18
سُڃي گليءَ ۾ هلندي ڪنچن با پل ڀر لاءِ رڪجي ويئي. تمام ٿورا گھر کليل هئا. اڪثر ماڻهو پرديس ۾ هئا. اڳيان پويان نظر ڪئي. ڪٿي ڪٿي اسٽريٽ لائيٽ ٻري رهي هئي. هڪ تمام سوڙهي ڊگھي گليءَ مان هوءَ لنگھي رهي هئي. ٿي سگھي ٿو اڳيان ڪو عام رستو ملي وڃي. هن پريان کان ڏٺو ته هرجي پٽيل جي ڀونگي ۾ اجالو هو. سمتا سويل اٿي هوندي. شڪتي ماءُ جي مندر کان پوءِ ڪڙمين وارو پاڙو شروع ٿئي. ڳوٺ ۾ درٻارن ۽ ڪڙمين جي آبادي وڌيڪ هئي. باقي ٻين جاتين جا گھر ته آڱرين تي ڳڻڻ جيترا هئا. ورهين پهريان درٻارن جو دٻدٻو. هاڻي انهن ۾ به ڏارون پئجي وئيون آهن. پٽيليا کيتيءَ کان علاوه ٻين ڌنڌن ۾ به پيا آهن. محنت ڪرڻ ۾ڪهڙو شرم! سڄي ملڪ جيان هتي به ستا جي سندريءَ کي لڇميءَ سان گڏ مزو اچي ويو هو.
هرجي پٽيل جو پيءُ سَوجي پٽيل جيشٺارام جو پڪو دوست. ٻنهي گھرن جي وچ ۾ پيڙهين جو رشتو. سوجي پٽيل جي پتني مونگھي جيشٺارام جو پردو ڪندي هئي. جيشٺارام وڏو جو هيو. گھڻن سالن کان پوءِ جِيشٺارام جو گھر آباد ٿيو هو. ڪنيا جي پيءُ کي ڏيڻ لاءِ ڏوڪڙ ڪونه هيا ان ڪري ڪنواري نه ملي. هو رنڙ مونگھيءَ کي وٺي آيو هو. نالي مطابق هوءَ مهانگي هئي. ننڍڙي ڪنچن هرجيءَ کي ڏاڍو ڪُڏايو هو. پنجن ڇهن مهنن جو هرجي ڏاڍو ٿلهو متارو هو.ڪنچن سندس ٻانهن پڪڙي کيڏائيندي رهندي هئي. مونگھي هرجيءَ کي وهنجاريندي هئي ته ڪنچن اتي پهچي ويندي هئي. کيس نوان نوان ڪپڙا پهرائي. مونگھي هرجيءَ کي سرمو وجھندي هئي ته ڪنچن هرجيءَ جي نراڙ تي ڪجل جو ٽڪو ڪندي هئي، نظر نه لڳي وڃي تنهن لاءِ. سالن کان پوءِ ڪراچيءَ مان اچڻ کان بعد هرجيءَ جو گھر ٺاهڻ ۾ ڪنچن مکيه ڪردار نڀايو هو. اها جھوني ڳالهه ياد ايندي ڪنچن با جو منهن مشڪي پيو.
