لوڪ ادب، لساني ۽ ادبي تحقيق

گل شڪر

ڪتاب ”گلشڪر“ اوهان اڳيان پيش ڪجي ٿو. هي پهاڪن جو ڪتاب ديوان ڪيولرام سلامتراءِ آڏواڻي جو لکيل آهي جنهن جو پهريون ايڊيشن ورهاڱي کان اڳ 1905ع ۾ ڇپيو. هن ڪتاب کي انجنيئر عبد الوهاب سهتي نئين سر ترتيب ڏنو آهي.
Title Cover of book گل شڪر

ڏسڻي

1- آپ سُکي، جڳ سُکي (چوڻي، سرائڪي)
2- آرهڙ جي تتي ڏينهن، سانوڻ جي وسندي مينهن، سياري جي آڌي رات، شال نه ٿئي هنگڻ تات. (چوڻي)
3- آمون، ڏهه گامون (چوڻي، زرعي)
4- آهر جي آسري، جهنگ نه چنائون. (ورجيسي جملو)
5- آهر جي وڏائي، ڪُني پاٽ اتي آئي (پهاڪو)
6- آهِرُ کٽي اوبڻي، رن ھارائي رنبو. (پھاڪو)
7- آئي ٽانڊي ڪاڻ، بورچياڻي ٿي ويٺي. (ورجيسي جملو)
8- اب جو ڏنو ڪهڙي ڪم جو، جاسين رب نه ڏئي. (چوڻي)
9- اڀرندي تاءُ جنهن نه ڪيو، سو اُلهندي ڇا ڪندو؟ (پهاڪو)
10- اُڀ ڦاٽي کي به ڪڏهن اڳڙي پوي؟ (پهاڪو)
11- اڀ ۾ جو ٿُڪَ اڇلائيندو، تنهن کي موٽي منهن ۾ پوندي. (پهاڪو)
12- اٽي ۾ لوڻ. (ورجيس)
13- اٺان ۽ مينهان دا ڪيها ميلا، اوه چرن پَٽ/ ڊڀ، اوه چرن ٻيلا. (پهاڪو)
14- اٺ ٻڍو ته به ٻه ڪنواٽ لهي. (پهاڪو)
15- اٺ پٺيان گهنڊ ڻي. (ورجيس)
16- اٺ پنهنجي مٽ ۾ ترڪي. (پهاڪو)
17- اٺ پوڙهو ٿئي ته به مٽڻ نه سکي. (پهاڪو)
18- اٺ جي چاڙهيءَ کي به لعنت، لاهيءَ کي به لعنت. (پهاڪو)
19- اٺ جي چوري، پکي ۾ ڇا لڪندي؟ (پهاڪو)
20- اٺ جي وات ۾ زيرو. (ورجيس)
21- اٺ جي وات ۾ لوڻ وجهه ته به رڙي، کنڊ وجهه ته به رڙي. (پهاڪو)
22- اٺ چڙهئي کي به ڪڏهن نانگ کاڌو؟ (پهاڪو)
23- اٺ کي لاڻو، گهوڙي کي داڻو، مرد کي ناڻو، محبوب کي ماڻو. (چوڻي)
24- اڄاڻ کي جهڙي مصري، تهڙي ڦٽڪي. (پهاڪي)
25- اڃا مينهون جهنگ ۾، ڌوئي ڌريائون رڇ. (ورجيسي جملو)
26- اڌارو ڏجي تنهن کي، جنهن کان گهرجي نه، اڌارو وٺجي تنهن کان، جيڪو گهري نه. (چوڻي).
27- اڌ ڇڏي جو سڄيءَ پٺيان ڊوڙي، تنهن جو اڌ به وڃي. (پهاڪو)
28- استاد جي مار، سنوار آهي. (چوڻي).
29- اڪن کان انب گهرڻ: ٻٻرن کان ٻير گهرڻ. (اصطلاح)
30- اُکرين ۾ مٿا جي وجهن، مُهرين کان سي نه ڊڄن. (پهاڪو)
31- اڳياڙي تڏهن سرهي، جڏهن پڇاڙي سرهي. (پهاڪو)
32- اڳي به اَنُّ هيو، پوءِ به ٿيو اَنُّ، ڪانو ۽ پَنُ، ويو وچئون نڪري. (پهاڪو)
33- اڳين پاڻي، پوين چڪ. (پهاڪو)
34- اگهه کٽيو کائجي، وَٽَ کٽيو نه کائجي. (چوڻي).
35- اگهه ۽ ڳڀ جي سُڌِ، الله کي. (پهاڪو)
36- اَڱر ڄاڻن، لُهر ڄاڻي. (پهاڪو)
37- انبان ٻور، ڪَلالان لاها. (پهاڪو)
38- انبن جون سڪون به ڪي انبڙين مان لهن؟ (پهاڪو)
39- ان پلي، ذات ڀلي. (پهاڪو)
40- ان جو واپار، ھس مان ڇلو ۽ ڇلي مان هس ڪري. (پهاڪو)
41- اندر اڇو نه ڪري، ڌوئي ٿو ڌاڳا. (ورجيسي جملو)
42- اندر ٻڏ ٻهون، ٻاهر آٽڻ ان جو. (ورجيس)
43- انڌا رکن روزا، تڏهن ڏينهن به ٿين وڏا. (پهاڪو)
44- انڌ ڌنڌ نگري، چرٻٽ راجا، ٽڪي سير ڀاڄي، ٽڪي سير کاڄا. (پهاڪو)
45- انڌن آندو، ٻلن چٽيو. (پهاڪو)
46- انڌن جي وهانءِ؛ منڊا نچن، ٽنڊا پائن ڦيريون. (ورجيس)
47- انڌن وڃي ملتان لڌو. (پهاڪو)
48- انڌ وٺ، منڊ وٺ، ٽُنڊ وٺ، پر ننڍ وٺ. (چوڻي/ پهاڪو)
49- انڌو کُڏ تي چڙهي هنگي، چي؛ “مون کي ڪير نه ٿو ڏسي!” (پهاڪو)
50- انڌو هاٿي، لشڪر جو زيان. (پهاڪو)
51- انڌو ۽ اڻ سونهون، هڪ جهڙا. (پهاڪو)
52- انڌي اڳيان آهري، ڪر تئو ٽنگيو پيو آھ. (پهاڪو)
53- انڌي جي جوءِ جو واهي، الله. (پهاڪو)
54- اڻائي به وڃڻ، تڻائي به وڃڻ، وري ڪپهه جي ڪپهه ٿيڻ. (ورجيس)
55- اڻ پڙهيا، پڙهين آڏو ڀريون ڍوئيندا. (چوڻي/ پهاڪو)
56- اڻ سرنديءَ سڀڪو ٽري، کرو ڪو سرنديءَ ٽري. (پهاڪو)
57- اَڻَ-گهريو ماءُ به پٽ کي ببو نه ڏئي. (پهاڪو)
58- اڻندو اها، جا هوندي ڪوريءَ جي من ۾. (پهاڪو)
59- اهاري، وهنواري، گهوٽ مهاري، لڄا ڪري ته هاري. (چوڻي)
60- اِها زبان اس ۾ ويهاري، اِها زبان ڇانءَ ۾ ويهاري. (چوڻي/ پهاڪو)
61- اهو سون به گهوريو، جيڪو ڪن ڇني. (پهاڪو)
62- اهو ڪجي، جو مينهن وسندي ڪم اچي. (چوڻي)
63- اياڻو چوي، سياڻو ويڃائي. (چوڻي/ پهاڪو)
64- بادشاهين پوندي معاملي، ڄٽي ڪير ويچاري؟ (پهاڪو)
65- باسڻ هڪڙو کڻي، ٺڪر گهڻن کي ڏئي. (پهاڪو)
66- بڇڙو ڪتو، ڌڻي پُڻائي. (پهاڪو)
67- بک بڇڙو ٽول، دانا ديوانا ڪري. (چوڻي)
