مونيش يونيورسٽي
مونيش يونيورسٽي
جيڪا آسٽريليا جي گادي واري شهر ميلبورن ۾ قائم آهي
[/b]
مونيش يونيورسٽي آسٽريليا جي رياست وڪٽوريا جي گاديءَ واري نامياري شهر ميلبورن ۾ واقع آهي جيڪا 1958ع ۾ قائم ڪئي وئي هئي. هيءَ وڪٽوريا رياست جي ٻيو نمبر پراڻي ۽ وڏي يونيورسٽي آهي. آسٽريليا جي هيءَ پهرين يونيورسٽي آهي جيڪا اتان جي رواج جي ابتڙ ڪنهن شخصيت جي نالي پٺيان سڃاتي ويندي آهي ۽ اها شخصيت آهي آسٽريلوي فوج جو اڳوڻو ڪمانڊر سر جان مونيش. جڏهن ته آسٽريليا جون ٻيون سڀئي يونيورسٽيون يا درسگاهون پنهنجي شهرن يا رياستن جي نالن پٺيان سڃاتيون ويندا آهن.
هتي اهو ڄاڻڻ به ضروري آهي ته هيءَ يونيورسٽي جنهن ماڻهوءَ ”سر جان مونيش“ جي نالي سان پنهنجي سڃاڻپ رکي ٿي، اهو هيو ڪير؟ سرجان مونيش جرمن نسل جي خاندان جو فرد هئو جنهن جو جنم سندس خاندان پاران جرمني کان لڏي آسٽريليا ۾ آباد ٿيڻ کان ٻه سال پوءِ ٿيو هو. هن جو پيءُ دوڪاندار هئو. هن آسٽريليا جي هڪ ننڍي شهر مان بنيادي تعليم حاصل ڪرڻ کان پوءِ ميلبورن يونيورسٽي مان سِوِل انجنيئرنگ ۾ ماسٽرس ۽ ڊاڪٽوريٽ جي ڊگري حاصل ڪئي هئي. سول انجنيرنگ واري شعبي ۾ سٺي ڪارڪردگي ۽ صلاحيتن جي بنياد تي وِڪٽورين انسٽيٽيوٽ آف انجنيئرس جو صدر ۽ انسٽيٽيوشن فار سِوِل انجنيئرس لنڊن جو ميمبر بڻيو. 1884ع ۾ هن يونيورسٽي جي نيم فوجي ڪمپنيءَ ۾ شامل ٿي ليفٽيننٽ جو عهدو ورتو ۽ پوءِ ترقي ڪندو آسٽريليا جي فوج ۾ ڪمانڊر جي عهدي تي پهتو. پهرين عالمي جنگ ۾ سر جان مونيش آسٽريلين آرمي جو ڪمانڊر هئو ۽ هن پنهنجي حڪمت عملي ۽ هوشيارپ جي مدد سان آسٽريليا جي تاريخ ۾ ڪاميابين ۽ ڪامرانين جا ڪيترا ئي باب شامل ڪرائي ڇڏيا. سر جان مارشل جي پنهنجي قوم لاءِ ڪيل بي لوث خدمتن جي موٽ ۽ اعتراف ۾ آسٽريلين عوام ۽ حڪومت مونيش يونيورسٽي سميت ڪيترائي ماڳ، مڪان ۽ ادارا سر جان مونيش جي نالي سان منسوب ڪري ڇڏيا، جن ۾ جان مونيش سائنس اسڪول، دِي سٽي آف مونيش، مونيش فِري وَي، مونيش ميڊيڪل سينٽر ۽ سائوٿ آسٽريلين ٽائون آف مونيش شامل آهن. نه رڳوايترو پر آسٽريليا جي ڪرنسي جي هڪ سئو ڊالر واري نوٽ تي جيڪا تصوير ڏنل آهي، اها به سر جان مارشل جي ئي آهي
جيتوڻيڪ مونيش يونيورسٽي گهڻي آڳاٽي ڪو نه آهي تنهن هوندي به اڌ صدي کان ٿورو مٿي عمر جي ڏاڪي تي پهچي هن يونيورسٽي نه رڳو آسٽريليا پر دنيا جي ڪنڊ ڪڙڇ کان ايندڙ شاگردن جي تعليم ۽ تربيت ۾ جيڪو نمايان ڪردار ادا ڪيو آهي اهو ساراهه جوڳو آهي. مونيش يونيورسٽي جون صرف آسٽريليا ۾ ئي پنج ڪئمپسون آهن. ان کان علاوه دنيا جي ٻين ملڪن جي وڏن شهرن ۾ پڻ هن يونيورسٽيءَ جون ڪئمپسون، اسڪول، لرننگ سينٽر ۽ ريسرچ اسٽيشنون واقع آهن. پرڏيهه ۾ واقع مونيش يونيورسٽي جي برانچ ادارن ۾ ملائيشيا واري مونيش يونيورسٽي ڪئمپس، چين ۾ واقع جوائنٽ گريجوئيٽ اسڪول، اٽليءَ ۾ قائم مونيش يونيورسٽي پريٽو سينٽر، انڊيا جي بمبئي شهر ۾ مونيش ريسرچ اڪيڊمي ۽ سائوٿ آفريڪا ۾ مونيش يونيورسٽي ڪئمپس شامل آهن. مونيش يونيورسٽي جي آسٽريليا ۾ واقع ڪئمپسن ۽ انهن ۾ موجود اهم تدريسي ۽ تحقيقي شعبن جو مختصر تفصيل ڪجهه هيٺينءَ ريت آهي.
