گرفٿ يونيورسٽي
گرفٿ يونيورسٽي
جيڪا خوبصورت رياست ڪوئينس لينڊ ۾ قائم آهي
[/b]
”گرفٿ يونيورسٽي“ جو سربستو احوال لکڻ کان پهريان مان اُن سوال جي جواب ۾ ڪجهه لکڻ چاهيان ٿو جيڪو اڪثر ڪري منهنجا پڙهندڙ دوست مون کان پڇندا رهندا آهن. سندن سوال هوندو آهي ته ڇا مان اُهي سڀئي ملڪ گهمي چڪو آهيان جن ملڪن جي يونيورسٽين تي تعارفي مضمون لکندو رهان ٿو؟
منهنجَي مانوارن دوستن جي اطلاع لاءِ عرض آهي ته هن وقت تائين مان صرف اٺن ملڪ جهڙوڪ برطانيا (انگلينڊ، اسڪاٽلينڊ، ويلز)، آمريڪا (نيويارڪ، واشنگٽن، هيوسٽن، پينسلوينيا)، ترڪي (استنبول) سريلنڪا (ڪولمبو، ڪينڊي، نوارايليا)، سعودي عرب (مڪو، مدينو، جده) ، متحده ارب امارات (دبئي، شارجه، عجمان، ابوظهبي، ام القوين، الفجيره)، ايران (تهران، زاهدان، مشهد، قم، اصفهان) ۽ عراق (ڪربلا، مشهد، ڪاظمين، سامره) ۾ وڃي چڪو آهيان. آمريڪا، ترڪي ۽ عراق ڏانهن هي مضمون لکڻ ۽ ڪاوش اخبار ۾ ڇپجڻ کان ڪجهه عرصو پوءِ ويو هيس، باقي دنيا جي ٻين ملڪن ۾ ڪو نه ويو آهيان. ها، جيتري قدر اڻڏٺن ملڪن، ماڻهن ۽ درسگاهن تي لکڻ جو سوال آهي ته ان جو جواب ڪنهن ڏاهي جي هن قول مان به ملي سگهي ٿو، جنهن ۾ هن چيو آهي ته ”علم انسان جي ٽين اک آهي“.
حقيقت ۾ فطري طور تي ڪو به انسان پنهنجين ٻن اکين سان صرف اهو ئي ڪجهه ڏسي ۽ پسي سگهي ٿو جيڪو ڪجهه سندس سامهون موجود هجي ٿو ۽ جيستائين سندس نظر جي پهچ هجي ٿي. اهڙيءَ طرح پنهنجين ٻن اکين سان طبعي طور هو محدود حدن تائين شين کي ڏسي ۽ پرکي سگهي ٿو، پر ان جي ابتڙ، علم ڪنهن به انسان جي اهڙي اک جيان هوندو آهي جنهن جي وسيلي هو نه رڳو سندس سامهون موجود شين جي انهن حقيقتن ۽ گهرائين تائين به پهچي سگهندو آهي جيڪي سندس ٻن اکين کان اوجهل هونديون آهن پر هو ته پنهنجي علم واري ان ٽين اک سان زمان ۽ مڪان جون سڀئي سرحدون پار ڪري لکين سال اڳ وارين حقيقتن، ۽ هزارين ميلن تي واقع جڳهن جاين، ماڳن، مڪانن جي تاريخ، اتان جي سياسي سماجي حالتن ۽ علمي ادبي ۽ ثقافتي منظرنامن سان به مکا ميل ٿي سگهي ٿو ۽ انهن جي کوج به ڪري سگهي ٿو.
مان به دنيا جي درسگاهن تي لکڻ لاءِ پنهنجي ان ٽين اک جو استعمال ڪري انهن بابت اهم حقيقتون معلوم ڪري وٺندو آهيان. ان حوالي سان تحقيق لاءِ منهنجا جيڪي ذريعا هوندا آهن انهن ۾ انٽرنيٽ، معلوماتي بروشر، ڪتاب، اخبارون، دنيا جي يونيورسٽين مان پڙهي آيل يا اتي پڙهندڙ سنڌي نوجوان ۽ مختلف ملڪن ۾ مستقل طور رهندڙ سنڌي ماڻهو شامل آهن. مان انهن سڀني سان سلهاڙيل رهندو آهيان ۽ انهن مٿي ڄاڻيل ذريعن جي مدد سان ڪنهن به ملڪ جي يونيورسٽي يا ڪنهن ٻئي درسگاهه تي ڏينهن جا ڏينهن تحقيق ڪري تعارفي مضمون لکي پڙهندڙن تائين پهچائڻ جي ڪوشش ڪندو آهيان ۽ اميد ڪندو آهيان ته من ڪي منهنجي ڏيهه جا خوشنصيب نوجوان هتان معلومات ۽اتساهه وٺي محنت ۽ جدوجهد ڪري انهن اعليٰ تعليمي ادارن ۾ پهچي اتان پاڻ کي علم، فهم ۽ ڄاڻ جي بي بها زيور سان آراستا ڪري اچن.
