مڪگل يونيورسٽي
مڪگل يونيورسٽي
جيڪا ڪئناڊا جي نامياري يونيورسٽي آهي
[/b]
تازو ئي عالمي توڙي ڪئناڊا جي قومي ميڊيا ۾ مڪگل يونيورسٽي (McGill University) جو ذڪر حوالي طور ايندو رهيو آهي، ڇاڪاڻ جو ٿورو عرصو اڳ عام چونڊن ۾ ڪاميابي ماڻي ڪئناڊا جي ٽيويهين وزيراعظم طور جنهن شخص حڪومت جون واڳون سنڀاليون آهن اهو هن يونيورسٽي جو شاگرد رهي چڪو آهي. مڪگل يونيورسٽي جو اهو اڳوڻو شاگرد ۽ ڪئناڊا جو موجوده وزيراعظم جسٽن ٽروڊئو آهي جنهن 44 سالن جي ننڍيءَ عمر ۾ هن ملڪ جو وڏو منصب ماڻي هڪ نئين تاريخ رقم ڪئي آهي.
جسٽن ٽروڊئو (Justin Trudeau) جيڪو خود به ڪئناڊا جي پندرهين وزيراعظم جيمس ٽروڊئو جو پٽ آهي تنهن مڪگل يونيورسٽي مان بيچلر آف آرٽس اِن لٽريچر جي ڊگريءَ لاءِ تعيلم حاصل ڪئي هئي. هن يونيورسٽي مان گريجوئيشن ڪرڻ کان پوءِ هي همراهه ڪجهه عرصو مختلف اسڪولن ۾ ٽيچر به رهيو پر پوءِ ستت ئي ٻيهر اچي مڪگل يونيورسٽي ۾ داخل ٿيو ۽ اتي انوائرنمنٽل جاگرافيءَ ۾ ماسٽرس جي ڊگري لاءِ تعليم وٺڻ شروع ڪيائين جيڪا هو گهڻو وقت جاري نه رکي سگهيو ۽ وڃي سياست ۾ سيهڙيو ۽ آخرڪار ڪئناڊا جو وزير اعظم بڻجي ويو.
بهرحال ماضيءَ توڙي اڄڪلهه واري ڪئناڊا جا اهڙا ٻيا به ڪيئي ڪامياب ڪردار هن يونيورسٽيءَ جا شاگرد رهي چڪا آهن جن جو مختصر احوال به پڙهندڙن جي دلچسپيءَ ۽ اتساهه لاءِ هن مضمون ۾ ضرور ڏبو پر پهريان يونيورسٽي جي تفصيلي خبر چار لهون ٿا ته جيئن پنهنجي اعليٰ تعليم لاءِ پرڏيهه جي درسگاهن ۾ وڃڻ جا خواب ڏسندڙ ڪي نوجوان هن يونيورسٽي کي به پنهنجي مستقبل جي ممڪنات ۾ شامل ڪري سگهن.
سرڪاري سرپرستيءَ هيٺ هلندڙ مڪگل يونيورسٽي ڪئناڊا جي اوڀر واري صوبي ڪيوبيڪ (Quebec) جي نامياري شهر مونٽريل (Montreal) ۾ واقع آهي جيڪا اڄ کان اٽڪل ٻه صديون کن اڳ يعني 1821ع ۾ وجود ۾ آئي هئي. هيءَ يونيورسٽي اڄڪلهه دنيا جي بهترين ريسرچ يونيورسٽين مان هڪ ليکي وڃي ٿي.
