ڊراپ سين
ڪجهه ڏينهن اڳ سڪرنڊ جي سوناري، نوجوان اميت ڪمار پاران مسلمان ٿي، اميت ڪمار مان عامر بڻجي، اداڪارا ارم ڳاهو سان شادي ڪرڻ جون خبرون سامهون آيون هيون. اخباري خبرن مطابق سڪرنڊ جي سوناري اميت ڪمار/عامر لاءِ هڪ طرف ارم ڳاهو جي محبت هئي، ته ٻئي طرف مائٽن جو دٻاءُ، جنهن ڪري هن ڪنهن وقت مسلمان ٿي ارم ڳاهو سان شاديءَ جو اقرار ٿي ڪيو، ته ڪنهن وقت انڪار. اميت ڪمار/عامر پاران ڪنهن وقت اقرار ۽ ڪنهن وقت انڪار جون خبرون پڙهي مون کي هڪ افسانو به ياد اچي ويو، ته ڪجهه حقيقتون به. اهو افسانو ته نسيم کرل جو لکيل آهي، جنهن جو عنوان آهي ”ڪافر“. هن افساني جي آکاڻي مختصر لفظن ۾ ڪجهه هيئن بيان ڪري سگهجي ٿي:
سيتل اوڏ پنهنجي زال سوڌو، بنا ڪنهن دٻاءَ جي، رضا خوشيءَ سان وڃي مسلمان ٿئي ٿو ۽ سندس نالو عبدالله رکيو وڃي ٿو. هو پنهنجي مٽن مائٽن سان سمورا لڳ لاڳاپا ٽوڙي، اوڏن جو ويڙهو ڇڏي وڃي مسلمانن سان رهي ٿو. ڪجهه وقت کان پوءِ پنهنجي ڀيڻ جي بيماريءَ جو ٻڌي سندس دل کي جهٻو اچي ٿو ۽ هو پنهنجي بيمار ڀيڻ جي طبيعت پڇڻ اوڏن جي ويڙهي طرف وڃي ٿو. روزي نماز جو پابند عبدالله جڏهن ٽپهريءَ جي نماز لاءِ ڳوٺ جي مسجد ۾ نٿو پهچي ۽ مولوي صاحب کي خبر پئي ٿي ته، عبدالله اوڏن جي ويڙهي ڏانهن ويو آهي، تڏهن هڪ ڳوٺاڻو فتح، مولوي صاحب جي حڪم سان عبدالله کي وٺڻ اوڏن جي ويڙهي ڏانهن وڃي ٿو. فتح، اوڏن جي ويڙهي وٽ پهچي عبدالله کي سڏ ڪري ٿو، ته عبدالله کان اڳ ۾ اوڏن جو مُکي ٻاهر نڪري اچي ٿو. مکيءَ کي ڏسي فتح چئي ٿو، ”اسان جو عبدالله توهان وٽ آيو آهي...“
مکي چڙ مان پڇي ٿو، ”عبدالله توهان جو آ فتح؟“
فتح وراڻي ٿو، ”ها، اسان جو مسلمان ڀاءُ آهي، اسين هن جا وارث آهيون.“
ان وچ ۾ عبدالله به اتي پهچي وڃي ٿو ۽ سندن ڳالهيون ٻڌڻ لڳي ٿو. مکي، فتح کان پڇي ٿو، ”چڱو فتح، هڪ ڳالهه ٻڌاءِ، سڀان جو هي مري وڃي ته جوڻس کي ته لوڌي ڪڍندئو نه؟“
”ڇو لوڌي ڪڍندا سونس!“
”توهين مسلمان ساڻس نڪاح ڪندئو؟“
”جي مالڪياڻي راضي هوندي ته ان ۾ ڪو عيب ڪونهي“.
عبدالله، مکيءَ کي سوالن جوابن ۾ منڌل ڏسي مشڪڻ لڳي ٿو.
مکي سوال جو نئون داءُ هڻي ٿو، ”چڱو فتح، جي جوڻس مري وڃي، ته کيس پاڻ وٽان پرڻائيندئو؟“
مکيءَ جو سوال ٻڌي فتح جو منهن ڪاوڙ مان ڳاڙهو ٿي وڃي ٿو، ”مکي، زبان سنڀال، اڳتي حرف نه ڪڇجانءِ، نه ته....“
مکي هيسجڻ بجاءِ مرڪي چئي ٿو، ”اهو ڪهڙي قانون ۾ لکيل آهي، جو توهان وٺندئو، باقي ڏيندئو ڪو نه...“
فتح، ڪاوڙ مان مکي کي ٻڌائي ٿو ته اسان ذات کان ٻاهر سڱ ناهيون ڏيندا ۽ اسان جي اها رسم ابن ڏاڏن کان هلندي ٿي اچي. انهيءَ سماجي متڀيد سبب عبدالله جي دل ٽُٽي پئي ٿي ۽ هو فتح سان گڏ وڃڻ بجاءِ، اوڏن جي ويڙهي ڏانهن واپس هليو ٿو وڃي...!
