سفرناما

آمريڪا ۽ ڪيناڊا

محمد جمن ڄامڙي دنيا جي ٻن عظيم شاهوڪار ملڪن آمريڪا ۽ ڪيناڊا جو سفر ڪيو ۽ اتان جي حَسين شھرن ۽ خوبصورت ماڳن ۽ ماڻھن جا نظارا ڪيا آهن، جيڪي هن سفرنامي ۾ نھايت سادگيءَ ۽ سچائيءَ سان لکيا آهن. هن سفر ۾ محمد جمن ڄامڙي سنڌ جي هڏ ڏوکي دوستن سان پڻ ڀرپور ملاقاتون ڪيون ۽ انھن سان سنڌ متعلق حال احوال اوريا ۽ ويچار ونڊيا آهن. جيڪي ڏاڍا لاڀائتا آهن ۽ ڪتاب ۾ شامل آھن. 

Title Cover of book آمريڪا ۽ ڪيناڊا

ڊزني ورلڊ جو سير

ڊزني ورلڊ جو سير

رات جو موٽي اچي سائين احسان صاحب ٻڌايو ته سڀاڻي مون کي تمام ضروري ڪم آهي، تنهنڪري مان توهان کي ڊزني ورلڊ (Disney World) جي مين گيٽ تي ڇڏي ايندس، جيڪڏهن مان جلدي فارغ ٿيم ته پوءِ مان اچي توهان کي ساڻ وٺي ويندس، باقي احتياطن توهان وٽ گهر جي لوڪيشن (Location) هجي، جو جيڪڏهن توهان کي اتان اڳ ۾ نڪرڻو پوي يا مان نه اچي سگهان ته توهان کي ڪا ڏکيائي نه ٿئي. اڄ اسان روزو ڪونه رکيو ۽ صبح جو سوير ڊزني ورلڊ گهمڻ لاءِ روانا ٿياسين. اورلينڊو شهر تائين ته مني ڪلاڪ ۾ پهچي وياسين پر جڏهن ڊزني ورلڊ ڏانهن گس ورتو ته اتي ٽريفڪ تمام گهڻي هئي، تنهنڪري ٻاهرين گيٽ کان اندر پارڪنگ تائين پهچڻ ۾ تقريباً اڌ ڪلاڪ کن لڳي ويو ۽ پنڌ جي به چڱي سٽ هئي. ميمڻ صاحب کان موڪلائي اسان مين انٽرنس (Main Enterance) ڏانهن ماڻهن کي ويندو ڏسندي اسان به ساڳيو رستو ورتو، اسان تقريباً ڏهه ٻارهن منٽ گوڏي گاڏي تي هلي پهچڻ ۾ ڪامياب ٿي وياسين. پندرهن ويهه قطارون لڳل هيون، اسان به وڃي هڪ قطار ۾ بيٺاسين. ڊزني ورلڊ ۾ داخلا في جا مختلف اگهه هيا. هڪ ڏينهن جو ملهه وڌيڪ هيو، يعني هڪ ماڻهو لاءِ 129 ڊالر هئي ۽ ٻن ڏينهن جي في ان کان گهٽ هئي ۽ هفتي جي 400 ڊالر انٽري في هئي. جيئن ته اسان وٽ گهڻو ٽائيم ڪونه هيو، تنهنڪري اسان هڪ ڏينهن واري ٽڪيٽ ورتي. انهيءَ ٽڪيٽ ۾ سواءِ کائڻ ۽ پيئڻ جي باقي سڀ تفريحون شامل هيون. سيڪيورٽي چيڪ (Security Check) تي وڃي ٽڪيٽ ڏيکاري، چيڪنگ جي مرحلي مان گذري اندر مال وانگر ڇوڙي ڇڏيائون ته جتي توهان جي دل چئي اوڏانهن گهمو ڦرو.
