيو جي فقط ڪجهه فئشنبل ضلعن شِبويا، شِنجوڪو ۽ اَڪيبوڪُورو تائين ڪجهه سال محدود رهيو ۽ سال 2000ع کان اڳ ئي ختم ٿي ويو، جيئن ئي بِهاڪو Craze نموندار ٿيو. جپاني ڇوڪريون گئنگورو جو اٺ دماغ مان ڪڍي پنهنجو پاڻ کي گورو (سفيد) بنائڻ ۾ وڌيڪ عافيت سمجهڻ لڳيون ۽ ملڪ ۾ گوري ڪرڻ جون نت نيون ڪريمون ۽ لوشن نڪري پيا. هو پنهنجو پاڻ کي ملڪ جي خوبصورت ڳائڻين ۽ فلمي اداڪارائن کي فالو ڪرڻ لڳيون جنهن جو سڀ کان وڏو ڪريڊٽ جپان جي نوجوان، سهڻي ۽ اڇاڻ ۾ سڀ کان تيز ماڊل، سنگر ۽ ائڪٽريس ”ايومي هماساڪيءَ“ کي ڏئي سگهجي ٿو جيڪا سونهن توڙي اداڪاريءَ ۾ ائين تيزيءَ سان مشهور ٿي جيئن مغرب ۾ مائيڪل جئڪسن. ايوميءَ جي نه فقط سونهن پر هن جي بيحد گوري سفيد رنگ جپان جي نه فقط نوجوان ڇوڪرن کي پر ڇوڪرين کي به موهي رکيو ۽ هر ڇوڪِري ايومي هماساڪيءَ جهڙي رنگ جي ٿيڻ جي ڪوشش ڪرڻ لڳي ۽ جپان ۾ بِيهاڪو (خوب صورت سفيدي) جو شوق جنم وٺڻ شروع ٿي ويو. جپاني ڇوڪرين محسوس ڪيو ته ڏند ڪارا ڪرڻ يا چهري کي ڪارو ڪرڻ پنهنجي سونهن چَٽ ڪرڻ آهي. اڇي کير جهڙي رنگ جي گهٽ سهڻي ڇوڪري به ڪشش رکي ٿي. هاڻ ته سائين جپان جي ميڪ اپ وارين ڪمپنين جي چاندي ٿي وئي آهي - شسيڊو کان شوائي مورا جهڙين ڪمپنين گوري رنگ ڪرڻ جا ڪيترائي لوشن ۽ ڪِريم کڻي ٺاهيا آهن. اهو به سٺو جو جپاني حڪومت انهن ڪمپنين تي سختيءَ سان نظر رکي ٿي ته ڪٿي رنگ گوري ڪرڻ وارين ڪِريمن ۾ ڪو نقصانڪار ڪيميڪل نه ملايو وڃي. ڇو جو ڪيترائي اهڙا ڪيميڪل آهن جيڪي انسان کي في الحال يڪدم بِليچ ڪري گورو بڻايو ڇڏين پر پوءِ اها چمڙي نه رڳو ڪومائجيو ڪاري ٿيو وڃي پر ان کي ڪيترن ئي قسمن جون بيماريون لڳيو وڃن. ان مصيبت ۾ جيڪي ملڪ مبتلا آهن، اسان جو ملڪ پاڪستان هڪ آهي جتي قاعدي قانون جي سختي نه هجڻ ڪري ۽ تعليم جي کوٽ ڪري ڪيتريون نياڻيون چمڙيءَ جي بيماريءَ ۾ مبتلا ٿي پيون آهن ۽ ظالم واپاري پئسو ڪمائڻ خاطر غريب ماڻهن جو نٿا سوچين.
جپان ۾ چڱو جو ايومي هماساڪي جهڙي گوري چٽي رنگ واري فلمي اداڪارا پئدا ٿي جنهن جپاني ڇوڪرين کي ڪاري منهن (Ganguro) مان ڪڍي اڇي چهري (Bihaku) ڏي مائل ڪيو. جيتوڻيڪ ايومي (Ayumi) جي ڄمڻ کان گهڻو اڳ جپاني پنهنجي ان پراڻي پهاڪي/ چوڻيءَ کان واقف هئا ته “Iro no Shiroi wa Shichinan Kakusu” يعني سفيد چمڙي، ست خاميون لڪايو ڇڏي.” (هن قسم جا جپاني پهاڪا آئون پنهنجي انگريزي ڪتاب “Proverbs of far East” ۽ سنڌي ڪتاب “رٺي آهي گهوٽ سان” ۾ به ڏئي چڪو آهيان. جيڪي ڪتاب 30 سال کن اڳ ڇپيا هئا).