نيشيل آٽونامس يونيورسٽي
National Autonomous University, Mexico
نيشيل آٽونامس يونيورسٽي
جيڪا ميڪسيڪو جي مشهور يونيورسٽي آهي
[/b]
ڏکڻ آمريڪا جنهن کي لاطيني آمريڪا به سڏجي ٿو، ۾ واقع نامياري ملڪ ميڪسيڪو جي ”نيشنل آٽونامس يونيورسٽي“ جو احوال لکڻ کان پهريان ميڪسيڪو حڪومت جي اعلانيل هڪ اهڙي اسڪالرشپ جو ذڪر ڪريون ٿا جيڪا، ممڪن آهي ته ڪنهن به باصلاحيت، هوشيار ۽ همٿ ڀرئي نوجوان کي ميڪسيڪو ملڪ جي ”نيشنل آٽونامس يونيورسٽي“ سميت اتان جي ٻين درسگاهن مان پڻ تعليم پرائڻ جو موقعو فراهم ڪري ڏئي.
هيءَ اسڪالرشپ جنهن جو نالو آهي ”ميڪسيڪن گورنمنٽ اسڪالرشپ پروگرام فار فارين اسٽوڊنٽس“ (Mexican Govt. Scholarship Program for Foreign Students) تنهن موجب پاڪستان سميت دنيا جي 180 ملڪن جا باصلاحيت شاگرد جيڪي ميڪسيڪو جي تعليمي اداران مان تعليم حاصل ڪرڻ ۾ دلچسپي رکن ٿا، اهي هن اسڪالرشپ لاءِ درخواست ڏئي سگهن ٿا. هي اسڪالرش ميڪسيڪو جي ٻين درسگاهن سميت نيشنل آٽونامس يونيورسٽي مان اعليٰ تعليم حاصل ڪرڻ لاءِ به ڪم آڻي سگهجي ٿي. اسڪالرشپ جا وڌيڪ تفصيل هن ريت آهن ته سواءِ بزنس ايڊمنسٽريشن، اڪائونٽنگ، مارڪيٽنگ، ايڊورٽائزمنٽ، ڊينسٽري ۽ پلاسٽڪ سرجري وارن ٽيچنگ سبجيڪٽن جي باقي هيومنٽيز، سوشل سائنسز، ميڊيڪل، انجنيئرنگ ۽ جنرل سائنس جي ٻين سڀني سبجيڪٽن مان ڪنهن ۾ به ماسٽرس ۽ ڊاڪٽوريٽ جي ڊگري حاصل ڪرڻ لاءِ يا گريجوئيٽ ۽ پوسٽ ڊاڪٽوريل سطح جي ريسرچ ڪرڻ لاءِ هي اسڪالرشپ حاصل ڪري سگهجي ٿي. انهي اسڪالرشپ وسيلي صرف ميڪسيڪو جي اهڙن 70 کن اعليٰ معيار جي درسگاهن جيڪي ميڪسيڪو جي ”نيشنل ڪائونسل فار سائنس ائنڊ ٽيڪنالاجي“ وٽ رجسٽر ٿيل آهن، مان ڪنهن به هڪ مان تعليم حاصل ڪري سگهجي ٿي. هن اسڪالرشپ لاءِ درخواست ڏيڻ جي آخري تاريخ 31 آگسٽ 2015ع آهي. ان بابت وڌيڪ معلومات حاصل ڪرڻ لاءِ انٽرنيٽ وسيليwww.scholarship-positions.com ويب سائيٽ تي ڏنل ”ميڪسيڪن گورنمنٽ اسڪالرشپ پروگرام 2016ع“ جي اشتهار کي ڌيان سان پڙهڻ گهرجي يا پاڪستان ۾ ميڪسڪو واري سفارتخاني مان يا ان جي ويب سائيٽ تان معلومات حاصل ڪري سگهجي ٿي.
ميڪسيڪو ملڪ، جنهن جي گاديءَ جو شهر ”ميڪسيڪو سِٽي“ سڏجي ٿو، ان جي گاديءَ واري شهر ۾ قائم ”نيشنل آٽونامس يونيورسٽي“ ۾ نه رڳو سينٽرل ۽ لاطيني آمريڪا پر ٻين ملڪن جي شاگردن سميت دنيا جي ڪيترن ئي ملڪن جا شاگرد زير تعليم آهن. نيشنل آٽونامس يونيورسٽي آف ميڪسيڪو (National Autonomous University of Mexico) سرڪاري سرپرستي ۾ هلندڙ ريسرچ يونيورسٽي آهي جنهن کي سينٽرل آمريڪا سميت لاطيني آمريڪا جي سڀ کان وڏي يونيورسٽي هجڻ جو اعزاز حاصل آهي.