مونيش يونيورسٽي ڪيلٽن ڪئمپس: هيءَ ڪئمپس مونيش يونيورسٽي جي ٻين سڀني ڪئمپسن کان وڏي آهي، جنهن کي يونيورسٽي جي ”فلئگشپ ڪئمپس“ يعني مکيه ڪئمپس جي حيثيت حاصل آهي. هي ڪئمپس تمام وسيع ۽ ڪشادي آهي جيڪا تقريبن هڪ ڪلوميٽر کان وڌيڪ ايراضيءَ تي ڦهليل آهي. مونيش يونيورسٽي جي هن ڪيلٽن ڪئمپس ۾ اٽڪل 26 هزار شاگرد زيرِ تعليم آهن. هيءَ ڪئمپس ميلبورن جي مرڪزي علائقي کان ويهن ڪلوميٽرن جي مفاصلي تي ڏکڻ اوڀر ۾ واقع آهي. ڪيلٽن ڪئمپس ۾ يونيورسٽيءَ جون جيڪي اهم فئڪلٽيون موجود آهن انهن ۾ فئڪلٽي آف ميڊيسن فئڪلٽي آف نرسنگ ائنڊ هيلٿ سائنس، فئڪلٽي آف آرٽ، فئڪلٽي آف بزنس ائنڊ ايڪنامڪس، فئڪلٽي آف انجنيئرنگ، فئڪلٽي آف ايجوڪيشن، فئڪلٽي آف انفارميشن ٽيڪنالاجي، فئڪلٽي آف لا ۽ انهن فئڪلٽين جا ٻيا شعبا قائم آهن. انهن کان علاوه يونيورسٽيءَ جون سائنس ۽ ميڊيڪل جون اهم ۽ گهڻي تعداد ۾ ريسرچ لئباريٽريون پڻ هن ڪئمپس ۽ ان جي اوسي پاسي ۾ ئي واقع آهن.
تدريسي ۽ تحقيقي سرگرمين کان علاوه يونيورسٽي جي هيءَ ڪئمپس شاگردن جي سماجي ۽ ثقافتي سرگرمين جو ڳڙهه بڻيل هوندي آهي جنهنڪري هتي هميشه زندگي جواني، جوڀن، آدرشن، حوصلن ۽ همٿن جي رنگن ۾ رلجي پر رونق ۽ متحرڪ بڻيل رهندي آهي. هن ڪئمپس ۾ شاگردن جي رهائش لاءِ ڇهه وڏيون هاسٽلن پڻ موجود آهن جن کي ريزيڊنشل هال سڏيو ويندو آهي.
مونيش يونيورسٽي ڪالفيلڊ ڪئمپس: هي ڪئمپس مونيش يونيورسٽي جي ٻيو نمبر وڏي ڪئمپس شمار ٿئي ٿي جنهن ۾چوڏنهن هزار کان وڌيڪ شاگرد علم پرائي رهيا آهن. ڪالفيلڊ ميلبورن جو نواحي علائقو آهي جيڪي ميلبورن جي مرڪزي حصي کان اٽڪل 12 ڪلوميٽرن جي مفاصلي تي واقع آهي. مونيش يونيورسٽي جي هيءَ ڪئمپس ڪالفيلڊ جي نالي سان سڃاتي ويندي آهي.