ننڍپڻ ۾ ئي هرجيءَ جي سمتا سان شادي ٿي ويئي. سمتاجو پيڪو ڳوٺ ۾ ئي. ٺاڪر مندر جي پويان نادولا پاڙي ۾. سمتا سياڻي ٿي ويئي پر پڻس سندس نکيٽيءَ واري ڳالهه نه ڪندو هو. سوجي پٽيل چوندو هو ته ٿهيليندو رهندو هو. روز نوان بهانا ڪڍندو رهندو هو. 'سون جو ڏورو ٺهرائي ڏيو ته موڪليانس، يا لاڪيٽ بنا ته هلندو هوندو؟ ' وار تهوار تي مونگھي پنهنجي ننهن لاءِ چانديءَ جي جھانجھر يا جھومڪ وٺي وڃي ته چوندو هو 'ههڙا هلڪا نه. پورو پاءُ به وزن ناهي.' ٻن ٽن مهنن کان پوءِ نياپو ايندو هو ته اها جھانجھر گسي ويئي آهي نئين وٺي اچجو.' اصل يوجنا ائين هئي ته ههڙيون فرمائشون ڪريون ته ڇوڪري وارا پاڻهين ڇڏي ڏين. ڇوڪري وارا چون ته ڇڏڻ جي منهن مڱي رقم ملي. ۽ وري ٻيءَ نات ۾ ڇوڪريءَ کي ڏجي ته روڪ پيسا ملن. ائين پنج ئي آڱريون گيهه ۾.
انهن ڏينهن ۾ ڪنيائن جي ڪمي. ڪڙمين ۾ چئبو هو 'سال سٺو اچي ته هڪ ته ڪڙمي ڏاند سٺا آڻي ۽ ٻي سٺي زال.' پيڪي ۾ سمتا ٻن ماڻهن جيترو ڪم ڪري ڏيندي هئي ان ڪري به کيس نکڙائڻ جي فڪر نه هئي. تنهن ۾ به سمتا جو ڀاءُ ڪنهن وڏي گھر جي ڳالهه کڻي آيو هو. گھوٽ روڪ ٻه هزار روپيا ڳڻي ڏيڻ لاءِ تيار هو. پر نه سمتا ازاد ٿيڻ لاءِ تيار هئي نه هرجي. ائين ئي عمر وڌندي رهي .
ڪنچن با ڪراچي مان آئي تنهن کي ٻه سال ٿي ويا هوندا. بڊي جو مهنو هو. ترڻيتر جي ميلي تي وڃڻ لاءِ هرجيءَ گاڏو جوٽيو. مونگھي چاچيءَ آگرهه ڪري ڪنچن ۽ سندس ٻارن کي موڪليو. هرجي هن دفعي ڪجھ الڳ ئي موڊ ۾ هو. گاڏي تي ڇيٽ مان ٺاهيل نئين رلهي وڇائي هئائين. نئين جھُل ۾ ڍڳا ڄاڃين جيان سونهي رهيا هئا. خميس ۾ سون جا بٽڻ، ڳلي ۾ ريشمي رومال. ڀرت ڀريل پٽيءَ واري لوئي، چيچاٽ ڪندڙ زريءَ جي ڀرت واري موجڙي. هرجي شوق مان تيار ٿيو هو. عطر جي خوشبو سواسن ۾ ڀريندي اروڻا چيو به سهي ' هرجي ماما، اسان ماميءَ کي وٺڻ هلون ٿا ڇا؟'
ترڻيتر جي ميلي ۾ دور دور کان ماڻهو آيا هئا.ڪي گاڏن تي ڪي سائيڪلين تي، ته ڪي وري پيادل. رشي پنچميءَ واري ڏينهن تري نِتريشور مهاديو جي ساکشيءَ ۾ ڪُنڊ ۾ گنگا جي پرگھٽ ٿئي ۽ سنان ڪندڙن جا سمورا پاپ ڌوپجي وڃن. ڪنهن بنواسي ارجن کي دروپدي کٽڻ جو موقعو به ملي وڃي. رنگ ۽ رس جا ڦوهارا اڏن. ڏينهن سڄو راسوڙن، ۽ گربن جي مستيءَ ۾ جوان ڇوڪرا ڇوڪريون گندروَ ڪِنر بڻجي ڄڻ ڌرتيءَ کان مٿي پيا اڏامندا هجن. ته رات جو الڳ الڳ تنبن ۾ ٽمڪندڙ ڏيَن جي روشنيءَ ۾ ڪٿي منجيرا ته ڪٿي راوڻ هٿو، ته ڪٿي رام ساگر جي سنگت ۾ ڀڄن. وقت ڪيئن ڪيڏانهن پيو وڃي تنهن جي سڌ سمڪ ئي نه رهي. دڪانڙن ۽ پينگھن جي ته دنيا ئي انوکي. ميلي ۾ ڄڻ سمورا رس ڳيتي آڪاش ۾ اڏڻ لاءِ مانو مهراڻ موجون هڻي رهيو هو.