68- بک وچان، اگهڙ ياد نه آهي. (پهاڪو)
69- بکئي کي بصر سان روٽي رکيائي، سيري کان سواد ۾، ڏيڍي سوائي. (چوڻي/ پهاڪو)
70- بندي جي من ۾ هڪڙي، صاحب جي من ۾ ٻي. (پهاڪو)
71- بي عقل جي بلا، دور. (پهاڪو)
72- بي عقل دوست کان، داناءُ دشمن چڱو. (چوڻي)
73- ٻاٻل آچاري، پر ڪو مڃي. (چوڻي)
74- ٻارنهن ٻوڙي ٻانڀڻي، چوڏهن ٻوڙي چمار، تون اهڙو ڪامي، ته به گهر ڌوٻيءَ جو ٽار. (چوڻي)
75- ٻاهران چکي مکي، اندران بُڙ بُڙ دکي. (ورجيس)
76- ٻه ڀائر، ٽيون ليکو. (چوڻي)
77- ٻڪري جنهن وڻ سان ٻجهي، سو وڻ چري. (پهاڪو)
78- ٻڪريءَ کي ساس جي، ڪاسائيءَ کي ماس جي. (پهاڪو)
79- ٻه گدرا، هڪڙيءَ مُٺ ۾ نه ماپن. (پهاڪو)
80- ٻلي کائيندي ڪين ساري، هنگندي ساري (پهاڪو)
81- ٻليءَ شير پڙهايا، ڦير ٻلي ڪُون کاوڻ آيا. (پهاڪو)
82- ٻليءَ کي خواب ۾ ڇيڇڙ (پهاڪو)
83- ٻن ٻيڙين تي پير رکي، تنهنجون ڄنگهون ڦاٽن. (پهاڪو)
84- ڀاڙي ۽ مسواڙ جو، ڪئٿ ڪو نه آهي. (چوڻي/ پهاڪو)
85- ڀڄ چريا! مست آيئي. (ورجيس)
86- ڀڄندڙن جي اڳ ۾، لڪندڙن جي پوءِ ۾. (ورجيس)
87- ڀرئي اٺ تان وڃڻي لٿي، ته به چڱي. (پهاڪو)
88- ڀريءَ ڇنيءَ کان، ڀيري ڇنو چڱو. (پهاڪو)
89- ڀڳڙن کاڌي، هٿ ڌوتا پيا آهن. (پهاڪو)
90- ڀڳو گهڙو، ڍئون ڍئون ڪري. (پهاڪو)
91- ڀڳي سان ئي ڀير، جاسين رتو راس ٿئي. (پهاڪو)
92- ڀلي ڀاڻ آئي، سا به نه ڀُلي. (پهاڪو)
93- ڀنڀوران جي ڀڳيون، سي ڇٽيون. (پهاڪو)
94- ڀنگان چيز ٻڏن، لنڊي رووي ڪڻڪ ڪون. (ورجيس)
95- ڀنگ جهنگ ۾ پاڻي، ملڪ ۾ آباداڻي. (نعرو)
96- ڀنگڙي، سلطان، هيري موتيان دي کاڻ، نه جيوڻ ڪا آسرا، نه مرڻ دي ڪاڻ. (نعرو)
97- ڀنگئي ڀائر ٻه ڄڻا، صوفي ست هزار، ماري متهرن سان، ڌڙ ڪيائونِ ڌار، پيئي لوڪ پچار؛ پڙ ڀنگئين کٽيو. (نعرو)
98- ڀنگئي دي جوءِ سدا سهاڳڻ، آفيمي دي جوءِ رووي، ڪيفي دي جوءِ ايوين آکي؛ “ماريا هت نه هووي!” (چوڻي)
99- تاڙي هڪ- هٿي نه وڄي پر ٻهِ هٿي وڄي. (پهاڪو)
100- تر جي گُٿي، سَوَ چوٽون کائي. (پهاڪو)
101- تڪڙو ماڻهو، ٻه ڀيرا هنگي (پهاڪو)
102- تڪڙ ۽ طمع، ڇا ڏجي؟ (چوڻي)
103- تڪڙي ڪتي، انڌا گلر (پهاڪو)
104- تڪيا سڀ تڪيام، توريءَ تڪيو ناهه (چوڻي)
105- تماڪو تاڻي، جنين وڌو جان ۾، انهن کي آڻي، حورون ڏيندا هنجن ۾. (نعرو)
106- تنهن جي مرڻ جو ارمان کائجي، جنهن جي جيئڻ مان فائدو هجي (پهاڪو)
107- توڙي وڃي روم، ته به نصيبان اڳرو، ڍوڍي مٿان ٿوم، لکيس لوح قلم ۾. (چوڻي)
108- توڻ جو تڪرار سان، سڏ جنهن کي هوءِ، منجي اتي جوءِ، وڃي تنهن کان وسري. (پهاڪو)
109- تيل سهانگو هيو، ته جيڪر گدڙن به پڇ مکيا (پهاڪو)
110- ٿڌو گهڙو، پاڻ کي ڇانوَ ۾ رکائي. (پهاڪو)
111- ٿورو ڏسي ارهو نه ٿجي، گهڻو ڏسي سرهو نه ٿجي. (پهاڪو)
112- ٿوري کٽئي، گهڻي برڪت. (پهاڪو)
113- ٿوري گرهين، گهڻو کائجي. (پهاڪو)
114- ٽٽونءَ کي ٽارو، تازيءَ کي اشارو. (پهاڪو)
115- ٺِڙ ڪجي، ٺڪاءُ ڪجي، اڳلو نه ڀڄي ته پاڻ ڀڄجي. (پهاڪو)
116- ٺلهو چڙو، وڄي گهڻو. (پهاڪو)
117- ٺونٺ لڳي، ساهيڙپ ڀڳي. (پهاڪو)
118- پاپ جي مايا، پراڇت ۾ وڃي (چوڻي)
119- پاڻ نه پاري، ڪتا ڌاري. (ورجيس)
120- پاڻ نه پلي سسئي، لوڪان متيون ڏئي. (پهاڪو)
121- پاڻي پي، نه ذات پڇجي. (پهاڪو)
122- پاڻيءَ کان اڳي، ڪپڙا نه لاهجن. (پهاڪو)
123- پاڻي ۽ باهه، ٿورا نه ڄاڻجن. (چوڻي/پهاڪو)
124- پاهڻ ڪنئرا هيا ته هوند گدڙن کائي ڇڏيا. (پهاڪو)
125- پائجي ته وڏي ڍيران پئجي. (پهاڪو)
126- پَتِ نُهن تي پاڻي آهي. (پهاڪو)
127- پُٽ ٿي گذار، سگهو ئي پيءُ ٿيندين. (پهاڪو)
128- پَٽُ پراڻو، ته به ڪو جنڊ جو نائو؟ (پهاڪو)
129- پُٽ: ڪپُٽ، پينگهي ۾ پڌرو (پهاڪو)
130- پٽينديئي پيٽ کي، ويو ڄمارو ڄٽ، هو جو مٿي کٽَ، سو پڻ پٽي پيٽ کي. (چوڻي)
131- پڇندڙ، نه منجهندڙ (چوڻي)
132- پراڻي ڳوٿري، بربلا ٽڪا (ورجيس)
133- پرائي آس، ڪُني جي لاس. (چوڻي/ پهاڪو)
134- پرائي پٽ کي چمئي، گگ ڀرجي وات. (پهاڪو)
135- پرائي دهلين، احمق نچي. (پهاڪو)
136- پرائي ماڙي ڏسي، پنهنجو ڀونگو نه ڊاهجي. (پهاڪو)
137- پرائيءَ ڌيءَ تان، کارڪ ملي ته به چڱي (پهاڪو)
138- پرڻ چوي ڏونگهي کي؛ “وڃ ٽِه- ٽونگا!” (پهاڪو)
139- پريو مڙس پَي نه ڪجي، وڃائجي نه وهي. (چوڻي)
140- پڙهڻ، ترڻ، تير هڻڻ، چوٿين سواري، ننڍي هوندي نه سکيو، وڏي هوندي خواري. (چوڻي)
