الطاف شيخ ڪارنر

جي وڃين تون جپان

هي ڪتاب نامياري سفرناما نگار ۽ مئرين انجنيئر الطاف شيخ جو جپان بابت سفرنامو آهي. آصف رضا موريو لکي ٿو:
”الطاف شيخ پنهنجي سفرنامن ۾ دنيا ڀر جي علاقائي، سياسي، ادبي، جاگرافيائي معلومات سان گڏ عالمي ڄاڻ ڏيندو گهٽ گهير، روڊ گهٽيون، رستا گهمائيندو، فلمون ڏيکاريندو، کاڌا رڌائيندو، کارائيندو پڙهندڙن کي هو پنهنجي سٽن، سٽائن، حاشين، لفظن ۽ جملن سان گڏ وٺي هلڻ جو فن خوب ڄاڻندو آهي. سندس سفرنامن ۾ تاريخ، تهذيب ۽ تمدن پنهنجي تمام جولانين سان گڏ سينگاريل ملندي آهي ته ريتن، رسمن ۽ روايتن جا سمورا رنگ روپ جهاتيون پائيندا آهن.
  • 4.5/5.0
  • 2666
  • 721
  • آخري ڀيرو اپڊيٽ ٿيو:
  • الطاف شيخ
  • ڇاپو پھريون
Title Cover of book جي وڃين تون جپان

ٽوڪيو جون ڪجهه ٻيون اسٽيشنون ...

