عشق جي اکين ۾ لٿل خواب
منظور ٿهيم سان ملڻ ۽ کيس سڃاڻڻ کان پوءِ مونکي محسوس ٿيو ته اهڙا ماڻهو ٿيندا آهن جيڪي ٻاهر جي دنيا ۾ به ايترو ئي رهندا آهن جيترو اندر جي دنيا ۾ . سندن سيني ۾ دل سان گڏ اُهي هزارين دلبريون به ڌڙڪنديون آهن جيڪي آزاد ديسن جي سُرمئي شامُن جو سرمايو هونديون آهن. دنيا جهان جي مظلوم ماڻهن جي خوابن کي لوڙهندڙ نديون سندن اکين ۾ ڇوڙ ڪنديون آهن ۽ اهڙن آزاد ديسن جا سُهاڻا صبح ڏسڻ لاءِ سندن اکيون اهڙن اوجاڳن مان گذرنديون آهن جيڪي اوجاڳا عاشقن جي اکين مان گذري سفيد ڪبوترن۾ تبديل ٿي ويندا آهن.
عشق جي اڪيلي پنڌ ۾ پيرن کان وڌيڪ دليون پٿون ٿينديون آهن، وصل ۽ هجر هڪڙي ٽاري تي ٽڙندا آهن،زندگي موت کانپوءِ ۽ موت حيات کان اڳ جي معني وٺندا آهن، زلفن جا بند زنجيرن جيان ڪمند وجهندا آهن، راحت ۽ روح جي وچ۾دنيا جهان جي غريب۽ محڪوم ماڻهن جي اُها بک اچي بيهندي آهي جيڪاهڪ ئي وقت سندن چهرن کان ماس ۽ اکين کان سپنا ڌار ڪري ڇڏيندي آهي.
منظور اهڙي ئي قبيلي جو ماڻهو آهي، جيڪو قبيلوماڻهن جي ابدي پيار ۽ پکين جي آزاد اڏار لاءِ پنهنجن خوابن جون سڀئي موڙيون گروي رکندو آهي. جيڪو قبيلو دل ۽ دنيا جي وچ۾ اهڙي پل جوڙيندو آهي جتان پنهنجي مفادن جي ڪا به مال گاڏي ناهي مٽيندي. جيڪو قبيلو ٽڪٽڪين تي جهوليندڙ سرفروشن جي لاشن ۽ ٽاري تي ڪومايل بهار جي پهرين گلابن تي ساڳيو مرثيو لکندو آهي. پنهنجن مٽن مائٽن ، دوستن احبابن ۽ پيارن لاءِ گهڻا ئي ماڻهوڏکندا هوندا پر اُهي ماڻهوجيڪي اجنبي ماڳن ۽ مڪانن جي ماڻهن لاءِ به ايترو ئي درد رکندا هجن، جيترو درد ماڻهو پنهنجي گهاءُ ۾ محسوس ڪندو آهي، سَي مان ڀانيان ٿو منظور جهڙا ئي هوندا، ريشمي رُوح ۽ اڇي هرک جهڙي خواب جهڙا ماڻهو.
لفظ آزادي هڪ ڪائنات جي وسعت رکي ٿو، جنهن ۾ انسان جي ابدي حقن ۽ فرضن جي يقيني حفاظت رکيل هوندي آهي،انهي لفظ جي حرمت ۽ تقدس جي حفاظت ۽ بحالي لاءِ جاکوڙيندڙ سرفروش ماڻهو ڪڏهن فتح ۽ ڪامراني سان همڪنار ٿيا ته وري ڪڏهن دارورسن جي سفاڪ ريتن ۽ رسمن جي ور چڙهي ويا.
منظور به اهڙن ئي سرفروش ۽ ديواني قبيلي جو فرد آهي جنهن جي اکين ۾ انسانيت جي آجپي ۽ مظلوم طبقن جي ابدي نجات واراگلابن جهڙا خواب ٽڙن ٿا.
اوهانجي هٿن ۾ موجود سندس هي ناول پڙهڻ دوران مونکي لڳو ته هي منظور کان وڌيڪ “ پنهون” آهي جيڪو ناڪرده گناهن جي پاداش ۾ کنڀيو کنيو ويو آهي.
رياستي جبر ۽ سرمائيداري نظام جي بي رحمي تي لکيل سندس هي ناول هن ملڪ ۾ ٿيندڙ مظلوم ماڻهن ۽ قوميتن جو اهو داستان آهي جنهن کي پڙهڻ کانپوءِ حق ۽ ناحق جي وچ وارو اهو فاصلو نظر ايندو جيڪو اڄ به لکين ڪروڙين ماڻهن کان اوجهل آهي. هي ناول اهڙي درد جي ڪهاڻي آهي جنهن جي دوا ڪنهن نظريي جي دوڪان تان نه پر انهي گڏيل جدوجهد ۽ شعور ۾ پنهان آهي، جنهن کان اڄوڪو معاشرو وانجهيل نظر اچي ٿو.
هن ملڪ جي اشرافيه جي هٿان انسانيت جي ڪيتري تذليل ٿي آهي، هي ناول انهي تذليل۽ جبرجو هڪ دستاويز آهي، جنهن ۾ اسٽيبلشمنٽ هٿان زوري گم ڪيل ماڻهن جي جدائي ۽ انهن مان ڪيترن ئي بيگناه انقلابين جي روڊن تي ڦٽو ڪيل چچريل لاشن جا اکين ڏٺا احوال آهن.
منظور جو هي ناول“ پنهون” عالمي ضمير جي ڪورٽ ۾ داخل ڪيل اهڙي پٽيشن آهي جنهن جي پهرين ٻڌڻي تائين الاءِ جي اڃان ڪيترا گلابن جهڙا ماڻهو ٽارين تان ٽوڙيا ويندا.
هي ناول ايندڙ وقت ۾ جڏهن بلوچستان جي درسگاهن ۾ پڙهايو ويندو تڏهن انهي دور جي نسل کي سڀ ستم ياد ايندا جيڪي سندن ابن ڏاڏن مٿان حڪمرانن به روا رکيا ته سردارن به!
عزيز گوپانگ