36
“ ڪنهن جو ڪم اٿو؟”
“ هيءَ توهان جي تار آئي آهي. ” تار واري فارم ۽ پين اڳيان وڌائيندي چيو.
“تار؟” پڇندي ئي ڪنچن با جي هينئون ڦڙڪڻ لڳو. ڌڙڪن تيز ٿي ويئي. يڪ مشت ڪيتريون ئي شنڪائون ڇپن جيا ڪرنديون هن محسوس ڪيون. پگھر سان شل ٿيل هٿ اگهندي هن پين ورتي. تار واري ڏسيو اتي دستخط ڪندي هوءَ سوچيندي رهي ته ڪنهن جي تار هوندي؟ ڪارتڪ جي؟ جيا جي؟ ڪا بري خبر چار هوندي؟ سٺا سماچار ته ناهن. نه ته ڪاڳر نه اچي ها. پڪ سان ڪجھ اڻوڻندڙ ٿيو آهي. هن بيچئن ٿيندي سوچيو.
“ ڪهڙي ڳوٺ مان آئي آهي؟”
“ لنڊن مان”
“ لنڊن مان؟” ڪجھ اچرج مان ڪنچن با وري تار واري جا لفظ دهرايا.
“ ها، پرديس مان.”
“ ڪهڙي خبر آهي ڀائو، ذرا پڙهي ته ڏي.”
تار وارو واٽ نهاري نهاري ٿڪو هو. هن تڪڙو تڪڙو پڙهيو. “ لنڊن مان ڇهين تاريخ تي ڪيوون هتي ڀارت ۾ اچي رهيو آهي.” ۽ تار وارو سائيڪل کي پيڊل هڻي روانو ٿي ويو.
ڪيوون جو نالو ڪن تي پوندي ئي ڪنچن با زمين سان لڳي ويئي. هڪ کڻ صفا خالي خالي گذري ويئي. آهستي آهستي هن جا چپ چُريا. وري هڪ وار هن ڪيوون جو نالو ورتو ۽ پاڻ ئي پاڻ ٻڌو. ڄڻ هوءَ پڪ ڪري رهي هئي. نالو سمجھڻ کان پوءِ کيس ڪجھ نه سُجھيو. هن جي پيرن هيٺان واري زمين، مٿيون آڪاش، ۽ آسپاس جو ماحول ڄڻ سڀ ڪجھ مُنجھي پيو هو. هوءَ اها ڳنڍ سلجھائڻ لاءِ بُنڊ ٿي بيٺي هئي. کيس خبر نه پيئي ته ننڍو ٽيڪو ڪڏهن سندس چيلهه مان چاٻين جو ڇٻو ڇوڙي ورتو ۽ ڪڏهن گھر کوليو. هڪ هٿ ۾ ٽيڪوءَ جي واٽر بيگ ۽ ٻئي هٿ ۾ اسڪول بيگ وٺيو ڪنچن با بيٺي رهي. هوءَ ڪنهن چوواٽي تي بيٺي هئي ۽ هرروز وارو رستو ڳولهي رهي هئي. ڪجھ دير بعد کيس ٽيڪوءَ اچي ڌونڌاڙيو.
“ ڏاڏي هل نه.”
اوچتو هن چيو “ ڪيڏاهن؟”
“ ڏاڏي هل نه، مونکي بک لڳي آهي.”
