سفرناما

آمريڪا ۽ ڪيناڊا

محمد جمن ڄامڙي دنيا جي ٻن عظيم شاهوڪار ملڪن آمريڪا ۽ ڪيناڊا جو سفر ڪيو ۽ اتان جي حَسين شھرن ۽ خوبصورت ماڳن ۽ ماڻھن جا نظارا ڪيا آهن، جيڪي هن سفرنامي ۾ نھايت سادگيءَ ۽ سچائيءَ سان لکيا آهن. هن سفر ۾ محمد جمن ڄامڙي سنڌ جي هڏ ڏوکي دوستن سان پڻ ڀرپور ملاقاتون ڪيون ۽ انھن سان سنڌ متعلق حال احوال اوريا ۽ ويچار ونڊيا آهن. جيڪي ڏاڍا لاڀائتا آهن ۽ ڪتاب ۾ شامل آھن. 

Title Cover of book آمريڪا ۽ ڪيناڊا

اصلي آمريڪن جو پائو وائو ميلو

اصلي آمريڪن جو پائو وائو ميلو

هر علائقي جي ڪانه ڪا خصوصيت هوندي آهي، اهڙي طرح ڪيلگري جون به پنهنجيون خصوصيتون آهن. اونهاري جي موسم ۾ ڪيلگري شهر ۾ مختلف ميلا لڳندا آهن، انهن مان ٻن ميلن جو مختصر ذڪر ڪرڻ ضروري سمجهان ٿو. جنهن ۾ هڪ آهي اتر آمريڪا جي اصلي باشندن (Aboriginal Peoples) جي مختلف قبيلن جو گڏيل ميلو پائو وائو (Pow Wow). پائو وائو اصلي آمريڪين جي مختلف قبيلن جهڙوڪ Siksika (Blackfoot), Kainai (Blood), Kootenay, Tsuu T’ina جي ماڻهن جو پاڻ ۾ ملڻ جو هڪ طريقو آهي، جيڪو هاڻ هڪ ثقافتي ميلي جي شڪل اختيار ڪري ويو آهي. ميلي ۾ سندن مرد، عورتون ۽ ٻار پنهنجو ثقافتي لباس اوڍي هڪ هنڌ گڏ ٿيندا آهن، هن ميلي ۾ هڪ مخصوص قسم جا راڳ ڳائڻ، ناچ ڪرڻ، پراڻن دوستن سان ملڻ ۽ نوان دوست ٺاهڻ ۽ ثقافتي کاڌا پچائڻ پڻ شامل هوندو آهي.
اهي ماڻهو انهن ميلن جي ڪري ڳوٺن مان نڪري وڏن شهرن ۾ ايندا آهن. اونهاري جي خاص ڪري مئي کان وٺي آگسٽ جي مهيني تائين سڄي آمريڪا ۽ ڪيناڊا جي مختلف شهرن ۾ مختلف تاريخن تي باقاعده سان ميلا ملهايا وڃن ٿا، جنهن ۾ هڪ ميلو ڪيلگري ۾ به ٿئي ٿو. ٻاهرين چاهي هتان جي ماڻهن لاءِ هي ميلو هتي جي اصلي ماڻهن جو ڪلچر ڏسڻ لاءِ هڪ نادر موقعو فراهم ڪندو آهي. هن ميلي ۾ تمام گهڻا ماڻهو پري کان اچي شريڪ ٿي خوب مزو ماڻين ۽ لوڪل قبيلن جي باري ۾ ڄاڻ پڻ حاصل ڪن ٿا.
ٻيو ميلو آهي Stampede، جنهن جي لفظي معني ٿيندي جانورن جي ڌڻ ۾ پيل اچانڪ ڀاڄ. هيءُ ميلو 1886ع کان هر سال جولاءِ جي ميهني ۾ ڏهه ڏينهن هلندو آهي، جيڪو شهر جي Stampede ground تي منعقد ٿيندو آهي. هن ميلي جو افتتاح شهر جي ڊائون ٽائون يعني صدر مقام ۾ هڪ عاليشان پريڊ سان ڪيو ويندو آهي. انهي پريڊ ۾ مختلف قسم جا خوبصورتي سان سجايل جٿا جنهن ۾ نسلي گهوڙا، گهوڙا گاڏيون، سازندا، مختلف قسم جا ادارا ۽ صوبي جو وزير اعليٰ به شريڪ ٿين ٿا.