اندر داخل ٿيڻ کان بعد جيڏانهن نگاهه ڪيون اوڏانهن اڻکٽ ماڻهن جو سمنڊ هجي، تنهنڪري اهو ڏکيو پيو لڳي ته پهريون ڪاڏي وڃون. پوءِ اسان به کڻي اندر داخل ٿيڻ کان بعد سڄو پاسو ورتو، هر جاءِ تي هر عمر واري ماڻهو لاءِ دلچسپي وارو ماحول لڳو پيو هيو، جتي توهان جي دل چئي اتي لانگ ورائي چڙهي پئو، ايئن ڪندي ڪٿي تمام سٺي دل کي وندر ملي ته ڪٿي ڪشالو ڪري وڃڻ کان بعد ايترو دل کي چين ڪونه آيو. اتي ئي جهنگل ته اتي ئي شهر واري رونق ته وري اتي ئي ٻهراڙي وارو ماحول، جتي سهولت جو فقدان هجي. سڀ کان بهترين سٺي ڳالهه اها هئي جو تقريباً هر چوڪ تي گائيڊنس (Guidance) لاءِ نقشو ۽ رستي جو نشان ۽ پنڌ جو پيمانو ڏنل هيو، تنهنڪري هر ماڻهو پنهنجي شوق ۽ ذوق مطابق اوڏانهن پي رخ اختيار ڪيو.
ڊزني ورلڊ پبلڪ لاءِ پهرين آڪٽوبر 1971ع تي کوليو ويو. ڊزني ورلڊ جي ايراضي 64 اسڪوائر ڪلوميٽر يا تقريباً 38 هزار ايڪڙن تي پکڙيل آهي، تنهنڪري سموري ڊزني ورلڊ کي گهمڻ لاءِ تقريباً هڪ هفتو درڪار ٿيندو. پڇا ڪرڻ تي خبر پئي ته تقريباً 75 هزار ماڻهو ڏينهن رات جي وقت لاءِ مختلف عهدن تي ملازم رکيل آهن. روزانو جي داخلا في مان تقريباً 38 کان 40 ملين ڊالر ٿين ٿا، يعني لڳ ڀڳ چار ڪروڙ ڊالر ۽ پاڪستان جا تقريباً 6 ارب روپين جي برابر. هن وقت ڊزني ورلڊ ڪمپني جي ملڪيت جي قيمت تقريباً 130 ارب ڊالر آهي.
والٽ ڊزني (Walt Disney) جنهن جي نالي پٺيان هن پارڪ جو نالو رکيو ويو آهي. پاڻ هن پروجيڪٽ جي تڪميل ٿيڻ کان اڳ ڦڦڙن جي ڪينسر وگهي 65 سالن جي عمر ۾ 1966ع ۾ فوت ٿي ويو. والٽ ڊزني کي پٽ ڪونه هيو، صرف ٻه ڌيئر هيون، جن جي اولاد کي تقريباً ٽي سيڪڙو ملندو آهي، باقي ٻيا شيئرهولڊر کڻندا آهن. والٽ ڊزني پهريون اهڙي قسم جو پروجيڪٽ ڊزني لينڊ (Disney Land) جي نالي سان ڪيليفورنيه ۾ 1955ع ۾ کوليو، انهيءَ جي 16 سالن بعد فلوريڊا رياست جي اورلينڊو شهر ۾ ”ڊزني ورلڊ“ جي نالي سان کوليو.
بهرحال ڊزني ورلڊ ۾ مختلف جاين تي دنيا جهان جي هر وندر جو سامان مهيا ڪيل آهي. مصنوعي طور تي اهڙي مهارت سان اڏاوت ۽ ترتيب ڏني وئي آهي، جو توهان کي هر شيءِ اصل لڳندي. جيڪڏهن اندر پهاڙ ۽ ٽڪريون آهن، انهن کي ڏسي ۽ هٿ لائي به ڪير ڪونه چوندو ته هي نقل آهي، جبل تي چڙهڻ لاءِ به رستا ۽ پيچرا ايئن لڳندا ته واقعي توهان ڪنهن پهاڙي علائقي مان پيا گذرو. پهاڙ جي اندر ۽ ٻاهران ريل جو ڏيک ايئن پيو لڳي ته واقعي ريل گاڏي پهاڙي علائقي مان گذرندي ساڳيو منظر پيش پئي ڪري. جڏهن ڪنهن جهنگل نما علائقي مان گذرون پيا ته واقعي ايئن پيو لڳي، ڄڻ ته جهنگ مان گذري رهيا آهيون. جهنگ مان گذرڻ مهل به تهذيب يافته ٿي گذرون پيا، هر جاءِ تي باادب با ملاحظ قطار ۾ ڪنهن به مرد چاهي عورت کي جرئت ناهي جو ڪنهن ڪمزور کان يا ڪنهن ٻار کان اڳتي ٿئي، جيڪو جتي آهي اهو پنهنجي واري جو صبر سان انتظار پيو ڪري.