“ ها ها، هل توکي کير ناشتو ڏيان”
ان ڏينهن شام جو چندرڪانت آفيس کان آيو تيستائين ڪنچن با بي سُکي ٿي آنٽا ڦيرا ڪري رهي هئي. هڪ سميه هن کي ٿيو اهو ڪيوون ڪو ٻيو هوندو. ڪٿي تار وارو ڀل ۾ ٻئي ڪنهن جي تار ڏيئي ويو هجي ائين به ٿي سگھي ٿو. پر مسلسل اندر مان انهن سڀني ترڪ وِترڪن جو هڪڙو ئي جواب ملندو هو ' تون ڀلي هيڏاهن هوڏاهن گوشو پاسو ڪرين، ٽارڻ گھرين. پر هيءُ پڪ ئي ايوَ جو پٽ ڪيوون آهي. ڪنچن با کي ياد آيو، ايو ته ڪمپالا ۾ رهي ٿي ۽ هيءَ تار ته لنڊن ما آئي آهي. وري ٿيس، ممڪن آهي چندرڪانت واري مڪان مالڪ جيان ايو کي عيدي امين جي ڪارڻ آفريڪا ڇڏي ڀڄڻو پيو هجي. اگر ائين آهي ته پوءِ هن کي هتي جو سرنامو ڪهڙيءَ ريت مليو؟
رات جو وشاکا مانيءَ لاءِ ڪنچن با کي سڏيو ته چيائين ٺيڪ ناهيان. ننهن ــ پُٽ کائي ورتو پوءِ هن چندرڪانت جي هٿ ۾ تار وارو ڪاڳر ڏنو. کليل تار ڏسي کن پل لاءِ چندرڪان جو چهرو وسامي ويو. ٿوري دير بعد سوَسٿ ٿيندي هن ڪنچن با سامهون نهاريو. ڪنچن با هن جي سامهون ئي نظر کپائي ويٺي هئي. چندرڪانت تار پاسي ۾ پيل ٽيبل تي رکي ۽ اڏي نه وڃي انهيءَ لاءِ مٿان پاڪيٽ رکيو. پوءِ اٿي بيٺو.
“ امان، مان ڄاڻا ٿو ته هيءَ تار ملڻ بعد تنهنجي من ۾ ڇا ٿيو هوندو؟ ڪهڙا سوال اٿيا هوندا، انهيءَ جو مونکي اندازو آهي. مونکي توسان ويهي آرام سان ڳالهائڻو هو پر مونکي خبر آهي ته تون ايو يا ڪيوون بابت ڪا به ڳالهه ٻڌڻ نٿي چاهي. ۽ مڃي وٺو اگر مان ضد ٻڌي اها ڳالهه ڪريان به ها ته گھر ۾ گهپيءَ وڌي وڃي ها. مان مناسب موقعي جي تلاش ۾هوس. اڄ جڏهن اهو وقت مليو آهي ته، هل ته هلي آرام سان ويهي ڳالهايون.”
چوندي چندرڪانت ڪنچن جا ڪلها پڪڙيا ۽ جتي پاڻ ويٺو هو اتي ڪنچن کي وهاريائين. ۽ پوءِ ڀت جي پاسي ۾ پيل ايئزي چير کينچي پاڻ ان تي ويٺو.
“ امان تو ته منهنجو پتا مري ويو ان خبر سان گڏ ئي ايوَ سان رشتن کي ختم سمجھي ڇڏيو هو. پر آئون انهيءَ بابت الڳ سوچي رهيو هوس، پر ان وقت ان سلسلي ۾ توسان ڳالهائڻ جو ڪو مطلب نه هو. اها ڳالهه سچي آهي بابا ٻي شادي ڪئي هئي اهو هن جو قدم برابر نه هو. پر پوئي ته جواب ڏيڻ لاءِ هو ڪٿي حاضر هئو؟ ۽ بابا جي وجهه سان ايوَ ۽ ڪيوون سان ناانصافي ڪجي ، اهو مونکي نه وڻيو. ايو ته پاڻ خط لکيو هو. هن بابا جي اڇا مطابق اسان لاءِ رقم به امانت سمجھي سنڀالي رکي هئي. هن ته من ۾ ڪو ڏنگ ڪونه رکيو هو، ته پوءِ هن جي خط جو جواب نه ڏيڻ جو ڪارڻ ڪونه هو. بابا جي موت جي ڇهن مهنن بعد مون ايو کي تنهنجي طرفان خط لکيو هو. اگر تون انهيءَ کي ڀُل سمجھين ته اها ڀُل مون ڪئي آهي. پر ان جي پويان هڪڙو ئي مقصد هو ـــ تنهنجو ۽ ڪارتڪ ـــ اروڻا جو ڀلو.”