141- پڙهي پاڻ نه ڄاڻي، ماري کتابي (ورجيس)
142- پَلا ڇڏي پاپي، ڪو کُٽل کڳا کائي. (چوڻي)
143- پلاءُ رحمة الله عليہ، جي هڪيو حاضر هوءِ، ريڙهي هڻجي پيٽ ۾، مَرُ پيٽ ڦاٽي پوءِ. (چوڻي)
144- پلو سيري کان به ڀلو، سيري ۾ لاءُ نه ساءُ، پلو گوڏا کوڙي کاءُ. (چوڻي)
145- پنڻ وچان، پڙهڻ ياد نه رهي. (پهاڪو)
146- پنهنجي ٿوري، گڏهه کي به پيرين پئجي. (پهاڪو)
147- پنهنجي پير تي، پاڻ ڪهاڙو نه هڻجي. (پهاڪو)
148- پنهنجي ڌونئري کي، کٽو ڪير ڪو نه چوي. (پهاڪو)
149- پنهنجي ڏر تي گدڙ به شينهن. (پهاڪو)
150- پنهنجي ڪِئي جو، نڪو ويڄ نڪو طبيب. (پهاڪو)
151- پنئين مڱئين گهر هلي، کھُ اڌاري واٽ. (چوڻي)
152- پوءِ-ڍائي کان قرض نه کڻجي، توڙي لک لٽائي. (چوڻي)
153- پَهَيَرُ چور ٿئي ته واهي ڪيترو وهي؟ (پهاڪو)
154- پيادي مان هسوارُ، هسوار مان پيادو، ڌڻي ٿو ڪري. (پهاڪو)
155- پيٽ، ٻه- ٻانهون؛ چنتا ناهين. (پهاڪو)
156- پيٽ ڀر، پٺي لڏ. (پهاڪو)
157- پيٽ ڀريو ته منهن ڪارو ئي سهي. (ورجيس)
158- پير کان، ويساهه ڀلو. (چوڻي/ پهاڪو)
159- جا بندي کي بار، سا صاحب کي سُٿري. (چوڻي)
160- جاتي پاڻي، تاتي پاڻ. (چوڻي)
161- جاتي پڄي نه سگهجي، تاتي ڀڄڻ ڪم وريام جو. (پهاڪو)
162- جاتي کير تاتي کنڊ، جاتي جهڻ تاتي لوڻ. (پهاڪو)
163- جاتي وڻ ناهي، تاتي ڪانڊيرو به درخت. (پهاڪو)
164- جاڏي وڃي واگهو، تاڏي پاڻي تانگهو. (پهاڪو)
165- جاڏي ويهي جهار، تاڏي ڳوڙهو نه هڻي. (ورجيس)
166- جاسين ڍائو مٿو کنهي، تاسين بکئي جو مٿو وڃي. (پهاڪو)
167- جاسين للو لٺ کڻي، تاسين ڪرهه وساڻي. (پهاڪو)
168- جا مڙسي مڙسن ۾، سا ماريي ۾ ناهه. (ورجيس/ جملو)
169- جبل سان مٿو هنئي، نيٺ مٿو ڀڄي. (پهاڪو)
170- جڏهن ٻوجھا ٿي سبيا، تڏهن اٺ ٿي رڙيا. (پهاڪو)
171- جڏهن ڏند هئا تڏهن حلوو نه هو، جڏهن حلوو آهي، تڏهن ڏند نه آهن. (پهاڪو)
172- جر نئيس، جيڏي نه نئينس. (ورجيس)
173- جڙيءَ کي جس. (چوڻي)
174- جڳ مڙيو ئي جوئا بازي، ڪن کٽي ڪن هاري. (پهاڪو)
175- جن جي پليءَ ۾ داڻا، تن جا چريا به سياڻا. (چوڻي/ پهاڪو)
176- جنڊ به وار، بٺ به وار. (پهاڪو)
177- جنهن جو ڪم، سو ئي ڪري، ٻيو ڪري، گهاٽو ڀري. (چوڻي)
178- جنهن جي واٽ نه وڃجي، تنهن جو پنڌ نه پڇجي. (چوڻي)
179- جنهن جي ويلا، تنهن جي رکيا. (هنڌي چوڻي)
180- جنهن ساس ڏنو آهي، سو گراس به ڏيندو. (چوڻي)
181- جنهن ڪاڻ اڳي هلي بيهجي، تنهن سان گڏيو ڇو نه هلجي. (پهاڪو)
182- جنهن کي ساهه کنئي ڪل ڪا نه پوي، تنهن سان سور ڪيهو سلجي؟ (چوڻي/ پهاڪو)
183- جنهين جي هيڪار، ڪيائين ڪوڙي ٿئي، تنهين تي ٻيهار، سچيءَ ساک نه وسهجي. (چوڻي/ پهاڪو)
184- جنهين سندي منهين، تنهين سندو آچار. (پهاڪو)
185- جواريءَ، ميٺي هار. (چوڻي/ پهاڪو)
186- جَوَ ڍيري، گڏهه رکپال. (ورجيس)
187- جو واءُ جبل اڏائي، تنهن آڏو ڪپهه ڇا آهي؟ (پهاڪو)
188- جوئا ۾ هارائڻ واري جو اڌ منهن ڪارو، جوئا ۾ کٽڻ واري جو سڄو منهن ڪارو. (چوڻي)
189- جهڙا روح، تهڙا ختما. (پهاڪو)
190- جهڙا عاشق عيد ۾، تهڙا منجهه مقام. (چوڻي)
191- جهڙا ڪانو، تهڙا ٻچا. (پهاڪو)
192- جهڙي ڀِت، تهڙو چِٽُ. (پهاڪو)
193- جهڙي سٺ، تهڙيون ٽي ويهون. (پهاڪو)
194- جهڙي ڪرڻي، تهڙي ڀرڻي. (چوڻي)
195- جهڙي نيت، تهڙي مراد. (چوڻي/پهاڪو)
196- جي پوندا سوڙهيين، تن لڳندا سيلهه. (پهاڪو)
197- جي جڏهن ڀڳا، سي تڏهن ڇٽا. (چوڻي/ پهاڪو)
198- جي جڏهن چڙهيا، سي تڏهن سوار. (پهاڪو)
199- جيڏا اٺ، تيڏا لوڏا. (پهاڪو)
200- جيڏو پَٽُ، تيڏي بکيا. (پهاڪو)
201- جيڏي رات، تيڏو سپنو. (چوڻي، پهاڪو)
202- جيري لاءِ ٻڪري نه ڪهجي. (پهاڪو
203- جيڪا ڌاريان ٻڪري، تنهن لمندا ڪن. (ورجيس/ جملو)
204- جيڪي ڏسي ڄار، سو جي ڏسي ميو ته ڦاٽي مري. (پهاڪو)
205- جيڪي ڪني ۾ هوندو، سو ئي پاٽ ۾ پوندو. (پهاڪو)
206- جيڪي کوهه ۾ هوندو، سو ئي آههَ ۾ پوندو. (پهاڪو)
207- جيڪي لکيو منجهه ازل، تنهن کي ڪير وجهي جَهلَ؟ (چوڻي)
208- جيڪي هوندو ڀاڳ ۾، سو وهي پوندو پاڳ ۾. (چوڻي)
209- جي نه وڃجي پاڻ ته نينهن نياپي نه ٿئي. (چوڻي)
210- جي وسي چيٽ، ته ان نه ماپي کيٽ. (زرعي، چوڻي)
211- جي هجئي ناڻو ته گهم لاڙڪاڻو، جي نه هجئي ناڻو ته وت ويڳاڻو. (چوڻي/ پهاڪو)