جيتوڻيڪ هيءَ يونيورسٽي پنهنجي موجوده شڪل ۽ صورت ۾ ته اڄ کان صرف هڪ صدي کن اڳ يعني 22 سيپٽمبر 1910ع ۾ وجود ۾ آئي پر حقيقت ۾ ”نيشنل آٽونامس يونيورسٽي“ ميڪسيڪو جي ان قديم درسگاهه جو تسلسل آهي جنهن جي قدامت ساڍن چئن صدين تي ڦهليل آهي. ان تاريخي درسگاهه جو نالو ”رايل ائنڊ پونٽيفيڪل يونيورسٽي آف ميڪسيڪو“ آهي جيڪا ميڪسيڪو سِٽيءَ ۾ مقدس رومن سلطنت (Holy Roman Empire) جي ان وقت جي حڪمران ”چارلس پنجين“ جي هڪ حڪمنامي جي پيرويءَ ۾ 21 سيپٽمبر 1551ع ۾ قائم ڪئي ويو هئي. ياد رهي ته هي اهو زمانو هيو جڏهن رومن ايمپائير جيتوڻيڪ پنهنجي جوانيءَ جا ڏينهن گذاري پنهنجي پڇاڙڪي دور ۾ داخل ٿي چڪي هئي پر اڃا ان وقت تائين يورپ ۽ دنيا جي ڪجهه ٻين ملڪن سميت سينٽرل آمريڪا جو هي ملڪ ميڪسيڪو پڻ مقدس رومن سلطنت جو حصو ئي هيو ۽ هتي ان وقت رومي بادشاهه جو ئي حڪم هلندو هيو.
آڳاٽي رَوم (Rome)، جيڪو هاڻي اٽليءَ جو هڪ تاريخي شهر آهي، جي نسبت سان رومن ايمپائير سڏجندڙ هن سلطنت جي شروعات 27 قبل مسيح واري دور ۾ تڏهن ٿي هئي جڏهن آڪٽيويئن (Octavian) نالي هڪ همراهه رَوم جي رياست جي پهرين بادشاهه جي حيثيت سان حڪومتي واڳون سنڀالي آگسٽس(Augustus) جو لقب اختيار ڪيو. آگسٽس جي معني آهي ”باعزت“. اهڙي طرح رومن ايمپائير جو بنياد پيو.ان کان پوءِ رومن ايمپائر جو دائرو وڌائڻ لاءِ مختلف دورن ۾هن جا مختلف حڪمران ٻين ملڪن تي چڙهايون ڪري انهن کي فتح ڪندا رهيا اهو سلسلو تيستائين جاري رهيو جڏهن پنجين عيسوي صدي يعني 476ع ۾ رومن ايمپائير جي آخري حڪمران ”روملس آگسٽلسس“ (Romulus Augustulus) کي بيدخل ڪيو ويو. ان کا پوءِ رومن ايمپائير ٻن حصن ۾ ورهائجي وئي جهڙوڪ وَيسٽرن رومن ايمپائير ۽ اِيسٽرن ايمپائير. اڳتي هلي ايسٽرن رومن ايمپائير ته 1453ع ۾ ختم ٿي وئي پر ويسٽرن ايمپائير ”هولي رومن ايمپائير“ جي نالي سان 1806ع تائين قائم رهي.
ميڪسيڪو جيڪو اسپين جي قبضي هيٺ هيو سو پڻ اسپين مٿان رومن ايمپائر قابض ٿيڻ سان هولي رومن ايمپائير جو حصو بڻجي ويو هو. ان ئي زماني ۾ هولي رومن ايمپائير جي بادشاهه چارلس پنجين (Charles V) ميڪسيڪو جي گادي واري شهر ميڪسڪو سِٽيءَ م 1551ع ۾ ”رايل ائنڊ پونٽيفيڪل يونيورسٽي آف ميڪسڪو“ جي نالي سان هڪ درسگاهه قائم ڪرايو هيو جيڪو بعد ۾ ”نيشنل آٽونامس يونيورسٽي آف ميڪسيڪو“ جو بنياد بڻيو.