مڪگل يونيورسٽي جي قيام جو قصو به حقيقت ۾ دنيا جي ٻين ڪيترن ئي نامور درسگاهن وانگر انهن جي قيام جي پٺيان بيٺل ڪنهن علم دوست مخير شخص جي سخاوت جو ئي قصو آهي. هن يونيورسٽي جي قيام جو ڪريڊٽ مونٽريل شهر جي هڪ نامياري واپاري ۽ علم دوست شخص جيمس مڪگل ڏانهن وڃي ٿو. جنهن جي نالي پٺيان ئي هي درسگاهه ”مڪگل يونيورسٽي“ طور ڏيهان ڏيهه سڃاتو وڃي ٿو. هن يونيورسٽي جو باني جيمس مڪگل اصل ۾ اسڪاٽش نسل جو آهي جنهن جو جنم به اسڪاٽلينڊ ۾ ئي ٿيو هيو. هن پنهنجي تعليم به اسڪاٽلينڊ جي شهر گلاسڪو ۾ واقع ”گلاسڪو يونيورسٽي“مان ئي حاصل ڪئي هئي. بعد ۾ جڏهن سندس والدين گلاسڪو مان هجرت ڪري ڪئناڊا جي شهر مونٽريل ۾ اچي مستقل رهائش پذير ٿيا ته جيمس مڪگل به هتي اچي هڪڙو ننڍڙو ڪاروبار شروع ڪيو جيڪو سندس محنت، جانفشاني ۽ ڪوششن سان اڳتي هلي وڏي ڪاروبار ۾ تبديل ٿي ويو جنهنڪري هي همراهه به وڏو دولتمند بڻجي ويو. جيمس مڪگل پنهنجي هن نئين ملڪ، جنهن کيس مالامال ڪري ڇڏيو هو جو احسان چڪائڻ ۽ هتان جي ماڻهن جي خدمت ڪرڻ لاءِ پنهنجي ڪمايل دولت عام ڀلائي جي ڪيترن ئي چڱن ڪمن ۾ خرچ ڪرڻ شروع ڪئي ۽ آخرڪار اها وصيت به ڪئي ته سندس مرڻ کان پوءِ سندس رهيل ملڪيت ”رايل انسٽيٽيوٽ آف ايڊوانسمنٽ آف لرننگ“ جي حوالي ڪئي وڃي ته جيئن ان ذريعي تعليم جي ترقي لاءِ ڪم ٿي سگهي. جڏهن جيمس مڪگل زندگيءَ جي پڄاڻي تي راهه رباني ورتي ته سندس وصيت جي پوئواري ۾ سندس ڇڏيل ملڪيت مٿي ڄاڻايل اداري جي حوالي ڪئي وئي جنهن سان هن تعليمي اداري وڏي ترقي ڪئي. هن اداري پاران موئنٽريل شهر ۾ ٻه رايل گرامر اسڪول ۽ 1821ع ۾ ”مڪگل ڪاليج“ قائم ڪيو ويو جنهن ۾ ”موئنٽريل ميڊيڪل انسٽيٽيوٽ“ پڻ شامل ڪيو ويو. هن ڪاليج پاران پهريون دفعو ڪئناڊا ۾ ميڊڪل ۾ گريجوئيشن جي ڊگريءَ لاءِ تدريس ۽ تحقيق جو ڪم شروع ڪيو ويو، جنهنڪري هي ڪئناڊا ۾ ميڊيڪل تعليم جو پهريون ادارو ليکجڻ لڳو. هن ڪاليج جي وڌندڙ مقبوليت جي مدِ نظر ستت ئي هن جو درجو وڌائي کيس ”مڪگل يونيورسٽي“ جو درجو ڏنو ويو.
هن يونيورسٽي سان لاڳاپيل استادن، ريسرچرس ۽ اڳوڻن شاگردن پنهنجي نمايان تحقيق، دريافتن ۽ ايجادن جي عيوض 12 نوبيل پرائيز، 150 روڊيس اسڪالرشپس ۽ اهڙا ڪيئي ٻيا اعزاز ماڻيا آهن. اها ڳالهه پڻ تعريف جوڳي آهي ته هن يونيورسٽي جي اڳوڻن شاگردن پنهنجي علم دوستي جو مظاهرو ڪندي مختلف شهرن ۾ ڪجهه ادارا قائم ڪرڻ ۾ ڀرپور مدد ڪئي آهي، اهڙن ادارن ۾البرٽا صوبي جي مڪگل يونيورسٽي ڪاليج آف برٽش ڪولمبيا، جان هاپڪنس اسڪول آف ميڊيسنس، مڪگل جي سيٽلائيٽ ڪئمپس ڊاسن ڪاليج ۽ مڪ شلچ اسڪول آف ميڊسن ائنڊ ڊينٽسٽري شامل آهن.