212- جيءُ خوش، جهان خوش. (چوڻي/ پهاڪو)
213- جيئرو ته ڪک جو، مئو ته لک جو. (ورجيس)
214- ڄاڻي وڇونءُ جو منڊ به نه، هٿ وجهي نانگن ۾. (ورجيس)
215- ڄڀ جي ترڪڻ کان، پير جو ترڪڻ چڱو آهي. (چوڻي)
216- ڄٽ بکيو موري کائي، موري بک گهڻيري لائي. (پهاڪو)
217- ڄٽ جي ڄمار؛ اڍائي کٿا. (چوڻي)
218- ڄٽ جي ڄمار، ملوڪ جي رات. (چوڻي)
219- ڄڳر ۽ ڄار، اگهه مڙيئي هڪڙي. (ورجيس)
220- جهونا ڪپڙا، ٻوڍا ڍور، تسڪا ناڻا ليگيا چور. (پهاڪو)
221- چاڪر؛ چياڪر. (چوڻي)
222- چاڪريءَ چور، نِوالي حاضر. (ورجيس)
223- چاڪريءَ ڏاند وڃايو، گهمي گهاڻي ڌاري. (پهاڪو)
224- چريا چرين گڏيا، چي؛ “ادا عيد مبارڪ.” (پهاڪو)
225- چري ڦٺ ۾ به خوش. (چوڻي)
226- چرين ڪهڙا چت، مئن ڪهڙا مامرا. (چوڻي)
227- چريءَ جو چوڙو، ڪڏهن ٽنگ ۾ ڪڏهن ٻانهن ۾. (پهاڪو)
228- چريي کان پڇيائون؛ “ڪي چڱو آهين.” چريي چيو؛ “ويران وير وڌ آهيان.” (پهاڪو)
229- چڱا سي، جن جا پويان چڱا. (چوڻي)
230- چڱو جن لکيو، مندو سي نه پسن، توڙي رڻ رهن، ته به کنڊون کائين کير سان. (چوڻي)
231- چڱو ڪر ته چڱو ٿيئي. (چوڻي)
232- چوري نه مُوري، مُوري ته به گهوري. (چوڻي)
233- چُوڻو؛ نه اُوڻو. (چوڻي)
234- چيريءَ آهر، پير ڊگهيڙجي. (پهاڪو)
235- ڇتي ڪتي جي دوا، ٻه ڀتر. (پهاڪو)
236- ڇڏ منڊو، واريءَ ۾. (پهاڪو)
237- حمائتڻ گڏهه، عراقيءَ کي لتون هڻي. (پهاڪو)
238- خون کٿوري، ڳجها نه رهن. (پهاڪو)
239- دال روٽيءَ کاڌي، ڌن کٽي ته کٽڻ ڏي. (چوڻي)
240- دائيءَ کان ڪو پيٽ ڳجهو آهي. (پهاڪو )
241- درياءَ ڀر تي ڇوڪر ڪڏي، اڄ نه ٻڏي، سڀان ٻڏي. (پهاڪو)
242- دل ڪاريءَ کان، منهن ڪارو چڱو آهي. (پهاڪو)
243- دل کوٽي، عذر گهڻا. (پهاڪو)
244- دم درميان، الله مهربان. (دعائيه ڪلمو)
245- دولتمندن جا ڏاند به ويامن. (پهاڪو)
246- دولت، نُهن کان، ماس وڇوري. (چوڻي)
247- ڌاتوري ڌاري، جي ڪجي ڪار ڪماند جي، ته به اصل انهيءَ پار جو، ڏينا ڏيکاري. (پهاڪو)
248- ڌُڪو کڻجي ڀاءُ لڳ، شاهدي ڏجي الله لڳ. (چوڻي)
249- ڌن رک ڌوڙ ۾، ته چمڪاٽ ڏئي نور ۾. (پهاڪو)
250- ڌڻيءَ ريءَ ڌڻ سڃو، ڌڻ ريءَ سڃي واڙ. (پهاڪو)
251- ڏاندان ڳاهُ، مردان ڌڪا، زالان ساهُ، پنڌ وچ سڪا، گهوڙا ضبط ڪنان، وڃ لڪا. (چوڻي)
252- ڏاند چڙهيي ٿي ڏک ڏسي. (ورجيسي جملو)
253- ڏاهو ڪانءُ، ٻِه ڄنگهو ڦاسي. (پهاڪو)
254- ڏاهو ڪانءُ کائي گونهن، ڀوري بربلي کائي شڪر. (پهاڪو)
255- ڏائڻ هلي مڙدا ڪڍڻ، مڙدن ڪپڙا به لاهي ورتس. (پهاڪو)
256- ڏٻري ڍور کي مڇر به گهڻا. (پهاڪو)
257- ڏٿ نه کٽو، ڏوٿي کٽا. (چوڻي)
258- ڏٺو سڀ وسار، اڻ ڏٺي کي ياد ڪر. (چوڻي)
259- ڏُچر گهوڙو، سُچر زال، ٻئي ٻن پيا. (چوڻي)
260- ڏڌو کير، ٿڻن ۾ نه پوي. (پهاڪو)
261- ڏس ڪاڻيءَ کان، اک ڪاڻي چڱي. (پهاڪو)
262- ڏکڻ مينهن نه وسڻا، وسي ته ٻوڙي، ڪانئر ڌڪ نه هڻڻا، هڻي ته جهوري. (چوڻي)
263- ڏنڀجي گڏهه، سور ٿئي ساٽيءَ کي. (ورجيس)
264- ڏني جو پٽ، ڇٽو. (پهاڪو)
265- ڏياريءَ جو ڏيئو ڏٺو، ننڍو وڏو چڀڙ مٺو. (چوڻي)
266- ڏيتا نهين، چي؛ “پورا تول”. (ورجيسي جملو)
267- ڏيڻ، ڏيهه ڇڏڻ، ڏيهي ڇڏڻ؛ ٽيئي اهنجا. (چوڻي)
268- ڏيڻ سڀ چڱو، بڇڙي هڪڙي گار، وٺڻ سڀ بڇڙو، چڱي هڪڙي دل. (چوڻي)
269- ڏيئي کي پُٺِ ۾ اوندهه. (پهاڪو، اڻ ٽر سچائي)
270- ڊڄ تنهين جي ڊاءِ، جنهين جي وائيءَ ۾ ور گهڻا. (چوڻي)
271- ڊني واڻيي، نه لاڀ نه مور. (پهاڪو)
272- رات ٿوري، ساٺ گهڻا. (ورجيس)
273- راجا ڪري سو نياءُ، ڍارو پوي سو داءُ. (پهاڪو)
274- راکي رام ته ماري ڪير؟ (چوڻي)
275- راڻي سا، جاءِ راءِ کي وڻي. (چوڻي/ پهاڪو)
276- راءِ ري گهران، گيهه جهلجي پاند ۾. (پهاڪو)
277- رت ڏسي، رُمي هڻجي. (پهاڪو)
278- رڍ اڳيان رباب، وڄائيندي ورهيه ٿيا. (ورجيسي جملو)
279- رڙا ڪين رجهن، توڙي ٻارڻ ٻرن ٻِه-پُڙا. (پهاڪو)
280- رڪ جا چڻا، آنڊا ڦاڙن. (پهاڪو)
281- رن پٽ ريڍار، ڪانُ هڻي بنڊ ۾. (پهاڪو)
282- رن پٽ کي لڳي ڀاڳ، ڏياري جواري ڀت کي داڳ. (پهاڪو)
283- رن چشڪي هري، رکي آرت وار. (پهاڪو)
284- رڻي ۽ رائر جو، سڏ جنهين کي هوءِ، منجي اتي جوءِ، وڃي تنهن کي وسري. (پهاڪو)
285- روزن پٺيان عيدون، عيدن پٺيان روزا. (پهاڪو)
286- رهي راهوجين، بهي باهوجين، ڪتي ڪوريجن جي. (پهاڪو)