نيشنل آٽونامس يونيورسٽي آف ميڪسيڪو جي قائم ڪرڻ ۾ وڏو ڪردار ان وقت جي ميڪسيڪو جي وزير تعليم، ”جسٽو سيرا“ جو آهي. هو ترقي پسند رويا رکندڙ علم دوست ماڻهو هيو جنهن 1910ع ۾ جديد دور جي ضرورتن تحت لبرل ايجوڪيشن کي ميڪسيڪو ۾ عام ڪرڻ پئي چاهيو تنهن آٽونامس يونيورسٽي کي بنا دير آپريشنل بڻائڻ لاءِ هن جو ڪم ڪار ان ئي عمارتن ۾ شروع ڪرايو جن ۾ آڳاٽي دور ۾ رايل ائنڊ پونٽيفيڪل يونيورسٽي آف ميڪسڪو قائم هئي جيڪا پوءِ بدلجندڙ دور جي تعليمي ضرورتن سان هم آهنگ نه ٿي سگهڻ ڪري 1867ع ۾ بند ٿي چڪي هئي. نيشنل آٽونامس يونيورسٽي جي ان پراڻي ۽ مکيه ڪئمپس، جيڪا ”سيوڊيڊ يونيورسٽيريا“ جي نالي سان مشهور آهي، کي 2007ع ۾ يونيسڪو پاران ”ورلڊ هيريٽيج سائيٽ“ (UNESCO World heritage Site) قرار ڏنو ويو آهي.
نيشنل آٽونامس يونيورسٽيءَ کي اهو به اعزاز حاصل آهي ته هن جا ٽي اڳوڻا شاگرد مختلف شعبن ۾ سٺي ڪارڪردگي جي ڪري نوبيل انعام حاصل ڪري چڪا آهن، اهي اڳوڻا لائق شاگرد جيڪي هاڻي نه رڳو ميڪسيڪو پر دنيا جا ناميارا سائنسدان ۽ سماج سڌارڪ آهن انهن ۾ الفانسو گاريشيا روبلس (امن جو نوبيل انعام يافته)، آڪٽيويوپاز (ادب جو نوبيل انعام يافته) ۽ ماريو مولينا (ڪيمسٽري جو نوبيل انعام يافته) شامل آهن. انهن کان علاوه نيشنل آٽونامس يونيورسٽي جي اڳوڻن شاگردن ۾ ميڪسيڪو جا پنج صدر جهڙوڪ ڪارلوس ساليناس، لوئيس ايچيوريا، مگيول اليمان ۽ ميڊرڊ هرتادو. ڪوسٽا ريڪا جو اڳوڻو صدر ابيل پاشيڪو، گئٽامالا جو اڳوڻو صدر الفانسو پورٽيلو ۽ بوليوويا جو اڳوڻو نائب صدر الويرو گريشيا سميت مڪسيڪو ۽ دنيا جي علم ادب، سماج ۽ سائنس ۽ ٽيڪنالاجيءَ جو وڏيون نامور شخصيتون به شامل آهن.
نيشنل آٽونامس يونيورسٽي ۾ 40 فئڪلٽيون، ۽ ڪيئي ٻيا انسٽيٽيوٽ، ڪلچرل سينٽر، ايڪالاجيڪل رِزَروَ، سينٽرل لائبريري، ميوزم، نارمل ۽ نيشنل پرپيئريٽري اسڪول وغيره آهن. ياد رهي ته نارمل اسڪول اهڙن ادارن کي سڏيو ويندو آهي جتي استادن جي تربيت ٿيندي آهي ۽ جتي کين پڙهڻ پڙهائڻ جا ڍنگ ۽ اصول سيکاريا ويندا آهن.
نيشنل آٽونامس يونيورسٽي ۾ جديد تعليم جا سڀئي شعبا موجود آهن جن ۾ گريجوئيشن کان وٺي ڊاڪٽوريٽ ۽ پوسٽ ڊاڪٽوريٽ جي ڊگرين لاءِ درس و تدريس ۽ تحقيق جو ڪم ٿيندو رهي ٿو. تاهم هن جي ناميارن فئڪلٽين ۽ شعبن ۾ فئڪلٽي آف انجنيئرنگ، فئڪلٽي آف ميڊيسن، فئڪلٽي آف سائنس، فئڪلٽي آف سوشل سائسز، فئڪلٽي آف فائين آرٽس، فئڪلٽي آف پوليٽيڪل سائنس، فئڪلٽي آف جيورسپريڊنس، فئڪلٽي آف لٽريچر، فئڪلٽي آف ويٽرنري ميڊيسن ائنڊ اينيمل سائنسز، فئڪلٽي آف آرڪيٽيڪچر، فئڪلٽي آف اڪائونٽنگ ائنڊ ايڊمنسٽريشن کان علاوه ٻيا ڪي ئي تدريسي شعبا آهن جن ۾ هر وقت تدريس ۽ تحيقيق جو ڪم اعليٰ طريقي سان ٿيندو رهي ٿو جنهنڪري اتان جا استاد ۽ شاگرد هميشه متحرڪ رهن ٿا.