مونيش يونيورسٽي پيننسولا ڪئمپس: هي ڪئمپس مونيش يونيورسٽي جي ٽيون نمبر وڏي ڪئمپس ليکي وڃي ٿي. هن ڪئمپس ۾ اٽڪل 35 هزار شاگرد زيرِ تعليم آهن. پيننسولا ڪئمپس ميلبورن شهر جي مرڪزي علائقي کان اٽڪل 40 ڪلوميٽرن جي مفاصلي تي ڏکڻ اوڀر ۾ مارننگٽن پيننسولا واري علائقي ۾ واقع آهي. هن ڪئمپس ۾ ميڊيڪل سائنسز جي ڪيترن ئي شعبن ۾ انڊر گريجوئيشن کان وٺي گريجوئيشن ۽ پوسٽ گريجوئيشن جي ڊگرين لاءِ پڻ ڪورس آفر ڪيا ويندا آهن. هن ڪئمپس جي خاص فئڪلٽين ۾ فزيوٿراپي، سائيڪالاجي، ايمرجنسي اِن هيلٿ ائنڊ پئراميدڪ، نرسنگ وغيره اچي وڃن ٿا.
مونيش يونيورسٽي بيروِڪ ڪئمپس: يونيورسٽي جي هيءَ ڪئمپس وڪٽوريا رياست جي هڪ خوبصورت شهر بيروڪ ۾ واقع آهي جيڪو ميلبورن جي مرڪزي علائقي کان اٽڪل 43 ڪلوميٽرن جي مفاصلي تي واقع آهي. مونيش يونيورسٽيءَ جي هي ڪئمپس پنهنجي علائقي جي نالي جي نسبت سان ئي بيروڪ ڪمپس طور سڃاتي ويندي آهي. جيتوڻيڪ وڪٽوريا جو هي شهر ويجهي ماضيءَ ۾ ترقي ڪري وڌي ويجهي هڪ نئين آبادي وارو شهر بڻجي ويو آهي پر تنهن هوندي به هن شهر ۾ اعليٰ تعليم جي ضرورتن جي پورائي لاءِ مونيش يونيورسٽيءَ پاران هيءَ ڪئمپس قائم ڪري نه رڳو هن شهر جي نوجوانن پر ٻين علائقن ۽ ملڪن کان ايندڙ انٽرنيشنل شاگردن جي اعليٰ تعليم جي گهرجهن کي به پورو ڪرڻ جي ڪوشش ڪئي آهي.
مونيش يونيورسٽي الفرڊ ڪئمپس: مونيش يونيورسٽي جي هيءَ ڪئمپس ”دي الفرڊ هاسپيٽل“ ۾ واقع آهي جيڪا وڪٽوريا رياست جي ٻيو نمبر وڏي اسپتال آهي. مونيش يونيورسٽي جي هن ڪئمپس تي سندس نالو پڻ هن اسپتال جي نسبت سان ئي پيل آهي جنهنڪري هيءَ الفرڊ ڪئمپس جي نالي سان سڃاتي ويندي آهي. ميڊيڪل سائنسز جا ڪجهه اهم شعبا هن ڪئمپس جي سڃاڻپ بڻيل آهن. انهن شعبن ۾ سينٽرل ڪلينيڪل اسڪول، پبلڪ هيلٿ ائنڊ پريوينو ميڊيسن اسڪول، ڊپارٽمنٽ آف فارينسڪ ميڊيسنز ۽ ڊپارٽمنٽ آف ايپيڊيمالاجي قابل ذڪر آهن.
مونيش يونيورسٽي پارڪوِل ڪئمپس: هي ڪئمپس ميلبورن جي اترئين مرڪزي ۽ تجارتي علائقي کان ٽن ڪلوميٽرن جي مفاصلي تي پارڪوِل واري علائقي ۾ واقع آهي. هي جديد طرز تي ٺهيل ڪئمپس آهي جنهن ۾ موجود عالمي معيار جون ريسرچ لئبارٽريون ۽ تدريسي سهوليتون شاگردن جي پڙهائي ۽ تحقيق واري عمل ۾ وڏي معاونت ڪنديون رهن ٿيون. هن ڪئمپس جي مکيه فئڪلٽين ۾ فئڪلٽي آف فارميسي ائنڊ فارماسوٽيڪل سائنسز، فئڪلٽي آف اسپيشلائيزيشن اِن ايرياز آف فارميوليشن سائنسز ۽ فئڪلٽي آف ميڊيسنل ڪئمسٽري شامل آهن.
مونيش يونيورسٽي جي هڪ خاص ڳالهه هيءَ به آهي تي هن جي شاگردن ۾ ڇوڪرن کان وڌيڪ تعداد ڇوڪرين جو آهن هن جي ڪل 64 هزار شاگردن ۾ 36 هزار ڇوڪريون ۽ 28 هزار ڇوڪرا زير تعيلم آهن. مونيش يونيورسٽي ۾ معياري تعليم ۽ تحقيق واري عمل جي پيش ِنظر هتي انٽرنيشنل شاگردن جو پڻ وڏو انگ موجود هجي ٿو. هن سال به هن يونيورسٽي ۾ پرڏيهي شاگردن جو تعداد 11 هزار آهي جيڪي دنيا جي ڏيڍ سئو کان وڌيڪ ملڪن مان ڪُوچ ڪري مونيش يونيورسٽي ۾ اچي علم جي بحر مان فيض ياب ٿي رهيا آهن.