گرفٿ يونيورسٽي جيڪا جديد فن تعمير جو اعليٰ نمونو ۽ معياري تعليم ۽ تحقيق جو مرڪز سمجهي وڃي ٿي تنهن جي نالي جي نسبت آسٽريليا جي اڳوڻي وزير اعظم ”سَر سيموئل واڪر گرفٿ“ جي نالي سان جڙيل آهي. سيموئل واڪر گرفٿ جيڪو آسٽريليا جي اڳوڻي وزير اعظم هجڻ سان گڏ ڪورٽ آف ڪوئينسلنڊ جو چيف جسٽس ۽ ڪورٽ آف آسٽريليا جو پهريون چيف جسٽس ۽ هڪ لائق ۽ انصاف پسند جج به رهي چڪو آهي، تنهن جو هڪ وڏو ڪارنامو اهو به ڳڻجي ٿو ته هو آسٽريليا جو آئين ٺاهيندڙ سياسي دانشورن مان پڻ هڪ اهم ڪردار آهي. سر سيموئل گرفٿ جي انهن خدمتن جي عيوض کيس خراج تحسين پيش ڪرڻ لاءِ هن يونيورسٽي جو نالو ”گرفٿ يونيورسٽي“ رکيو ويو.
سرڪاري نگراني هيٺ هلندڙ يونيورسٽي (Griffith University) ريسرچ يونيورسٽي آهي جيڪا اڃا پنهنجي زندگيءَ جي صرف چاليهين سال ۾ پئي هلي پر هن انهيءَ مختصر عرصي اندر نه رڳو آسٽريليا پر دنيا جي ٻين ملڪن کان ايندڙ شاگردن جي تعليم ۽ تربيت ۾ جيڪو ڪردار ادا ڪيو آهي اهو هن جي تاريخ ۾ سونهري باب جيان شامل آهي. يونيورسٽي جي مقبوليت جو اندازو هن ڳالهه مان به لڳائي سگهجي ٿو ته هتي هن وقت به اٽڪل 43 هزار شاگرد پڙهي رهيا آهن جن ۾ خاصو تعداد دنيا جي ڏيڍ سئو کان وڌيڪ ملڪن مان آيل نوجوانن جو پڻ شامل آهي.
گرفٿ يونيورسٽي آسٽريليا جي ڏکڻ اوڀر ۾ واقع سندس ٻيو نمبر وڏي ۽ خوبصورت رياست ڪوئينسلئنڊ (Queensland)جي گاديءَ واري شهر برسبين (Brisbane) جي هڪ نواحي علائقي ناٿن (Nathan) ۾ واقع آهي. هن يونيورسٽيءَ جون پنج ڪئمپسون آهن جيڪي هن رياست جي پنجن مختلف علائقن ۾ واقع آهن. هن جي قيام جي قصي کي چاجڻ لاءِ جڏهن هن جي تاريخ جي ورقن تي نظر ڦيرائجي ٿي ته پروڙ پئجي ٿي ته اهو 1965 جو زمانو هيو جو آسٽريليا جي رياست ڪوئينسلينڊ جي گادي واري شهر برسبئن ۾ اعليٰ تعليم جو هڪ وڌيڪ خود مختيار ادارو قائم ڪرڻ جي ضرورت محسوس ڪئي وئي. ڪوئينسلينڊ جي سرڪار ان ضرورت جي پورائي لاءِ ”برسبئن“ شهر جي مرڪزي علائقي کان اٽڪل ست ڪلوميٽر پري هڪ علائقي ”ناٿن“ ۾ 430 ايڪڙ زمين هن اعليٰ درسگاهه جي عمارتن جي تعمير لاءِ مخصوص ڪري ڇڏي. ان کان پوءِ گرفٿ يونيورسٽي جي قيام جون تياريون ڪجهه سال جاري رهيون ۽ آخرڪار جڏهن هي يونيورسٽي ٺهي راس ٿي ته 1975ع ۾ پهريون ڀيرو هن ۾ تدريسي عمل جو آغاز ڪيو ويو. شروعات ۾ هن جا چار اسڪول جيڪي فئڪلٽين واري حيثيت رکن پيا شروع ڪيا ويا جن ۾ پهرين انڊرگريجوئيٽ بيچ ۾ 441 ڄڻن کي داخلائون ڏنيون ويون. يونيورسٽي جي انهن بنيادي چئن اسڪولن ۾ اسڪول آف آسٽريلين انوائرنمنٽل اسٽڊيز، اسڪول آف سائنس، اسڪول آف هيومنٽيز، اسڪول آف ماڊرن ايشين اسٽڊيز اچي وڃن ٿا. انهن اسڪولن ۾ مٿي ڄاڻيل ڊسپلينس جا ڪي ئي ٻيا تدريسي شعبا پڻ قائم ڪيا ويا جن ۾ شاگردن پنهنجي دلچسپي،صلاحيت ۽ جاب مارڪيٽ جي ضرورتن کي مدِنظر رکي گريجوئيشن وارن ڪورسن ۾ داخل ٿيڻ لڳا. ناٿن ۾گرفٿ يونيورسٽي جي اها پهرين عمارت جنهن ۾ اڄ کان اٽڪل 40 سال اڳ تدريسي عمل شروع ٿيو هو اها هن يونيورسٽي جي پهرين ۽ بنيادي ۽ مکيه ڪئمپس ليکي وڃي ٿي جيڪا ”ناٿن ڪئمپس“ جي نالي سان مشهور آهي.
ناٿن ڪئمپس جيڪا پنهنجي علائقي جي قدرتي نظارن ۽ زميني لينڊ اسڪيپس جي مناسبت سان ٿيار ٿيل عمارتن ۾ واقع آهي ان جي ڊزائين ملڪ جي نامياري ۽ ماهر آرڪيٽيڪٽ انجنيئر ”رابن گبس“ کان ڪرائي وئي هئي. گرفٿ يونيورسٽي جي لائبريري پڻ پنهنجي خوبصورتي ۽ فن تعمير جو هڪ اعليٰ نمونو سمجهي وڃي ٿي جيڪا پڻ رابن گبسن ڊزائين ڪئي هئي. رابن گبسن پاران گرفٿ يونيورسٽي جي لائبريري جي اهڙي بهترين ۽ خوبصورت ڊزاينئنگ جي عيوض کيس لائبريري ڊزائينگ جو آسٽريليا جو پهرين نيشنل ايورڊ کيس ڏنو ويو هو. گرفٿ يونيورسٽي هن جون ٻيون چار ڪئمپسون ڪوئينسلينڊ جي ٻين علائقن جهڙوڪ گولڊ ڪوسٽ شهر، لوگان سِٽي ۽ برسبئن (Brisbane) جي ٻن ٻين نواحي علائقن ”سائوٿ بئنڪ“ ۽ ”مائونٽ گروئيويٽ“ ۾ واقع آهن. انهن ڪئمپسن بابت مختصر معلومات هيٺيئن ريت آهي.
گولڊ ڪوسٽ ڪئمپس: هي ڪئمپس آسٽريليا جي خوبصورت ساحلي شهر گولڊ ڪوسٽ ۾ واقع آهي. ڏيهي ڪلچر ۽ روايتن جون جهلڪيون هن علائقي کي هڪ خاص خوبصورتي بخشين ٿيون. برسبئن کان اٽڪل 94 ڪلوميٽرن جي مفاصلي تي واقع هن شهر کي آسٽريليا جي اصولڪن ”ڪمبوميري ابوريجنل“ ماڻهن جي ڌرتي پڻ سڏيو ويندو آهي. گرفٿ يونيورسٽي جي گولڊ ڪوسٽ ڪئمپس ۾ اٽڪل ساڍا سترهن هزار شاگرد داخل آهن جيڪي هن ڪئمپس ۾ موجود مختلف تدريسي شعبن مان ڪورس ڪري رهيا آهن. هن ڪئمپس جو گرفٿ سينٽر فار ميڊيسن ائنڊ اورل هيلٿ تدريسي سرگرمين سان گڏ تحقيقي سرگرمين جو پڻ مرڪز بڻيل آهي. ان کان علاوه هن سينٽر ۾ واقع مختلف لئباريٽريون ۽ ڊينٽل ڪلينڪ هتان جي عوام جي ميڊيڪل وارين سهوليتن ۾ به پنهنجو ڪردار ادا ڪنديون رهن ٿيون. هتي ئي يونيورسٽي جي ٽيچنگ هاسپيٽل پڻ ميڊيڪل سائنس جي شاگردن جي تربيت ۾ اهم جاءِ والاري ٿي. هيءَ ڪئمپس ميڊيڪل سائنس جي تعليم ۽ تحقيق ۾ تمام گهڻي شهريت رکي ٿي. ان سان گڏ هن جا انسٽيٽيوٽ آف بزنس ائنڊ ٽيڪنالاجي پڻ پنهنجي ڪارڪردگيءَ جي ڪري گهڻي نيڪنامي رکن ٿا.