287- زالان ڌاوڻ: مردان کاوڻ. (پهاڪو)
288- سٻر سان سينءَ، ڪبي ڪيئن، چوندو جيئن، ٿيندي تيئن. (چوڻي/پهاڪو)
289- سڀڪا ٻڪري، پنهنجي پائي ٽنگبي. (پهاڪو)
290- سڀڪو پنهنجي هٽيءَ جو هوڪو ڏئي ٿو. (پهاڪو)
291- سپتيو ماڻهو، پرائي مال ۾ ڀائيوار. (پهاڪو)
292- سپهو نه وسهو، وسهو ته مُسهو. (چوڻي/ پهاڪو)
293- ست ڪئا کائي، ٻلي حج چڙهي. (پهاڪو)
294- ستي سيڏائي، لنڊي کائي. (پهاڪو)
295- سُتي شينهن کي، آڱر نه ڪجي. (پهاڪو)
296- ستي لڪڙن کان موٽي ته ٿئي ڪانون هاب. (پهاڪو)
297- ستين لنگهڻين، ڪتو به حلال. (پهاڪو)
298- سڄن پيٽان وڍيا، وڍين پيٽان سڄا. (پهاڪو)
299- سڄڻ سڄي ٻانهن ڏئي ته سڄي نه ڳيهجي. (پهاڪو)
300- سڃا عاشق، ڀيٽو دي آچار. (پهاڪو)
301- سچ جي ٻيڙي لڏي لڏي، ٻڏي ڪين. (چوڻي)
302- سچ سير؛ ڪاري ٻڪري، اڇو کير. (پهاڪو)
303- سچ مرچان، ڪوڙ ڳڙ، پير پئسا، جوءِ گُر. (چوڻي)
304- سِرُ ڏجي، سِرَ نه ڏجي. (چوڻي/پهاڪو)
305- سرمو سڀڪو پائي، پر اک اک جو ڦير. (پهاڪو)
306- سِرَ وئي کان پوءِ، سج اڀري ته ڇا، نه اڀري ته ڇا؟ (پهاڪو)
307- سڙيل گهوڙي ۽ پِٽيل ماڻهوءَ مان ڪي ڪين ٿئي. (چوڻي)
308- سُڪ-تور کان، ٻڏ-تور چڱو. (چوڻي/ پهاڪو)
309- سڪن گڏ، آلا ٻرن. (پهاڪو)
310- سڪو ڪاٺ، ٻه پاسا ڀڃي. (پهاڪو)
311- سکڻي ڪني، گهڻو اڀامي. (پهاڪو)
312- سڳا سيئي سيڻ، جنين پکا اوڏڙا. (چوڻي/ پهاڪو)
313- سلو سو، جو انگورئين ڀلو. (پهاڪو)
314- سنت سنت سڀڪو سڏائي، سنت سمنڊان پار، انل پکي ڪو هڪڙو، ٻيا پکين ڪوٽ هزار. (پهاڪو)
315- سنگ تاري، ڪسنگ ٻوڙي. (چوڻي)
316- سوٽي هجي ساڻ، گڏهه گوهي نه ڪري. (پهاڪو)
317- سو چور ئي ناهي، جيڪو پنهنجو جوڻيت نه سڃاڻي. (پهاڪو)
318- سو رائتڻ سور، اڻ سورائت سان اوريو، هِن جو ڀنجهر نه ڀريو، هوءَ وڃي ٿي وهلور، پرايائين پور، اڳي کان به اڳرو. (پهاڪو)
319- سوڙهيءَ سياندريءَ، وهنوار نه ڪجي. (چوڻي/ پهاڪو)
320- سَوَ ڪري سينگار، ته به کودڙيءَ پٽ کودڙو. (پهاڪو)
321- سوناري جو سؤ ڌڪ، لوهر جو هڪڙو ڌڪ. (پهاڪو)
322- سون پرکجي ڪسوٽيءَ، روپو پرکجي باهه، ماڻهو تڏهن پرکجي، جڏهن ڪي ڳالهاءِ. (چوڻي/ پهاڪو)
323- سهڻا ٽوهه، پٽن تي پيا آهن. (پهاڪو)
324- سي اڍائي، سي ساڍا ٻه. (ورجيس)
325- سياري جي سوڙ، سڀڪو پاڻ ڏي سيري. (پهاڪو)
326- سياري ۾ سيئي چڱا، جن گهڻي باهه، اونهاري ۾ سيئي چڱا، جن گهڻي ڇاهه. (چوڻي)
327- سياري ۾ به سيئي سکيا، جن کي ڪي آهه، اونهاري ۾ به سيئي سکيا، جن کي ڪي آهه. (چوڻي/ پهاڪو)
328- سياڻي اڳيان روئڻ، اکين جو زيان. (پهاڪو)
329- سيرو کاڌو، پاتل ڦاٽي. (پهاڪو)
330- شڪر ڪر صحيح، ته توئي سان توهُ ٿئي. (چوڻي)
331- شينهن اڳيان، لڪڙي اڇلڻ سولي، نِوڙي موٽائي کڻڻ، اولي. (پهاڪو)
332- شينهن نه ڏيکيا ته ڏيک ٻلارا، چور نه ڏيکيا ته ڏيک سونارا. (چوڻي)
333- صبر جنين سينڱ، تير نه گسي تن جو. (چوڻي)
334- صبر، وڏو ٽول. (چوڻي)
335- صلاحين شينهن، ٻجهن، ڪرهين ڪم نه ٿئي.
336- ظلم قائم آهي، ڪندڙ قائم ناهي. (چوڻي/ پهاڪو)
337- عقل آهيرن جو، ڌُريون ئي ويو، مڱائين هڪڙو، پرڻائين ٻيو. (ٺٺول)
338- عقل ريءَ ارمان، گهڻا کائيندين جيئڙا. (چوڻي)
339- علت وڃي، عادت نه وڃي. (چوڻي)
340- عيسيٰ نه موسيٰ، وڏا پير پئسا. (چوڻي)
341- غريب جي جوءِ، سڀني جي ڀاڄائي. (پهاڪو)
342- ڦاڙهو جاتي کائي، تاتي اوجهه ڏئي. (پهاڪو)
343- ڦٺ بجو ڪج، پر گيهه ذرو ڏج. (ورجيس)
344- ڦر کان اڳي ڄر نه ڪڍجي. (پهاڪو)
345- ڦرندي گهرندي نامردان دي، مردان دي هي هڪ. (چوڻي)
346- ڦڙيءَ ڦڙيءَ تلاءَ آهي. (پهاڪو)
347- ڦلهير ۾ ڦوڪون نه ڏجن. (پهاڪو)
348- ڦورو نه ڦولهي، شل سنئين پوي صراف کي. (پهاڪو)
349- قاضي ڄاڻي، قيامت ڄاڻي. (پهاڪو)
350- قرض؛ ڪوڙهه جو ٽڪو. (چوڻي)
351- ڪاڏي ڪوري، ڪاڏي ترار؟ (پهاڪو)
352- ڪارو ويهي ڪمري گڏ، وزن نه مٽائي ته عادت ضرور مٽائي. (پهاڪو)
353- ڪالهوڻي ڪالهه گئي، اڄ پڻ ڏينهن پيو، جنهن ۾ ماڻ پيو، سا راهه رهندي ڪيترو. (چوڻي)
354- ڪانياري ٻلي، ڪوئي جي جوءِ. (پهاڪو)
355- ڪاڻي وسوڙي، چي؛ “مڙسم ويو اک کي.” (چوڻي)
356- ڪاڻيءَ جي وهانءَ ۾، سنگٽ به گهڻا. (پهاڪو)
357- ڪتو به کاڌو، ڪک به نه ڀري. (ورجيس)
358- ڪتو ڇا ڄاڻي، ڪڻڪ جي مانيءَ مان؟ (پهاڪو)
