واشنگٽن اسٽيٽ يونيورسٽي
واشنگٽن اسٽيٽ يونيورسٽي[/b]
آمريڪا جي نامياري درسگاهه واشنگٽن اسٽيٽ يونيورسٽيءَ تي تفصيلي ڳالهه ٻولهه کان پهريان لفظ ”واشنگٽن“ جي وضاحت ڪرڻ ضروري آهي، ته جيئن هن مضمون ۾ مختلف جاين تي واشنگٽن لفظ جي ورجاءَ سان پيدا ٿيندڙ مونجهاري کان بچي سگهجي، ڇاڪاڻ جو واشنگٽن جي نالي سان آمريڪا ۾ هڪ شهر به آهي ته هڪ رياست به موجود آهي ۽ انهن ٻنهي کان علاوه واشنگٽن جي نالي سان ٻيا به ماڳ مڪان، تعليمي ۽ سماجي ادارا موجود آهن. سڀ کان اهم ڳالهه اها آهي ته ان ئي نالي سان آمريڪا جو هڪ صدر به رهي چڪو آهي.
جيڪڏهن اوهان لفظ ”واشنگٽن“ بابت تفصيلي معلومات حاصل ڪرڻ لاءِ ”دِي آڪسفورڊ ريفرنس ڊڪشنري“ کڻي ان جي ورق گرداني ڪندئو ته اوهان کي هن ڊڪشنري ۾ واشنگٽن لفظ جون خاص طور تي ٽي داخلائون ملنديون ۽ انهن ٽنهي داخلائن ۾ هن لفظ جي تشريح ڪجهه هيٺينءَ طرح ملندي، جهڙوڪ:
[b] (1) واشنگٽن جارج: [/b]هن جو پورو نالو جارج واشنگٽن هيو جيڪو 1732ع ۾ ڄائو ۽ 1799ع ۾ پرلوڪ پڌاري ويو. هي همراهه آمريڪا جي آزاديءَ جو هيرو ۽ يونائيٽيڊ اسٽيٽس آف آمريڪا جو پهريون صدر هئو جنهن 1789ع کان 1796ع تائين آمريڪا مٿان حڪومت ڪئي.
[b] (2) واشنگٽن ڊي سي: [/b]هي يونائيٽيڊ اسٽيٽس آف آمريڪا جو گادي وارو شهر آهي. هن کي ڊي سي ان ڪري سڏين ٿا جو هي ڊسٽرڪٽ آف ڪولمبيا جي سرحدن اندر آهي. هي شهر جارج واشنگٽن جي دور ۾ ئي وجود ۾ آيو جيڪو يونائيٽيڊ اسٽيٽس آف آمريڪا جو پهريون صدر هئو ۽ هن شهر جو نالو پڻ سندس نالي پٺيان رکيو ويو. ياد رهي ته واشنگٽن ڊي سي آمريڪا جي رياست نيو جرسي ۾ واقع آهي.
[b](3) واشنگٽن اسٽيٽ:[/b] هيءَ واشنگٽن آمريڪا جي اتر اولهه واري علائقي ۾ سندس هڪ رياست آهي جيڪا پهريان برطانيا جي قبضي هيٺ هئي ۽ بعد ۾ يعني اڻويهين صدي جي پهرين اڌ ۾ آمريڪا جي حوالي ٿي. هيءَ 1889ع ۾ يونائيٽيڊ اسٽيٽس آف آمريڪا جي 42-هين رياست بڻي. هن جي گاديءَ جو هنڌ اولمپيا آهي. هن رياست تي واشنگٽن جو نالو پڻ آمريڪا جي پهرين صدر جارج واشنگٽن جي ياد ۾ ئي رکيو ويو هو. مونجهاري کان بچڻ لاءِ واشنگٽن شهر کي ”واشنگٽن ڊي سي“ ۽ واشنگٽن رياست کي ”واشنگٽن اسٽيٽ“ سڏيندا آهن.
واشنگٽن اسٽيٽ يونيورسٽي به انهيءَ آمريڪي رياست يعني واشنگٽن اسٽيٽ جي شهر ”پلمئن“ (Pullman) ۾ واقع آهي ۽ هن درسگاهه پنهنجي نالو به پنهنجي رياست کان ئي حاصل ڪيو آهي. هن يونيورسٽي جو پورو نالو واشنگٽن اسٽيٽ يونيورسٽي (Washington State University) آهي. هن يونيورسٽيءَ جي قيام جا آثار 1890ع ۾ تڏهن نمودار ٿيا هيا جڏهن خود واشنگٽن رياست اڃا تازو تازو ئي وجود ۾ آئي هئي ۽ هن نئين رياست ۾ اعليٰ تعليم جي گهرجن جي پورائي لاءِ هتي ”واشنگٽن اسٽيٽ ڪاليج“ جي نالي سان هڪ درسگاهه قائم ڪيو ويو. 1892ع ۾ واشنگٽن رياستِ ”پلمئن“ ۾ هڪ ٻيو ڪاليج ”واشنگٽن ائگريڪلچر ڪاليج ائنڊ اسڪول آف سائنس“ قائم ڪيو ويو. هن درسگاهه جي وڌندڙ مقبوليت جي پيشِ نظر هن ۾ ائگريڪلچر کان علاوه مختلف جديد علمن جا ٻيا به تدريسي شعبا شامل ڪري هن جو نالو تبديل ڪري هن کي 1905ع ۾ ”اسٽيٽ ڪاليج آف واشنگٽن“ بڻايو ويو.