ان ڏينهن شهر ۾ تمام وڏي رش هوندي آهي. هن ميلي کي Greatest show on the Earth يعني زمين تي ٿيندڙ هڪ عظيم الشان ميلو به ڪري چوندا آهن.
هيءُ بنيادي طرح سان هڪ قسم جو زرعي يا مالوند ماڻهن جو ميلو هوندو آهي. ميلي جي ڏهن ڏينهن دوران شهر جي سڀني آفيسن، اسڪولن، بسن، ريل گاڏين ۽ دڪانن کي گاهه ۽ زرعي فارمن تي استعمال ٿيندڙ شين سان سجايو وڃي ٿو.
ميلي جي ڏينهن ۾ اوهان کي هر ماڻهو Cowboy Hat يعني گول ٽوپي سا به خاص طور تي اڇي رنگ جي، جينز ۽ هٿ جا ٺهيل کڙي وارا جوتا پائي پنهنجو تعلق نج زرعي سماج سان جوڙي خوشي محسوس ڪندا آهن. هن ميلي ۾ تمام پري پري کان ماڻهو اچن ٿا، جنهن ڪري ميلي واري ڏينهن ۾ ڪاروبار به عروج تي هوندو آهي. ميلي ۾ ٻارن لاءِ هر قسم جا جهولا، کاڌي پيتي جا اسٽال، مختلف ناچ گانا، ڪرتب، گهوڙن ۽ ڍڳن جا شو، فوجي نمائش، واپار جا دڪان ۽ ٻيون تمام گهڻيون وندر واريون شيون ڏسڻ وٽان هونديون آهن.
هر شهر ۾ تفريح لاءِ خاص ماڳ هوندا آهن، جتي هر ماڻهو وڃڻ چاهيندو آهي. اهڙيءَ طرح ڪيلگري شهر ۾ گهمڻ جون خاص جڳهيون هن ريت آهن:
ڪيلگري ٽاور، ڊائون ٽائون جنهن ۾ خاص طور تي اسٽيفن اوينيو، گارڊن، سائنس سينٽر، پيس برج، ڪيلگري فورٽ يا قلعو، بائو درياءَ، بائو ميوزيم ۽ ڪيناڊا اولمپڪ پارڪ.شاپنگ مال ۾ هتان جا وڏا مال هي آهن: Cross Iron,، NewHorizon Mall، Chinook centre, ، Sunridge Mall,، Marlborough Mall.، پاسي واري ننڍڙي شهر Chestermere ۾ موجود ڍنڍ به خوبصورت آهي.
جيئن ته البرٽا صوبي جي معيشت جو دارومدار هتان جي نڪرندڙ تيل ۽ گئس تي آهي، انهيءَ ڪري انجنئيرز، ويلڊر ۽ ٻين هنر مند ماڻهن جون مارڪيٽ ۾ نوڪريون گهڻيون ٿين ٿيون. ان کان علاوه ڪمپيوٽر ۽ انساني صحت سان واسطو رکندڙ شعبن جهڙوڪ ڊاڪٽر، ليبارٽري ٽيڪنيشن ۽ خاص طرح سان نرسن جي به سٺي ڊمانڊ آهي.