ان ميلي ۾ سمتا به آئي هئي. ڏينهن ۾ ڪٿي ٿوريءَ دير لاءِ ڏسجي به هئي پر ڀاءُ ڀاڄائيءَ جي ضابطي ۾ ملڻ مشڪل هو. دير رات جو جتي هرجيءَ گاڏو ڇوڙيو هو سهڪندي ڊوڙي آئي هئي ۽ ڪنچن کي چوندي ويئي هئي ' تنهنجي جي ڀاءُ کي چئج ته ايندڙ ڏياري مان هن جي گھر ڪنديس.'
دسهڙي واري ڏينهن صبح سويل سمتا ڪچرو ٻُهاري واڙي ۾ اڇلائڻ لاءِ نڪتي ۽ ڪچرو اڇلائي سڌي ڪنچن جي گھر پهچي ويئي. وهنجي سهنجي ڪنچن آندل ڪپڙا پائي هرجيءَ جي گھر کان ٻيلهه کڻي پاڻي ڀرڻ لاءِ نڪتي. گڏوگڏ پيءُ جي گھر جي اوڍڻي ۽ گھاگھري ــ پولڪو تغاري ۾ وجھندي ويئي. پيءُ جي گھر جو در کولي هن گليءَ ۾ رڙ ڪئي 'اما هي کڻي وٺج ' اڱڻ ۾ مٽ وڇوريندي ماڻس ڏٺو. ڌيءَ اڏامندڙ اوڍڻيءَ جي بدلي ساڙهي پاتي آهي ۽ مٿي تي سوجي پٽيل جي گھر جي ٻيلهه آهي. ورانڊي وارو در بند ڪندي سمتا پيءَ جو آواز ٻڌو. ' منهنجي لاءِ پاڻي رک، گڏوگڏ سمتا جو به وهنجي وٺان.'
سچ ته سمتا جي ڀاءُ کي چٽي وئي هئي. ڪافي ڏينهن کان موقعي جي تلاش ۾هوته سمتا ڪٿي اڪيلائيءَ ملي وڃي ته کيس برابر جهڙو سمجھايانس.سمتا اڪثر ڪنچن با سان گڏ ٻاهر نڪرندي هئي. ڪنچن هوندي هئي ته سندس ڀاءُ جي همٿ نه هلندي هئي. پوءِ به هڪ ڀيرو تلاءَ تي ٻنهي جو ڀيٽو ٿي ويو. سمتا ڪپڙا ڌوئي رهي هئي ۽ ڪنچن با پار تي ڪپڙا سڪائي رهي هئي اتي سمتا جو ڀاءُ ڍڳن کي پاڻي پيارڻ آيو. سمتا کي ڏسي تپي باهه ٿي ويو.
“لک جي .... چئن چئن ڍڳن جي ڌڻيءَ جي ڌيءَ ٿي ڪري هن ڪنگال سان هلي وئينءَ. جواني هيڏا چڪ پائي رهي هئي جو ......”
“هل مئا ڪاري ٻوٿ وارا توکي ته تنهنجي سڳي ڀيڻ جي دلالي ڪرڻي هئي ” چوندي سمتا ڌڪو الاريو. سندس ڀاءُ نڪري ويو ۽ اهو ڌڪو وڃي ڪنچن با جي ٽنگ ۾ لڳو هو جيڪو اڄ به سياري جي مند ۾ کيس پيڙا ڏيندو هو. تنهن کان پوءِ سمتا جي پيڪي وارن سندس پيڇو ڇڏي ڏنو هو.
