سفرناما

آمريڪا ۽ ڪيناڊا

محمد جمن ڄامڙي دنيا جي ٻن عظيم شاهوڪار ملڪن آمريڪا ۽ ڪيناڊا جو سفر ڪيو ۽ اتان جي حَسين شھرن ۽ خوبصورت ماڳن ۽ ماڻھن جا نظارا ڪيا آهن، جيڪي هن سفرنامي ۾ نھايت سادگيءَ ۽ سچائيءَ سان لکيا آهن. هن سفر ۾ محمد جمن ڄامڙي سنڌ جي هڏ ڏوکي دوستن سان پڻ ڀرپور ملاقاتون ڪيون ۽ انھن سان سنڌ متعلق حال احوال اوريا ۽ ويچار ونڊيا آهن. جيڪي ڏاڍا لاڀائتا آهن ۽ ڪتاب ۾ شامل آھن. 

Title Cover of book آمريڪا ۽ ڪيناڊا

سن فرانسسڪو ۾

سن فرانسسڪو ۾

حفيظ جي فرزند وليد اسان کي پنهنجي فليٽ تي هلي هٿ منهن ڌوئڻ لاءِ چيو ته ٿورو آرام ڪيو ته هڪ هوٽل تي هلڻو آهي جتي اوهان جي ڪري چند دوستن کي به دعوت ڏني آهي اميد ته توهان کي ان ڪچهري ۾ مزو ايندو. اسان چيو ته حاضر سائين اسان به ٿوري دير۾ هٿ منهن ڌوئي تازه توانا ٿي وياسين. پنجن منٽن کان بعد ستين منزل تان هيٺ لٿاسين سج لهڻ ۾ به باقي وڃي ڪجهه گهڙيون رهيون هيون. اسان به چار پنج گهٽيون گهمي وڃي هڪ خوبصورت ريسٽورنٽ تي پهتاسين، جتي ڪافي دوست پهچي چڪا هيا. اسانجي پهچڻ تي دوستن سان تعرف ڪرايو ويو. ٿوري دير کان بعد جڏهن هڪڙي دوست اسانکي پاڻ ۾ سنڌي ۾ ڳالهائيندي ٻڌو ته پڇيائين ته سائين ڇا توهان سنڌي آهيو اسان چيو جي هائو. ان اڌڙي ٻڌايو ته سائين مان به سنڌي آهيان اصل ۾ دادو جو رهاڪو ۽ سيد گهراڻي سان تعلق آهي. مون مذاق واري انداز ۾ چيوته سائين توهان سيدن اسان مسلمانن جي هتي به جان ڪانه ڇڏي. ٻڌايائين هو ٻن ٽن سالن کان هتي پڙهڻ لاءِ آيو آهيان. سيد ڏاڍو سٻاجهڙو نوجوان هيو شايد دادو جي ناتي ڪري سائين سٻاجهڙو ٿيو هجي باقي آهي ته سنڌ سان سيدن جي ويڌن ٿيل.
ريسٽورنيٽ جو مالڪ هندستان جو مسلمان هيو ۽ کاڌو وغيره تمام سٺو مزيدار هيو. باقي دوستن سان اتي پرديس ۾ ملي پنهنجائپ وارو ماحول ڏاڍو دلفريب ۽ دلڪش هيو. اتي آيل دوستن ۾ ڪجهه شاگرد هيا ته گهڻا وري سن فرانسسڪو ۾ ڪافي عرصي کان اتي پنهنجو ڪاروبار يا ڪنهن اداري سان منسلڪ هيا. ٿوري دير کان بعد هوٽل جو مالڪ به اچي اسان سان گڏ ويٺو ۽ خوب ڪچهري ٿي. ڳالهين ئي ڳالهين ۾ مون رسيٽورنٽ جي مالڪ کان پڇيو ته هتي ڪاروبار ڪيئن پيو هلي ۽گهڻي عرصي کان هن بزنس ۾ آهيو. ٻڌائڻ لڳو ته يار مان گهر