چندرڪانت رڪجيو. ڪنچن با چپ ڀڪوڙي ويٺي هئي. ڦاٽي پوڻ لاءِ تيار لاوي کي روڪڻ جي ڪوشس ڪري رهي هئي. ٿوريءَ دير جي لاءِ ڪمري ۾ بلڪل خاموشي ڇانيل رهي. ڪنچن با پاڻ تي ضابطو آڻيندي پڇيو:
“ پوءِ؟”
“ منهنجي خط جو هن ڏاڍو پيار ڀريو جواب ڏنو. هن بابا جي رکيل ڏيڍ لک روپين ۾ پنجاهه هزار ٻيا وجھي ٻه لک ڪري موڪليا. ۽ مٿان لکيائين ته ضرورت پوي ته بنا هٻڪ جي لکجو.”
ڪنچن با لاءِ ڪرسيءَ تي وهڻ مشڪل ٿي پيو. هن کي ڏاڍي مٺيان لڳي هئي. اڄ ڏينهن تائين هوءَ جنهن عزت ۽ خودداريءَ سان مٿو مٿاهون رکي جي هئي، چندرڪانت ڄڻ هن جي پيرن هيٺان واري زمين وارو آڌار کسڪائي ورتو هو. گوڏن کان هيٺ وارا پير صفا گپ جهڙا ٿي ويا هئا. مڙس ٻي شادي ڪري زال جو انتظار بيڪار ڪري ڇڏيو هو. پٽ ڪوڙ ڳالهائي پهاج جي مدد ورتي هئي. هتي ڪنچن جي ماءُ پڻي تي چوڪڙي ماري ڇڏي هئي. جيون جا پنجاهه سال پاڻيءَ ۾ ويا .
چندرڪانت اڳيان چيو:
“ انهن ٻي لکن مان مون هن مڪان لاءِ پنجاهه هزار خرچ ڪيا ۽ ڏيڍ لک شيئر بازار ۾ روڪيو. هن ۾ ڪمائي سٺي آهي. ڀوشيه ۾ ضرورت پئي ته ....”
ڪنچن با اڀي ٿي ويئي ۽ پنهنجي ڪمري طرف هلي ويئي. ٻنڀي تي بيهي هن چيو:
“ چندرڪانت تو ڀل ئي نه پر گناهه ڪيو آهي. تو منهنجي ٿڃ لڄائي آهي. مان مڃيندي هئس ته ڀلي تنهنجي پيءَ ٻي شادي ڪئي. هڪ عورت طور منهنجي جيون جي اها خالي ڪنڊ مون قبول ڪئي هئي. مونکي هيو ته مون وٽ عزت سان بيهڻ لاءِ پختو فرش آهي. مون ماءُ جو فرض نڀايو هو. منهنجا ٻار منهنجو مان وڌائيندا، پر اهو منهنجو برهم هيو.”