يامانوتي ريلوي لائين جي ريل جي پٽي تي جيڪا پنجويهين ريلوي اسٽيشن شِنگاوا (Shingawa) اچي ٿي، اها وڏي ۽ اهم ريلوي اسٽيشن آهي جنهن اسٽيشن تي بليٽ ٽرين به ترسي ٿي. سو بُليٽ ٽرين ذريعي ڏورانهن شهرن ڏي ويندڙ مسافر به يامانوتي يا ٻين ڪمپنين جي ريلن ذريعي شِنگاوا اسٽيشن پهچي هتان بليٽ ٽرين ۾ چڙهن ٿا ۽ هيءَ اسٽيشن اهم هجڻ ڪري ڪيتريون ئي لوڪل ٽرينون جيڪي ٽوڪيو ۾ هلن ٿيون، اهي ۽ اوسي پاسي جي شهرن کان ايندڙ ريل گاڏيون هن اسٽيشن تي ترسن ٿيون. هتي هڪ ٻي ڳالهه به لکندو اچان ته هتي هر اسٽيشن اچڻ تي ان جي سڄي نالي ۽ ڪوڊ سان گڏ ڪجهه ٻيا به انگ نظر اچن ٿا جيئن شِنا گاوا اسٽيشن تي ان جي نالي Shinagawa سان گڏ هن اسٽيشن جو شارٽ فارم يا ڪوڊ SGW لکيل نظر ايندو جنهن جي هيٺان مختلف چونڪڙين ۾ لکيل نظر ايندو. JY25, JT03- JO17-JK20: ۽ KK01 هي انگريزي الفابيٽ جا اکر جپان ۾ هلندڙ مختلف ريلوي ڪمپنين جي نشاندهي ڪن ٿا ۽ انگ ان ريل جي ڪمپنيءَ جي پٽي تي هيءَ ڪهڙو نمبر اسٽيشن آهي، ٻڌائين ٿا. جيئن اسان هتي يامانوتي ريلوي لائين جي پيا ڳالهه ڪريون جنهن جي پٽي تي 29 اسٽيشنون آهن جن تي ان لائين جون ريل گاڏيون ترسن ٿيون ۽ مٿي لکي چڪا آهيون ته يامانوتي لائين جي هيءَ ريلوي اسٽيشن شِنا گاوا پنجويهون نمبر اسٽيشن آهي. سو هاڻ توهان سمجهي ويا هوندائو ته مٿي ڏنل انگ اکرن ۾ JY25 هن ريلوي لائين ڏي اشارو آهي. JY معنيٰ جپان يامانوتي ۽ انگ 25 معنيٰ هن لائين جي هيءَ پنجويهين اسٽيشن آهي.
اهڙي طرح ٻين نمبرن جو اشارو ٻين ريلوي ڪمپنين ڏي آهي جن جي ريل جي پٽي تي هيءَ ڪهڙي نمبر تي اسٽيشن آهي. جيئن ته JK20 معنيٰ هي ريلوي اسٽيشن “شناگاوا” جپان ڪيئيهِن توهوڪُو (Japan Keihin Tohoku Line) ڪمپنيءَ جي ريل گاڏيءَ جي ويهين ريلوي اسٽيشن آهي. اهڙي طرح JO17 معنيٰ يوڪو سُڪا لائين جي سترهين نمبر تي هيءَ اسٽيشن آهي. اهڙي طرح JT03 معنيٰ توڪئدو مين لائين جي ٽيون نمبر اسٽيشن آهي اهڙي طرح KK01 جو مطلب آهي ڪيئيڪيو (Keikyo) مين لائين جي پهرين اسٽيشن آهي. هنن نمبرن مان مسافرن کي آئيڊيا ٿي سگهي ٿي ته ڪنهن به اسٽيشن تي ڪهڙيون گاڏيون بيهن ٿيون.
بهرحال ٽوڪيو جي هيءَ ريلوي اسٽيشن شِناگاوا جپان جي پراڻين اسٽيشنن مان آهي جيڪا 1872ع ۾ ٺهي راس ٿي هئي جڏهن ريلوي لائين فقط يوڪوهاما ۽ شنا گاوا جي وچ ۾ هئي. انهن ئي سالن ۾ ڪوٽڙي ريلوي اسٽيشن ٺهي آهي جڏهن انگريزن ڪراچيءَ کان ڪوٽڙيءَ تائين ريلوي لائين وڇائي هئي. جپان جي يامانوتي لائين ان کان ڏهاڪو کن سال پوءِ 1885ع ۾ شروع ٿي هئي جيڪا اڄ تائين قائم آهي ۽ مٿي بيان ڪيل ٽوڪيو جي 29 اسٽيشنن تي ڊوڙندي رهي ٿي. هن اسٽيشن جي ٻاهران ئي ٽوڪيو يونيورسٽي آف مئرين سائنس ۽ ٽيڪنالاجي آهي. اوسي پاسي ۾ ڪيئڪيو، توبُو، گرانڊ پرنس، شناگاوا نالن واريون وڏيون هوٽلون نظر اچن ٿيون.
اهڙي طرح هن لائين جون چار ٻيون به ريلوي اسٽيشنون آهن جن تي هيءَ ريل گاڏي بيهي وري پهرين نمبر واري ٽوڪيو تي پهچيو وڃي ڇو جو هيءَ لائين Yamanote لوپ لائين آهي جيڪا ٽوڪيو جي 29 اسٽيشنن تي ٻنهي پاسي ڦرندي رهي ٿي. آخري چئن اسٽيشنن مان هڪ جو نالو “تماچي” (Tamachi) به آهي. اهو نالو ٻڌي مون کي پنهنجي ديس جو نوري ڄام تماچي قصو ياد ايندو آهي. جپاني ٻولي، ڳالهائڻ ۾ چينيءَ وانگر چون چان چين واري ناهي. سندس هر لفظ جي هر اکر پويان Vowel آهي. ان ڪري ان کي چڱي طرح اچاريو وڃي ٿو. ويندي آخري اکر جيڪو اردو ۾ به ڪنهن ڪنهن لفظ جو ساڪن رهي ٿو پر جپاني لفظن جو آخري اکر به سنڌيءَ جي آخري اکر وانگر اچاريو وڃي ٿو. توهان کڻي ڪارن ۽ ٻين شين جا ئي نالا کڻو (جيڪي دراصل ته جپاني ماڻهن جي ذاتين جا نالا آهن جن اهي شيون ايجاد ڪيون....) سوزوڪي، هونڊا، يامادا، يا شهرن جا نالا: ٽوڪيو، هيروشيما، اوساڪا هجي يا نگويا، ساسيبو، ناگاساڪي وغيره. آخري اکر پويان به Vowel آهي. اردوءَ ۾ البت ڪن لفظن جا آخري اکر بنا واول جي آهن جيئن ته آج، سال، آم، بطخ وغيره پر سنڌيءَ ۾ آخري اکر تي به زير، زبر، پيش، الف، و، ي ڏيڻو پوي ٿو. جيئن ته اڄُ، سالُ، انبُ، بدڪَ وغيره ۽ جپانيءَ جا ڪي ڪي لفظ ته اهڙا آهن جن ۾ “ک” ۽ “ڏ” جي آوازن سان ملندڙ اکر لڳن ٿا. جيئن مٿيون لفظ “تماچي” جنهن جي معنيٰ آهي “سارين جي پوک جو شهر”، يا توموداچي (Tomodachi) جيڪو اچارڻ مهل توموڏاچي ٻڌڻ ۾ اچي ٿو ۽ مون کي سنڌ جا اٺ ۽ ڏاچيون ياد اچن ٿا. توموداچي معنيٰ دوست. يا ڪيوٽو شهر جو نالو جپاني کِيوتو اچاريندا آهن ۽ مون کي ڪانگ جو کياتو لڳندو آهي.
تماچي اسٽيشن جي ٻاهران توهان کي ڪيترين ئي مشهور ڪمپنين جون عمارتون نظر اينديون جيئن ته موريناگا ڪمپني جي عمارت- جيڪا ڪمپني ڪيڪ، بسڪٽن ۽ ٽافين چاڪليٽن کان مشهور آهي. NEC (نپان اليڪٽرڪ ڪمپني) ۽ نپان ڪنزوڪو جون عمارتون پڻ هتي آهن. اسٽيشن کان ڏهن منٽن جي پنڌ تي هتي جو مشهور “ٽوڪيو انٽرنيشنل اسڪول” ۽ رينبو برج آهي.
تماچي اسٽيشن بعد ايندڙ هماماتسوچو اسٽيشن تي توهان لهي تُسوڪيجي (Tsukiji) مڇي مارڪيٽ ڏسي سگهو ٿا جيڪا دنيا جي وڏي مڇي مارڪيٽ آهي. جيڪا سڏجي ته مڇي مارڪيٽ ٿي پر منجهس توهان کي هر قسم جي سامونڊي مخلوق وڪامندي نظر ايندي. دنيا ڀلي ڪهڙا به قاعدا قانون ڪڍي ته وهيل يا شارڪ مڇيءَ کي مارڻو ناهي پر توهان کي هن مارڪيٽ ۾ اهي پابندي لڳل شيون به نظر اينديون.