سفرناما

آمريڪا ۽ ڪيناڊا

محمد جمن ڄامڙي دنيا جي ٻن عظيم شاهوڪار ملڪن آمريڪا ۽ ڪيناڊا جو سفر ڪيو ۽ اتان جي حَسين شھرن ۽ خوبصورت ماڳن ۽ ماڻھن جا نظارا ڪيا آهن، جيڪي هن سفرنامي ۾ نھايت سادگيءَ ۽ سچائيءَ سان لکيا آهن. هن سفر ۾ محمد جمن ڄامڙي سنڌ جي هڏ ڏوکي دوستن سان پڻ ڀرپور ملاقاتون ڪيون ۽ انھن سان سنڌ متعلق حال احوال اوريا ۽ ويچار ونڊيا آهن. جيڪي ڏاڍا لاڀائتا آهن ۽ ڪتاب ۾ شامل آھن. 

Title Cover of book آمريڪا ۽ ڪيناڊا

اورلينڊو جو ونٽر پارڪ ۽ انٽرنيشنل ڊرائو جو سير

اورلينڊو جو ونٽر پارڪ ۽ انٽرنيشنل ڊرائو جو سير

سنفرڊ جي نئين عاليشان مسجد جي ديدار کان بعد سائين رحيم بخش ميمڻ صاحب جي زور ڀرڻ تي ان مسجد ڏانهن روانا ٿياسين جتي سائين جن افطار لاءِ گڏ ٿيندا آهن، ڇوته اڄ سائين ميمڻ صاحب جي طرفان ان مسجد ۾ افطار جو بندوبست ڪيل هيو. افطار کان ويندي تراويح تائين اتي گڏ رهياسين، انهيءَ کان بعد واپس اچي آرام ڪيو. حسب معمول نور سائين سحري جي وقت اچي دروازي کي ناڪ ڪيو ۽ نادري حڪم ڪيو صرف 25 منٽ ٽائيم باقي رهيو آهي. اسان ڦڙتي ڏيکاريندي منهن تي پاڻي جا ڇنڊا هڻندي ننڊ کي ڀڄائي اکيون مهٽيندا وڃي ڊائننگ ٽيبل تي ويٺاسين ۽ بسم الله ڪري وڏا وڏا گرهه منهن ۾ وجهندي اڌ ماني چٻاڙي مس ته ڳيت ڏيندا ماني کي پيٽ ۾ ايئن اڇلائيندا وياسين جيئن ڪو مزدور بي درديءَ سان ٽرڪ ۾ سامان ڦٽو ڪندو آهي، پر الحمدلله وقت جي اندر سحري ڪئي ۽ مٿان وري پاٽي جيڏو مگ چانهه جو پي وياسين. اڄ تڪڙ ۾ مگ چانهه جي پيئڻ وقت اهو وقت ياد اچي ويو، جڏهن سياري جو چلهه تي باهه ٻاري هٿ سيڪيندا هياسين ۽ تڪڙ ۾ وڃڻو به هوندو، پوءِ ساسر ۾ چانهه وجهي سرڪيون ڀريندا هياسين. مگ سان گڏ ساسر ته ڪانه هئي پرهڪ چيني جي پليٽ کي ساسر ڪري چانهه کي ڦوڪون ڏيندي مگ چانهه جو ٻن ٽن منٽن ۾ پي خالي ڪيو.
سائين احسان صاحب سان اهو پروگرام ٺهيو ته اڄ اورلينڊو (Orlando) وڃبو. اورلينڊو ڏانهن صبح جو تقريباً ساڍي ستين وڳي سنفرڊ کان روانا ٿياسين. صبح جي ٽائيم ٽريفڪ ڪجهه سرس هوندي آهي، تنهنڪري نارمل ٽائيم کان پندرهن ويهه منٽ پوءِ وڃي شهر ڀيڙا ٿياسين. شهر ۾ داخل ٿيندي روڊ جي کاٻي پاسي لڙي وياسين. ٿورو پنڌ ڪرڻ کان بعد سائين احسان صاحب هڪ خوبصورت ونٽر پارڪ (Winter Park) ڏانهن وٺي ويو، وچ شهر ۾ پارڪ، جيڪا چئني طرفن کان کليل هئي، خوبصورت ماحول، وڏا وڏا وڻ، صاف سٿرا گس ٺهيل، وچ ۾ تقريباً سٺ ستر کن ايڪڙن جي پکيڙ جيترو پاڻي جو تلاءَ، وچ ۾ خوبصورت ۽ دلڪش نظارو ڪرائڻ لاءِ موٽر بوٽس(Motor Boats)، ڪنارن تي مختلف قسم جا پکي پکڻ موجود، جن سان ماڻهو دل کي وندرائن پيا. پکين ۽ اتي آيل ماڻهو جي وندر لاءِ هڪ ڳالهه ساڳي هئي ته جنهن وقت ڪنهن پکي جو پنهنجي هم جنس سان ڪجهه ڪرڻ جو خيال ٿيو پئي ۽ بي ڌڙڪ ٿي ٻين پکين جي پرواهه ڪئي بغير ڪري ڇڏي پيو، اهڙيءَ طرح ماڻهن جي ٽولن ۾ به اها فطرت رکڻ وارا ڏسڻ ۾ آيا پئي جيڪي بنا ڌڙڪ ڪري گذرن پيا. پاڻي جي تلاءَ جي چوگرد ماڻهن جي وندر لاءِ ڪافي دل کي وندرائڻ لاءِ شيون موجود ۽ مهيا ڪيون ويون آهن. هڪ پاسي اوپن ٿيٽر لاءِ جاءِ مخصوص ڪيل آهي، جتي ماڻهو اچي مختلف ٽائيم تي مختلف ڊرامه ۽ ٻيو ڪجهه روبرو ڏسندا ۽ ٻڌندا آهن. رات جي وقت لائيٽس جو تمام خوبصورت ماحول پيدا ڪيل هوندو آهي.