اها رات ڪنچن با کي ڪنهن انڌاري واديءَ طرف ڇڪي رهي هئي. مڙس ويو هو اها رات سڄي ڇنڊ ڦڙي، ۽ طوفاني هوا ۾ واءُ جي جھوٽن جي ڪري زور سان لڏندڙ نمن جي ٽارين جيان چپ چاپ مقابلو ڪندي رهي. اڄ وري اهڙي ئي رات هئي، پر هاڻي اڳوڻو مقابلو ڪرڻ واري طاقت نه رهي هئي. ان وقت ته پنهنجون ٽاريون ـــ پن پاڻ سان گڏ هيا، انهن جو سهارو هو. اڄ هيو صرف ٿُڙ. پر ٿڙ کي به وقت جو لوڻ لڳڻ شروع ٿي ويو هو. ڪنچن با کي ٿيو، ڇا اها ئي زندگي آهي؟”
ان رات چندرڪانت به ڪٿي سمهي سگهيو هو! پاڻ ته سٺي مقصد سان اهو سڀ ڪيو هو. پر ان لاءِ به ٿورو غلط ته ڪيو ئي هو. ٿورونه بلڪ ڳچ. اگر ماڻس عدالت ۾ وڃي ها ته کوٽي صحي ڪرڻ ۽ پيسا هڙپ ڪرڻ واري ڏوهه ۾ جيل جي سزا ٿئيس ها. سرڪاري نوڪري به وڃي ۽ بدنامي به ٿئي ها. هن کي ٿيو امڙ جا پير پڪڙي معافي گھري وٺان. هو ڪنچن با جي ڪمري ۾ ويو. هيٺ وڇاڻ تي آنند ۽ ٽيڪو گهريءَ ننڊ ۾ هئا. ڪنچن فولڊنگ پلنگ تي ڀت سامهون پاسو ورائي ستي پئي هئي. چندرڪانت ويجھو ويو ۽ جهڪي ستل ڪنچن با جي چهري کي ڏسڻ لڳو. اکيون بند هيون پر چهرو تڻيل هو. هڪ هٿ مٿي هيٺان هو ۽ ٻئي هٿ ۾ مالها هئي. مالها جا مڻيا گھمي رهيا هئا. چندرڪانت “امڙ” ائين چوڻ لاءِ چپ چوريا تان ڪنچن با اٿي ڪري پلنگ تي سنئين ٿي ويٺي. مٿي تان ساڙهيءَ جو ڇيڙو رکندي چيائين:
“ چئه، ڇا چوڻو اٿئي؟”
“ هتي نه ٻار جاڳي پوندا،. ٻاهر بئٺڪ ۾ هل.”
ڪنچن جي پٺيان پٺيان چندرڪانت بئٺڪ ۾ آيو. ڪنچن دروازي جو آڌار وٺي بيٺي هئي. هلڪيءَ روشنيءَ ۾ هن کي بيٺل ڏسي ائين نه لڳي رهيو هو ته هن جو ڪو هن گھر سان واسطو آهي. هوءَ اهڙو وڻ هئي جنهن جون پاڙون پٽجي وييون هيون ۽ سنهڙيءَ اهڙيءَ تند جي ٽيڪي سان ٿُڙ ٿي بيٺي هئي. وڻ کي پڪو ڀروسو هو ته هي آڌار به بلڪل پل ڀر لاءِ ئي آهي.
چندرڪانت هڪدم ڪنچن با جا پير پڪڙي ورتا ۽ سڏڪا ڀري روئڻ لڳو. چندرڪانت جا لڙڪ ڪنچن با جا پير پسائيندا رهيا ۽ ڪنچن با جي آنسن سان چندرڪانت جو مٿو ڀڄندو رهيو. ٿوري دير کان پوءِ پاڻ تي ضابطو آڻيندي ڪنچن با چندرڪانت کي کڙو ڪيو ۽ هندوري ۾ پاڻ سان گڏ وهاريو.
“ امان تون مونکي معاف ته ڪندينءَ نه؟” رڪجندڙ سڏڪن وچان چندرڪانت پڇيو.
“ پٽ، مان ماءُ ٿي ڪري توکي معاف نه ڪنديس ته ٻيو ڪير ڪندو؟ تون صبر ڪر. مان ڪورٽ ڪچهري ڪونه وينديس ۽ تنهنجي رستي ۾ آڏو ڪونه اينديس. پر هاڻي هڪ ڳالهه طيءِ آهي ته مان هتي نه رهي سگھنديس.”
“ ته پوءِ تون ڪيڏانهن ويندينءَ؟”
“ ڪٿي رهبو اهو ڪو ايڏو وڏو سوال ڪونهي. ڪيئن رهبو اهو مدو آهي.. مونکي لڳي ٿو ته مان هڪڙو چڪر جساپر جو هڻي اچان.”