359- ڪتو ۽ ڪپاٽ، ٽوڙهي سان ٽپائجي، ساڌو ۽ سپاٽ، ويهارجي وچ ۾. (پهاڪو)
360- ڪتي جا ڏند: گڏهه جو ماس، هيءُ ڇڏي نه، هُو ڇِڄي نه. (چوڻي)
361- ڪتي جو پڇ، ٻارنهن مهينا نڙ ۾ پائي رک، ته به ڏنگو ئي رهندو. (پهاڪو)
362- ڪتي جو ڪارو منهن، رٻ اوتري جي اوتري. (پهاڪو)
363- ڪتيم سڀ ڄمار، پاندي پوري ڪين ٿي. (چوڻي)
364- ڪتيءَ کي ڪنهن اُماڙ ڏنو، سا تارا ڏسي ٿي ڊني. (پهاڪو)
365- ڪٿي چور سڃا، ڪٿي ڍور سڃا. (پهاڪو)
366- ڪڃريءَ جو يار، بحريءَ جو شڪار، سدا خوار. (چوڻي)
367- ڪچي وزيران، ٿئي ٺُڙڪو ٺَڪُر. (پهاڪو)
368- ڪچيءَ ڪنا نه وريا، پڪيءَ ڇا ورندا. (پهاڪو)
369- ڪڏهن ڀريءَ ۾، ڪڏهن ڀاڪر ۾. (ورجيس)
370- ڪڏهن ڳاڙهو گهوٽ، ڪڏهن مڙهه مقام ۾، واريءَ سندو ڪوٽ، اڏيو اڏِبو ڪيترو. (پهاڪو)
371- ڪڏهن ماٽي مٽ تي، ڪڏهن ماٽيءَ مٿان مٽ. (پهاڪو)
372- ڪڍي ڪاڍارا، ڏئي اڌارا. (ورجيس)
373- ڪر چڱائي ڄٽ سان، ڄٽ ڦيري هڻئي پٽ سان. (چوڻي)
374- ڪرم-هيڻ کيتي ڪري، ٻڙڌ مري يا ٽوٽا پڙي. (پهاڪو)
375- ڪري سو پائي، فقير کير کنڊ کائي. (چوڻي)
376- ڪشيئي نه ڪمان، پڙيئي نه ضمان، ٽپيئي نه کوها، رهيئي نه جوئا. (چوڻي)
377- ڪکان ڪُوڙي باهه، غلامان دوستي، يار نه ڪجي ڏوم، پيادو، پوستي. (چوڻي)
378- ڪک جو چور، لک جو چور. (پهاڪو)
379- ڪک هيٺ، لک پيو آهي. (پهاڪو)
380- ڪم-پرين سڀ ڪو، چم-پرين ڪو ڪو نه. (چوڻي/ پهاڪو)
381- ڪَم پئي، ڪَلَ پوي. (چوڻي)
382- ڪم قوت، آڪڙ بھت، مار کاوڻ ڪي نشاني. (چوڻي)
383- ڪميڻو ڪپڙا ڪري، ڏسي پنهنجو ڏيل، ڏسي پنهنجي ڏيل کي ڊوڙائي دليل، مون جهڙو ملڪن ۾ آهي قدر قليل، اڳيان گڏجيس اصيل، وايون وڃنس وسري. (چوڻي)
384- ڪنڌيون پار، قنڌارئون پار. (ورجيس)
385- ڪنگر ۾ ڪڪڙا، چي؛ “پڙي مبارڪ!” (ورجيس)
386- ڪنهن جو اگهي ڪوڙ، ڪنهن جو سچ به سُهمن گاڏئون، ڪنهن جي ماني ڪري نه مور، ڪنهن جو ٽُڪرُ به ٽيڻا ڪري. (پهاڪو)
387- ڪني آڱر، وڍي چڱي. (پهاڪو)
388- ڪَنين ماضي من ۾، ڪنين استقبال، حيف تنين جي حال، جنين وساريو حال. (چوڻي)
389- ڪنيءَ رن جا ٻار، ٿورا تيئن چڱا. (چوڻي/ پهاڪو)
390- ڪڻڪ ڪڍي، بُهه کي باهه ڏيڻ. (ورجيس)
391- ڪوري پلوين، نه پائجي. (چوڻي/ پهاڪو)
392- ڪوري کڏ کڻي، پر پاڻ پوي. (پهاڪو)
393- ڪوڙ، ڄمار جي ڪتر آهي. (چوڻي)
394- ڪوڙي جي ڳالهه، کُڏ جي ڊوڙ. (چوڻي/ پهاڪو)
395- ڪوڙي سڄڻ کان، سچو ويري به چڱو. (چوڻي)
396- ڪوسا ناوي، ٿڌا کاوي، ويڄ پاس نه جاوي. (چوڻي)
397- ڪوسو پاڻي، ڪک نه ساڙي. (پهاڪو)
398- ڪؤڙو کائجي، مٺي جي لالچ تي. (پهاڪو)
399- ڪوئي مري، ڪوئي جيوي، شتريا گھول پتاشا پيوي. (چوڻي/ پھاڪو)
400- ڪهڻيءَ سڀڪو ڪهي، کرو ڪو وهڻيءَ وهي. (چوڻي)
401- ڪهي سا رهي، ٻولي ٻاروچن جي. (چوڻي/ پهاڪو)
402- کاڌي کي کامن، ڄاڙيون ڄاموٽن جون. (پهاڪو)
403- کاڻي کچڻي، اونڌو طباق. (پهاڪو)
404- کُٿي ڏاڙهي، هٿ نه اچي. (پهاڪو
405- کٽو واڻيو، ڪاڳر ساري. (پهاڪو)
406- کٽيو تو تان گهوريو، وڃائج نه مُور. (ورجيسي جملو)
407- کٽيو کائي مڙس جو، چئي؛ “جيئي ابو!” (ورجيس)
408- “کڏ!” چي؛ “جيءُ سڏ!” (پهاڪو)
409- کَر ماڻهو، وڻ ٻاٻرو، ٻنهين ڏينهن کٽن. (پهاڪو)
410- کڻ کلو، ٿيئي ڀلو. (پهاڪو)
411- کوهه جي مٽي، کوهه کي لڳي. (پهاڪو)
412- کيتي، سر سيتي. (چوڻي/پهاڪو)
413- کير جو کانيل، جهَڻ ڦوڪي پيئي. (پهاڪو)
414- کير ۾ موري وجهڻ. (ورجيس)
415- کير ۽ کنڊ، نور ۾ نور، جواني ۽ مايا، پور ۾ پور، پنڌ ۽ بار، سور ۾ سور. (چوڻي)
416- گابي وانگي چٽ ته چٽيان (ورجيس)
417- گدرو ڪري ڪاتيءَ تي، ته به گدري جوکو، ڪاتي ڪري گدري تي، ته به گدري جوکو. (پهاڪو)
418- گدڙ ڊاک نه پڄي، آکي؛ “ٿُو! ڪؤڙي!” ناچو نچ نه ڄاڻندا، آکي؛ “ڀونءِ سوڙهي!” (پهاڪو)
419- گدڙُ گدڙَ جي ڪوڪ تي نه اونائي ته ڪوڙهيو ٿئي. (پهاڪو)
420- گڏهه، پنهنجي سانوڻي هينگن ۾ وڃائي. (پهاڪو)
421- گڏهه جو ڇا وَسُ، جو ٻيڙيءَ ۾ نه چڙهندو؟ (پهاڪو)
422- گڏهه کي به ڪڏهن گابو ڄائو آهي؟ (پهاڪو)
423- گڏهه کي به ڪو گج پائي؟ (پهاڪو)
424- گڏي اڏجي، يا لڏي ڇڏجي. (چوڻي)
425- گذر گئي گذران، ڪيا جهوپڙي ڪيا ميدان. (چوڻي)
426- گذري ڪون ڦر ياد نه ڪرڻا، جا گذري سا چوکي. (چوڻي)
427- گرمي ڇڏي، جهڻ-ڪنگر سان، سردي ڇڏي، زر-ڪنگر سان. (پهاڪو)
428- گُگِرُ گِگِرُ، پنڊا اڙيا. (پهاڪو)