گليءَ جي ڇيڙي وٽ رستو کاٻي ساڄي وڃي. کاٻي مڙي پندرهن ويهه ميٽر هلجي ته سامهون اچي ڌرمشي ڪوليءَ جو گھر. ارد گرد ٻيا به ڏهه کن گھر هوندا. اصل خاندان ڌرمشيءَ جو. ڀلي ذات جو ڪجھ به هو پر سڀاءُ جو سنئالو ماڻهو هو. ڌرمشي ڳوٺ جو پڳي هو.سندس باز نظر ڀل ڀلن چورن جا پيرا پڪڙي وٺي. ڌرمشيءَ جو ننڍو پٽ لکمڻ ٺاڪر صاحب جو ساٿي. لکمڻ جي مرڻ کان پوءِ سندس وڏي پٽ جيوي پيءُ جي جڳهه سنڀالي. ولايتي صاحب کيس پگھار مقرر ڪري ڏني ۽ رهڻ لاءِ گھر به. جيوو لڳڀڳ ٺاڪر صاحب جي حويليءَ تي ڪٽيندو هو. ۽ سندس گھرواري ڪيسر به اتي ئي ڪنهن ننڍي ڪمري ۾ پيئي هوندي هئي. کيس ڪو اولاد نه هو. پرڀو ڀڄن ڪري ۽ ڏهاڙي ڪمائي اچي سو کائي. جيوي ۽ ڪيسر جي گھريلو زندگي انوکي هئي. جيوي جي گھر وٽان لنگھندي ڪنچن با ڏٺو، در تي تالو هو. 'ڪيسر ڪيڏاهن ويئي هوندي؟'
تلاءَ تي وڃڻ لاءِ هونئن ته ڪڙمين واري پاڙي کان ٿيندي ساڄي پاسي مڙي ڏهه کن منٽ هلي وڏو چڪر ڪاٽي وڃڻو پوي. کاٻي مڙجي ته سامهون ستوارا پاڙي مان به سڌو نڪري سگھجي. جيوي وارو گھر ڇڏي ڪنچن با ٿورو اڳيان هلي ته سامهون نظر پيئي. سامهون يڪي ڀِت هئي. اڳي ته کليل پاڙي ۾ اٺ ڏهه گھر ۽ پٺيان واڙي منجھان سڌو تلاءَ جي پار تي وڃي سگھبو هو. کن پل لاءِ ڪنچن کي ٿيو ته هوءَ ٻئي ڪنهن ڳوٺ ۾ ته ناهي پهچي آئي نه؟ ڪنچن واپس وري. وڏو چڪر ڪاٽي وڃڻو پوندو. گليءَ جي برابر وچ مان پاڻيءَ جي نالي وهي رهي هئي. برسات جي پاڻيءَ ۾ ارد گرد وارن گھرن مان نڪتل ڪنو پاڻي اچي مليو هو. ننڍپڻ ۾ نيسارن جا پاڻي مٿي تان وهايا هئا ته گليءَ مان وهندڙ پاڻيءَ ۾ڇٻ ڇٻ ڪئي هئي. پر ان زماني ههڙيون ٻارهن ئي مهنا وهندڙ ڪنيون ناليو نه هيون. وهنجڻ سهنجڻ جو ڪم کوهه ـ تلاءَ تي ئي ٿيندو هو. ٿورو گھڻو پاڻي واپرائبو هو اهو ته گليءَ ۾ ئي سڪي ويندو هو. کوهه مان پاڻي پاڻ کي ڀري اچڻو پوندو هو انهي ڪري مايون به ڪرڪسر ڪنديون هيون. اميا ماءُ چوندي هئي.
