آمريڪا جي جانس هاپڪنس يونيورسٽي
آمريڪا جي جانس هاپڪنس يونيورسٽي
جتي ناسا لاءِ به ڪم ٿئي ٿو[/b]
آمريڪا ۾ جانس هاپڪنس يونيورسٽي جو جنم ته 22 جنوري 1876ع تي عمل ۾ آيو پر اسان ڳالهه جي شروعات هن يونيورسٽي جي جنم کان ايڪياسي سال اڳ جنم ورتل هڪ عظيم مخير شخص جي جنم واري ڏينهن يعني 19 مئي 1795ع کان ٿا ڪريون، جنهن کان پوءِ ئي جانس هاپڪنس يونيورسٽي جي حقيقتن کي سمجهڻ ۾ مدد ملندي ڇو ته جانس هاپڪنس يونيورسٽي جو وجود ۽ نالو ان مخير شخص جي تعليمي ڀلائي واري جذبي ۽ ان جي نالي سان ئي سلهاڙيل آهي.
عيسوي سال 1795 جي 19 مئي واري ڏينهن آمريڪا جي ميريلئنڊ رياست جي هڪ شهر ڪرافٽن ۾ هڪ خاصي زميندار سموئل جانسن جي گھر ۾ هڪ ٻار جنم ورتو جنهن جو نالو وڏي ڌام ڌوم سان ”جانس هاپڪنس“رکيوويو. جانس هاپڪنس کان پوءِ به هن ساڳئي گهر ۾ ڏهه ٻار ٻيا به ڄاوا پر پنهنجن ٻين ڏهن ئي ڀائرن ۽ ڀينرن جي ڀيٽ ۾ جيڪا عزت، اهميت ۽ محبت ”جانس هاپڪنس“ کي پلئه پئي ان جي دعويٰ سندس ٻيا ڀائر ۽ ڀينر ڪري نه ٿا سگھن. ان جو وڏو سبب هي آهي ته جانس هاپڪنس پنهنجي جان ۽ مال کي انسانذات جي خدمت لاءِ وقف ڪري ڇڏيو هيو. هن جو نظريو اهو هيو ته انساني ڀلائي لاءِ خرچ ٿيندڙ رقم ئي ڪارج ڀري هجي ٿي.
جانس هاپڪنس جنهن پنهنجي دولت جو وڏو حصو تعليم جي ترقيءَ لاءِ وقف ڪري جانس هاپڪنس يونيورسٽي جي باني بڻجڻ جو اعزاز ماڻيو هو سو ننڍپڻ ۾ ئي تماڪ جي پوکيءَ واري پنهنجي خانداني ڪرت کان ڌار ٿي اچي پنهنجي چاچي سان سندس ” گيرارڊ هاپڪنس بالٽيمور گراسري هول سيل“ واري ڪاروبار ۾ هٿ ونڊائڻ لڳو ۽ سندس بالٽيمور شهر واري گهر ۾ ئي رهائش اختيار ڪيائين جتي هن جا پنهنجي سڳيءَ سئوٽِ ايلزبيٿ سان عشق وارا پيچ لڳي ويا. پر سندن شادي ۾ سندن مذهبي عقيدو رنڊڪ بڻيو جنهن تحت هو سڳيءَ سئوٽ سان شادي نٿي ڪري سگھيو. عشق ۾ انهيءَ چوٽ جي نتيجي ۾ جانس هاپڪنس توڙي سندس محبوبه سئوٽ سڄي زندگي ڪنوارا رهيا. جانس هاپڪنس پنهنجي باقي زندگي ۽ وٽس موجود اڻمئي ناڻي کي انساني ڀلائي لاءِ وقف ڪري جيئڻ جو پهه ڪري ڇڏيو ۽ پوءِ ان جي نتيجي ۾ اهو ٿيو جو سندس شهر بالٽيمور ۾ جانس هاپڪنس جي دولت مان عام ڀلائي جا ادارا جهڙوڪ جانس هاپڪنس هاسپيٽل، جانس هاپڪنس نرسنگ اسڪول، جانس هاپڪنس اسڪول آف ميڊسن، جانس هاپڪنس بلومبرگ اسڪول آف پبلڪ هيلٿ ۽ جانس هاپڪنس يونيورسٽي جنم وٺي منظر عام تي اچي ويا. نه رڳو ايترو پر شهر جي ٺاهه ٺوڪ ۽ ريل جي رستن جي سڌاري لاءِ پڻ جانس هاپڪنس جي وقف ڪيل رقم استعال ٿي جانس هاپڪنس جي روح جي اطمينان جو سبب بڻجندي رهي.
