يهودي خطري کي پاڙان اکيڙڻ:
جڏهن اسلام جو مرڪز مڪه مان ڦري مدينه ٿيو ته يهودي جيئن اڳ ۾ ٻڌايو ويو هو پهرين ڏاڍا خوش ٿيا ڇو ته اسلام جيڪي ڪجهه چيو ٿي اهو سڀ هنن جي ڪتابن ۾ هو، ان هنن آسماني ڪتابن جي پٺڀرائي ۽ هنن جي پيغمبرن جي تصديق ڪئي ٿي ۽ ان مان هنن کي اها اميد هئي ته عربن جي هي نئين تحريڪ سندن اقتدار کي اڃان به وڌائيندي ۽ ان لاءِ هو اسلام سان اتحاد ۽ ٺاهه لاءِ اڳتي وڌيا۽ دشمنن جي حملي جي صورت ۾ مدينه جي بچاءُ جو انجام اقرار ڪيائون ۽ سمجهيائون ته عربن جي هي نئين طاقت يهودين ۾ جذب ٿي ويندي.
پر هنن کي هڪ سال جي اندر ئي اها خبر پوڻ لڳي ته هي نئين تحريڪ هڪ مستقل طاقت آهي، جنهن کي جيڪڏهن خاتمو ڪري ڇڏيندي. هاڻي هيئن ٿيو ته بجاءِ ان جي جو هو اسلام ڏانهن ان لاءِ وڌن ته اهو سندن ئي اصلي دين کڻي آيو آهي، پر هو مخالفت ڪرڻ لڳا ، ان تي اجاين اعتراضن جي ڀرمار ڪرڻ لڳا. منهن تي هڪ ۽ پرپٺٻي ڳالههب چوندا هئا ۽ پورو زور لڳائيندا هئا ته اسلام ڏانهن ماڻهن جي عقيدت گهٽجي وڃي، پر ان ۾ هنن کي ڪاميابي ڪانه ٿي. اٽلو خوديهودين کان جيڪي ماڻهو ٿوري به حق ۽ انصاف جا طالبو هئا اهي ظاهر ظهور مسلمان ٿي ويا ۽ ڪن ته مسلمان ٿي پنهنجي دولت به اسلام جي واٽ ۾ وقف ڪري ڇڏي.
اها صورتحال هئي جو قريش ۽ مسلمانن ۾ لڙائي جا آثار ظاهر ٿيڻ لڳا. هاڻي هنن قريشن سان ۽ قريش هنن سان سازباز شروعڪئي. هڪ ئي سال کانپوءِ بدرجو واقعو ٿيو ۽مسلمانن جي فتح ٿي. اها يهودين لاءِ خطري جي گهنٽي هئي. هنن ڪن کڙا ڪيا ۽ سامان سڙو گڏ ڪرڻ لڳا. مسلمانن اهو ڏٺو ته هنن کي سمجهايائون ۽ کين سندن انجام اقرار ياد ڏياريائون ۽ نه مڃڻ جي حالت ۾ ڌمڪي ڏنائون ته جيڪو قريش جو حال ٿيو آهي اهڙو ئي اوهان جو به ٿيندو. يهودين چيو ته اسان کي قريش متان سمجهو، هو لڙائي جهيڙي واراماڻهو ڪونه هئا اسان وٽجنگ جو سڀ سامان ۽ هٿيار آهن ۽ اسان جا وڏا وڏا قلعا آهن انهن قلعن کي فتح ڪرڻ سولو ڪونهي.
يهودين کي خبر هئي ته محمد ﷺ جي سڄي طاقت جو راز مدينه جي ٻن قبيلن اوس ۽ خزرج جو اسلام جي جهنڊي هيٺ اچي هڪ ٿيڻ هو. هنن هيئن ڪيو جو انهن جي ڪچهرين ۾ ويهي انهن ٻنهي جي پاڻ ۾ لڙاين جون ڳالهيون پچارڻ لڳا، جيڪي هو اسلام کان اڳ هڪ ٻئي جي خلاف وڙهندا هئا ته جيئن ٻنهي جي عداوت جا پيڙهياتا جذبات اڀرن ۽ سندن اسلام جي اتحاد وارو رشتو ٽٽي پوي. هڪ ڀيرو اناٽڪل سان ايترو ٿيو جو ٻئي قبيلا وري مرڻ مارڻ لاءِ تيار ٿي ويا. رسول الله ﷺ جن کي خبر پيئي ته اچي ٻنهي کي سمجهيائون ۽ اهڙي ريت اهو جهيڙو ٽري ويو.
مدينه ۾ منافقن جو جيڪو گروهه هو اهو يهودين سان مليل هو. منافقن جو سردار عبدالله بن ابي يهودين جي قبيلي بني نضير ۽ بني قينقاع جوحليف هو.
يهودين ۾ سڀني کان همت وارو ۽ پهلوان قبيلو بني قينقاع هو . احد ۾ مسلمانن جي شڪست ان کي اها همت ڏياري ته هو اسلام جي طاقت جي خلاف ڪنڌ کڻي. تنهنڪري يهود ۽ مسلمانن ۾ صلح جو جيڪو انجام اقرار ٿيو هو ان کي ڀڃي هن اڳواٽ شرارت جي اڳرائي ڪئي.