مڪگل يونيورسٽي جون ٻه ڪئمپسون آهن. هڪ کي ڊائون ٽائون ڪئمپس ۽ ٻي کي مئڪڊونلڊ ڪئمپس سڏيو وڃي ٿو. ڊائون ٽائون واري ڪئمپس هن يونيورسٽي جي مکيه ڪئمپس آهي جنهن ۾ ڪيترن ئي اهم تدريسي شعبن سميت هن جي انتظاميا جون آفيسون به واقع آهن هي ڪئمپس شهر جي وچ ۾ واقع آهي جڏهن ته مئڪڊونلڊ ڪئمپس شهر کان اٽڪلهه ٽيهه ڪلوميٽر اولهه ۾ هڪ خوبصورت علائقي ۾ واقع آهي.
مڪگل يونيورسٽي ڪل 11 اهم فئڪلٽين ۽ ڪيترن ئي اسڪولن ۽ ٻين تدريسي شعبن، ريسرچ انسٽيٽيوٽس، وسيع لائبريرين ۽ جديد سائنسي لئباريٽرين تي مشتمل آهي. هن يونيورسٽي جي خاص فئڪلٽين ۾ فئڪلٽي آف انجنيئرنگ، فئڪلٽي آف ميڊيسنز، فئڪلٽي آف ائگريڪلچرل ائنڊ انوائرنمنٽل سائنسز، فئڪلٽي آف آرٽس، فئڪلٽي آف ڊينٽسٽري، فئڪلٽي آف ايجوڪيشن، فئڪلٽي آف رليجس اسٽڊيز، فئڪلٽي آف مئنيجمنٽ، اسڪول آف ميوزڪ، فئڪلٽي آف لا ۽ فئڪلٽي آف سائنس وغيره اچي وڃن ٿيون.
مڪگل يونيورسٽي جي ٻين تدريسي ۽ تحقيقي شعبن ۾ اسڪول آف ڪمپيوٽر سائنس، اسڪول آف انفارميشن اسٽڊيز، اسڪول آف فزيڪل ائنڊ آڪيوپيشنل ٿراپي، اسڪول آف نرسنگ، اسڪول آف ڊائيٽيٽڪس ائنڊ هيومن نيوٽريشن، اسڪول آف اربن پلاننگ، اسڪول آف سوشل اسٽڊيز، اسڪول آف آرڪيٽيڪچر، انسٽيٽيوٽ آف اسلامڪ اسٽڊيز، اسڪول آف ڪنٽينيوئنگ اسٽڊيز، انسٽيٽيوٽ آف پيراسيٽالاجي، مڪگل ايگزيڪيٽو انسٽيٽيوٽ، مڪگل يونيورسٽي هيلٿ سينٽر وغيره شامل آهن.
مڪگل يونيورسٽي ۾ اٽڪل 30 هزار شاگرد زيرِتعليم آهن جن ۾ خاصو تعداد دنيا ٻين ملڪن کان آيل انٽرنيشنل شاگردن جو به شامل آهي. هن يونيورسٽي ۾ اهي شاگرد هتي جي 300 مختلف تدريسي ۽ تحقيقي ڪورسن ۾ گريجوئشن، ماسٽرس ۽ پي ايڇ ڊي جي ڊگرين لاءِ ماهر استادن جي نگراني ۾ تعليم حاصل ڪري رهيا آهن.