1996ع ۾ آمريڪا جي هڪ تنظيم ”رئنڪنگ آف دي رچئسٽ آمريڪنس آف پاسٽ ائنڊ پريزنٽ“ جي سروي مطابق جانس هاپڪنس آمريڪا جي ماضي ۽ حال واري تاريخ جي 100 سڀ کان وڌيڪ شاهوڪارن واري فهرست ۾ 69 نمبر تي هئو. جانس هاپڪنس يونيورسٽي جي ڪهاڻي انهي مخير شخص جانس هاپڪنس جي ڪهاڻي جو ڪلائيميڪس آهي.
آمريڪا جي رياست مريلينڊ جي شهر بالٽيمور ۾ خدمت جي جذبي تحت 1876ع ۾ قائم ڪيل جانس هاپڪنس يونيورسٽي خانگي شعبي جي نامياري ريسرچ يونيورسٽي آهي جيڪا پنهنجي قيام کان اڄ تائين هڪ سئو اٺٽيهه سالن جي ڊگھي سفر ۾ پنهنجي شاگردن مان دنيا جي مختلف شعبن جون ڪي ئي ڪامياب ۽ عالمگير شخصيتون پيدا ڪري نه رڳو پنهنجي باني جانس هاپڪنس پر هن يونيورسٽي سان واڳيل دنيا جي نوجوانن ۽ انهن جي والدين جي خوابن جي تعبير ڪندي رهي آهي.
ٽائيمز ايجوڪيشن ورلڊ يونيورسٽيز رئنڪنگ جي سال 2013ع واري سروي رپورٽ مطابق جانس هاپڪنس يونيورسٽي پنهنجي تدريسي ۽ تحقيقي سرگرمين جي معيار مطابق دنيا جي 15 نمبر اهم ۽ معياري يونيورسٽي آهي. هن يونيورسٽي سان سلهاڙيل شاگردن، استادن ۽ محققن پنهنجي ڪارڪردگيءَ ۽ تحقيقن جي عيوض هن وقت تائين 37 نوبيل انعام حاصل ڪيا آهن جن مان 23 نوبيل انعام يافته هن يونيورسٽيءَ جي مختلف فئڪلٽين جا استاد هئا جن مان 18 ڄڻن جو تعلق ميڊيسن ۽ فزيالاجي واري شعبي سان آهي. آمريڪا جو اڳوڻو اٺاويهون صدر ووڊرو ولسن هن يونيورسٽي جو شاگرد هئو جنهن 1886ع ۾ هن يونيورسٽي مان پي ايڇ ڊي جي ڊگري حاصل ڪئي هئي ۽ 1919ع ۾ نوبيل انعام حاصل ڪيو هو. آمريڪا جي نيشنل سائنس فائونڊيشن جي ڪٿ مطابق جانس هاپڪنس يونيورسٽي سائنس، ميڊيڪل ۽ انجنيئرنگ وارن تدريسي توڙي تحقيقي شعبن ۾ آمريڪا جي پهرين صف وارين يونيورسٽين ۾ شامل آهي.
جانس هاپڪنس يونيورسٽي جون آمريڪا ۾ ٻه ڪئمپسون آهن، جنهن مان هڪ هن جي اصلي ڪئمپس جيڪا ميريلينڊ رياست جي بالٽيمور شهر ۾ آهي ۽ هن جي ٻي ڪئمپس واشنگٽن ڊي سي ۾ قائم آهي. ان کان علاوه جانس هاپڪنس يونيورسٽي جا انٽرنيشنل سينٽر دنيا جي ٻين ملڪن جهڙوڪ چين، سنگاپور، ملائيشيا ۽ اٽليءَ ۾ واقع آهن. جانس هاپڪنس يونيورسٽي جون بالٽيمور شهر ۾ ٻه ڪئمپسون آهن جنهن مان هڪ ”هوم ووڊ ڪئمپس“ ۽ ٻي ”ميڊيڪل انسٽيٽيوشنس ڪئمپس اِيسٽ بالٽيمور“ جي تعارف سان مشهور آهن.