“ جنهن مائيءَ کي پاڻيءَ جي بچت ڪندي اچي ان جي ور تي قرض نه چڙهي.” ڪنچن کي ٿيو هينئر ته مڪان جي بنياد کان قرض شروع ٿيندو آهي سو وڃي پيءُ جي ڪارج لاءِ به قرض وٺڻو پوندو آهي. دوڪانن وارا سامهون اچي قرض ڏين. مهني جي پهرين تاريخ تي پوڻي پگھار ته اهي قرضن وارا کڻي وڃن. ڪو پنجويهن هزارن جي پگھار وارو ڀلي هجي پر اگر پندرهين تاريخ تي ماءُ بيمار ٿي پويس ته گھر مان ٻه هزار به نه نڪرن. هي زمانو ئي اڌارو زمانو آهي.پيسن کان وٺي انسان جي انسانيت تائين، تلاءَ جي پار تي چڙهندي ڪنچن با کان شوڪارو نڪري ويو.
تلاءَ ۾ ٺيڪ ٺيڪ پاڻي هيو.ڪنچن با هڪ پٿر تي ڪپڙا رکي تلاءَ مان لوٽو ڀريو.ڀنل مٽيءَ ۾ سنڀالي ٿي هلڻو پيو. ڪاري چيڪي مٽي، جو ٿورو به ويسلو ٿجي ته سمجھو ترڪياسين. تلاءَ جي سامهون واري پار لهي ڪنچن با هڪ ٻير جي آڙ ۾ ويٺي. چندرڪان جي ننڍي پٽ جي جنم کان پوءِ وشاکا کي ڪمر ۾ سٽ اچي ويئي هئي ان ڪري وڏي کيس گھر ۾ ڪرسيءَ جهڙو ولايتي ڪاڪوس ٺهرائي ڏنو هو. شروع شروع ۾ ڪنچن کي ان ۾ مزو نه ايندو هو ، پر پوءِ عادت پئجي ويئي. اڄ هن طرح گھڻن سالن کان پوءِ اڀن پيرن تي ويهڻو پيو هو جنهن جي ڪري ٻئي پير جڪڙجي ويا هئا. جھڻ جھڻ ٿيندڙ پيرن سان ٻه قدم مڏ هلي ته کيس ٿيو، 'پوڙهپڻ اچي ويئي ڇا؟ هيڏا سال ٽاري آهي ، کيس اچڻ ناهي ڏنو. '
ڪنچن با تلاءَ جي ڪپ تي اچي لوٽو ملي صاف ڪيو. ڪناري تي ساڙهي پائڻ وقت سنهڙي ساڙهيءَ جي ڪري ٿڌ جي هڪ سياٽي محسوس ٿي. ساڙهيءَ کي ذرا ڇڪي ٻڌندي هن پاڻيءَ طرف نظر ڪئي. پاڻي هڪ دم اسٿر ۽ ٿورو ڪارو محسوس ٿي رهيو هو. چوءماسي ۾ مٿان ايندڙ مينهن جوپاڻي ٿورو لڙ هوندو آهي. تلاءَ جي ڪپ تي ويهي هن وهنجڻ جو ويچار ڪيو. اڳيان وڃڻ جو جوکم ڇو کڻجي؟ حالانڪ کيس تڙڳڻ ايندو هو. ننڍپڻ ۾ تلاءُ ڀربو هو ته گھر اچڻ جو مڏ ياد ايندو هو. شروعات ۾ گھڙو اونڌو ڪري ڍٻ ڍٻ ڪرڻ پوءِ ته سڄو تلاءُ گھمي اچڻ. اڄ انهي عادت کي آزمائڻ جو من به نه هيو ۽ سمو به نه هيو. پاڻيءَ ۾ پير وجھندي ئي هڪ سياٽي بت مان پسار ٿي ويئي. ترت پاڻيءَ ۾ ويهندي هڪ ٻئي مٿان پاڻيءَ جا لوٽا بت تان وجھڻ لڳي. گنگا سنان .... جمونا.... گومتي سنان .... نرمدا .... هري هري ڪندي هوءَ ٻاهر نڪتي. ٻٻر جي آڙ ۾ ڪپڙا مٽائيندي هن چرخيءَ جو آواز ٻڌو. ' هيڏو سويل ڪير آيو هوندو؟ جلدي ساڙهي ويڙهي کوهه تي پهتي. جيوو هيو. “جئه نارا'ڻ گوراڻي امان ”
“ جي نارا'ڻ. ابا هن گھاگھر ۾ به هڪ دٻو وجھي ڏج ذرا. ڪيسر ڇو ڪونه ٿي ڏسجي ؟” ڪنچن با پڇيو.