اورلينڊو جي ونٽر پارڪ وانگر جهيل پارڪ ڪراچي کي آرام سان ٺاهي سگهجي ٿو، جهيل پارڪ کي ٺاهڻ سان ڪراچي واسين سميت ٻين شهرن کان گهمڻ لاءِ آيل ماڻهن لاءِ سٺي وندر ۽ شهر جي رونق تي سٺو اثر پئجي سگهي ٿو.
انهي پارڪ کان بعد احسان صاحب اسان کي شهر جي ان پاسي وٺي هليو، جتي ناليوارين فيڪٽرين جا مختلف پراڊڪٽ کي گهٽ اگهن تي شاپس کولي رکيا آهن ته جيئن سستي اگهه تي اوريجنل ڪپڙي جا ٺهيل سبيل ڪپڙا عام ماڻهن کي ملي سگهن. اسان به ڪلاڪ کن اندر وڃي کيسي کي ڪجهه ٻرو ڏئي واپس ٿياسين.
اورلينڊو وڃجي ۽ والٽ ڊزني ورلڊ (Walt Disney World) ۽ انٽرنيشنل ڊرائيو (International Drive) نه وڃجي ته ايئن جيئن چوندا آهن:
جنیں لاہور نئیں ویکھیا او جمیا ئی نئیں
احسان صاحب اسانکي سڌو انٽرنيشنل ڊرائيو ڏانهن وٺي ويو. ريسٽورنٽ جي ڀرسان پارڪنگ ۾ گاڏي بيهاري حڪم ڪيائين ته لهو ته توهان کي انٽرنيشنل ڊرائيو ڏيکاريان، اسان دل ۾ سوچيو ته يار اسان کي وٺي آيو آهي ته انٽرنيشنل ڊرائيو تي ٿا هلون ۽ اسان کي گاڏي تان لاهي ڇڏيائين، ٿي سگهي ٿو ته متان هتي ڪي اسپيشل گاڏيون هجن انهيءَ آسري ته اڳتي گوڏي گاڏي تي وڌندا وياسين وڃي هڪ ڪنڊ وٽ هڪ خوبصورت عمارت پر اُبتي ٿيل هجي اتي اڳ ئي ماڻهو مختلف پوزن سان فوٽو ڪڍرائين پيا. اسان کي به تعجب ٿيو ته يار هي عمارت اونڌي ڪيئن ٿي؟ ۽ وري انهيءَ عمارت ۾ بزنس به پوري آب وتاب سان جاري آهي. پوءِ جڏهن غور سان ڏٺوسين ته يار عمارت اونڌي ناهي پر عمارت سازي جو ڪمال آهي. ڪمال جو ڊيزائين ترتيب ڏنل ۽ رازي به مستري هجڻ جو ثبوت ڏنو آهي.
مون احسان صاحب کان پڇيو ته ڀائو هلو انٽرنيشنل ڊرائيو تي هتي جي اُس ته دادو واري اُس کان وڌيڪ تيز آهي. پنڌ ۾ اسان کي پگهر جان تي بيٺل نظر ڪونه آيو، باقي بوٽ ۾ کڙي جي رستي جان مان پاڻي وهندو وڃي اتي جمع ٿيو هيو. احسان صاحب جي مرڪ به ڪمال جي هوندي آهي، مُشڪندي چيائين ته سائين هي جيڪو توهان گهمو پيا اهو ته انٽرنيشنل ڊرائيو آهي.
اتان وري هڪ ٻي عمارت تي نظر پئي، جنهن جو هڪ پاسو زمين دوز ٿي ويو هجي جيئن ڪو زلزلو ايندو آهي، ڪي عمارتون ڪري وينديون آهن ته وري ڪي عمارتون زمين تي بيٺل پر آئٽيل يا جهڪيل هونديون آهن، جنهن کي ڏسي ماڻهو کي روب ٿيندو آهي ته جاءِ کان پاسو ڪيو متان ڪري پوي پر اهو نقشو ٺاهڻ ۽ ڪاريگر جي ڪاريگري کي سلام، جنهن بلڪل هوبهو ساڳيو منظر ۽ تاثر ڏيارڻ وارو شاهڪار تيار ڪيو.