لوگان سٽي ڪئمپس: گرفٿ يونيورسٽي جو جيتوڻيڪ گهڻو فوڪس ڪميونٽي هيلٿ ۽ ايجوڪيشن ۾ ڊگري ڪورسن واري تعليم ۽ تربيت تي آهي پر هن جا ٻيا تدريسي ۽ تحقيقي پروگرام جهڙوڪ انفارميشن ائنڊ ڪميونيڪيشن ٽيڪنالاجي، ٽيچنگ ائنڊ ريسرچ ۽ بزنس وغيره پڻ شاگردن ۾ گهڻو مقبول آهن. هن ڪئمپس ۾ اٽڪل ٽي هزار شاگرد مختلف ڊگرين لاءِ پنهنجي پڙهائي ۾ مصروف آهن.
سائوٿ بئنڪ ڪئمپس: هيءَ ڪئمپس خاص طور تي تخليقي ۽ پرفارمنگ آرٽ واري تعليم ۾ ڊگري ۽ ٽريننگ ڪورسن واري حوالي سان گهڻي شهرت رکي ٿي. هن ڪئمپس ۾ واقع ڪوئينسلينڊ ڪاليج آف آرٽ، گرفٿ گريجوئيشن سينٽر ۽ ڪوئينسلينڊ ڪنزرويٽوريم واري حوالي سان پڻ مشهور آهي. هن يونيورسٽي ۾ پڻ مٿي ڄاڻيل شعبن جي مختلف گريجوئيشن ۽ پوسٽ گريجوئيشن ڊگري ڪورسن ۾اٽڪل چار هزار شاگرد داخل آهن.
مائونٽ گرئيويٽ ڪئمپس: هيءَ ڪئمپس خاص طور تي سوشل ۽ بهيوريل سائنس جي تعليم واري حوالي سان سڃاتي وڃي ٿي. ان کان علاوه بزنس ائنڊ ٽيڪنالاجي واري حوالي سان پڻ هن جا انسٽيٽيوٽ معياري تعليم ۽ تربيت مهيا ڪندا رهن ٿا. مجموعي طور تي گرفٿ يونيورسٽي ۾ انجنئيرنگ، ميڊيڪل سائنسز، بزنس ايڊمنسٽريشن ائنڊ مئنيجمنٽ، سوشل سائنسز ائنڊ هيومنٽريز، انوائرنمنٽ، پلاننگ ائنڊ آرڪيٽيڪچر، ايجوڪيشن، سائنسز، جنرل سائنس، ڪامرس، ايجوڪيشن ائنڊ پروفيشنل اسٽڊيز، ايشين اسٽڊيز، لئنگوجز ائنڊ لئنگوسٽڪس، لٽريچر، ڪرمنالاجي، فزيڪل سائنسز، فلم، سوشل ورڪ، ڊينٽسٽري، نرسنگ ائنڊ مڊ وائفري، وزيئل ۽ ڪريئيٽِو آرٽ ۽ ٻين جديد علمن جا تدريسي ۽ تحقيقي شعبا قائم آهن.
انهن تدريسي سهوليتن کان علاوه شاگردن جي ذهني نشونما، تفريح، صحت ۽ سماجي ۽ ثقافتي سرگرمين لاءِ پڻ جوڳو بندوبست ٿيل آهي. آسٽريليا جي ٻين شهرن کان ايندڙ شاگردن توڙي انٽرنيشنل شاگردن جي رهائش لاءِ بهترين هاسٽلون پڻ موجود آهن. انهن هاسٽلن مان ڪنهن هڪ ۾ اوهان به رهي سگهو ٿا پر شرط اهو آهي ته اوهان پنهنجي ميرٽ، صلاحيت ۽ تعليمي سطح وارن سرٽيفڪيٽن جي آڌار تي پهريان گرفٿ يونيورسٽي ۾ ڪنهن به ڊگريءَ يا ڪورس لاءِ داخلا وٺو ۽ پوءِ گرفٿ يونيورسٽي جي هاسٽلن ۾ رهڻ جا به حقدار بڻجي ويندؤ.
(ڪاوش مڊ ويڪ مئگزين، 27 مئي 2015ع)