429- گنجو کنهڻ کان نه رهي. (پهاڪو)
430- گنجي جي مٿي ۾، جُونءَ نه ليک. (پهاڪو)
431- گندُ گندَ سان نه ڌوپي، نيٺ پاڻيءَ سان ڌوپي. (پهاڪو)
432- گولاڙو، ڳُيان پچي. (پهاڪو)
433- گَھُ پِيھُ، ٺڪرن جو پاڻي سڪائي. (پهاڪو)
434- گَهَه- گِيرو گهوڙو ۽ پيٽيرو ماڻهو، مهل ۾ ڪم نه اچن. (چوڻي)
435- گِيهَه پوندي به ڪو مٿو سڙي؟ (پهاڪو)
436- ڳالهين سنديون ڳالهيون، ٽڪي سندا موٺ. (پهاڪو)
437- ڳڙ ڄاڻي، ڳڙ جي ڳوٿري ڄاڻي. (پهاڪو)
438- ڳڙ سان مرڻ واري کي، زهر ڇو ڏجي؟ (پهاڪو)
439- ڳوٺ سنئين، سا وهانءَ سنئين. (پهاڪو)
440- گهٽو ڌارجي اُنَّ لاءِ، هٿائين چري ڪپاهه. (پهاڪو)
441- گهر جو پير: چلهه جو مارنگ. (پهاڪو)
442- گهر ۾ به گهر کائڻو، ٻاهر به گهر کائڻو. (چوڻي/ پهاڪو)
443- گهر ۾ غرقي به مٿس اٿس، دم هڻي ٿو ٺوڙهيءَ جو. (ورجيسي جملو)
444- گهر ۾ کَڏَ هجي ته ٻُهر ٻاهر ڇو اڇلجي؟ (پهاڪو)
445- گهڻ-پُٽاڻي بکري، کائي ويئي جهار. (پهاڪو)
446- گهڻن کنئي، ڇپر کڄي. (چوڻي/پهاڪو)
447- گهڻن کي ثمر، هڪڙي کي ڀري. (پهاڪو)
448- گهڻي کاڌي کان، گهڻو ڏٺو چڱو آهي. (چوڻي)
449- گهڻي کٽيي کان، مور ياد نه. (پهاڪو)
450- گهڻين زالين گهر نه هلي، گهڻين ڏاندين هر نه هلي. (پهاڪو)
451- گهوٽ ڪنوار راضي، ڪوهه ڪندو قاضي؟ (پهاڪو)
452- گهوٽ-ماءُ کان، اهنر- ماءُ تڪڙي. (پهاڪو)
453- گهوڙا ته پَٽُ، ملان ته ڀَتُ، هو ڪشيا ته رسيا، هو نوِڙيا ته چٽُ. (چوڻي)
454- لتر کي چڪر پهچي. (پهاڪو)
455- لچان چوران پت نه ڪائي، توڙي هوون سڳي ڀائي. (چوڻي، سرائڪي)
456- لڇمي وڃي، تڏهن لڇڻ به وڃن. (پهاڪو)
457- لک کٽيا ڏُومڻيءَ، جو ڏُوم سلامت آيو. (پهاڪو)
458- لکئي منجهان لِکَ، نه ڪوئي لاهي نه ڪوئي پائي. (چوڻي)
459- لکين ليلائون، چنيسر جي راڄ ۾. (پهاڪو)
460- لکيون لوهارن کي، چَڏن ۾ چڻنگون. (پهاڪو)
461- لنگهن پنهنجو وهانءُ. (ورجيس)
462- لنگهو چڙي مڱن کان، اڳيان اهي ئي مڱ. (پهاڪو)
463- لنگهي لاٿي لوئي، ڪيا ڪريگا ڪوئي. (پهاڪو)
464- لوڀُ ڇڏ ته سونُ مٺين سان ورهائين. (پهاڪو)
465- لوڀ، سڀن پاپن جي پاڙ. (چوڻي)
466- لوڀيءَ سندي راڄ ۾، ٺوڳي مري نه بک. (پهاڪو)
467- لوچ ته لهين لعل کي، ڏور ته پوئي ڏس. (چوڻي)
468- لوڻ وجهي، ڀت ڀائيوار ٿيڻ. (ورجيس)
469- لهي لوهه به نه، چي؛ “منهنجو نالو سون ٻائي.” (ورجيس)
470- ماچي ته ناچي. (چوڻي)
471- ماديءَ ڪڪڙ به ڪڏهن ٻانگ ڏني؟ (پهاڪو)
472- مارڻ واري کان رکڻ وارو ويجهو آهي. (چوڻي)
473- ماريءَ جي گهر، هڏن جو ڍير. (پهاڪو)
474- ماريي کان پڏايو چڱو. (چوڻي/ پھاڪو)
475- مالڪ وڃن ٻيڙيءَ چڙهيا، شاهد وڃن گهوتا کائيندا. (پهاڪو)
476- ماڻهو ٻٽيهه لڇڻو، موچڙو ڇٽيهه لڇڻو. (چوڻي)
477- ماڻهو سڀ چڱا، پر ڪي ڪن سان ته ڪي ڪن سان. (چوڻي)
478- ماڻهو سڀ نه سهڻا، پکي سڀ نه هنجهه، ڪنهن ڪنهن ماڻهوءَ منجهه، اچي بوءِ بهار جي. (چوڻي)
479- ماءُ ڄڻيندي پُٽڙي، ڀاڳ نه ڏيندي ونڊ. (چوڻي/ پهاڪو)
480- ماءُ مري رُکي سُڪي، ڌيءَ دا نالا ڏَهي. (پهاڪو)
481- محبتي مڙن، ته ٽنهي لوڪن لکا پوي. (پهاڪو)
482- مڌ پيوڻ، ذات پرکڻ. (چوڻي)
483- مرسان مرسان، پر ڊڀ نه چرسان. (ورجيسي جملو)
484- مَرُ سين سُڄاڻا، ٻئي ڄنگهون ڪاٺ ۾، کھُ سين اڄاڻا، هينئون هندوري لوڏجي. (چوڻي)
485- مروان موت، ملوڪان شڪار. مڇيءَ موت، ميئي شڪار. (پهاڪو)
486- مڙس جو پاهوڙين سان ميڙي آڻڻ، زال جو سُئيءَ سان کوٽي ڪڍڻ. (ورجيسي جملو)
487- مڙيا، سي جڙيا. (چوڻي/ پهاڪو)
488- مغلن اڳيان فارسي وسري وڃي. (پهاڪو)
489- مڱن ڏانڊي، ڪارڙي ٽانڊي، مڱُ پچي، ڪارڙو مچي، مڱُ لُئو، ڪارڙو مُئو. (لاڙ، چوڻي)
490- ملڪ صاحب دا وسي، ڪوئي رووي ڪوئي هسي. (چوڻي)
491- مِلڪ ۾ ڏيڍ کجور، ميان ليٽي باغ ۾. (ورجيس)
492- مُلو مئو، مهابو لٿو. (پهاڪو)
493- مُنهن جي ڪنئري، ڳٽا پٽائي. (پهاڪو)
494- منھن ڏسي، تِلڪ ڏجي. (پھاڪو)
495- موتين جي پرک مان ڇا ڄاڻي شيشه-گر. (پهاڪو)
496- موتيو اتي مار، جاتي پاڻي هجي تار. (لاڙ، زرعي چوڻي)
497- مور چڱو، پر پير ڏنگا. (پهاڪو)
498- موڳو پنهنجي مانيءَ مان، پيٽ ڀري کائي، وڃي وهِي مجلس ۾، ته سڀني ۾ سُهائي، چريو ڳالهائي، ته به بختاور بودلو سڏائي. (چوڻي)
499- موئا پَرُ، پٽجن هيل. (پهاڪو)
