سنڌي سماج جي عڪاسي ڪندڙ بلاگز
عبدالرحمان پيرزادو مونکي جھڙي طرح پنھنجي عملن مان بيباڪ لڳندو آھي بلڪل ساڳي طرح پاڻ مونکي پنھنجي لکڻين ۾ به بيباڪ لڳي ٿو. بغير ڪنھن رک رکان جي يا انھيءَ سوچ جي ته سامھون وارو ناراض ٿي پوندو پاڻ پنھنجي دل جي ڳالھ لکي ڇڏي ٿو.
عبدالرحمٰن پيرزادي صاحب جي بلاگز کي جڏھن پڙھجي ٿو ته انھيءَ ۾ اسان کي تمام گھڻا موضوع بحث ھيٺ ايندي نظر اچن ٿا جنھن ۾ مذھب، سياست، سائنس، تعليم، صحت، زراعت، ادب، آرٽ، محبت، ماحوليات، نفسيات ءِ تاريخ سميت ٻيا به ڪجھ موضوع شامل آھن.
سندن زراعت جي حوالي سان بلاگز پڙھجن ٿا ته انھن ۾ پاڻ پورھيت ڪلاس جو نمائندو ٿيندي، سندن جائز حقن جي ڳالھ ڪري ۽ ساڻن ٿيندي ظلم ۽ ناانصافين کي ڀرپور انداز ۾ نندي ٿو. پورھيت جو استحصال ڪندڙ ڌرين تي به بي خوف ٿي لکي ٿو. ھن جاگيرداري ۽ سرمائيداري جي ور چڙھيل سماج ۾ عورتن سان ٿيندڙ ناانصافين ۽ ڏاڍ تي به لکي ٿو. انھي حوالي سان پاڻ ھڪ ھنڌ لکي ٿو ته سنڌي سماج عورت دوست ڪيئن ٿيندو؟ جڏھن نالي چڙھيا ترقي پسند سمجھيا ويندڙ اديب به جيڪڏھن عورت دشمن ھوندا ته بنياد پرستن مان ڪھڙي اميد؟ ھاڻي سوچجي ته پيرزادي صاحب جو اھو سوال تمام وڏي معنيٰ ۽ گھرائي رکي ٿو. اسان وٽ ھر ماڻھو جي اھا رڙ آھي ته سماج ۾ ڪرپشن آھي. پيرزادو صاحب انھيءَ ڪرپشن جو بنياد سرمائيداراڻي نظام کي سمجھي ٿو. پاڻ لکي تو ته سرمائيداراڻي سماج سماج ۾ معاشي سرشتي جو بنياد ئي ڪرپشن تي ٻڌل آھي انھيءَ مان سماجي، معاشي يا طبقاتي انصاف جي اميد رکڻ سمجھ کان ٻاھر آھي. پاڻ زرعي سماج ۽ جاگيرداراڻي سماج جي فرق کي به بيان ڪري ٿو. صحت جو موضوع به انتھائي اھم آھي. انھيءَ تي به ھن جي ڪتاب ۾ ڪافي بلاگز موجود آھن. جن ۾ پوليو، بڪين جي پيوند، غذائي کوٽ، مدي جي بخار، عالمي وبا ڪرونا ۽ ٻارن جي مختلف بيمارين جي علاج ۽ احتياط بابت ڪافي ڪارائتيون صلاحون موجود آھن. پيرزادو صاحب پاڻ ھڪ نظم و ضبط وارو ماڻھو آھي سو پاڻ صحت ڪارڪن جي ڊريس ڪوڊ تي به لکي ٿو ۽ سندس خيال آھي ته اسپتال ۾ موجود عملي کي مخصوص پوشاڪ ۾ ھجڻ گھرجي، پاڻ صحت ءِ فاصلاتي تعليم جي موضوع تي واقعاتي تعليم، مراسلاتي تعليم۽ تعليم جي عنوانن سان لکي ٿو. اھي بلاگز پڙھڻ سان اسان کي اھا ڳالھ سمجھ ۾ اچي ويندي ته اسان وٽ آن لائين تعليمي نظام ڪيڏو ڏکيو آھي؟ انھيءَ ۾ ڪھڙا مسئلا سامھون اچن ٿا؟ جڏھن ته اسان وٽ ھرڪو بغير سوچڻ سمجھڻ جي انھيءَ ڳالھ تي زور پيو ڏي ته تعليم آن لائين ھجي جديد دور آھي. پاڻ مجموعي طور تي سنڌ جي تعليمي معيار تي به لکي ٿو. پاڻ صحتمند سنڌ جو خواھشمند آھي. منھنجي ذاتي راءِ اھا آھي ته سنڌ جو تعليمي معيار ھٿ وٺي خراب ڪيو پيو وڃي، انھن سببن. کان پيرزادو صاحب بخوبي واقف آھي پوءِ به اھا سندن سوچ آھي جو پاڻ انھيءَ معيار کي وقت سان بھتر ٿيندي ڏسي ٿو جنھن جي مثال ۾ ھو پنھنجي تعليم کي اولاد جي تعليم سان ڀيٽي ٿو. پان اظھار جي آزادي جي اھميت کي سمجھندي ڇوي ٿو ته ماڻھن کي سوال ڪرڻ ڏيو. اچو ته سوال ڪريون. يا وري موجوده ٿيندڙ جڳاڙي صحافت تي به لکي ٿو. سندس موقف آھي ته تنقيد به ڪا برائي ناھي. موسمي تبديلين ۽ انھن جو ماحول تي پوندڙ اثر به ھڪ اھم موضوع آھي جنھن تي ”چيٽ چمڪيو نه ڀلو“ ۽ جي مينھن وسي چيٽ ته ان نه ماپي کيت جي نالي سان بلاگز لکيل آھن.
مان جڏھن ھي بلاگز پڙھندو ٿو وڃان ته سچ پڇو ته مونکي ھي شاعراڻو نثر ٿو لڳي. ٻولي جي خوبصورتي کي به ڪمال سان برقرار رکيو ويو آھي. اسان جي لوڪ ڏاھپ، صحتمند روايتون ۽ انھن جا حوالا به ھنن بلاگز ۾ ملن ٿيون.
ھنن بلاگز ۾ ڀٽائي جي سرن ۽ سورمين جو ذڪر به آھي ۽ ھڪ اھم سوال به بحث ھيٺ آيل آھي عبدالطيف ڀٽائي کي سرڪار ڇو چوندا آھن انھيءَ حوالي سان ليکڪ لکي ٿو، منھنجي ذاتي راءِ ۾ لطيف ان وقت جي حڪمرانن سرڪار سان برسريبڪار ھيو، ڀٽ واري علائقي ۾ سندس قيادت ۾ ھڪ متوازي سراڪر ھئي. ان مزاحمت دوران سندن مزاحمت جي ساٿين کي فقير خطرناڪ مھم تي ويندڙ کي گھوٽ ۽ پنھ جي اڳواڻ لاءِ سرڪار جو محقق استعمال ڪندا ھئا. ان ڪري لطيف سرڪار جو استعمال لطيف جي فقيرن ۾ ھيو جيڪو بعد ۾ ادب ۾ آيو آھي ھي اھڙا سوال آھن جن تي سائنسي انداز ۾ تحقيق جي ضرورت آھي سڀ کان اھم ڳالھ ته اسان جي سماج ۾ اھو مرض عام آھي ته ھر ٻن مھينن کان پوءِ ڪنھن نه ڪنھن اشو کي کڻي ماڻھن جو اصل مسئلن تان ڌيان ھٽايو ويندو آھي. پيرزادي صاحب انھي تي ڏاڊو ڀلو لکيو آھي ته ھروڀرو ڇو ٿا پنھنجو وقت بي مقصد بحثن ۾ وڃايو سنڌ جو ورھاڱو ممڪن ئي ڪونھي.