انهي روڊ تي واقعي جيڪي به عمارتون هيون تن کي وڏي مهارت سان تيار ڪيو ويو آهي. روڊ تي گهمندي اسان کي هيلي ڪاپٽر نظر آيا، جيڪي اسان جي مٿان مختلف طرفن کان هوا ۾ پئي ڊوڙيا، اڃان ٿورو اڳتي هلياسين ته ٻه هيلي ڪاپٽر زمين تي بيٺا هيا، جن تي ماڻهو چڙهن پيا، پڇا ڪرڻ تي خبر پئي ته هتي آيل سياح وڃي هيلي ڪاپٽر تي چڙهي شهر جو هوائي سير ڪن ٿا. اسان جي دل به هرکي پئي ته ڇو نه اسان به وڃي شهر جو هوائي دورو ڪري اچون.
احسان صاحب چيو توهان وڃون مان اڳيان ٿي اچان ٿو. اسان اوڏانهن وڃي پڇا ڪئي ته اسان به هيليڪاپٽر تي چڙهي شهر جو نظارو ڪرڻ چاهيون ٿا. ڇوڪري ويٺي هئي تنهن چيو ته ڪوئي مسئلو ناهي اڳ ۾ ان وزن ڪرڻ واري مشين تي چڙهو ته وزن رڪارڊ ڪيون. تور تقور ٿي وئي، پڇيائين ته گهڻو وقت هوا ۾ رهڻ ٿا چاهيو. اسان آڏو هڪ ريٽ جي لسٽ رکيائين پروگرام کي پسند ڪيو ۽ کيسي کي هلڪو ڪيو، اسان پنهنجي دل کي قابو ڪندي بٽون کوليو ۽ پئسا ڏنا. اسان کي ٽوڪن نمبر هٿ ۾ ڏئي چيائين ته هاڻي توهان اڳتي وڃو ۽ نمبر جو انتظار ڪيو. پنج ست منٽ گذريا ته اسان جو نمبر دروازي جي مٿان ڳاڙهن لکيل نمبرن سان نروار ٿيو، اسان اڳتي وياسين جتي هيليڪاپٽر اسان جي انتظار ۾ بيٺو هيو، اسان سان گڏ هڪ هرڻي وانگر ڪڏهن اڳيان ڪڏهن پاسي سان ته ڪڏهن اڳيان گائيڊ ٿي هلي ۽ ٻڌايائين ته ڪيئن ويهو ۽ لهڻ مهل توهان ڪهڙي پوزيشن ۾ رهجو وغيره وغيره. اسان هيليڪاپٽر تي ٽي ڄڻا چڙهياسين، هڪ مان ٻه محترمه پائلٽ مونکي پاڻ سان برابر واري سيٽ تي ويهاري، منهنجي ارمانن جو قتل ڪيو، ٻنهي محترمائن کي پويان ويهارين. تقريباً پندرهن منٽن جو هوائي سفر هيو، جنهن ۾ اسان کي اورلينڊو شهر جو مڪمل هوائي سير ڪرائي واپس اچي ساڳي ماڳ تي لاٿو، جتان اسان چڙهيا هياسين. شهر جو هوائي دورو هڪ تمام پرڪشش ۽ دلفريب هيو، ٿوري وقت ۾ شهر جو نظارو ڪرڻ ٿيو ۽ مٿان ايئن پئي محسوس ٿيو ته شهر ۾ جيترا محلا آهن، انهن کان وڌيڪ شهر ۾ پاڻي جا تلاءَ ۽ ڍورا هيا، جيڪي هڪ جهنگل جي اندر آهن.
هيليڪاپٽر کان ٻاهر اچي احسان صاحب سان ملياسين ۽ ڏينهن به لڙي هليو هيو، تنهنڪري واپس سنفرڊ وڃڻ جو ارادو ڪيو. تقريباً ٽي وڳي جو اسان انٽرنيشنل ڊرائيو کان سنفرڊ ڏانهن راهي ٿياسين ۽ ڪلاڪ کن ۾ احسان صاحب جي رهائشگاهه تي اچي پهتاسين. ٿوري دير آرام ڪيو ۽ انهي کان بعد افطاري لاءِ ويجهي مسجد ڏانهن رخ ڪيو، جتي ٻين سڀني کان گهڻائي بنگالين جي هئي. اها مسجد اڳ ۾ چرچ هيو، جيڪو بعد ۾ مسلمانن خاص ڪري بنگلاديش جي رهاڪن ورتو هيو، جنهن کي هينئر مسجد طور هلايو پيو وڃي. مسلمان پاڻ ۾ چندو ڪن پيا ته جيئن انهي جاءِ کي شهيد ڪري عاليشان مسجد تعمير ڪرائجي. ايراضي تقريباً چار پنج ايڪڙ ٿيندي. اسان اتي پهريون دفعو وڃي روزو افطار ڪيو، هتي به ساڳيو نظام هيو ته رمضان جي مهيني جي هر تاريخ ڪو نه ڪو ماڻهو پنهنجي سعادت سمجهي سڄي افطار ۽ ڊنر جو انتظام ڪندو آهي.

ll