“ ڀاءُ جي گھر ويئي آهي.” جيوي جواب ڏنو.
ڪنٺي تي اچي هن ڪنٺي گور جي اسٿاپنا ڪئي. مٽيءَ جا پنج پنڊ. جل چاڙهي نمن ڪندي ٿيس ' ناهي ابيل گلال ۽ نه ئي ڌوپ يا ديپ. ڪنٺي تي اڳل ٻٻر مان هيڊا ڦل ڇني چاڙهي من کي منايو. چانور ڪٿان آيا؟ هٿ ۾ ڦل کڻي ڪنٺي گور جي ڪٿا چوڻ شروع ڪيائين. چوندڙ پاڻ ۽ ٻڌندڙ به پاڻ. نه، ٻڌندڙن ۾ هن تلاءَ جا سانت جل هئا. کوهه ۽ کوهه تي لڳل چرخي هئي. دشائون هيون، آڪاش ۾ ڦهليل اوندهه هئي. ڪناري تي اڳل وڻ ته ڄڻ هوريان هوريان مٿو لوڏي هاڪار جھلائي رهيا هئا.
' هڪ ڳوٺ هو. ڳوٺ ۾ هڪ شرڌالو سس رهندي هئي. هن کي ٻه نُهرون هيون. ٻنهي ۾ زمين آسمان جو فرق. پروشوتم مهنو آيو. ننڍي نُنهن ته سس سان گڏ روز نديءَ تي سنان ڪرڻ جي لاءِ وڃي. ڪنٺي گور جي پوڄا ڪري. وارتا ٻڌندي هئي ۽ ورت وار ڪندي هئي. هڪ ڏنهن ننڍيءَ ننهن کي ٿيو ته اڄ وڏيءَ کي چئي ڏسان. ته وڏي ٿي چوي وڃ ادي وڃ اهو منهنجو ڪم ڪونهي. اهو ته ڏنيل ڇڏيلن جو ڪم آهي. واندين جا ڪم، ٻالين ڀولين جا ڪم ، اهي ڳوٺ ۾ جيڪي ائين ئي رلنديون وتن انهن جا ڪم. منهنجو ته ڌڻي راڄ مان اچي، ڇوڪرو اسڪول مان اچي ننهن پيڪي مان اچي، ۽ ڌيءَ ساهري مان. مون وٽ ته مکڻ ماٽيون، لسيون گھاٽيون، واڙي ۾ وڇون ۽ پاڏا، هنج ۾ ٻار ڪم آهن اڪيچار، ٻائي مونکي ته واندڪائي ناهي. وڏيءَ جا ويڻ ٻڌي ڪنٺو گور ته ڪاوڙيو. ڌڻي راڄ مان نه آيو ڇوڪرو اسڪول مان نه آيو، ننهن پيڪي مان نه آئي، ڌيءَ ساهري مان نه آئي. ... واڙي ۾ وڇون نه هيون پاڏا نه هيا. پوءِ ته وڏيءَ کي پڇتاءُ ٿيو. هن سس جي چوڻ مطابق ورت ڪيو ۽ سڀ ڪجھ سٺو ٿي ويو. ' اي ڪنٺي گور ماءُ جيئن وڏيءَ سان رسي هئينءَ تيئن ڪنهن سان نه رسج. وري جيئن ان تي مهر ڪئي ائين سڀني تي راضي رهج. وارتا پوري ڪندي ڦلن کي اکين تان گھمائيندي ڪنچن با کي ٿيو ' ايشور جو نياءُ هيڏو سادو سرل هجي ها ته ٻيو گھرجي به ڇا؟.'