معروضي حالتون به اھڙي ڪم لاءِ مناسب ڪونھن مھرباني ڪري ماڻھن کي حقيقي مسئلن کان آگاھ ڪريو جن ۾ سڀ کان وڏو مسئلو ڀانت ڀانت جي شڪلين جي بنياد پرست سياسي جماعتن جو پيدا ٿيڻ جو آھي. زرعي سڌارا_ جاگيرداري جو خاتمو
رياست طرفان تعليم جا موقف
رياست طرفان صحت جون سھولتون
پاڻي خاص ڪري پيئڻ جو پاڻي
وڌندڙ آبادي جو مناسب تدارڪ
وچڙندڙ بيمارين کان اڳواٽ بچاءَ
ماحول جي حفاظت
سنڌو درياءَ جو جياپو
ٻيلن جي زندگي
شاگرد، ھاري، مزدور کي تنظيم سازي جو حق
ياد رکجو طبقاتي سماجن ۾ جيڪڏھن وڌيڪ صوبا ٺاھڻ يا موجودہ وحدتن کي ٽوڙڻ جھڙو ڪو قدم کڄي به ٿو ته اھو صرف ۽ صرف عالمي ۽ ملڪي مراعت يافته طبقي جي حق ۾ ھوندو. ھاڻي ڏسو ته ھي ڪيڏو نه اھم بلاگ آھي ھن وقت جڏھن ھي شيون لکي رھيو آھيان انھيءَ وقت به اسان جي چوڌاري اھڙا کٽراڳ جاري آھن پيرزادو صاحب ترقي پسند سوچ رکندڙ شخص آھي سو پاڻ اليڪشن ذريعي ايندڙ عوامي حڪومتن جو حامي آھي ۽ انھن ۾ سڌارن جي حوالي سان صلاحون به ڏي ٿو. پاڻ آزاد اميدوار جي خلاف آھي. جيڪو سرسي ڏسي عوام جي ووٽن جو سودو ڪري ٿو ڇڏي. پيرزادو صاحب چوي ٿو ته ووٽ شخص کي نه پر پارٽي کي ڏيو.
اسان جڏھن ھي بلاگز پڙھون ٿا ته اسان کي اھو احساس به ٿئي ٿو ته سوشل ميڊيا جو درست استعمال ڪيئن ڪجي؟ پيرزادي صاحب انھيءَ جو ڀرپور استعمال ڪندي ھن بلاگز ذريعي عوام ۾ شعور ۽ آگاھي جي عمل کي جاري رکيو آھي جاڪا ڏاڍي ڀلي ڳالھ آھي. ھاڻي ايترن سارن موضوعن تي لکڻ سان اھو ظاھر ٿئي ٿو ته عبدالرحمان پيرزادو صاحب انتھائي حساس ماڻھو آھي جنھن کي ٿوري به بي ترتيبي نٿي وڻي ۽ پاڻ ان خلاف ڀرپور احتجاج ڪري ٿو. جنھن جو مثال ھي بلاگز آھن. پيرزادي صاحب اھو ڏاڍو ڀلو ڪم ڪيو آھي جو پنھنجي ھنن ڇڙوڇڙ بلاگز کي ھڪ ھنڌ جمع ڪري ڪتابي شڪل ڏني آھي انھيءَ سان اھو فائدو ٿيندو جو اسان سنڌي سماج جي موجودہ اصل چھري کي ڏسي سگھنداسين. ڇو ته ھي سنڌي سماج جي عڪاسي ڪندڙ بلاگز آھن مان ونھنجي اھا خوشنصيبي ٿو سمجھان جو پيرزادو صاحب مختلف وقتن تي منھنجي به ترتيب ڪندو رھيو آھي سو پنھنجي محسن جي ڪتاب تي ٻه اکر لکڻ ڪنھن اعزاز کان گھٽ ناھن مون کي اميد آھي ته ھي بلاگز ھر باشعور پڙھندڙ کي سندس دل جي ڳالھ لڳندي ۽ ڪجھ پڙھندڙن کان شايد ھضم به نه ٿين.
**