بالٽيمور شهر جي اتر واري پاسي ۾ واقع هوم ووڊ ڪئمپس ۾ مختلف تدريسي ۽ تحقيقي علمن جا اسڪول ۽ انهن ۾ قائم ڪيترا ئي شعبا انڊر گريجوئيشن جا چوهتر ۽ گريجوئيشن ليول جا ٻاونجاهه مختلف پروگرام هلائيندا رهن ٿا جن ۾ هزارين شاگرد رجسٽر ٿي علم جي روشني سان فيضياب ٿيندا رهن ٿا. جانس هاپڪنس يونيورسٽي جي هوم ووڊ ڪئمپس ۾ قائم اهڙن اسڪولن ۾ ”زئنويل ڪريگر اسڪول آف آرٽس ائنڊ سائنس“، ”جِي سِي ڊبليو اسڪول آف انجنيئرنگ“ ۽ اسڪول آف ايجوڪيشن شامل آهن.
بالٽيمور شهر جي اوڀارين حصي ۾ قائم جانس هاپڪنس يونيورسٽي جي ”ميڊيڪل انسٽيٽيوشنس ڪئمپس“ ۾ واقع اسڪول آف ميڊيسن، بلومنگ اسڪول آف پبلڪ هيلٿ ۽ اسڪول آف نرسنگ پڻ پنهنجن مختلف شعبن ۾ هزارين شاگردن کي ميڊيڪل سائنس جي ڄاڻ سان آرسته ڪري انهن کي گريجوئيشن ۽ پوسٽ گريجوئيشن جي ڊگرين وارا اعزاز بخشي سماج جي خدمت لاءِ فارغ ڪندا رهن ٿا.
بالٽيمور شهر جي ڪاروباري مرڪز ۾ هن يونيورسٽي سان لاڳاپيل 2007ع ۾قائم ڪيل ”ڪئري بزنس اسڪول“ ۽ 1857ع ۾قائم ڪيل ”پيباڊي انسٽيٽوٽ“ بزنس ايجوڪيشن، ميوزڪلاجي ۽ پرفارمنس وارن ڪورسن ۾ گريجوئيشن جي ڊگري لاءِ تدريس ۽ تحقيق جو عمل ڪندا رهن ٿا جتي پڻ شاگردن جو وڏو تعداد سدائين درسي سرگرمين ۾ مصروف رهي ٿو.
جانس هاپڪنس يونيورسٽي جي واشنگٽن ڊي سي واري شهر ۾ مساچوئيٽس اوينيو تي ”ايمبيسيز رو“ جي ڏاکڻي طرف قائم ڪئمپس ۾ زياده تر انٽرنيشنل رليشنس، ڊپلوميسي ۽ ايڪنامڪس وارن ڪورسن ۾ ماسٽرس جي ڊگري لاءِ درس و تدريس جون سرگرميون ڪيون وڃن ٿيون.
جانس هاپڪنس جي اپلائيڊ فزڪس جي لئبارٽري، ميريلينڊ جي علائقي ” لائورل“ ۾ واقع آهي، جتي خاص طور تي آمريڪا جي ڊفينس واري کاتي ۽ ”ناسا“ لاءِ تحقيقي ڪم ڪيووڃي ٿو.
جانس هاپڪنس يونيورسٽي ۾ درس، تدريس ۽ مطالعي ۾ معاونت ڪندڙ هڪ بهترين لائبريري سسٽم موجود آهي جنهن ۾ اٽڪل 40 لک ڪتابن، ناياب نسخن ۽ ڊاڪومينٽس جو بي بها خزانو موجود آهي. هاپڪسن يونيورسٽي پريس پڻ هتي ٿيندڙ تحقيق تي مشتمل ڪتاب ۽ جرنل ڇاپي علمي خزاني ۾ واڌارو ڪندي رهي ٿي. انهيءَ کان علاوه هن يونيورسٽي جي شاگردن جي هم نصابي ۽ تفريحي سرگرمين لاءِ اسپورٽس، گئمز، ايٿيليٽس جي سهوليتن سميت شاگردن جي ڀلائي ۽ بهبود وارا گروپ، ڪلب ۽ سماجي تعليمي تنظيمون هر وقت متحرڪ رهي هتي جي شاگردن لاءِ زندگيءَ کي پُر رونق ۽ مزيدار بڻائڻ ۾ پنهنجو ڪردار ادا ڪندا رهن ٿا.