بهرحال هن درسگاهه جي ارتقا جو دنگ صرف اتي ئي نه ٿيڻو هو پر هر گذرندڙ ڏينهن سان هن مڪتب جي مقبوليت وڌندي رهي جنهن ڪري 1959ع ۾ هن کي ترقي ڏئي کيس يونيورسٽي جو درجوڏنو ويو ۽ ان جو نالو ”واشنگٽن اسٽيٽ يونيورسٽي“ رکيو ويو. هن کي سهوليت خاطر صرف ”ڊبليو ايس يو“ (WSU) به سڏيندا آهن.
آمريڪا جي نامياري تعليمي ترقي واري اداري ”ڪارنَيگِي فائونڊيشن فار ايڊوانسمنٽ آف ٽِيچِنگ“ جي هڪ سَروي موجب واشنگٽن اسٽيٽ يونيورسٽي آمريڪا جي انهن 108 يونيورسٽين ۾ شامل آهي جتي سائنس، ٽيڪنالاجي ۽ ٻين سماجي علمن ۾ اعليٰ سطح جون تحقيقي سرگرميون تمام گهڻائي ۽ تيزيءَ سان ٿينديون رهن ٿيون جنهنڪري کين ”هاءِ ريسرچ ايڪٽوٽي يونيورسٽي“ جو درجو مليل آهي. هي يونيورسٽي واشنگٽن رياست جي ٻيو نمبر وڏي درسگاهه هجڻ جو اعزاز پڻ رکي ٿي، جتي اٽڪل 28 هزار شاگرد زيرِ تعليم آهن. هن يونيورسٽي ۾ ڏيهي ۽ مقامي شاگردن کان علاوه خاصو تعداد دنيا جي ٻين ملڪن کان ايندڙ انٽرنيشنل شاگردن جو پڻ شامل آهي.
هن يونيورسٽيءَ جون ٽي ڪئمپسون واشنگٽن رياست جي مختلف ٽن شهرن ۾ آهن جيڪي واشنگٽن يونيورسٽي ”اسپوڪين“، واشنگٽن يونيورسٽي ”ٽراءِ سٽيز “ ۽ واشنگٽن يونيورسٽي ”وئنڪوور“ جي نالي سڃاتيون وڃن ٿيون. اهي ٽئي ڪئمپسون 1989ع ڌاران قائم ڪيون ويون هيون جيڪي بهترين تدريسي ۽ تحقيقي عمل جي ڪري وڏي نيڪنامي رکن ٿيون.
2012ع ۾ هن يونيورسٽي جي هڪ ”گلوبل ڪئمپس“ به قائم ڪئي وئي آهي جيڪا انٽرنيٽ ذريعي دنيا جي هر ماڻهو لاءِ پهچ جوڳي آهي. هن گلوبل ڪئمپس ۾ انٽرنيٽ ذريعي مختلف علمن جا تدريسي ڪورس آفر ڪري آن لائين ڊگري پروگرام لاءِ تدريسي عمل ڪيو وڃي ٿو ۽ ان ۾ ڪاميابي ماڻيندڙ شاگردن کي انڊر گريجوئيشن جون ڊگريون ڏنيون وڃن ٿيون. يونيورسٽي جي اهڙن پروگرامن کي ”ڊبيلو ايس يو آن لائين“ (WSU-Online) سڏين ٿا. مٿين ٽن ڪئمپسن ۽ آن لائين پروگرامن ۾ هن سال پڻ اٽڪل پنجويهن هزارن کان وڌيڪ شاگرد اعليٰ تعليم جي عمل سان فيض ياب ٿي رهيا آهن.