ڪن جاين تي وڃڻ لاءِ ٻه رستا هيا، جنهن مان هڪ تي تمام ٿوري رش هئي ته ٻئي رستي تي ساڳي طرف ويندي وڏي قطار هئي. اتي خبر پئي ته هڪ فاسٽ (Fast Track) آهي، ٻيو نارمل اسان کي خبر نه هئي ته داخل ٿيڻ وقت داخلا في ٻنهي جي لاءِ مختلف ريٽ هيا ۽ فاسٽ ٽريڪ لاءِ ڪجهه وڌيڪ في هئي، بنسبت عام داخلا في جي. جنهن کي فاسٽ ٽريڪ واري ٽڪيٽ هئي، اهي اسان کان جلدي منزل تي پهچي وڃن پيا ۽ اسان قطار ۾ جڏهن وارو اچي. بهرحال دير مدار شيءِ ساڳي پيا ڏسون پر وقت جو فرق ضرور هيو.
اسان به مختلف مرحلن ۽ منظرن مان گذرندا وڃي هڪ ٿيٽر ۾ ويٺاسين، جيڪو تمام دلچسپ ۽ معلوماتي هيو، جيڪو تقريباً ڪلاڪ کن هليو، اتان گهمندا مختلف قسمن جا پکي پکڻ ڏسندا وڌندا وياسين. ڪٿي زمين تي پلٿ ماري ويهون پيا ته ڪٿي وري ڪنهن ڪاٺ جي بئنچ تي ويهندي پرائمري اسڪول وارو زمانو ياد اچيو پيو وڃي، ايئن ڪندي اچي اسين به سفاري پارڪ واري پاسي پهچي وياسين. ڇا ته خوبصورت منظر هيو جو سفاري پارڪ ڏانهن گهمائڻ لاءِ ٿر وارا ڪيڪڙا نما ٽرڪون پر باڊي اڌ کان ڪٽيل، جو ماڻهو پوري علائقي جو ويٺي آساني سان ديدار ڪري سگهيو پئي. جتي اسان قطار ۾ بيٺا هياسين اتان سڌو ته تقريباً چاليهه پنجاهه فوٽ پري هئي پر انهي وچ ۾ انگڙ ونگڙ ٿيل قطار ۾ تقريباً چار پنج سئو ماڻهو هيا. هر ٽرڪ ۾ تقريباً ٽيهه کان پنجٽيهه ماڻهن جي ويهڻ جي جاءِ هئي. اسان کي چاليهارو فوٽ پنڌ ڪرڻ ۾ اڌ ڪلاڪ کان وڌيڪ وقت لڳو. اهي چاليهارو فوٽ ڏسڻ ۾ هيا پر حقيقت ۾ اسان تقريباً هڪ ڪلو ميٽر هليا هونداسين. بهرحال اسان جو به وارو اچي ويو، مون شهزادي کي به ٽن دوشيزائن جي وچ ۾ هڪ بئنچ تي ويهڻو پيو. مان ايشيا جو، منهنجي ساڄي پاسي يورپ جي، کاٻي پاسي ڏکڻ آمريڪا جي، ۽ انجي کاٻي پاسي آفريڪا جي مامو لالو وچ ۾، مزي جي ڳالهه ته اسان چارئي هڪٻئي جي زبان ڪونه پيا سمجهون، باقي اشارن تي هڪٻئي سان کلندا سفاري پارڪ جو سفر طئي ڪيوسين. سفاري پارڪ ۾ تقريباً اسان کي هڪ چڪر لاءِ چاليهارو کن منٽ لڳا ۽ تمام قريب سان وڃي هر قسم جي جانور جي ڀرسان لنگهڻ ٿيو، نه انهن جانورن کي اسان جي اچڻ جو ڪو احساس ٿيو، نڪو اسان کي ڪو ڀئو ٿيو. هر قسم جي جانور لاءِ انهيءَ جي نفسيات مطابق ماحول ڏنل هيو، تنهنڪري هو پنهنجي موج ۾ هيا ته اسان انهن جو ايئن ويجهو ٿي ڪري وڃي پاڻ خوشي ۾ ڪونه پيا ماپون.