بهرحال هاپڪنس يونيورسٽي ۾ اڄڪلهه زيرِ تعليم 24 هزارشاگرد هن معياري يونيورسٽي جي موجودگيءَ مان ته مستفيض ٿي رهيا آهن پر مستقبل ۾ هن يونيورسٽيءَ مان تعليم حاصل ڪرڻ جي خواهش رکندڙ دنيا جي نوجوانن لاءِ پڻ هن يونيورسٽيءَ جا دروازا کليل آهن.
هاپڪنس يونيورسٽي سان گڏ بالٽيمور شهر ۽ ان جي رياست ميرلينڊ جي معلومات وٺڻ پڻ ضروري آهي. بالٽيمور آمريڪا جو ڇويهون نمبر وڏو شهر آهي جيڪو آمريڪا جي رياست ميرلينڊ ۾ واقع آهي. بالٽيمور شهر سان گڏ ڪائونٽي پڻ آهي. بالٽيمور جيڪو 1729ع ۾ قائم ڪيو ويو هيو سو وچ ائٽلانٽڪ آمريڪا جو ٻيو نمبر وڏو سامونڊي بندر آهي. بالٽيمور ميٽروپوليٽن ايريا جي ڪل آبادي اٽڪل ستاويهه لک ماڻهن تي مشتمل آهي. بالٽيمور شهر جي خوبصورتي جي ڪري هن کي ”چارم سٽي“ پڻ سڏيو ويندو آهي. اڄڪلهه بالٽيمور شهر جي گھڻي شهرت جو سبب جانس هاپڪنس يونيورسٽي ۽ ان جا ميڊڪل سائنس ۽ انجنيرنگ وار مرڪز آهن پر هن شهر ۾ ٻيا سرڪاري ۽ غير سرڪاري درسگاهه ۽ يونيورسٽيون پڻ آهن جهڙوڪ يونيورسٽي آف ميريلينڊ بالٽيمور، لويلا يونيورسٽي، ناٽر ڊئم آف ميريلينڊ يونيورسٽي، يونيورسٽي آف بالٽيمور، ڪوپن اسٽيٽ يونيورسٽي، مارگن اسٽيٽ يونيورسٽي وغيره.
مريلينڊ رياست آمريڪا جي ننڍين رياستن مان هڪ آهي، جيڪا پنهنجي زميني سرحدن سان آمريڪا جي ٻين رياستن جهڙوڪ ورجينيا، ويسٽ ورجينيا ۽ واشنگٽن ڊي سي سان ڳنڍيل آهي. ميريلينڊ رياست کي آمريڪا جي سڀ کان وڌيڪ شاهوڪار رياست پڻ سمجهيو وڃي ٿو. ميريلينڊ رياست جي گاديءَ جو هنڌ اناپولس آهي جڏهن ته هاپڪنس يونيورسٽي وارو شهر بالٽيمور هن جو سڀ کان وڏو شهر آهي.
جيڪڏهن ڪو نوجوان پنهنجي محنت ۽ ميرٽ جي بنياد تي جانس هاپڪنس يونيورسٽي ۾ تعليم لاءِ پهچي وڃڻ ۾ ڪامياب ٿي وڃي ٿو ته پوءِ ان کي اهو به موقعو ميسر هجي ٿو ته هوپنهنجي تعليمي ۽ تفريحي مقصد لاءِ نه رڳو بالٽيمور ۽ ميريلينڊ رياست جا ٻيا علائقا پر آمريڪا جا ٻيا تفريحي ۽ تاريخي ماڳ مڪان ۽ شهر پڻ گھمي ڦري ڏسي سگھي ٿو پر شرط اهو آهي ته هن جي شاگرديءَ واري زندگيءَ جو هر لمحو علم، ڄاڻ ۽ معلومات کي حاصل ڪرڻ واري مقصد لاءِ استعمال ٿيڻ گھرجي.
(ڪاوش مڊويڪ مئگزين، 16 اپريل 2014ع)