دنيا جي يونيورسٽين جي تعليمي ۽ تحقيقي معيار ۽ نيڪنامي جي ڪٿ ڪندڙ هڪ عالمي اداري ٽائيمز هائير ايجوڪيشن ورلڊ يونيورسٽيز جي 2015ع واري سروي رپورٽ مطابق مڪگل يونيورسٽي پنهنجي تعليمي، تحقيقي سرگرمين ۽ ماحول جي حوالي سان دنيا جي اٺٽيهين ٽاپ معيار واري يونيورسٽي آهي. هن يونيورسٽي کي اهو به اعزاز حاصل آهي ته هيءَ درسگاهه يونائيٽيڊ اسٽيٽس آف آمريڪا جي يونيورسٽي نه هجڻ جي باوجود به پنهنجي ڪم ۽ ڪارڪردگيءَ جي ڪري آمريڪي يونيورسٽين جي معتبر تنظيم ”ايسوسيئيشن آف آمريڪن يونيورسٽيز“ جي ميمبر آهي.
ڪئناڊا جي ڪيوبيڪ صوبي جي سرڪاري ٻولي فرينچ آهي ڇو ته هتي جي اڪثريت رهاڪن جي مادري ٻولي به فرينچ ئي آهي تڏهن به هن صوبي ۾ ٽي اهڙيون يونيورسٽيون آهن جن ۾ انگريزي ٻوليءَ ۾ ئي تعليم ڏني ويندي آهي ۽ مڪگل يونيورسٽي به انهن مان هڪ آهي.
مڪگل يونيورسٽي ۾ ٻاهر کان ايندڙ شاگردن جي رهائش لاءِ هاسٽلن، ريزيڊنشل هالن ۽ مختلف رهائشي منصوبن جو خاص اهتمام ٿيل آهي جن ۾ اٽڪل 4 هزار شاگرد رهائش پذير آهن. هن يونيورسٽي ۾ شاگردن جي سماجي ڀلائي، همنصابي ۽ تفريحي سرگرمين ۾ يونيورسٽي جي انتطاميا سان گڏ شاگردن جون ڀلائي واريون تنظيمون پڻ اهم ڪردار ادا ڪنديون رهن ٿيون. شاگردن جي اهڙين تنطيمن ۾ اسٽوڊنٽس سوسائٽي آف مڪگل يونيورسٽي، ”پوسٽ گريجوئيٽ اسٽوڊنٽس سوسائٽي“ ۽ ”انٽرنيشنل رليشنس اسٽوڊنٽس ايسوسيئيشن“ قابل ذڪر آهن.
مڪگل يونيورسٽي ۾ ڪيترا ئي اهڙا شاگرد رهي چڪا آهن جيڪي بعد ۾ پنهنجي تعليم ۽ صلاحيتن جي بنياد تي وڏن منصبن تي پهتا آهن. اهڙن مان هڪ اڳوڻي شاگرد جيڪو ڪئناڊا جو موجوده وزير اعظم آهي جو ذڪر مٿي ڪري چڪا آهيون. هن يونيورسٽي جي اهڙن ٻين ناميارن اڳوڻن شاگردن ۾ ڪئناڊا جا ٻه اڳوڻا وزيراعظم سر جان ايبٽ، سر ولفرڊ لائرئير، مصر جو اڳوڻو وزير اعظم احمد ناظف، ڪوسٽا ريڪا جو اڳوڻو صدر ڊانيئل اوڊبر ڪيوروس، لوٽيوا جي اڳوڻي عورت صدر وائرا وڪي فريبرغا سميت ملڪ جا ڪي ئي نامور سـائـنـسدان، اديب ۽ ٻين شعبن سان لاڳاپيل شخصيتون شامل آهن. اوهان به هن يونيورسٽيءَ جي ڪامياب شاگردن جي لسٽ ۾ شامل ٿي سگهو ٿا.