واشنگٽن اسٽيٽ يونيورسٽي 12 ڪاليجن تي مشتمل آهي جيڪي هن يونيورسٽي جي فئڪلٽين جي حيثيت رکن ٿا. انهن ڪاليجن ۾ اٽڪل 65 تدريسي شعبا ۽ اسڪول آهن جن ۾ 200 کان وڌيڪ ڊسيپلينس يا شعبن ۾ تدريسي ۽ تحقيقي عمل کان پوءِ شاگردن کي سندن ڪورسن مطابق کين بيچلرس، ماسٽرس ۽ ڊاڪٽوريل ڊگريون ڏنيون وينديون آهن. انهن ڪاليجن ۾ ڪئرسن ڪاليج آف بزنس ائنڊ مئنيجمنٽ، ڪاليج آف ائگريڪلچر، هيومن ائنڊ نيچرل ريسورس سائنسز، وائلينڊ ڪاليج آف انجنيئرنگ ائنڊ آرڪيٽيڪچر، ايڊورڊ ائنڊ مرو ڪاليج آف ڪميونيڪيشن، ڪاليج آف ايجوڪيشن، ڪاليج آف ميڊيڪل سائنسز، ڪاليج آف نرسنگ، ڪاليج آف ويٽرنري ميڊسن، ڪاليج آف فارميسي، ڪاليج آف آرٽس ائنڊ سائنس ۽ ڪاليج آف ايجوڪيشن شامل آهن. انهن کان علاوه هن جو آل يونيورسٽي ”آنرس ڪاليج“، گريجوئيٽ اسڪول ۽ پرڏيهي شاگردن کي انگريزي ٻوليءَ سيکارڻ لاءِ آمريڪن انگلش لئنگويج سينٽر، ريسرچ ليبارٽريون، ايڪسيلينس سينٽر، انسٽيٽيوٽ، لئباريٽريون ۽ لائبريريون پڻ هن يونيورسٽي جي اهم تدريسي ۽ تحقيقي ادارن ۾ شامل آهن جيڪي شاگردن، استادن ۽ محققن جي علمي ڪمن ۽ سرگرمين ۾ وڏي معاونت ڪنديون رهن ٿيون.
واشنگٽن اسٽيٽ يونيورسٽي جو ائگريڪلچر وارو شعبو گهڻو سگهارو آهي ڇاڪاڻ ته يونيورسٽي جو بنياد ئي ڪاليج آف ائگريڪلچر ۽ سائنس اسڪول تي رکيل آهي. هن جا ائگريڪلچر، فوڊ سائنس، ويٽرنري سائنس ۽ فاريسٽري وارا شعبا ريسرچ جي تدريسي ڪارڪردگي جي حوالي سان وڏي ناماچاري رکن ٿا.
واشنگٽن رياست جي 39 ڪائونٽيز ۾ هن يونيورسٽيءَ جون آفيسون موجود آهن جن جي مدد سان مختلف شهرن ۾ ائگريڪلچر، نيچرل ريسورس مئنيجمنٽ ۽ هيومن ائنڊ لائيف اِسڪل وارن شعبن ۾ ٽريننگ پروگرام ۽ تربيتي ورڪشاپ منعقد ڪيا وڃن ٿا. يونيورسٽي سان لاڳاپيل ميوزيڪل اسڪول پڻ وڏي مقبوليت رکي ٿو، جنهن ۾ ميوزڪ ايجوڪيشن ائنڊ ڪمپوزيشن ۾ انڊر گريجوئيٽ ۽ گريجوئيٽ سطح جي تعليم ۽ سکيا ڏئي ڊگريون ڏنيون وڃن ٿيون.
شاگردن کي مثبت سرگرمين ۾ مشغول رکڻ، يونيورسٽي جي ترقي ۽ ڀلائي وارن ڪمن ۾ سندن شموليت کي يقيني بڻائڻ لاءِ يونيورسٽي ۾ ”اسٽوڊنٽ گورنمنٽ“ قائم ڪئي وئي آهي جنهن ۾ شاگردن جي ڀلائي واريون ٻه تنظيمون جهڙوڪ 1915ع ۾ وجود ۾ آيل ”ايسوسيئٽيڊ اسٽوڊنٽس آف واشنگٽن اسٽيٽ يونيورسٽي“ ۽ 1970 ۾ قائم ٿيل ”گريجوئيٽ پروفيشنل اسٽوڊنٽس ايسوسيئشن“ اليڪشن ذريعي ڪاميابي ماڻي اقتدار ۾ اچي يونيورسٽيءَ اندر آمريڪي حڪومت جهڙو سيٽ اپ جوڙي تعليم جي ترقي ۽ شاگردن جي ڀلائي لاءِ ڪم ڪنديون آهن. انهن کان علاوه ٻيون تنطيمون جهڙوڪ اسٽوڊنٽس انٽرٽينمنٽ بورڊ، اسٽوڊنٽس بوڪ ڪارپوريشن، ريزيڊنشنل اسٽوڊنٽس ايسوسيئشن، اسٽوڊنٽس ليگل سروس، انٽرنيشنل اسٽوڊنٽس ڪائونسل وغيره پڻ يونيورسٽي جي شاگردن جي ڀلائي لاءَ ڪم ڪنديون رهن ٿيون.
واشنگٽن رياست ۾ اعليٰ تعليم جا ٻيا به اٽڪل 40 کن سرڪاري ۽ خانگي درسگاهه موجود آهن پر خاص طور تي هتان جون ويسٽرن واشنگٽن يونيورسٽي، ايسٽرن واشنگٽن يونيورسٽي، سينٽرل واشنگٽن يونيورسٽي، يونيورسٽي آف واشنگٽن، ۽ واشنگٽن اسٽيٽ يونيورسٽي سائنس، ٽيڪنالاجي، ميڊيڪل سائنس، آرٽس ۽ سوشل سائنس جي مختلف شعبن ۾ اعليٰ معيار جي پڙهائي ۽ تحقيق حوالي سان مشهور آهن.
[b] (ڪاوش مڊويڪ مئگزين، 26 آگسٽ 2015ع)[/b]