ڊسٽ بن
”ڊسٽ بن“ ۽ هن جو ليکڪ آهي محترم اڪبر سومرو.
اڪبر سومرو جيڪو وڏي مهارت سان پنهنجي لکڻين ۾ انگريزي جا لفظ استعمال ڪندو آهي. ان جو هي ڪتاب يادگيرين، مقالن ۽ تقريرن تي مشتمل آهي، جيڪي هن مختلف جڳهن تي پيش ڪيون آهن. اڪبر سومرو جنهن جي لاءِ عبدالقادر جوڻيجي چيو آهي ته ”اسان جا ڪيترائي دوست ڪجهه شعر، ڪهاڻيون يا ڪجهه جذباتي مضمون لکڻ کان پوءِ ٻي ڪنهن فيلڊ کي چارمنگ ڏسي هليا ويندا آهن يا ته وري ادبي يا ثقافتي ميڙ رچائي يا رَچيل ميڙن ۾ شرڪت ڪري پنهنجي شڪل ڏيکارڻ واري ڌنڌي ۾ لڳي ويندا آهن. اسٽيجن تان رڳو شڪل جنم وٺندي آهي ۽ ادب جنم نه وٺندو آهي. ادب ته ماڻهن ۾ رُلڻ ۽ ڌڪا کائڻ کان پوءِ ڪنڊ ۾ ويهي تخليق ڪبو آهي. اسان جو دوست اڪبر سومرو انهي شڪل ڏيکارڻ واري بيماري کان بچيل آهي ۽ ادب جي اصل بيماري ۾ ورتل آهي. هو عقل ڪل بڻجي ٻين کي سيکارڻ جي بدران پاڻ ٻين کان سکڻ جي چڪر ۾ رهندو آهي. اڪبر سومري کي ڪنهن به ٺپي جي ضرورت نه آهي“.
هن ڪتاب ۾ ليکڪ ”سنڌ جي تهذيب ۽ سرحدون“ ڪَڇونءَ جي پُٺي تي رکيل دنيا، ”دل پڑوسی ہے مگر ميرا طرفدار نہيں“.
مونکي ماءِ مجاز جا اکين ۾ انبور“ ”ڪيسو ڦلن جي بارش“ جهڙن خوبصورت 42 ٽاپڪس جي هيٺ مختلف موضوعن تي لکيو آهي. هي ڪتاب پڙهڻ کان پوءِ ليکڪ جي انگريزي ڪتابن جا حوالا ڏين واري عادت مون کي زبردست لڳي. ان سان هڪ ته ليکڪ جو وسيع مطالعو ظاهر ٿئي ٿو ۽ ٻيو ته اسان جهڙن گھٽ علم وارن ماڻهن کي اهي ڪتاب پڙهڻ لاءِ اتساهه ملي ٿو ۽ انهن ڪتابن جا نالا به اسان جي سامهون اچي ٿا وڃن.
هن ڪتاب ۾ هڪ هنڌ اڪبر لکي ٿو؛ ”ليکڪ“ ۽ ”عورت“ ٻنهي جي طبيعت ۽ عادتن ۾ هڪجهڙائي هوندي آهي، ٻنهي ۾ تخليق جا خزانا لڪِل هوندا آهن. عورت کي پيار ڪرڻ وارو مرد ۽ ليکڪ کي اڪيلو ڪمرو، خاموشي ۽ ماحول جي ضرورت هوندي آهي“ سو اڪبر سومرو هڪ خوبصورت عورت وانگر هڪ خوبصورت ليکڪ آهي جنهن جي شاهدي هي ڪتاب آهي هن ڪتاب ۾ اڪبر مختلف وڏين شخصيتن جا مختلف ڪم ۽ واقعا به شيئر ڪيا آهن. جن ۾ نبي ڪريمﷺ، لطيف سائين، جي ايم سيد، ابراهيم جويو، شيخ اياز، ذوالفقار علي ڀٽو، بينظير ڀٽو، عبدالواحد آريسر، ارن ڌتي راءِ، اوريانا فلاسي، آسڪروائلڊ کان وٺي حسن درس تائين شامل آهن. هن ڪتاب ۾ ”ڪي ماڻهو تاريخ ٿين ٿا“ جي عنوان سان سائين محمد ابراهيم جويي تي به هڪ خوبصورت ليک شامل آهي. ليکڪ اهڙي ته پُر اثر انداز ۾ پنهنجا (Experiences) شيئر ڪيا آهن جو پڙهندڙ کي پاڻ سان گڏ کڻي هلي ٿو. ”سج جي ڌيءَ“ جي نالي سان اڪبر، محترمه بينظير ڀٽو کي Tribute ڪيو آهي.
هن ڪتاب ۾ اڪبر پنهنجي ماضي جي قصن، دوستن ۽ يادگيرين کي به خوبصورت نموني پيش ڪيو آهي. هن ڪتاب کي پڙهڻ کان پوءِ مونکي اهو Feel ٿيو آهي ته اڪبر رومانس، عاشقي، آوارگي، ديوانگي، ڏک سک، خوبصورتي، بيوقوفي، رُلڻ، گھمڻ، پڙهڻ، کائڻ پيئڻ، مدهوشي، مستي، سائنس، آرٽ ۽ ڪرافٽ، مذهب دين مطلب ته هر موضوع تي لکيو آهي.
اڪبر جا هن کان اڳ ڊائري جا پنا، ناول ۽ ڪهاڻين جا مختلف ڪتاب ڇپجي چڪا آهن. اڪبر خوبصورت شاعري به ڪئي آهي. پر هي ڪتاب هڪ مختلف ۽ منفرد تخليق آهي. هن ڪتاب ۾ اڪبر فڪشن/نان فڪشن جي مختلف پهلوئن کي Touch ڪيو آهي. هي ڪتاب فڪشن هائوس پاران ڇپايو ويو آهي. هن ڪتاب ۾ جيتريون خوبصورت لکڻيون آهن اوتروئي خوبصورت هي ڇپيل آهي. منهنجي سڀني Sober پڙهندڙن کي صلاح آهي ته هي ڪتاب ضرور خريد ڪيو، پاڻ به پڙهو ۽ دوستن کي به پڙهايو. توهان جي لائبريري ۾ هي هڪ سهڻو ۽ لاجواب اضافو هوندو.
**