سئو لفظ سئو ڪھاڻيون
سنڌي ادب ۾ ھن وقت محمد علي پٺاڻ صاحب ھڪ ته مسلسل لکندو رھي ٿو ۽ ٻيو وري ادب جي ھر صنف تي طبع آزمائي ڪندو رھي ٿو. جنهن ۾ سندس ڪھاڻيون، ناول، ڊراما ۽ شاعري اچي وڃي ٿي. ھي ڪتاب به سندس حساسيت ۽ سماج ۾ ٿيندڙ تبديلين تي گھري نظر جو ثبوت آهي.
مون جڏهن ھي ڪتاب پڙهڻ شروع ڪيو ته مون کي ھن ڪتاب ۾ موجود مني شارٽ اسٽوريز اسان جي سماج جو ايڪس ري محسوس ٿيون جن ۾ خاص طور تي اسان جي سماج ۾ ٿيندڙ براين ۽ ڪُڌين رسمن کي نه رڳو پڙھندڙن اڳيان وائکو ڪيو ويو آهي، پر انهن براين کي ننديو به ويو آهي.
ھي ڪھاڻيون اسان جي سماجي درد جون ڪھاڻيون آهن ۽ جيڪي اسان سڀني جي چوڌاري ڪنهن نه ڪنهن روپ ۾ موجود آهن پر محمد علي پٺاڻ جھڙا ماڻهو انهن کي شدت سان محسوس ڪري، لفظن جو روپ ڏين ٿا. مان سمجھان ٿو انهن دردن کي لفظن جو روپ ڏيڻ به ته انهن سورن خلاف احتجاج آهي جيڪو يقينن تاريخ جي ورقن ۾ رڪارڊ تي رھندو.
ھن ڪتاب جي فليپ تي نامياري ڪھاڻيڪار بادل جمالي ۽ زرار پيرزادي جا ليکڪ ۽ سندس ڪھاڻين بابت رايا ڏنل آهن.
ڪتاب جي بئڪ ٽائٽل ڪور تي امر لغاري ليکڪ بابت لکي ٿو ته ”محمد علي پٺاڻ جي سڃاڻپ اسان وٽ ترقي پسند ليکڪ جي آهي. ھو پنهنجين لکڻين ذريعي سماج جي اوڻاين ۾ ڦاٽل ڪپڙن يا ڀڳل روڊ جيئن چتيون ھڻڻ نٿو گھري پر سماج جو ذھين فرد ھجڻ جي ناتي سماجي روڳن جو علاج تجويز ڪري ان کي تبديل ڪرڻ گھري ٿو. سندس فليش اسٽوريز پڻ پنهنجن موضوعن ۽ جوھر ۾ مزاحمتي آهن.“
ھن ڪتاب ۾ موجود ڪھاڻين ۾ اسان جي حڪمرانن جي لالچ ۽ لوڀ کي به طنزيا انداز ۾ ظاهر ڪيو ويو آهي، ته پيٽرول جا اگھ وڌڻ ڪري ٽرانسپورٽرز پاران مسافرن سان ٿيندڙ ويڌن کي به ڏاڍي ڏکاري انداز ۾ پيش ڪيو ويو آهي.
سماج ۾ سھپ جو مادو ختم ٿي وڃڻ کي به ”ھوا جو رخ“ نالي ڪھاڻي ذريعي ڀرپور انداز ۾ پيش ڪيو ويو آهي، ته ڪيئن اسان جا ماڻهو ننڍي ننڍي ڳالهه تي ھڪٻئي تي بندوقن جا فائر ڪندي به نٿا ڊڄن ۽ ڪيٻائين.
اسان جي سنڌ اڃا تائين به جرڳن جھڙي ڪڌي رسم جي ور چڙھيل آهي ۽ انهن جرڳن جي ڪري تمام گھڻيون جانيون ضايع ٿيون آهن ۽ ڪيترين ئي زندگين جو جيئڻ عذاب ٿي پيو آهي. ان کي به ليکڪ ڪھاڻي جو حصو بڻايو آهي.
”جنازو“ نالي ڪھاڻي ۾ ٻن ڀائرن جي پاڻ ۾ ملڪيت تي ويڙهه ڏسي وئي آهي، جيڪا سندن پيءَ پٺيان ڇڏي ويو آهي ۽ مرڻ کانپوءِ سندس پٽ لالچ ۾ اچي لاش کي به لاوارث ڪري ڇڏين ٿا ۽ ان کي دفنائڻ وارو ڪو به ناهي. ھي ڪھاڻي انسان جي بيحس ٿي وڃڻ ۽ جانورن کان به بدتر ٿي وڃڻ جو احساس ڏياري ٿي.
ھنن ڪھاڻين ۾ جڳاڙي پي ايڇ ڊي اسڪالز جو به ذڪر آهي ته جڳاڙي اديبن ۽ شاعرن جو به ذڪر آهي جن کي رڳو ”واھ واھ“ ٻُڌڻ جي بيماري لڳل آهي.
ھنن ڪھاڻين ۾ نياڻين کي وڪرو ڪرڻ يا وري ٻُڍن سان پرڻائڻ واري مدي خارج ۽ بيڪار روايت کي به ننديو ويو آهي. ڪھاڻين ۾ فيس بڪ جو به ذڪر آهي، ته ھاف فرائي ٿيڻ جو به ذڪر آهي. بيروزگاري جو درد به آهي، ته وڻن جي وڍجي وڃڻ ۽ ماحول جي گندگي جو به ذڪر آهي.
ھن ڪتاب جو مھاڳ اختر جانوري جو لکيل آهي. ان ۾ ھُو لکي ٿو ته ” محمد علي پٺاڻ جون مڙئي ڪھاڻيون سماج جي دائمي رسندڙ ناسورن ۽ چڪندڙ ڦٽن بابت ئي آهن، جن جو ڄاڻي واڻي سعيو ڪري ڪو علاج نٿو ڪيو وڃي ته جيئن خلق پئي لوڙي ۽ پيڙجي.“
ھي ڪھاڻيون، ڪھاڻين سان چاھ رکڻندڙ پڙھندڙن کي ضرور پڙهڻ گھرجن ۽ ھن خوبصورت ڪتاب کي پنهنجي لائبريري جو حصو بڻائڻ گھرجي.
**