اهو ته هيو هڪ افسانو، جنهن ۾ سيتل اوڏ، عبدالله بڻجڻ کانپوءِ به سماجي متڀيد جو شڪار رهيو. انهيءَ افسانوي ڪردار ستيل اوڏ جي ڀيٽ ۾، حقيقي زندگيءَ جو ڪردار ڀاڳچند اوڏ ڀاڳ وارو رهيو، جنهن کي ذاتي طور تي هي بندو به سڃاڻي ٿو. ڪمپيوٽر سائنس ۾ ماسٽرس جي ڊگري حاصل ڪيل نوجوان ڀاڳچند ڪجهه مهينا اڳ عبدالله بڻيو، ته هڪ سکئي ستابي مسلمان گهراڻي ۾ سندس رشتو به طئي ٿي ويو، پر هڪ ٻيو حقيقي ڪردار، ويچارو هفشي ڪولهي مسلمان ٿيڻ کانپوءِ به سدائين سماجي متڀيد جو شڪار رهيو.
ٽنڊي يوسف ۾ رهندڙ پروفيسر عبدالرزاق ڀٽيءَ مطابق، هفشي ڪولهي مسلمان وڏيري جي باغن ۾ پورهيو ڪندو هو. جيتوڻيڪ هفشي جو گهر به ٽنڊي يوسف ۾ ئي هو، پر هو اڪثر وڏيري جي اوطاق تي رهندو هو. دوستن جي اثر هيٺ ٽيهن سالن جي عمر کان پوءِ هفشي مسلمان ٿي عبدالرحمان ته بڻجي ويو، پر مسلمانن مان کيس سڱ نه مليو ۽ نه ئي سندس مسلمان دوستن ڪنهن ٻئي سماجي حوالي سان هن جي ڪا خاص مدد ڪئي. نتيجي طور هفشي مان عبدالرحمان بڻيل انسان سدائين اڪيلاين ۽ اداسين جو شڪار رهيو. جڏهن به عيد جهڙو ڪو خوشين جو موقعو ويجهو ايندو هو، ته سندس اندر جي اداسي وڌي ويندي هئي. سندس دوست اڪثر اهڙن موقعن تي کيس چرچو ڪري چوندا هئا ته، ”اڙي، شادي ڪري پوءِ مسلمان ٿئين ها...!“ تڏهن هو ڦڪي مرڪ مرڪي چوندو هو، ”بس يار، مون ته پنهنجو ڪم ڪيو، باقي مسلمان ڀائرن مون سان ڪو نه نڀايو!“
نسيم کرل جي افسانوي ڪردار سيتل اوڏ (عبدالله) جيان، عبدالرحمان ٻيهر مذهب مٽائي وري هفشي ڪولهي ته ڪو نه ٿيو، پر هن جا پنهنجي ڪولهي مائٽن سان سماجي رابطا سدائين بحال رهيا. اهو ئي سبب آهي ته، جڏهن هو بيمار ٿيو ته وري به پنهنجي ڀاءُ لکمڻ ڪولهيءَ جي گهر هليو ويو ۽ ڀاءُ جي گهر ۾ ئي مري ويو. مرڻ کانپوءِ سندس ڀاءُ لکمڻ، عبدالرحمان جو لاش مسلمانن حوالي ڪري ڇڏيو، جن ايترو ضرورو ڪيو، جو سندس جنازي نماز پڙهي، کيس اسلامي طريقي مطابق دفن ڪري ڇڏيو!
نسيم کرل جو افسانوي ڪردار سيتل اوڏ ته شادي شده هيو ۽ زال سوڌو وڃي مسلمان ٿيو هو، پر جڏهن ٻڌائين ته سندس مرڻ جي صورت ۾ ڪو مسلمان ڀاءُ سندس زال سان ته نڪاح ڪري ڇڏيندو، پر جيڪڏهن سندس زال مري وئي ته ڪو به کيس پنهنجي نياڻيءَ جو سڱ نه ڏيندو، ته سندس ارواح کڄي ويو ۽ هو وري اوڏن جي ويڙهي ڏانهن واپس هليو ويو! سندس ابتڙ، ٽنڊي يوسف جو حقيقي ڪردار هفشي ڪولهي ته شادي ڪرڻ کانسواءِ ئي وڃي مسلمان ٿيو هو، پر ويچارو شادي ڪرڻ جي حسرت سيني ۾ سانڍي مري ويو! هاڻي ڏسون ته، (خبرن مطابق) سڪرنڊ جي سوناري اميت ڪمار پاران مسلمان ٿي عامر بڻجڻ کان پوءِ، اداڪارا ارم ڳاهو سان شادي ڪرڻ واري حقيقي زندگيءَ جي انهيءَ ڪهاڻيءَ جو ڪهڙو ٿو ڊراپ سين ٿئي.....هن حقيقي زندگيءَ جي ڪهاڻيءَ جو ڊراپ سين ڪهڙو به ٿئي، پر ڪنهن نه ڪنهن ڊراما رائيٽر کي هڪڙي ڊرامي جو موضوع ته ملي ئي ويندو ۽ ڊرامن ۾ افسانوي ڪردار ادا ڪندڙ اداڪارا جي حقيقي زندگي به، شايد ٽي وي اسڪرين تي ڊرامو بڻجي سامهون اچي ويندي!
اڱارو 30 آگسٽ 2011ع