“ پر اتي سڀيئي پڇندا ته؟”
ڪنچن با کِلي. “ تون گھٻرائي نه. مان اها ڳالهه ڪنهن کي به نه چونديس.توکي خبر ناهي پٽ اهي گھاوَ ته اهڙا آهن جو ٻين کي ڏيکارڻ وڃو ته پنهنجن ئي عيبن جي اوگھڙ ٿئي.”
“ تون ٻن ٽن ڏينهن ۾ هلي اچج. لنڊن مان ڪيوون اچڻو آهي. هن جي ممي گذريل سال گذاري ويئي آهي. مون هن کي هتي گھمائڻ لاءِ گھرايو آهي.”
ڪنچن با ڪجھ به ڪين ڪُڇيو. ٿوري دير کان پوءِ چيائين “ تون وڃ سمهي رهه. هاڻ مان به سمهان ٿي. سباڻي سويل نڪرڻو اٿم.”
اچانڪ آڪاس ۾ بجليءَ جو چمڪاٽ ٿيو جنهن جو شعاع ماتاجيءَ جي مندر جي ٻنڀي تائين اچي پهتو. ڪنچن با جاڳي ويئي. هن کي ٿيو لڳي ٿو ڪٿي نه ڪٿي کنوڻ ڪري آهي.
آسمان ۾ بادلن ۽ بجليءَ جي درميان جنگ ڇڙيل هئي. بادلن جي گجگوڙ درميان بجليءَ جا سيلها آسمان ۾ ور وڪڙ وجھي رهيا هئا. ڪنچن با ويٺي ويٺي نهاري رهي هئي. اُڀ ۾ بجلي تيز ليڪا پاءِ ڪجھ لکي رهي هئي، بادلن اچي انهيءَ کي ڍڪي ٿي ڇڏيو. ڪجھ به پڙهڻ ۾ نه پئي آيو.
ڪنچن با جساپر آئي. ٽي ڏينهن ۽ ٽي راتيون. انهن ٽن ڏينهن ۾ ته هوءَ انشٺان جي بهاني ڳوٺ کان ڌار رهي. پر ڳوٺ الڳ ڪونه رهيو هو. ڳوٺ ۾ ته چوءٻول مچي ويو هو. ڪنچن با کي ٿيو اڃا ته هڪ حرف به نه اچاريو اٿم تنهن جي باوجود به ماڻهن ۾ سُس پُس چالو ٿي ويئي آهي ۽ ميٽينگون ٿيڻ لڳيون آهن. مجلسون ڪوٺجڻ لڳيون آهن. حالانڪ ويچاري جڳديش جو به ڪهڙو ڏوهه؟ هن کي ته مڏ چٻاڙڻ لاءِ ڪجھ مليو آهي. اهو به کسجي ويندس ته؟ اهو ڊپ نه هجيس ته حيرت نه آهي. پر ٿوري ڌيرج رکي ها. پر هن کي ويساهه به ڪيئن اچي ها؟ هو ڪٿي پيٽ ڄائو هو جو ..... اڙي پيٽ ڄاوا به ڪٿي مونکي سمجھي سگھيا آهن؟ '
ڪنچن با جو من ڀرجي آيو. آڪاش وارا بادل به ڄڻ هن جي ڇاتيءَ تي چڙهي آيا هئا. ڇاتيءَ تي بار جو دٻاءُ وڌندو پئي ويو. ساهه گُھٽجڻ لڳو هو. ڪنچن با کي ٿيو اهو بار گَھٽجندو نه ته؟ هوءَ هٻڪي ويئي! ' نه مرڻ جو ڊپ ڪونه اٿم. پر ههڙيءَ ريت مرڻو ناهي. پاڻ ته ڇٽي ويندي پر پٺيان سڄو ڳوٺ لهرين چڙهندو. پاڙيسرين، رشتيدارن ۽ پنهنجن سميت سنتان به انهي ڪن ۾ ڦاسي پوندا. نه جيئري رهيس تيستائين ڪنهن کي آڏو ڪونه آيس ته مري ڇو اچجي؟ مونکي هتان هلي وڃڻ گھرجي. ڳوٺ وارا ڇا سوچيندا؟ اهو ٽن ڏينهن کان سوچي رهيا آهن اهو ئي. مون ڪٿي ڪجھ چيو آهي. ماڻهو الڳ الڳ اندازا لڳائي رهيا آهن. مان هلي وينديس پوءِ ته سندن هنيان هلڪا ٿي ويندا. ويچارو جڳديش آرام سان جي سگھندو. منهنجي وڃڻ کان پوءِ هفتو ٻه هفتا ماڻهو شڪ شبهو ڪندا رهندا اتي ڪو نئون موضوع ملي ويندن ۽ ڀلجي ويندا. ماڻهن کي ايڏو ياد به ڪٿي رهندو آهي. '