500- مُئا آهن، جيئرن جي وس. (پهاڪو)
501- مُئا به ڪڏهن مساڻ مان موٽيا آهن؟ (پهاڪو)
502- مئي کي مارڻ، سورهيه جي گلا. (پهاڪو)
503- ميان جي مڏي، ٻه ڏندڻ ٽين تڏي. (ورجيس)
504- مينهن ڍائي، هوري هلي، رڍ ڍائي، ٺينگ ڏئي. (پهاڪو)
505- ميون ڳور لائق، بيوي سيج لائق. (ورجيس)
506- ميهار مينهن مان نڪتو، وڇن ڪهڙي پارت. (پهاڪو)
507- نانگ ريجهائڻ سولو، کرو ڪو ڳوهه ريجهائي. (پهاڪو)
508- نانءَ چڙهيو واپاري، کٽيو کٽي کائي، نانءَ چڙهيو چور، ڦاسيءَ اچي. (پهاڪو)
509- ناڻو، جهڙي تاءَ سان گهُرجي، تهڙي تاءَ سان نڪري. (چوڻي)
510- ناڻو ڏجي آڪرو، گيهه ڇو وٺجي ٻاڪرو. (پهاڪو)
511- ناڻو سو جو ڳنڍ، ٻاڻي سا جا ڪنٺ. (چوڻي)
512- ناڻو، نر چتو ڪري. (چوڻي)
513-
514- نچڻ هلي ته گهونگهٽ ڪهڙو؟ (پهاڪو)
515- نه ڏي، نه ڏکوءِ. (چوڻي)
516- نه ڪتڻ، نه ڪوريءَ جي ڪاڻِ ڪڍڻ. (ورجيس)
517- نه ڪنهن جي کٿي کي هٿ لاءِ، نه پنهنجو پَٽُ پڻاءِ. (پهاڪو)
518- نه ڪنهن کي عقل منجهايو آهي، نه ڪنهن کي سونهن سڪايو آهي. (چوڻي)
519- نڪي پاراتن ۾، نڪي منجهه دعا، انگ اڳيئي لکيا، پاڙڻ پوءِ پيا. (چوڻي)
520- نڪي دٻگرن مال ميڙيو، نڪي سرهيا بک مئا. (پهاڪو)
521- ننڍڙي مري نه مايڙي، ٻڍڙي مري نه جوءِ، ڪنت چوڙيلي نا مري، مت جهڻڪ وهيڻي هوءِ. (چوڻي)
522- ننڍي وات مان، وڏو ويڻ نه ڪڍجي. (چوڻي)
523- نُهن سان ڇڄي ته ڪاتي ڇو وجهجي؟ (پهاڪو)
524- نون ميهارن مينهون ڌاريون، کٿا لاهي، دونهيون ٻاريون. (پهاڪو)
525- نئن به تکي، ڳڙ به مٺو. (ورجيس)
526- نئين سنياسڻ، چيلهه ۾ جٽائون. (پهاڪو)
527- نيچ نوڪري، اتم کيتي، وڌنت واپار. (چوڻي)
528- واتئون خرار کاڄن، نڪئون ڪڻو نه کاڄي. (پهاڪو)
529- واڳ ڌڻين جي هٿ، آءٌ ڪا پاڻ- وهيڻي. (چوڻي)
530- واڱڻ هڪڙن کي وائي، هڪڙن کي پيچي. (پهاڪو)
531- واهڻ جو واڻيو: ڍوري جو پاتڻي. (چوڻي)
532- وڇ کير ڏئي ته مينهن ڇو ڌارجي؟ (پهاڪو)
533- وسي ته به ڏٻري گسي، نه وسي ته به ڏٻري گسي. (پهاڪو)
534- ونڊ کائيئي، سک پائيئي. (چوڻي)
535- وڻجن ٻير، کائجن ڊاکون، تن گهرن جون، ڪهڙيون ساکون؟ (چوڻي/ پهاڪو)
536- وهندي پير- ٻوڙ به چڱي، بيٺل تار به نه چڱي. (پهاڪو)
537- وِههُ وڻجي، سو وِههُ مان کائجي. (چوڻي/ پهاڪو)
538- وير وير واڌائي به وِرچائي. (پهاڪو)
539- ويري هڪڙو به گهڻو، سڄڻ هزار به ٿورا. (چوڻي)
540- ويهي درياءَ ڀر تي، وجهي ٿو واڳونءَ سان وير! (پهاڪو)
541- ويهي ويهي مڙس ڪري، سا وَهي ڇو وڃائي. (پهاڪو)
542- ويئي سڱن کي، ڪن به ڪپائي آئي. (ورجيس)
543- هاٿيءَ جا ڏند کائڻ جا هڪڙا، ڏيکارڻ جا ٻيا. (پهاڪو)
544- هارئي کان پيتو ڀلو. (پهاڪو)
545- هاسي، ڪرهن جي ماسي. (چوڻي)
546- هٿ جنين جو هيئن، پهرين پتڻ سي لنگهندا. (پهاڪو)
547- هٿ ڪنگڻ لاءِ ڪهڙي آرسي؟ (پهاڪو)
548- هٿن سان هاجون ڪرڻ، پيرن سان کڏون کڻڻ. (ورجيس)
549- هٺ- سَهائيندو کائجي، لوڪ- سَهائيندو پائجي. (چوڻي)
550- هر هر هورائي، وڃڻ در دوسن جي. (چوڻي/ پهاڪو)
551- هرڻي اڳي ئي نچڻي، ويتر پيس گهنڊڻي. (پهاڪو)
552- هڙ به گاسُو ٿيڻ، لوڪ به تماشو ٿيڻ. (ورجيس)
553- هڙ سکڻي، لوڏ گهڻي. (ورجيس)
554- هڙ ۾ تماڪ ته جهنگ مڙيوئي دائريو. (پهاڪو)
555- هسڻو جوڳي، پڏڻي نار، گد ڪهي؛ “هي ٻئي مار”. (چوڻي)
556- هڪڙو چوي، ٻيو مڃي، تنهن جو پورهيو، ڌڻي نه ڀڃي (چوڻي)
557- هڪڙو هٿ کير ۾ هئڻ، ٻيو هٿ نير ۾ هئڻ. (ورجيس)
558- هڪ سج، ٻه پاڇا. (پهاڪو)
559- هِڱ سهانگي، ته به ڪا ٻاٽ ۾ گهوربي؟ (پهاڪو)
560- هنجهه نه ميرو وت، جاسين جيئين ڏينهڙا، جيءُ نه جنجل گهت، سِرُ تا سَرَ ڪيترا. (شاهه، چوڻي)
561- هنجھن سان حرص ڪري، اڏاڻي چڙي، چڻو هئس چهنب ۾، سو به پيس ڪري. (چوڻي/ پهاڪو)
562- هنڌ ڏسي، هاسي ڪجي. (چوڻي/پهاڪو)
563- هنر واري جو هنر کپي، بي هنر جي جند کپي. (چوڻي/ پهاڪو)
564- هڻ ڌيءُ کي، سکي نُنهن. (پهاڪو)
565- هڻن ڪين حمير، کائن پاٽ پلاءَ جي. (ورجيسي جملو)
566- هو ساڻ نه نيندا، هيءَ ڏاند تي چڙهندي. (ورجيس)
567- هو سوڙ پاندُ نه ڏين، هيءَ وچ ۾ سمهندي. (ورجيس)
568- هيانءَ تتي کان، کڙي تتي چڱي. (پهاڪو)
569- هيڻي کي جو هڻي، سو هٿن ۾ لهي. (پهاڪو)
570- ياد جنين کي يار، سي ياد هميشه يار کي. (چوڻي)
571- يار به تيلي، سينڌ به ميلي. (ورجيس)