بهرحال ڪجهه علائقو ڏٺو ته گهڻو علائقو رهجي ويو، بک به اچي پاسو ورتو، سو اتي هر قسم جا ريسٽورنٽ جام آهن، تنهنڪري اسان وڃي سبزي جو پاسو ورتو، انهن کي ٻڌايو، ڀائو اسان کي مڙئي ويجيٽيرين (Vegetarian) کاڌو کارايو، ڇوته گوشت کائڻ لاءِ دل کي تسلي ڪانه ٿي رهي، سبزي دال کائي ٻاهر نڪتاسين ته سائين احسان صاحب جو فون آيو ته مان هينئر واندو ٿي ويو آهيان، مان اچان يا توهان پاڻ اچي ويندا؟ اسان عرض ڪيو ته سائين مهرباني توهان اچڻ جي تڪليف نه ڪيو، اسان پاڻهي پهچي وينداسين. خبرئي ڪانه پئي جو سج به ٽٻي ڏئي چنڊ کي چارج ڏئي هليو ويو. چنڊ ته اڳ ئي ڪنهن ڪم ۾ دنيا جي ڪنهن ٻي ڪنڊ ۾ رڌل هيو، جو مهيني جي آخري هفتي هجڻ سبب چنڊ جي ليٽ اچڻ جو اطلاع مليو، بهرحال اتي ته اهو محسوس ڪونه ٿيو ته ڪوئي سج چنڊ کي چارج ڏئي ڏهن ڪلاڪن جي موڪل تي ڪنهن ٻئي پاسي ويو آهي. مين گيٽ کان ٻاهر نڪري ٿورو جائزي وٺڻ جي ڪوشش ڪئي ته هڪ نئين گاڏي ڪجهه مسافرن کي لاهي اڳتي وڃڻ جي ڪوشش ڪئي، مون کيس هٿ جو اشارو ڪيو ڊرائيورگاڏي کي بيهاري چوڻ لڳو ته حڪم مان توهان جي ڪهڙي خدمت ڪري سگهان ٿو؟ اسان چيس يار اسان کي سنفرڊ وڃڻو آهي ۽ اسان کي وٺي هل پر گهڻو وٺندين؟ چيائين بزرگو! توهان جيڪي ڏنا مان اهي قبول ڪندس. چيائين ته هي منهنجي پنهنجي گاڏي آهي پر اوبر (Uber) وارن سان هلندو آهيان ۽ هي مسافر به اوبر جي طرفان مليل هيا. چيائين بزرگو! مان توهان کان پنجاهه ڊالر وٺندس، ڇو ته مان اوبر وارن کي اڳ ئي چئي ڇڏيو آهي ته مان وڌيڪ ٽائيم ڪونه ڏيندس پر توهانجي ڪري مان توهان سان هلان ٿو، اسان چيس سائين مهرباني، وڌيڪ ٻڌايائين جيڪڏهن مان توهان کي اوبر جي معرفت کڻان ها ته ستر ڊالر کان گهٽ ڪونه وٺان ها پر توهان جي چهري جي ڪري مان توهان سان هلان ٿو، نه ته منهنجو ٽائيم ختم ٿي ويو آهي. اسان دل ۾ الله سائين جو شڪر ادا ڪيو ته پرديس ۾ اسان کي آسانيون پيدا ڪري ڏنائين. تقريباً مني ڪلاڪ کن ۾ اچي ميمڻ صاحب جي رهائشگاهه تي پهتاسين. سڄي ڏينهن جي رولاڪي سبب ٿڪاوٽ هئي، سو هٿ منهن ڌوئي سمهي پياسين.

ll