15
“تڏهن هي سڀ تون پنهنجي روح جي بيقراري کي ماٺو ڪرڻ لاءِ ڪري رهي آهين، تون شايد رحم دل ملائڪن جو درجو ٿي چاهين” باران مسڪرائيندي خديجه کي چيو،
“مون ته اهڙيو ڪجهه به نه ڪيو آهي” خديجه وراڻيو،
ائين ضرور آهي ته ڪو ماڻهو پنهنجي روح کان سجاڳ هوندو آهي ته، اهو ڪائنات جي وشالتا ۾ سڀ کان نمايان هوندو آهي.
“ مان ئي شايد خوف جو شڪار ٿي ويو آهيان”
“توکي خبر هوندي” خديجه، باران ڏانهن نهاريندي چيو،
“انسان جي دل ڇا چاهيندي آهي، ڪاميابي يا ناڪامي؟” باران، خديجه ڏانهن نهاريندي پڇيو.
“ڪاميابين کي پنهنجي تصور ۾ ڇو ٿو آڻين، ممڪن آهي هي توکي غرور ۾ مبتلا ڪن يا توکي پنهنجي روح کان ڪمزور ڪن،” خديجه ۽ باران جي گفتگو معني خيز ٿيندي پئي وڃي.
“يعني! ڪاميابي جي خواهش اجائي آهي؟” باران چيو.
“مان وري چوان ٿي پاڻ کي خواهشن جي ڄار کان ٻاهر ڪڍ، سچ پچ هي انسان جي روح کي آلوده ڪن ٿيون، انسان کي ڪاميابين ۽ خواهشن کي جانچڻ جو پنهنجو طريقو هجڻ گهرجي، هي ڳالهه ڪنهن به ريت انصاف ڀري نه چئبي ته ماڻهو اسان تي محض ان ڪارڻ اعتبار نه ڪن ته اسين ڪنهن ڪاميابي ۽ پنهنجن ڪمزور خواهشن آڌار زندگي گذاريون ٿا ۽ ان طرح سوچون ٿا” خديجه لفظن کي رواني سان ادا ڪندي چيو.
رتنا، خديجه جي ڀر ۾ ويٺل آهي، هن خديجه ۽ باران جي گفتگو کي ٻُڌو ويٺي، هن ڪيڏي مهل ٽرين جي دري مان ٻاهر ٿي نهاريو ته ڪڏهن وري هنن جي گفتگو کي ٿي ٻڌو، جيڪا سوالن جوابن تي ٻڌل هئي، هن انهن جي گفتگو مان بيزار ٿيندي، سريلي آواز ۾ ڳائڻ شروع ڪيو ته سمورا مسافر ڪنڌ ورائي کيس نهارڻ لڳا، ڇا ته رتنا جو آواز هو، هر ڪنهن واه واه ٿي ڪئي، هن سُر مارئي مان شاه عبدالطيف جي وائي ڳائي.
منهنجو هينئڙو سَنگهارَن ساري ،
هوءِ جي ويجها رَهَن وَس کي
آءُ هَمير! ڀَڃُ زنجير، هيئَن نه سَگهان گهاري ،
هوءِ جي ويجها رَهَن وَسَ کي
قَلبُ مُنهنجو ڪوٽَ ۾ ، گهايَلُ ٿو گهاري
هوءِ جي ويجها رَهَن وَس کي ،
اِلاهِي عنَايتَ سين، شالَ، کِينءَ مَران کِينڪاري ،
هوءِ جي ويجها رَهَن وَس کي،
وَڃان شالَ وطن ڏي ، پَر پِڄاڻِي پاري ،
هوءِ جي ويجها رَهَن وَس کي،
مَران شَال مَلير ۾ ، گولَنِ ساڻُ گُذاري
هوءِ جي ويجها رَهَن وَس کي.
رتنا، وائي ڳائي ختم ڪئي تڏهن به هر ماڻهو پنهنجي پنهنجي جاءِ تي ائين سڌو ٿيو ويٺو هو، ڄڻ اڃان به رتنا ڳائيندي، هنن ڄڻ پنهنجو ساه به بند ڪري رکيو هو، ته متان هڪ سِٽ به ٻڌڻ کان رهجي وڃي، رتنا جون اکيون ڀرجي آيون هيون هن کي پنهنجو ديس ياد ٿي آيو،
واهه واهه! هڪ مسافر پنهنجي جاءِ تان اٿندي واڪو ڪري چيو ، ڀيڻ تو اسانجي من کي جيئاري ڇڏيو، تنهنجي آواز ۾ ته ڪيترن سنگيتن جو سُر ڀريل آهي، تون ته مئل ماڻهو ۾ ساه وجهي سگهين ٿي، اهو ئي مونکي چوڻو هو. طلعت جو چهرو ته ڳوڙهن سان تر ٿي ويو هو، رتنا جي سريلي آواز هن جي دل تي اهڙو ته اثر ڪيو جو تڙپي پئي،
“تو ته سڀني کي روئاري ڇڏيو”
خديجه رتنا سان مخاطب ٿيندي چيو، جيڪا اڃان به دري ٻاهران نهاري پنهنجن لڙڪن کي ڪِرڻ کان روڪيو ويٺي هئي،