آڪاش ۾ سرخي ڇانئجي رهي هئي. ڪنچن با پير کنيا. شڪتي ماءُ واري ڪمري وٽ اچي پويان واڙي ۾ ڪپڙا سڪڻ لاءِ وڌا. نم واري اوٽي کي سڃو ڏسي ٿيس ' پکين کي مٺ چوڻي جي وجھجي ته ڪيئن؟ ورانڊي ۾ اچي هن ڪچرو ٻهاريو. سامهون گھڙيال تي نظر ويئي. ڇهه ٿيڻ جي تياري هئي. هن کي چنتا ٿي. اڄ آنند کي ڪنهن اٿاريو هوندو؟ سندس مميءَ کي ته سويل اٿڻ جي عادت ناهي. اسڪول ٽيم تي نه پهتو هوندو ته؟ ٻنهي ٻارن جو اسڪول، گھر ۽ نوڪري، وشاکا ڪيئن پڄي هوندي؟ جيڪو هوندو سو، مائي تون ڇڏ پچر هنن جي.
رنجن جي رڙ جي ڪري ڪنچن با ويچارن مان ٻاهر نڪتي. رنجن هٿ ۾ چانهه جو لوٽو ۽ پتل جي سانسر کڻي بيٺي هئي. ڪلهي ۾ بئگ هئس.
“ وٺو امڙ هيءَ توهان جي چانهه. مونکي اسڪول وڃڻ ۾ دير پيئي ٿئي. اڃا ته پهرين گھنٽي وڄي ان کان اڳ وڏي صاحب جي آفيس وٽ فري هئنڊ ٺاهڻو آهي. سُويچار به لکڻو آهي. هان وٺو.”
“ ائي ڌيءَ پهتيس. پر مونکي هڪ ڪورو ڪاڳر ۽ پين ته لکڙي وار ڏي.”
“ هينئر توهان کي ڪهڙا ليک لکڻا آهن؟ ” ڀڻ ڀڻ ڪندي رنجن بئگ مان ڪاڳر ۽ پين ٻئي شيون ڪڍيون.
“ بيهي” چوندي ڪنچن ڪوري ڪاڳر تي وڏن اکرن ۾ لکيو:
“ اڄ منهنجو موءن وِرت آهي.” ۽ پين رنجن کي واپس ڏنائين.
رنجن سوچنا پڙهي هن کان رهيو نه ٿيو. “ ته پوءِ وارتا؟”
“ ٻن ڏينهن کان پوءِ.” رنجن گليءَ ۾ ڊوڙندي هلي ويئي.
ڪنچن با ڄاتو ٿي ته هاڻي سڄي ڳوٺ کي هن جي اچڻ جي خبر پئجي ويئي هوندي. ملڻ لاءِ ايندڙن جي آتين اکين ۽ ڳالهائڻ لاءِ آتر چپن جو ڇا؟ استريون ته سڌو سوال ڪنديون ' امڙ تون ڪڏهن آئينءَ؟ ڇو آئينءَ؟ اڪيلي ڇو آئينءَ؟ ڪڏهن واپس ويندينءَ؟ ڪٿي رهندينءَ؟ هڪ مهني جي وارتا چوندينءَ نه؟ سڀني سوالن جو جواب هڪڙو ئي هو موءن وِرت. ٻاهران ايندڙ سوالن کي ته شايد موءن دواران ٽاري سگھجي ٿو پر اندر مان اٿندڙ سوالن جو ڇا؟