ش
توهُ ٿيڻ: مهرباني ٿيڻ.
هر هڪ جيو بلڪ چيز کي، ڌڻيءَ پاڪ خلقيو آهي. هر مخلوق کي منجهس ويساهه رکڻ گهرجي. سندس عطا ڪيل هر نعمت جي بدلي سندس شڪر ۽ ساراهه واکاڻڻ گهرجي. ائين ڪرڻ سان ڌڻي سڳورو مٿس راضي ٿئي ٿو ۽ شڪر جي بدلي ۾ مٿس ٻيون به اَنيڪ نوازشون مرحمت فرمائي ٿو.
مطلب: ۱. رب پاڪ کي، شڪرگذار بندو بيحد پيارو آهي.
۲. ترا مال و نعمت فزايد ز شکر،
ترا فتح از در در آيد ز شکر. (فارسي)
۳. شڪر ڪرڻ سان تنهنجي دولت ۽ مال وڌي،
شڪر ڪرڻ سان توکي سوڀ نصيب ٿئي. (ترجمو)
۴. خوشحاليءَ ۾ شڪر ۽ آزمائش ۾ صبر ڪرڻ گهرجي.
331- شينهن اڳيان، لڪڙي اڇلڻ سولي،
نِوڙي موٽائي کڻڻ، اولي. (پهاڪو)
شينهن چيريندڙ/ ڦاريندڙ جانور آهي ۽ سندس خوراڪ به فقط ماس آهي. ساڻس گوشت پوست مان ٺهيل انسان کي، کينس نه ڪرڻ گهرجي. ڇو جو شينھن ماس کي اڳي ئي ڳوليندو ٿو وتي. تنھن ڪري ھيءُ جو ڪاٺي اڇلڻ جھڙي حرڪت ڪندو ته ڪيئن بچندو. اڇلي هڻڻ جهڙي حرڪت ئي نقصان پائڻ جي مترادف آھي، جڏھن ته سندس ويجھو پيل ڪاٺي موٽائي کڻڻ ته اڃا پري جي ڳالهه آھي.
جيڪڏهن ڪنھن ماڻھوءَ کي ڪنهن شيءِ جي اوٽ وٺي، پري کان بيهي، شينھن ڏانھن ڪاٺي اڇلڻُ، ڦٻي وئي آھي ته انهيءَ مان اها مراد ناهي ته شينهن ڪمزور آهي يا شينھن جي نظر نه ٿي پوي يا شينھن ساڻس ٺهي ويو آهي. تنهنڪري هاڻي ويجهو وڃي، نِوڙي اها موٽائي به کڻي وٺي.
مطلب: ۱. پاڻ ڏاڍي اڳيان ڪا به اُگري ڳالهه نه ڪجي. جيڪڏهن ڳالهه کيس نه وڻي، ته ٻچا ٻير تي چاڙهي ڇڏيندو.
۲. ندارد کسي با تو نا گفته کار، وليکن چو گفتي دليلش بيار. (فارسي)
۳. جاسين نه ڳالهايو اٿئي، تاسين ڪنهن جو تو سان ڪم نه آهي،
جڏهن ڳالهه ڪيئي ته ان لاءِ دليل ڏئي پورائو به ڪرڻو پوندئي. (ترجمو)
332- شينهن نه ڏيکيا ته ڏيک ٻلارا،
چور نه ڏيکيا ته ڏيک سونارا. (چوڻي)
ٻلارا: ٻلي کي، جهنگ ٻلي کي.
۱. ناري جو مختيارڪار هئس. تن ڏيهاڙن ۾، راڻاهوءَ مڪان ۾ بيکي نالي سوناري کي عينڪ جي ڇلي جوڙڻ لاءِ ٿوري چاندي ڏنيم. چيومانس؛ “منجهس مَٺُ نه ملائجانءِ! جيترو مَٺُ ملائيندا آهيو، اوتري جي تو کي مزدوري وڌائي ڏيندس!”
تڏهن کلي چيائين؛ “ڏهوڻو پورهيو ڏيندين ته به مائٽاڻي پَرِّ ڪين ڇڏيندس، ڇاڪاڻ جو جيسين اهو ڪم نه ڪريون، تيسين برڪت ئي نه پوي.” الغرض سونارو، سون مان چوري نه ڪري ته پيٽ ئي نه ڀرجيس. چور کي ٻيا سڱ ته ڪو نه ٿيندا آهن، اهو به ائين ئي هوندو آهي.
۲. ٻلي ۾ به گهڻا آريکڻ/ اوصاف شينهن جهڙا آهن. جهڙوڪ منهن مهانڊو، چپ چپ ڪري هلڻ ۽ ٽپ ڏئي شڪار تي حملو ڪرڻ وغيره. الغرض ٻلي کي ڏسي، شينهن جو گمان ڪري سگهجي ٿو.
مطلب: ۱. سونارو پنهنجي ماءُ جي نٿ مان به نه مڙي.
۲. سونارو پنهنجي ڀيڻ جي مڻيي مان به نه گسي.