انهن کان علاوه نيشنل آٽونامس يونيورسٽي جا ڪجهه ناميارا نيشنل اسڪول جهڙوڪ نيشنل اسڪول آف پلاسٽڪ آرٽ، نيشنل اسڪول آف ميوزڪ، نيشنل اسڪول آف نرسري ائنڊ ابسٽيٽرڪ، نيشنل اسڪول آف سوشل ورڪ، نيشنل پرپيئريٽري اسڪول، نيشنل اسڪول آف هاءِ اسٽڊيز پڻ پنهنجي ڪارڪردگيءَ جي حوالي سان وڏي نيڪنامي رکن ٿا. هن يونيورسٽي جا ڪاليج آف سائنس ائنڊ هيومينٽيز ۽ ان جا ٻيا پنج اسڪول ۽ انسٽيٽيوٽ آف اِيسٿيٽڪ ريسرچ ۽ سينٽر فارجينومڪس سائنسز، انسٽيٽيوٽ آف ايسٽرانامي، انسٽيٽيوٽ آف بايو ٽيڪنالاجي، انسٽيٽيوٽ آف نيوڪليئر سائنسز، انسٽيٽيوٽ آف ايڪالاجي، انسٽيٽيوٽ آف سيل فزيولاجي، انسٽيٽيوٽ آف جيوفزڪس، انسٽيٽيوٽ آف مٽيريلس ريسرچ، انسٽيٽيوٽ آف ڪيمسٽري، انسٽيٽيوٽ آف بايو ميڊيڪل، انسٽيٽيوٽ آف اپلائيڊ ميٿميٽڪس ائنڊ سسٽمس ريسرچ ۽ انسٽيٽيوٽ آف انجنيئرنگ پڻ پنهنجي تحقيقي ۽ تدريسي ڪم جي لحاظ کان گهڻا نمايان آهن. نيشنل آٽونامس يونيورسٽيءَ جون ميڪسيڪو سِٽي ۾ ڇهه ڪئمپسون آهن، جڏهن ته ميڪسيڪو جي مختلف شهرن ۾ پڻ هن يونيورسٽيون جون اٺ سيٽلائيٽ ڪئمپسون انهن شهرن جي نوجوانن جي تعليم ۽ تربيت ۾ پنهنجو ڀرپور ڪردار ادا ڪنديون رهن ٿيون.
ميڪسيڪو کان ٻاهر نيشنل آٽونامس يونيورسٽي جا توسيعي اسڪول ڪئناڊا، يونائيٽيڊ اسٽيٽس ۽ چين ۾ واقع آهن جيڪي پڻ ٻين سبجيڪٽن جي پڙهائي سان گڏ خاص طور تي اسپينش ۽ انگريزي ۽ فرينچ ٻوليءَ جي سکيا ۾ اڳواڻيءَ وارو ڪردار ادا ڪندا رهن ٿا. هن جي اهڙن اسڪولن ۾UNAM اسڪول ٽيڪساس، لاس اينجلس، شڪاگو، اليناس، ڪيوبي شامل آهن.
نيشنل آٽونامس يونيورسٽي آف ميسيڪو جا پرڏيهي شاگردن لاءِ گڏيل تعليمي ۽ تحقيقي پراجيڪٽ مختلف ملڪن جي يونيورسٽين ۾ جاري آهن. فارين اسٽڊي وارن پروگرامن ۾ هن جا پروگرام بيجنگ يونيورسٽي چين، ڪيروينٽس انسٽيٽيوٽ ميڊرڊ، اسپين، يونيورسٽي آف ڪوسٽا ريڪا، پئرس سوربون يونيورسٽي، نارٿرج يونيورسٽي ڪليفورنيا ۽ ڪئليفورنيا اسٽيٽ يونيورسٽي نارٿرج ۾ پڻ جاري آهن. بهرحال ميڪسيڪو جي نيشنل آٽونامس يونيورسٽي ۾ مٿي ڄاڻايل تعليمي سهوليتن سان گڏ شاگردن جي تندرستي ۽تفريح جي لاءِ پڻ ڪي ئي سهوليتون موجود آهن پر ضرورت ان ڳالهه جي آهي ته اتي پهچڻ لاءِ پنهنجي همٿ کي ٻيڻو ۽ ٽيڻو ڪرڻو پوندو.
(ڪاوش مڊويڪ مئگزين، 20 مئي 2015ع)