هن ڀيري وڄ جو ڪڙڪو وسندڙ مينهن ۾ ٿيو. آڪاس سان گڏوگڏ ڪنچن با جو بار ڳرڻ لڳو. هن اونهون ساهه کنيو. سرد ٿيل هٿن پيرن ۾ گرمي اچڻ لڳي. هن ساڙهيءَ جي پلوءَ سان پگھر اگھيو. گھڙيال ۾ چئين لڳي جا ٽڪورا لڳا.
ڪنچن با اٿي. ٿيلهيءَ مان ڪپڙا ۽ ٽوال ڪڍيو. مندر جي ڇاپري مان برسات جو پاڻي وهي رهيو هو. ساڙهي پائي سنان ڪيو. سنان ڪري ڪپڙا پائي ماتاجيءَ جي مڙهيءَ سامهو بيهي رهي. هلڪي روشنيءَ ۾ ماتاجيءَ جي مورتيءَ کي ڏسندي رهي. ڌيري ڌيري هن ڏٺو ته مورتي ڪنهن تيج پُنج ۾ تبديل ٿي رهي هئي. کن پل لاءِ سندس اکيون چرخ ٿي پورجي ويون. بند اکين ۾ گهري اندهه لهي آئي. هوريا هوريان تمام لهرون سانت ٿي رهيون هيون.آرتيءَ جي آخرين گھنڊ وڄڻ کان بعد واري سانت اندر ٻاهر ڦهلجي رهي هئي. هوءَ پنهنجي اندر جو آواز ٻڌندي رهي.
“ ماءُ مان ته آئي هيس تنهنجي درشن لاءِ. تون منهنجي لاءِ پاڙن کي آڌار ڏيڻ واري ڀون آهين. منهنجي وَل سنجيوني ٻوٽي آهين. اڄ وري هڪ ڀيرو مونکي نئين سر سفرجي شروعات ڪرڻي آهي. منزل تي پهچي ويئي آهيان اهو منهنجو برهم هيو. مان ته تو وٽان جيئڻ جي شڪتي پنڻ آئي هئس. ڪو رستو نه سُجھي رهيو هو پرڪاش وٺڻ آئي هئس. پر جڳديس سمجھي ويٺو ته مان هن جو حق کسي وٺنديس. جتي حق هيو اهو به ڇڏي ڏنم اتي .... من ۾ ٿيم هڪ وار جساپر وينديس. هتي جي مٽي ئي منهنجي وکريل ممتا کي ٽڪائي رکڻ جي طاقت ڏيندي. هنن ٽن ڏينهن جي انشٺان درميان مون گذريل پنجاهه ورهيه وري هڪ ڀيرو جي ورتا. اهي يادون اڳي ڪڏهن ڪڏهن منهنجي من کي نچوئي ڇڏينديون هيون، چوسي وٺنديون هيون. مان انهن سان اک نه ملائي سگھندي هئس، پر هاڻي اهي يادون منهنجون هم سفر ٿي ويون آهن. منهنجو سڄو بار هلڪو ٿي ويو آهي. هڪ نرمل فرحت محسوس ڪري رهي آهيان. هاڻي منهنجي من ۾ ڪو به سٺو يا برو ڀاو ڪونهي. ڪا وڻند اڻوڻند ڪونهي. هاڻي مان جيڪا به ڏِس وٺنديس اها منهنجي لاءِ صحيح هوندي. هرڪو ماڻهو پنهنجي متي، شڪتي ۽ نيتي مطابق ڪٿي ڪٿي ڀُل ڪندو آهي ڪٿي ڀَو سڌاريندو آهي. انسان آهي انهيءَ ڪري ڀل ڪندو آهي. نه ته ڀڳوان نه ٿي وڃي ها!'