ملائيشيا جي صوبي سلنگور جي شهر ”بندر سن وَي“ ۾ واقع مونيش يونيورسٽي جي سن وَي ڪئمپس به آسٽريليا کان ٻاهر مونيش يونيورسٽي جي نامياري ۽ معياري ڪئمپس ليکي وڃي ٿي. هن يونيورسٽي ۾ ملائيشيا ۽ ٻين ملڪن کان آيل شاگردن جو پڻ خاصو تعداد زير تعليم آهي. ملائيشيا ۾مونيش يونيورسٽي جي هن ڪئمپس ۾ اٽڪل چار هزار شاگرد گريجوئيشن کان ڊاڪٽوريٽ جي ڊگرين تائين وارن ڪورسن ۾ داخل آهن. هن ڪئمپس جي مکيه فئڪلٽين ۾ ميڊيسن ائنڊ هيلٿ سائنسز فئڪلٽي، انجنيرنگ فئڪلٽي، انفارميشن فئڪلٽي، بزنس، آرٽس ائنڊ سائنس فئڪلٽيون اچي وڃن ٿيون.
آسٽريليا ۾ مونيش يونيورسٽي جي مختلف فئڪلٽين ۽ تدريسي شعبن جي مقبوليت ۽ اهميت جو اندازو اتي داخل شاگردن جي تعداد مان به لڳائي سگهجي ٿو. يونيورسٽي جي معلوماتي لٽريچر مطابق شاگردن جو وڌ ۾ وڌ انگ هن يونيورسٽي جي بزنس ائڊمنسٽريشن ائنڊ ايڪنامڪس واري فئڪلٽيءَ ۾ داخل آهي جن جو تعداد 16 هزار شاگردن تي مشتمل آهي. ان کان علاوه ميڊيسن، نرسنگ ائنڊ هيلٿ سائنسز واري فئڪلٽي ۾ 11 هزار شاگرد، آرٽس ۾ 10 هزار، انجنيئرنگ فئڪلٽي ۾ 6 هزار، سائنس ۾ ساڍا پنج هزار، ايجوڪيشن فئڪلٽي ۾ ساڍا پنج هزار، انفارميشن ٽيڪنالاجي ۾ 3 هزار، لا ۾ ساڍا ٽي هزار، فارماسوٽيڪل سائنسز ۾ ٻه هزار، آرٽس ڊزائين ائنڊ آرڪيٽيڪچر ۾ پوڻا ٻه هزار ۽ ڪجهه شاگرد ٻين شعبن ۾ به داخل آهن.
مونيش يونيورسٽي ۾ غريب پر غير معمولي صلاحيتون رکندڙ ذهين شاگردن لاءِ ”سر جان مونيش اسڪالرشپ پروگرام“ جي نالي سان مالي سهائتا جو هڪ نظام به آهي جنهن تحت ضرورتمند شاگردن کي سندن ميرٽ ۽ ضرورتن جي مطابق مختلف اسڪالرشپس ڏنيون وينديون آهن. اهڙين اسڪالرشپس ۾ مونيش انٽرنيشنل اسڪالرشپ، مونيش اسڪالرشپ فار ايڪسيپشنل اچيومنٽ ۽ مونيش اسڪالرشپ فار ايڪسيلينس شامل آهن.
بهرحال مونيش يونيورسٽي جيڪا پنهنجي قيام کان اڄ تائين آسٽريليا ۾ علم جو فيض عام ڪندي رهي ٿي، ان مان مختلف شعبن جون ڪيتريون ئي نامياريون شخصيتون علم جي دولت سان مالا مال ٿي پنهنجي قوم ۽ ملڪ جي ترقي ۾ هٿ ونڊائينديون رهن ٿيون. جيڪڏهن اوهان به مستقبل ۾اهڙن ئي ڪامياب شخصيتن جي لسٽ ۾ پنهنجو نالو لکرائڻ جا خواهشند آهيو ته پوءِ محنت جو سندرو ٻڌي اعليٰ تعليم جي تلاش لاءِ نڪري پئو، دنيا جي سڀني اعليٰ درسگاهن سميت آسٽريليا جي مونيش يونيورسٽي به اوهان جي آمد جي انتظار ۾ آهي.
(ڪاوش مڊويڪ مئگزين، 25 فيبروري 2015ع)