ايندڙ ڪجهه سالن ۾ ڪيناڊا جي مجموعي آدمشماري جو تقريباً ٽيهه سيڪڙو ماڻهو رٽائر ٿيڻ وارا آهن، ان حوالي سان به هن ملڪ ۾ نرسن چاهي ٻين ٽيڪنيڪل ماڻهن جي وڏي ضرورت آهي. هتي ٻاهرين ملڪن وارن ماڻهن کي ڪو به ادارو يا ڪمپني صرف تڏهن ڪا نوڪري ڏئي سگهي ٿي، جڏهن هو پهرين حڪومت کي اهو ثابت ڪن ته کين انهي نوڪري لاءِ ڪيناڊا ۾ ڪو ماڻهو ڪونه ملي سگهيو آهي. ان لاءِ هتي ٻاهرين ملڪن جي ماڻهن کي نوڪري ملڻ هڪ ڏکيو عمل آهي پر ناممڪن ڪونه آهي. هتي گهڻيون نوڪريون هتي جي شهرين يا جيڪي ماڻهو اڳ ئي مستقل رهائش جو درجو رکن ٿا انهن کي ملن ٿيون.
گذريل ڪجهه سالن کان سڄي دنيا ۾ تيل جون قيمتون گهٽيل آهن، ان جو وڏو اثر هتي جي نوڪرين تي به پڻ پيو آهي. البرٽا جيڪو ڪيناڊا جو هڪ شاهوڪار صوبو هيو، ان جو بيروزگاري ۾ اڄڪلهه ٻين صوبن جي نسبت سان تناسب گهڻو آهي پر محنتي ۽ ڪم ڪرڻ واري جو قدر جٿي ڪٿي آهي. سنڌ جي نوجوانن کي گهرجي ته مٿي ڄاڻايل مختلف فيلڊس جي ٽيڪنيڪل ادارن مان محنت ڪري سٺو تجربو حاصل ڪري ڪنهن ڄاڻو وڪيل جي معرفت ڪيناڊا ڏانهن اچن ۽ پنهنجي زندگي کي خوشحال بنائڻ سان گڏ پنهنجي اهل عيال سميت خوشحالي ڏانهن قدم وڌائن. ڪيناڊا ۾ هر ان ماڻهو جو قدر آهي جيڪو پنهنجي فيلڊ ۾ مهارت ۽ ايمانداري سان ڪم ڪري ٿو. هتي منهنجي ڪتيرن ئي دوستن سان ڳالهه ٻولهه ٿي آهي، جنهن ۾ اها ڳالهه واضع طور سامهون آئي آهي ته هتي ڪيناڊا ۾ ٻاهران جي پڙهيل کي اوستائين ڪوئي روزگار نٿو ملي سگهي، جيستائين هو پاڻ ڪيناڊا ۾ اچي انهي فيلڊ ۾ ڪوئي سرٽيفڪيٽ يا ڊپلومه حاصل نٿو ڪري. انهي کان پوءِ به هڪدم ڪا اهڙي جوابداري وارو ڪم کيس ڪونه ڏيندا جيستائين ادارو هن کي پنهنجي فيلڊ ۾ آزمائي نه. تنهنڪري وڏا کڙپيل انجينئر به جڏهن هتي آياته انهن کي شروع ۾ سپروائيزر کان مٿي جو عهدو ڪونه ڏنو ويو. جيستائين انهن جي صلاحيت کي ڪونه پرکيو ويو، تيستائين انهن کي ڪا وڏي ذميواري ڪانه ڏني، تنهنڪري جيڪڏهن ڪيناڊا ڪير اچڻ چاهي ته اها ذهن مان ڳالهه ڪڍي ڇڏڻ گهرجي ته مان وڏو تعليم يافته آهيان، تنهنڪري مونکي ڪا وڏي نوڪري ملي ويندي. جنهن به حيثيت ۾، ڪنهن به اداري ۾، ڪهڙي به ننڍي نوڪري ملي ته انکي نعمت سمجهي ڪم کي شروع ڪجي، پاڻهي توهان جي قابليت اتي نروار ٿيندي ۽ توهانکي پنهنجو مقام ملي ويندو، بس ٿورو صبر ۽ محنت سان ڪم ڪيو. ll