بتي ٻاري ڪنچن با سامان ٻڌڻ شروع ڪيو. سامان به ڇا هو؟ ٻه جوڙون ڪپڙا ۽ هڪ پتل جو پيالو. هن ڪمري جي ڪنڊ ۾ اونڌو پيل پيالو ورتو ۽ ٿيلهيءَ ۾ وجھي رهي هئي، پر هڪ پل لاءِ رڪجي ويئي. هٿ ۾ پڪڙيل خالي پيالي کي تڪيندي رهي. ڪجھ دير بعد پيالو ٿيلهيءَ ۾ وجھي ڇڏيائين. پنج لڳي رهيا هئا. ٿيلهي کڻي ڪنچن با اڀي ٿي. برسات بلڪل بند ڪونه ٿي هئي. هلڪي بوند وسي رهي هئي.هن ڪمري جي لائيٽ بند ڪئي، در بند ڪيو. ڏاڪڻ لهي ستي ماتا جي اسٿانڪ وٽ وڃي هٿ جوڙيا. هڪ نظر اردگرد گھمائي. باک جي جھيڻي سوجھري ۾ نم جو وڻ، اوٽو، ماتاجيءَ جو ڪمرو، ستي ماتا جو اسٿانڪ ۽ هوا ۾ ڦرڪندڙ مندر جي ڦڙڪي. ڪنچن با مندر جي پويان ويئي. هٿ سان ڦولهي ڪريڻ جو رتو گل پٽي اکين تان گھمائي مٿي تان به گھمايو ۽ پوءِ بلائوز جي کيسي ۾ وجھي ڇڏيو.
گيٽ بند ڪري هن وري هڪ ڀيرو شڪتي ماتا جي ڪمري تي نظر وڌي ۽ بس اسٽئنڊ طرف هلي نڪتي. ٺاڪر صاحب جي بند حويليءَ ۾ هلڪي هلچل محسوس ٿي رهي هئي. من ئي من ۾ ڀلاڀائي ۽ هري پريا کي ياد ڪري اڳتي نظر ڊوڙائي. سامهون بازار، چونڪ، چبوترو، سڃا پيا هئا. ٺاڪر مندر ۾ منگلا آرتيءَ جون تياريون ٿي رهيون هونديون. هن سوچيو. جھامپلدي جي اوٽي تي کن پل لاءِ وهڻ جو من ٿيس پر هوءَ ترسي ڪونه. بس ۾ اڃا دير هئي. خالي نظر سان سيم، رستا ۽ آڪاس کي ڏسندي هوءَ روڊ تي ويهي رهي.
ٿوري دير کان پوءِ ڪنهن واهن جو آواز ٻڌڻ ۾ آيو. ڪا موٽر سائيڪل لڳي رهي هئي. ڪنچن با مٿي تان اوڍيل ٿورو وڌيڪ اوڍيو. هڪ ٽيمپو اچي بيٺو، ٽيمپو وارو ڪو نئون ڇوڪرو هيو. هن پڇيو:
“ ڪٿي وڃڻو آهي؟”
“ تون ڪيڏاهن ٿو وڃي؟”
“ ڪانپ مان مال وٺڻ.”
ڪانپ مان؟ وڌيڪ ويچارڻ بنا “هلو” چوندي ڪنچن با ٽيمپو ۾ ويهي رهي. خالي بس اسٽئنڊ، خالي رستا، ۽ خالي سيم ۾ ٽيمپو جو آواز گونجندو رهيو.