کان هتي پڙهڻ خاطر آيو هيم ۽ پڙهائي دوران پارٽ ٽائيم جاب خاطر ڪافي ادارن ۾ مختلف نوعيت جا ڪم ڪيا. انهي دوران مون پڪو پهه ڪيو ته بزنس جيڪو به شروع ڪندم اهو کاڌي پيتي جي شين جو هوندو انهي ڳالهه کي وڌائيندي مان تعليم پوري ڪرڻ کان بعد سڄي توجهه پنهنجي بزنس کولڻ لاءِ مرڪوز ڪئي هلندي هلندي آخرڪار هن ريسٽورنٽ تي اچي ڳالهه بيٺهي مونکي هن مقام تائين پهچڻ لاءِ تقريباً پنجن سالن کان وڌيڪ عرصو لڳو. الحمدلله هينئر مونکي تمام سٺي روضي ملي پئي.
ريسٽورنٽ کان ٻاهر نڪرندي سردي محسوس ٿئي پئي. تنهنڪري گاڏي ۾ چڙهي شهر جو هوائي چڪر ڏنو. سن فرانسسڪو شهر جابلو علائقي تي ٺهيل آهي، تنهنڪري شهر هموار ناهي هيٺ مٿاهيون تمام گهڻيون آهن. شهر جي هڪ اهڙي پوائنٽ تي وياسين جتي سڄو شهر قدمن هيٺان لڳو پئي. اتان واپس اچي سڀاڻي جي لاءِ پروگرام طئي ڪيوسين ته ڪٿي ڪٿي وڃڻو آهي ۽ ڪٿان کان ڏسڻ شروع ڪيون. پروگرام طئي ڪري سمهي پياسين ۽ سحري جي وقت اٿي روزو رکڻ جي تياري ڪئي. صبح هو سوير تقريباً ساڍي ستين وڳي فليٽ کان گڏجي ٻاهر نڪتاسين، سڀ کان پهريان گولڊن گيٽ (Golden Gate) ڏسڻ خاطر روانا ٿياسين. حفيظ جي فرزند وليد اسان کي گولڊن گيٽ وٽ پهچايو ۽ چيو ته هينئر مان واپس آفيس وڃان ٿو جو اڄ ورڪنگ ڊي جو آخري ڏينهن آهي. منهنجي موبائل ۾ اوبر جي اپليڪيشن وجهي ان ۾ اسانکي ڪو بينيفشريز (Co Beneficiaries) ٺاهي سمجهائي ويو ته ڪيئن اوبر کي ڪال ڪري ٻڌائيندا ته توهان ڪٿي آهيو ۽ ڪيترا آهيو. ٻين سان گڏ کپي يا الڳ. اسان هيٺ مٿي گهمي اتان کان ٻئي پاسي وڃڻ جي تياري شروع ڪئي.
گولڊن گيٽ جي ڊيگهه 16 سئو ميٽر يعني پنج هزار فوٽ آهي. پوري پل جي ڊيگهه 2737 ميٽر يعني 1.7 ميل، 2.7 ڪلوميٽر ۽ 8981 فوٽ آهي، پاڻي کان پل 245 فوٽن جي مٿاهين تي آهي. جنوري 1933ع ۾ ڪم جي شروعات ٿي ۽ اپريل 1937ع ۾ ٺهي راس ٿي. سڄي پل لوهه سان ٺهيل آهي جنهن ۾ 8 لک 87 هزار ٽن لوهه استعمال ٿيو آهي. گولڊن گيٽ کي اُتي خوني پل جي نالي سان به ڪوٺيو ويندو آهي، ڇو ته اڄ تائين 14 سئو کان وڌيڪ ماڻهو هن پل تان ڇلانگ ڏئي پاڻي ۾ ٻڏي مئا آهن، جن خودڪشي ڪئي.
سن فرانسسڪو ۾ گهمڻ لاءِ ته ڪافي مشهور جايون آهن، جتي هروقت ماڻهن جي اچڻ ۽ وڃڻ جو سلسلو جاري هوندو آهي، سياح جڏهن به هن شهر ڏانهن ايندا آهن ته اهي هيٺين ماڳن جو سير ضرور ڪرڻ ويندا آهن:
گولڊن گيٽ (Golden Gate)، گولڊن گيٽ پارڪ (Golden Gate Park)، پيئر اوڻيتاليهه (PIER 39)، فشرمين وارف (Fisherman’s Wharf)، الڪتراض آئي لينڊ (Alcatraz Island)، ڪيبل ڪار رائيڊ (Cable Car Ride)، يونين اسڪائر شاپنگ (Union Square Shopping)، چائنه ٽائون (China Town) ۽ ٻيا ماڳ شامل آهن.
اسان گولڊن گيٽ کان بعد پيئر اڻيتاليهه ڏانهن وڃڻ لاءِ اوبر کي ڪال ڪئي ۽ پنج منٽ به ڪونه گذريا ته اوبر اچي ٺڪاءُ ڪيو. جيئن اوبر اچي پئي ته اسان کي ميسيج ۽ لوڪيشن اچي پئي وڃي ته گاڏي هينئر ڪٿي آهي، گاڏي جو نمبر ۽ ڊرائيور جي تصوير به گڏوگڏ اچي پئي وڃي، تنهنڪري اهو مشڪل ڪونه پيو ٿئي ته گاڏي ڪهڙي آهي. جنهن وقت اوبر گاڏي اسان کي انهيءَ منزل ڏانهن وٺي هلي ته لهڻ وقت مون ڪرائي لاءِ پڇيو ته ڊرائيور ٻڌايو ته پيسه ملي ويا آهن، شڪريه. مون ان کان پڇيو ته ڀاءُ منهنجا پيسه توکي ڪنهن ڏنا؟ تنهن تي ٻڌايائين، جنهن وقت توهان اوبر کي ميسيج ڪري ٻڌايو ته مان فلاڻي جاءِ تي بيٺو آهيان ته تنهن وقت لوڪيشن ڪمپني کي ملي ويندي آهي ۽ ڪٿي وڃڻو آهي. انهيءَ مهل ڪمپني وارا اسان مان جيڪو به ان علائقي ۾ هوندو آهي، ان کي اها لوڪيشن موڪلي ڏيندا آهن. جنهن وقت توهان گاڏي ۾ ويٺا ان وقت توهان جي ڪريڊٽ ڪارڊ مان پيسه ڪٽجي ڪمپني جي اڪائونٽ ۾ جمع ٿي ويندا آهن. تنهن وقت مون پاڻ سنڀاليو ته اها جيڪا حفيظ صاحب جو فرزند وليد صاحب اوبر جي اپليڪيشن لوڊ ڪري اسان کي ڪو بينيفشري پنهنجي ڪريڊٽ ڪارڊ تي ڪرائي ويو آهي، سڄو انجو ڪمال آهي. يعني اسان جنهن به جاءِ تان اوبر وارن جي ٽيڪسي تي چڙهي ڪٿي به وڃون، انجو سڄو ڪرايو به وليد جي ڪريڊٽ ڪارڊ تي بوجهه هجي، اها ڳالهه سٺي ته ڪونه پئي لڳي پر مجبوري اها هئي ته اهي اوبر وارا ڪيش وٺن ڪونه پيا ۽ پاڻ وٽ ڪريڊٽ ڪارڊ هيو ڪونه. بهرحال جنهن وقت شام جو اسان واپس هڪ ٻئي سان ملياسين ته مون ٿورو وليد تي ناراضگي جو اظهار ڪيو ته هڪدم چيائين ته چاچا سائين مون کي پنهنجي والد صاحب جو حڪم آهي ته توهان کي هتي هڪ ٽڪو به خرچ ڪرڻ ناهي ڏيڻو، تنهنڪري اهو سڀ ڪجهه مون ڪيو، هاڻي توهان منهنجا وڏا آهيو، مان ڪجهه به ڪونه چوندس.

ll